ar chúla téarmaí
in secret
Agus nach amhlaidh a thiocfadh sí le duine dá comhscoláirí nó aisti féin
ar chúla téarmaí.
ar gcúl
backwards
"Is páirt ar leith é Raidió na Gaeltachta don tseirbhís chraoltóireachta poiblí sa tír seo," a dúirt sé le *Beo!*, "agus is céim
ar gcúl don Raidió go bhfuil uirthi cláracha a ghearradh ag an tráth seo dá saol agus í beagnach 30 bliain d'aois.
cúil
goals
** Na
cúil a bheith mar chuaillí 150 slat óna chéile, dhá chuaille 8 dtroithe ar airde, trasnán eatarthu agus iad 10 dtroithe óna chéile.
cúl báire
goalkeeper
** Ma thiomáintear an liathróid thar an líne dheiridh glactar leis go bhfuil sí as an imirt go dtí go mbualann an
cúl báire nó imreoir eile ar ais ar pháirc na himeartha í.
cúl a thabhairt leis an drámaíocht
to turn his back on drama
Ní raibh sé in ann
cúl a thabhairt leis an drámaíocht, áfach, mar go raibh sé go smior ann.
ag rith i dtreo an chúil
running towards the goal
Is é sin, in ionad imreoirí peile a thaispeáint
ag rith i dtreo an chúil, d'fhéadfaí leagan moillithe a thaispeáint, agus anailís a dhéanamh ar an eachtra sin sa chluiche.
ní bheadh an fear céanna ar chúl na sceiche faoina inse dó
he would tell him straight out, i.e. not behind his back
Ní raibh Fiachra dall ar an mheas a bhí ag Féilim ar a chuid éadaí agus
ní bheadh an fear céanna ar chúl na sceiche faoina inse dó ach an oiread.
coisméig ar gcúl a thógáil
to take a step backwards
Deirtear nach bhfuil ar chumas ceachtar acu
coisméig ar gcúl a thógáil agus gur mar gheall air sin a ceapadh iad a bheith feiliúnach mar shiombail don stát nua.
ar chúl a chéile
in tiers
Ciorcal ollmhór atá i gceist, agus ballaí cloiche an-tiubha ag éirí
ar chúl a chéile.
os comhair an chúil beagnach
nearly in front of the goal
Ach bhí fiche iarracht ar fóirín ag Áth Cliath an oíche sin agus dá bhfaighidís a leath díobh (go minic bhí an t-imreoir
os comhair an chúil beagnach) thabharfadh sé misneach dóibh a gcuid iarrachtaí a neartú.
ar cúl
in the back
Rith an seanfhocal liom go minic ar bhóithre na Mór-Roinne an samhradh seo, an bháisteach ag stealladh anuas ar dhíon an veain champála agus na páistí ag dul ar mire
ar cúl.
ar gcúl
behind the times
(Tá mise
ar gcúl, mar sin!) Taispeántar go minic ag féilte scannán iad, agus tá a lán duaiseanna bronnta orthu.
níos mó cúl
more goals
Go deimhin, tá
níos mó cúl scóráilte aige ná imreoir ar bith sa Bhreatain - 474 in 882 cluiche.
cúl
goal
Feicimid uaireanta foirne agus imreoirí ag imirt go mímhacánta agus ag baint úsáide as imirt gharbh chun stop a chur leis an bhfoireann eile i slite nach bhfuil ceadaithe de réir rialacha nó go ndéantar "feall gairmiúil" d'aon turas ar imreoir eile sa chás go bhfuil baol ann go scóralfadh sé
cúl.
i bhfad ónár gcúl féin
far from our own goal
Déan feall
i bhfad ónár gcúl féin".
gur cuireadh cúl ar ceal
that a goal was disallowed
Déanann sé anailís ar an gcluiche agus taispeánann sé go raibh mí-ádh ar Aontroim
gur cuireadh cúl ar ceal go luath sa chluiche , cúl nach raibh mórán mícheart leis dar leis.
cúl
goal
Nuair a scóráil Mikey Sheehy an
cúl úd i gcoinne Átha Cliath i 1978, chuir sé Paddy Cullen,
cúl báire Átha Cliath, i gcomparáid le bean a bheadh ag rith i dtreo na cistine agus boladh dóite an chíste atá san oigheann á fháil aici.
cúl báire
goalkeeper
Nuair a scóráil Mikey Sheehy an cúl úd i gcoinne Átha Cliath i 1978, chuir sé Paddy Cullen,
cúl báire Átha Cliath, i gcomparáid le bean a bheadh ag rith i dtreo na cistine agus boladh dóite an chíste atá san oigheann á fháil aici.
