Ach smaoinigh freisin ar cheimiceáin agus ar chógais - tá comhlachtaí ar nós Eli Lily, Merck Sharp & Dohme, Pfizer agus Schering-Plough lonnaithe anseo le tamall de bhlianta.

Is é sin le rá nach mbeidh an chógaslann sin in ann freastal ar thomhaltóirí atá i dteideal cógas leighis ar chárta leighis ná orthu siúd atá ag iarraidh aisíocaíochtaí a fháil ón Stát má tá orthú airgead mór á chaitheamh ar chógais leighis.

Cógas suain atá i gceist, b'fhéidir.

Samhlaigh an créatúr bocht má bhíonn air/uirthi filleadh ar an dochtúir de bharr fothorthaí ón gcógas a bhí sé ag glacadh! Is iad dochtúirí teaghlaigh na tíre a fheiceann daoine mar seo chuile lá, mar sin tá tuiscint mhaith acu ar an scéal.

Thosaigh an scéal le scéim “ola le haghaidh bia” na Náisiún Aontaithe nuair a ceadaíodh don Iaráic ola a dhíol agus bia agus cógais a cheannach