a chúl leathan
his broad back
ón gcéfrom the quay
ag éalú ó Sergioescaping from Sergio
bhí dul amú uirthishe was wrong
láithreachimmediately
díomádisappointment
ón mbriseadh croífrom the heart-break
spriocannatargets, ambitions
santachgreedy
craosvoracity
matáinmuscles
a chúl leathanhis broad back
N'fheadar an fear séimh éI wonder if he's a gentle man
ceachtlesson
dainséarachdangerous
pónairíbeans
ar bhonn páirt- nó lánaimsearthaon a part-time or full-time basis
grástúlachtgracefulness
gníomharthaactions
friochtánfrying-pan
gluaiseachtmovement
rinceoirdancer
le fáil go fliúrseachplentiful
ag taitneamhshining
go hainnismiserable
nuair a bhíonn na líonta folamhwhen the nets are empty
Bíonn go deimhinIt is indeed
a chuid pleidhcíochtahis fooling around
Ní bhaineann sin leatMind your own business
ró-áthasachto happy
Gabhaim pardún agatI apologise
fiosrachinquisitive
castacomplicated
conas a chríochnóidh cúrsaíhow things will finish up
mo mhuinínmy trust
ar teitheadh uaidhfleeing from him
ionraichonest
mímhacántadishonest
deoratears
déistindisgust
mórthimpeall orthuaround them
ag soilsiúshining
ná bac leisdon't bother with him
ar chúl géige
behind a branch
Ansin chuaigh sé
ar chúl géige, agus sheas sé comhthreomhar leis an ngéag, ag breathnú i leith faoi rún, mar a mheas sé, má mheas, ar nós gasúirín a mbeadh folach bhíog ar siúl aige.
cúl dána, sotalach a ghnóthú
earn a bold, arrogant goal
É fós sna déaga ar nós Setanta, bearradh lom gruaige aige ("skinhead" a thugtaí ar a leithéid, agus bhí sé an-neamhchoitianta i measc imreoirí peile agus iománaíochta san am), rinne Jimmy Barry rud nach bhfuil déagóir in ainm is a dhéanamh i gcluiche ceannais na hÉireann:
cúl dána, sotalach a ghnóthú a bhuafadh an chraobh i gcoinne rogha na coitiantachta.
i gcúl an fhoirgnimh
at the back of the building
Rinneadh an obair
i gcúl an fhoirgnimh, i seomra ollmhór ar a tugadh an seomra glan.
ar chúl sceiche
behind the bushes
Deir sé nach ndéantar léiriú fírinneach go rómhinic i leabhair do dhaoine óga ar na rudaí a tharlaíonn "do *lads *
ar chúl sceiche nó ar chúl seide de réir mar a bhíonn siad ag fás" agus theastaigh uaidh féin méid áirithe de sin a léiriú in *Amach*.
Cúl báire ionaid
reserve goalkeeper
Cúl báire ionaid is ea Paul, atá naoi mbliana déag d'aois, agus bhí a athair Gary (27) agus a uncail Stephen i measc na ndaoine a fuair bás i Hillsborough ar an 15 Aibreán 1989.
os comhair an chúil
in front of the goal
Chuardaigh mé é i measc na gcorp a bhí i línte
os comhair an chúil.
cúl órga
golden goal
Sa sacar tá
cúl órga agus ciceanna éirice in úsáid ach ní thaitníonn an córas sin le mórán.
cúl
goal
Sa sacar tá
cúl órga agus ciceanna éirice in úsáid ach ní thaitníonn an córas sin le mórán.
trasna fhairsinge mhór páirceanna ar cúl
across a big expanse of fields at the back
Tá radharc iontach ón chaisleán,
trasna fhairsinge mhór páirceanna ar cúl, agus go dtí na Beanna Boirche sa treo eile.
chúil báire
goalkeeper
Inniu (30 Samhain), agus mé ag scríobh, tá greim ag Ian Paisley *agus *ag Gerry Adams ar an sópa céanna, miotóga ar gach duine acu ar eagla go dtógfadh sé aicíd ón sean-namhaid; ach de bhrí gur miotóga an
chúil báire atá i gceist, is amhlaidh is mó an seans go bhfanfaidh an sópa ina lámha.
chúl báire
goalkeeper
I gcás an
chúl báire agus an chic amach, is é a deir an Dr.
go cúil an spruadair
to the refuse dump
*
Gluais • Glossary
áilleagántrinket
farasbarrsurplus
seoidjewel
conúsrubbish
go cúil an spruadairto the refuse dump
giollaí na leisceidle people
gamailllouts
glugaithesoft, flabby people
ceannlitreachacapital letters
cuidsúlachtbeauty
scéimhebeauty
A Rí na bhfeart!O, almighty God!
caifeachwasteful
ba í mo thríú huaireadóir íit was my third watch
glacgrasp
mo chuislemy pulse
bhuaileadh mo chroí níos gaistemy heart used to beat more quickly
nuair a mhothaínnwhen I used to feel
mo phusmy face
cad chuige a mbacfadh sí .
cúil na dramhaíola
the rubbish heap
?
seanchaitewell-worn
leidprompt
inphógthakissable
seithehide
ceimiceáinchemicals
g-spota mo choinsiasathe g-spot of my conscience
chuimlínn mo shúileI used to rub my eyes
loinnirbrightness
líonadh a meallaher charms used to fill
mo dhá bhasmy two palms
cuaracurves
sleasasides
go cleitiúillike a feather
néaróga a pléisiúirthe nerves of her pleasure
a bharrchigiltto tickle
a chaiteáthat you would wear
na bróga cnocadóireachtathe hill-climbing shoes
choisbheartfootwear
briathra binnesweet words
i ndiaidh na coisíochtaafter walking
mo dhara ríomhaire glúinemy second laptop computer
craiceann crogaillcrocodile skin
méarchlárkeyboard
lannablades
d'íslíodh siadthey used to lower
sclábhaí deonachvoluntary slave
mo mhianmo desire
spíontaexhausted
in ísle brídepressed
d'fháirbrí a héadainfrom the wrinkles in her forehead
smálmark
máchailíblemishes
scórthaí na snáthaideneedle scratches
fíneáltachtdelicacy
nochtnocht
brocachfilthy
tolgcouch
mo rogha de thogha na n-amhrán grámy choice of the best love songs
fá dtaobh den chruthabout the appearance
easnacharibs
ciúnasquietness
glór scairdinnilljet-engine voice
cúil na dramhaíolathe rubbish heap
fonóid faoiscoff at
ar an choinníoll go n-athchúrsálfar iadon the condition that they will be re-cycled
nó cúl a scóráil
or to score a goal
Mar a dúirt mé le linn m’óráide ag an ócáid ar an 14 Bealtaine, tháinig cuid mhór daoine chuig ranganna Gaeilge thar na blianta, daoine a raibh baint acu leis an rince Gaelach nó le Cumann Lúthchleas Gael ach fuair siad amach go raibh sé i bhfad níb fhusa coiscéim damhsa a fhoghlaim,
nó cúl a scóráil sa pheil, ná greim a fháil ar ghramadach na Gaeilge! Luigh Seán isteach ar fhoghlaim na Gaeilge le díograis agus, dá bharr sin, tá an ghramadach agus an comhrá ar a thoil aige.
Oifigeach Comhshaoil Chomhairle Chúil Raithin
Coleraine Council's Environmental Officer
Ba iad sin Robin Ruddock, atá ina mhaor in ionad oideachais lasmuigh; Jim Allen,
Oifigeach Comhshaoil Chomhairle Chúil Raithin; agus Robert Anderson, staraí mara atá an-eolach mar dhuine, a bhfuil am caite aige ar an fharraige é féin.
ní gá ach breathnú ar an tslí a ndeachaigh an caighdeán Gaeilge sna scoileanna ar gcúl
one only has to look at how the standard of Irish went down in schools
Ainneoin ráiteas an Uasail Burke - ar chainteoir breá Gaeilge é, dála Enda Kenny féin - go raibh an dá chinneadh thuasluaite bunaithe, “on respect for and promotion of the Irish language”,
ní gá ach breathnú ar an tslí a ndeachaigh an caighdeán Gaeilge sna scoileanna ar gcúl le linn na seachtóidí agus na n-ochtóidí le haithint gur a mhalairt a tharla.
ní gá ach breathnú ar an tslí a ndeachaigh an caighdeán Gaeilge sna scoileanna ar gcúl
one only has to look at how the standard of Irish went down in schools
Ainneoin ráiteas an Uasail Burke - ar chainteoir breá Gaeilge é, dála Enda Kenny féin - go raibh an dá chinneadh thuasluaite bunaithe, “on respect for and promotion of the Irish language”,
ní gá ach breathnú ar an tslí a ndeachaigh an caighdeán Gaeilge sna scoileanna ar gcúl le linn na seachtóidí agus na n-ochtóidí le haithint gur a mhalairt a tharla.
chúl an fhreasúra
the opposition's goal
Bhí sé tapa agus sciliúil agus dheineadh sé ruathar aonair i dtreo
chúl an fhreasúra gan fuacht gan faitíos.
cúl báire an Chláir
the Clare goalkeeper
B’fhéidir nach é an fear is mó ar an bpáirc é ach níl mórán iománaithe a bhfuil croí chomh mór ná paisean chomh fíochmhar acu is atá ag
cúl báire an Chláir, Davy Fitzgerald.
doras cúil
back door
Cé go raibh an teocht i bhfad faoin reophointe, chaith Emil uair an chloig roimh an mbéile ag dul isteach agus amach
doras cúil an tí, agus faoi dheireadh rug mo chaidéis orm.
ar chúl na gclaíocha
behind the stone walls
folachcovering
nochtnaked
slaitín saileachwillow rod
á lascadhthrashing her
ar chúl na gclaíochabehind the stone walls
an iarraidh seothis time
Cuardaitheoirí Rudaí AisteachaSearchers for Strange Things
saineolaitheexperts
ráflaírumours
cleamhnaitherelations by marriage
fireann nó baineannmale or female
a ndrioballtheir tail
ganntan olaoil shortage
stangadhstart
ag útamáilfumbling
ag cogarnaílchewing
gaibhte a chodladhgone to bed
sórt baoitea kind of bait
go mbéarfaidís airthat they would catch him
drochfhliúa bad flu
cragtha ceartbadly hit
cliabhrachchest
cáirseán aisteachstrange wheeze
duáinkidneys
ag fual ina threabhsarwetting his trousers
fliuchándrenching
eascainecurse
bá is múchadh airdrowning and smothering on him
cóir leighistreatment
seanmóirsermon
a rachthis outburst
a phaca diabhalyou pack of devils
ar bhealach bhur n-aimhleasaon the road to ruin
go bagrachthreateningly
fainicwarning
cúrfoam
ag gíoscángrating
i ngábhin a dangerous situation
collachcrude, fleshy person
scuaid tearraa splattering of tar
isteach ina chlabinto his mouth
ar chúl mo chloiginn
on the back of my head
“Bhí an t-ádh orm nár bhuail sé mo chluas, ach bhuail sé mé anseo
ar chúl mo chloiginn.
ar chúl an mhuiníl
behind the neck
*
Gluais • Glossary
glúin nuaa new generation
brívigour
ag dul ó neart go neartgoing from strength to strength
fiontar foilsitheoireachtapublishing enterprise
cnuasach gearrscéaltacollection of short stories
cé gur mhionnaigh Artairalthough Artair swore
slíomairesmooth, flattering, hypocritically friendly person
saint an ghoilethe greed of his stomach
a chomhairle a athrúto change his mind
ar fheabhas uiligabsolutely excellent
osnasigh
ar chúl an mhuinílbehind the neck
muisiriúnmushroom
ní réitíonn siad sin liom beag ná mórthey don”t agree with me at all
snaghiccups
gráinnínpinch
cainéalcinnamon
síoltaseeds
a sháith biaenough food
ag cruthú rud úrcreating something new
má thuigeann tú leat méif you know what I mean
a sheachaintto avoid
muiníntrust
blastatasty
ordóg coisetoe
an iarraidh sinthis time
cnapheap
á ghreadadh go cúramachcarefully mixing it
babhlabowl
scilléadskillet
shamhlaigh séhe imagined
go díbhirceacheagerly
subhachascheerfulness
ag leathadhspreading
geirfat
bréanfoul
doilighdifficult
a chreidbheáilto believe
ar leithseparately
mar a thit rudaí amach domhow things worked out for me
ní raibh dadaidh le fáilthere was nothing available
i mo ghlacin my hand
ag diúlsucking
bhí an t-ádh dearg ormI was dead lucky
dea-chumthashapely
láchfriendly
fialgenerous
níor bhlais mé riamhI never tasted
faic na ngrástnot a thing
ag cuimilt a béilrubbing her mouth
a mháshis thigh
seanmóireachtpreaching
greimbite
iomrámention
deisopportunity
luachmharvaluable
seanchaslore
as ar fáisceadh iadfrom which they were wrought
doilíssorrow, difficulty
i leathchogarin a half-whisper
iad a chur i ngníomhto put them in action
seal beag gearra short period
sa Nua-Shéalainnin New Zealand
ina ghabhalcrotch
ag sápressing
críonmhíoltawood-worms
corrachprojecting
lorgashin
damanta nimhneachdamn sore
scoilteadh a chraiceannhis skin was split
crá gan mhaolútorment without alleviation
chun an tí bhigto the toilet
ina gcuideachtain their company
báisteach mhillteanachterrible rain
foscadhshelter
a bhaint amachto reach
ag bleadaracht go díchéillíblattering senselessly
scaiftecrowd
ag casachtachcoughing
breallánfool
millteanach dóighiúilextremely pretty
as miosúrextraordinary
gan choinneunexpected
blas searbha sour taste
breis agus a sáithmore than her fill
strambánachlong-winded
smut féin den fhírinneeven a small bit of truth
é a thionlacanto accompany him
a bhéarfadh íthat would take her
críochend
gan mhórchuid náirewithout a lot of embarrassment
gnóthachbusy
straois léanmharwoeful grimace
trína gruaig mhín bhánthrough her soft white hair
sula bpléascfadh a lamhnánbefore his bladder would explode
ag cogaint a spúnóigechewing the spoon
déaraimislet us say
drochnósannabad habits
tuairimíopinions
cogaíwars
slí mhaireachtála fholláinhealthy way of life
a mhealladhto coax
a chuir fíorionadh uirthiwhich really surprised her
ag cur tharstutalking away
go díbhirceach dícheallacheagerly and diligently
d’fholmhaigh séhe emptied
sásarsaucer
doirtealsink
thriomaigh éhe dried it
slachtmhartidy
á thionlacan féinaccompying himself
sultmharenjoyable
spídslander
gan mhuirnwithout tenderness
magairlítesticles
nuair a dheifrigh Artair tharstu de léimwhen Artair hurried past them with a jump
<t
cúl báire
goalkeeper
Trí lá roimh an phionós ó UEFA, fuair Fowler moladh ó cheannaire FIFA, Sepp Blatter, as cothrom na Féinne a léiriú i gcluiche in aghaidh Arsenal nuair a chuir sé in iúl don mholtóir, Gerald Ashby, nach ndearna
cúl báire Arsenal, David Seaman, feall air, rud a shíl an Ashby.
aire spóirt cúil
shadow sports minister
Fuair Fowler tacaíocht fosta ón fheisire Tom Pendry,
aire spóirt cúil Pháirtí an Lucht Oibre.
neart cúl
plenty of goals
Tá sé ag imirt níos fearr le tamall anuas agus tá muid ag súil le
neart cúl uaidh an séasúr seo, go háirithe nuair atá ag teip ar na tosaithe eile cúil a aimsiú.
ón chúl báire
from the goalkeeper
Bua iontach a bhí ann gan dabht ar bith agus taispeántas fíormhaith de scileanna sainiúla na hiomána, tugtha ag imreoirí éagsúla,
ón chúl báire, Simon Lambert a rinne trí shábháil dhochreidte, go dtí an lántosach ar chlé, Pól Ó Riain, a scóráil 0-6.
cúl
goal
D’aimsigh Cian Mac Giolla Bhríde as Coláiste Eoin an
cúl agus bhí baint ag a chomhscoláirí as Coláiste Eoin, Seán Ó Seanáin agus Joe Ó Meachair, leis an gcomhimirt a chríochnaigh leis an sliotar i g
cúl na heangaí.
leis an sliotar i gcúl na heangaí
with the sliotar in the back of the net
D’aimsigh Cian Mac Giolla Bhríde as Coláiste Eoin an cúl agus bhí baint ag a chomhscoláirí as Coláiste Eoin, Seán Ó Seanáin agus Joe Ó Meachair, leis an gcomhimirt a chríochnaigh
leis an sliotar i gcúl na heangaí.
a cuid cúl agus a bua iontach
its goals and its great victory
Chuaigh foireann na Brasaíle i bhfeidhm orm féin, agus ar leath an domhain, déarfainn, lena stíl, a scil, a himreoirí sárchumasacha,
a cuid cúl agus a bua iontach.
níos mó cúl a fháil ná an freasúra
to get more goals than the opposition
Sílim féin go raibh meon speisialta ag an bhfoireann sin ina leith féin; an cur chuige a bhí acu ná dul ar an ionsaí mar bhealach cosanta agus
níos mó cúl a fháil ná an freasúra.
go scórálfaidís níos mó cúl
that they would score more goals
Is dóigh liom gur chreid an fhoireann úd
go scórálfaidís níos mó cúl ná an freasúra cuma cé mhéad cúl a scaoilfidís féin isteach (agus ní raibh mórán díobh sin ann le fírinne).
an cúl úd
that goal
Is cuimhin féin go maith ar an áit a rabhas ag féachaint ar an gcluiche sin nuair a scóráil Schillaci
an cúl úd ar son na hIodáile a chuir an Phoblacht s’againne amach as Corn an Domhain.
in ainneoin gur scóráil siad sé chúl
despite the fact that the scored six goals
Ó bhíos i mo ghasúr, bhí gean agam ar mhuintir na nDéise de bharr Chraobh na hÉireann 1963, nuair a bhuail Cill Chainnigh iad
in ainneoin gur scóráil siad sé chúl, más buan mo chuimhne, ach, go mí-ámharach do Phort Láirge, scóráil Eddie Keher 0-14.
caoi a chur ar na coscáin chúil
fix the back brakes
Chuaigh mé thart ar go leor cairteacha dramhaíola eile, chuardaigh i bhfoirgnimh thréigthe, cúl-lánaí agus a leithéid, boscaí carntha os cionn a chéile taobh thiar de shiopaí agus rinne mé taiscéalaíocht ar shráideanna i bhfad ó bhaile—ar rothar, seanrothar meirgeach ar tháinig mé air sa chéad chairt dramhaíola sin, tar éis braon ola a chur ar an slabhra ní raibh caill ar bith air, an roth tosaigh a athrú,
caoi a chur ar na coscáin chúil, na boinn, na cáblaí agus ruainne péinte—síos cnoc, trasna na habhann, suas cnoc, faoin tuath beagnach a bhí mé sula raibh mo dhóthain piléar agam, péire agus cúpla ceann le spáráil.
fir cromtha ar chúl carranna
men bent behind cars
Go tobann bhí póilíní ar fud na háite,
fir cromtha ar chúl carranna le raidhfilí agus teileascóip orthu, na comharsana ag gliúcaíocht trí bhearnaí sna cuirtíní, daoine ag siúl thart le ceamaraí, ní mé ar iriseoirí iad—bhí siadsan ann ina dtáinte, ar ndóigh, lucht teilifíse agus araile.
trí chúl
three goals
Murach gur scóráil Maigh Eo
trí chúl sa chéad leath, bheadh an Corn á bhronnadh ag leathama ag Uachtarán Chumann Lúthchleas Gael ar chaptaen Chiarraí chun pobal na hÉireann a scaoileadh as a bpian!
Ó shin, tá daoine caillte le trua do Mhaigh Eo agus ag cuartú léas sóláis in áit éigin.
i gCúil Raithin
in Coleraine
Chaith sé an bhliain acadúil 1967 – 1968 i Sasana, ach seachas dul ar ais chuig an mhúinteoireacht arís, chuir sé isteach ar phost sa choláiste nua
i gCúil Raithin agus d’éirigh leis é a fháil.
le nótaí a bhreacadh ar a gcúl.
to write notes on the back of them.
B’fhíor do Miriam Lord nuair a dúirt sí nach bhfuil d’úsáid ag preasráitis ach
le nótaí a bhreacadh ar a gcúl.
cúl stáitse.
backstage.
Suímid go ciúin
cúl stáitse.
ag scóráil cúil
scoring a goal
Bhí mé an-óg ag an am, gan dabht, ach tá cuimhne nó cineál pictiúrtha i mo cheann den laoch mór
ag scóráil cúil i gcluiche ceannais Chorn an Bhóthar Iarainn i gcoinne fhoireann Laighean ar a raibh cuid mhaith *Dubs*.
chun cúil
behind
Cá hiontas ach an oiread go measann an Ghníomhaireacht Chomhshaoil Eorpach (EEA) go dtitfidh Éire 16%
chun cúil ar na spriocanna a leagadh amach dúinn ag Kyoto d’fhonn ár n-aschur carbóin a laghdú fán bhliain 2010.
ar chúil leoraithe agus leantóirí.
on the backs of lorries and trailers.
Agus is iomaí gnúis nach raibh le feiceáil in áiteanna poiblí le fada an lá a fheicfear ar leaca doirse ar fud na tíre agus ar thairseacha tithe pobail agus
ar chúil leoraithe agus leantóirí.
ag dul ar gcúl,
going backwards,
“Tá rudaí airithe
ag dul ar gcúl, an amhránaíocht go háirithe, toisc nach bhfuil an comhthéacs sóisialta ann a thuilleadh.
le cúl a doirn,
with the back of her fist,
”
“Ní fios cé a chum,” a d’fhreagair an t-aire, agus í ag cuimilt sú dá smiog
le cúl a doirn, “ach ar nós go leor eile de na dánta atá curtha síos do *ní fios cé a chum*, is *Brit* inteacht a scríobh – mac mioscaise inteacht a bhí ag iarraidh mailís a chothú i measc fheirmeoirí na hÉireann.
an garraí ar chúl an tí
the garden behind the house
Chonaic muid an áit inar tógadh muintir Ailpín i gCorcaigh agus
an garraí ar chúl an tí ("Semple") ina mbídís ag spraoi.
sa chúl
in goal
Is ansin a bhídís ag traenáil agus ag imirt ina n-óige, ag fáil máistreachta ar an gcamán agus ar an sliotar agus a máthair bhocht
sa chúl toisc nach ligfeadh sí dóibh a ndeirfiúr óg a chur ann ar eagla go mbuailfidís í! Bhí *mum* an-lárnach sa scéal agus ba léir gur bean spraoi agus íobartha in éineacht í, agus cócaire maith freisin!
Lean an clár Setanta agus ansin Aisake go dtí an Astráil agus chonaic muid iad i mbun traenála le cumann peile na hAstráile i Melbourne.
i gcúl na heaglaise
at the back of the church
Blianta ina dhiaidh sin, chuala muid gur thiomáin sé trasna go Leeds Shasana nuair a chuala sé go raibh an bhean chéanna chun pósadh, gur sheas sé
i gcúl na heaglaise agus gur scread sé os ard nach bhféadfadh sí pósadh nuair a bhí seisean chomh mór sin i ngrá léi, dá dtabharfadh sí seans dó é a thaispeáint.
i ndiaidh dóibh titim ar gcúl le deich bpointe
after they had fallen ten points behind
Dáiríre, seans maith gur fháiltigh go leor daoine roimhe ar an ábhar gur amhrán poblachtánach é!
An chéad chluiche rugbaí mar chluiche, céard tá le rá faoi? Díomá is mó a bhí ar lucht leanúna na hÉireann toisc gur scóráil an Fhrainc úd sna soicindí deireanacha chun an bua a “robáil” tar éis d’Éirinn troid ar ais
i ndiaidh dóibh titim ar gcúl le deich bpointe go luath sa chluiche.
Gabhfaidh mé amach an doras cúil.
I'll go out the back door.
(*Ag dul amach an doras cúil*)
Gabhfaidh mé amach an doras cúil.
ar chúl éaga
in a remote place
Níor scoil bheag
ar chúl éaga í seo, ach áit cháiliúil a raibh an tír, agus an domhan thiar uilig, eolach uirthi.
ar chúl ionad súgartha páistí
at the back of a play centre for children
Geal, feiceálach agus tarraingteach – b’in iad na príomhthréithe a thug mé faoi deara nuair a chonaic mé pictiúir de chuid Derek i ndiaidh dom siúl isteach sa stiúideo, atá suite
ar chúl ionad súgartha páistí in aice le stáisiún Birkdale.
cúl gan choinne
an unexpected goal
Scóráil Áth Cliath
cúl gan choinne agus lámh ag imreoir Ciarraíoch ann.
Ollamh le Gaeilge i gCúil Raithin.
Professor of Irish in Coleraine.
”
Mar thoradh ar an obair atá Bob agus daoine eile a dhéanamh anseo agus san Ind, tá imleabhar á chur le chéile aige féin, ag an Ollamh Kapil Kapoor ó Ollscoil Jawaharlal Nehru i nDeilí Nua agus ag Séamus Mac Mathúna,
Ollamh le Gaeilge i gCúil Raithin.
roghnaíodh é mar chúl báire!
he was chosen as a goal-keeper
In ainneoin Mick a bheith cúig bliana déag d’aois,
roghnaíodh é mar chúl báire! Seans maith go mbeidh an gaisce áirithe sin ina churiarracht go ceann tamaill fhada mar is cosúil anois go gcuirfear cosc oifigiúil go gairid ar imreoirí faoi bhun ocht mbliana déag d’aois a bheith ag imirt in aoisghrúpa níos sine.
fear nach ndeachaigh ar chúl sceiche riamh lena chuid tuairimí
a man who never balked at giving opinions
Easpa fiontraitheChuir iar-Eagarthóir *The Sun*, Kelvin MacKenzie –
fear nach ndeachaigh ar chúl sceiche riamh lena chuid tuairimí nó nach bhfuil cáil na ceartaiseachta polaitiúla air – olc ar go leor Albanach i mí Dheireadh Fómhair nuair a chuir sé ina leith nach raibh aon spiorad fiontraíochta sa tír agus go raibh níos mó scile acu i gcaitheamh airgid ná á ghiniúint.
imithe ar gcúl,
lagging behind, disimproved
Tá Corcaigh
imithe ar gcúl, beagán, ó 2005 agus tá a n-aird ar rudaí eile faoi láthair.
ceann a cuireadh ansin le duine a chur ar a chúl
one that was put there to put people behind it
Cad é a mheasann siad atá de dhíobháil orm? Cad é faoin spéir a bheadh ó dhuine, agus é ina sheasamh in óstán os comhair cuntair –
ceann a cuireadh ansin le duine a chur ar a chúl ag tabhairt amach eochracha! Agus bíonn an strainc seo curtha acu orthu féin.
doras cúil an chairr
the back door of the car
Is féidir linn Barry Whyte a thabhairt air, cé nárbh é sin a ainm i ndáiríre! D’oscail sé
doras cúil an chairr agus léim mé isteach, agus ar aghaidh linn chuig ár gceann scríbe.
a cúl a thabhairt le hobair theilifíse.
to turn her back on television work.
Bhí Carrie le feiceáil go leanúnach ar scáileáin na hÉireann i dtrátha an ama sin agus a hainm go mór i mbéal an phobail ach go tobann, ag tús na mílaoise nua, rinne sí cinneadh
a cúl a thabhairt le hobair theilifíse.
ar chúla téarmaí
in secret
An bhfuil sé cothrom go bhfuiltear ag iarraidh go bhfeidhmeoidh an lucht spóirt mar chaomhnóirí morálta na cruinne le linn do dhaoine eile a bheith ag déanamh gach iarrachta –
ar chúla téarmaí – an caidreamh tráchtála agus trádála leis an tSín a threisiú? Is léir go bhfuil ceannairí an domhain ag iarraidh an craiceann is a luach a bheith acu – tá cáineadh géar i gceist óna dtaobhsan de, ach easpa gnímh chomh maith.
cúil a aimsiú
to score goals
Beidh buiséad mór le caitheamh aige agus an-deis aige
cúil a aimsiú dá pháirtí agus don rialtas.
a chúl leis an teanga,
(they) turned their back on the language
Cé gur thug rialtas Mhanann
a chúl leis an teanga, bunaíodh Yn Çheshaght Ghailckagh (Cumann na Manainnise) in 1899 chun an Mhanainnis a chaomhnú mar theanga náisiúnta an oileáin.
doras cúil an stiúideo damhsa
back door of the dance studio
Tháinig na póilíní orainn agus go tobann d'oir sé domh nár thuig siad mo chuid Fraincise!
Tá mé ag déanamh go bhfuil ádh an tosaitheora iontach tábhachtach agus tú ag imirt Boules nó bhí mé iontach maith aige, agus bímse *cat* go maith ag cluichí liathróide go hiondúil!
Tá sé tábhachtach dul amach le dath na gréine a fháil más Aixois thú, mar sin, agus bomaite saor agam i rith an lae, d'éalaínn amach
doras cúil an stiúideo damhsa agus “ghlacainn grian” mar a deir muintir na háite.
cúl a thabhairt don
turn its back on
An gcuirfidh an meathlú brú ar Éire
cúl a thabhairt don euro?*
DMW: Is dóigh liom gur chóir i gcónaí smaoineamh ar gach rogha nó, ar a laghad, gur chóir gach rogha a scrúdú go hintleachtúil.
Thug mise cúl leis
I refuted
“
Thug mise cúl leis an bpoblachtachas cúpla lá i ndiaidh don Provisional IRA tús a chur le feachtas foréigin agus faoi dheireadh 1972, bhí mé tar éis éirí glan as an bpoblachtachas.
cúl ar an dialann
finished the diary
Chaill mé ceamara is chlis ar mo ríomhaire glúine agus chuir an dá rud sin
cúl ar an dialann, ach tá mé ar ais ar an bhóthair arís.
chúl báire
goalie
D’aimsigh Corcaigh cúl ón bpoc saor sin, ach léirigh an físeán teilifíse go ndearna an réiteoir earráid trí gan poc saor a bhronnadh ar
chúl báire an Chláir a ndearnadh calaois air díreach sular bhronn sé poc saor ar Chorcaigh.
gcúl an tí
behind the house
Ba i mbothóig i
gcúl an tí a bhí láthair an uafáis, an áit a dtéadh sé i bhfolach ón tsaol mhór chun a dhrochbheart a chur i gcrích.
chúl an tí
the rear of the house
Thíos ansin, i gcuile faoi
chúl an tí, bhíodh sé ina ainmhí bhrúidiúil.
shuíochán chúil
back seat
Scaoileadh an Constábla Stephen Carroll fríd an chloigeann agus é ina shuí ar
shuíochán chúil i gcarr de chuid an PSNI.
cúl eile
another goal
Is mar sin a chasann rothaí móra an tsaoil!
Maith nó olc, tá an ceol ar ais i mo shaol toisc an uirlis nua seo agus leis an ngné nua seo de mo shaol, tá ocras nua ann leis (
cúl eile d’fhoireann an Úill!).
mbeirt chúl báire
two goalies
Chríochnaigh siad sa cheathrú háit ar seacht bpointe faoi dheireadh na sraithe, agus murach cúpla botún bunúsach ag an
mbeirt chúl báire i gcoinne Luimnigh agus i gcoinne Thiobraid Árann, d’fhéadfadh sé go mbeidís sa chluiche ceannais den tsraith Náisiúnta i gcoinne Chill Chainnigh.
ag tabhairt a gcúil
turning away from
Mar sin, tá an lucht fógraíochta
ag tabhairt a gcúil don sean-nuachtán agus ag tiontú ar na meáin leictreonacha.
nach ndeachaigh ar chúl sceiche ariamh
that never hid
Bheifeá ag súil lena leithéid ó fhoilseachán
nach ndeachaigh ar chúl sceiche ariamh lena dímheas ar an teanga a chur in iúl.
Ar gcúl
backwards
Ar gcúl atá Eric imithe ó scaradar.
cúil
goals
Agus tagann na
cúil iontacha go tiubh chomh maith.
chúl
back
Ach níl buaileadh amach ar an taithí agus an lánaibíocht, agus cé go raibh orm i bhfad ní ba mhó obair a chur isteach i ngach gné de mo shlí bheatha, stad sé a chur isteach orm go raibh damhsóirí níos óige agus níos corpacmhainní ná mé ag teacht aníos ar mo
chúl.
Chúil Dreimhne
Cooladrumon, Co. Sligo
Oilithreacht Cholm
De réir na staire, bronnadh an t-oileán ar Cholm Cille nuair a bheartaigh sé dul ar deoraíocht tar éis cath fuilteach
Chúil Dreimhne (sa bhliain 561), ar bhraith sé féin ciontach as, i mbealach nach dtuigim, ach tugadh breith air:
Mona beith briathra MolaisiGun crois os Áth Iomlaise, Nochon fhuicfindse re mo lindSaeth nó galar a nÉirind.
chúl
rear
Isteach liom ina
chúl.
Chúil Lodair
Culloden
Chlis ar a gcuid iarrachtaí in 1708 agus in 1715 (Séamas III, mac le Séamas II) agus arís in 1746 nuair a briseadh fórsaí Bonnie Prince Charlie, Séarlas III, ag Cath
Chúil Lodair in Albain.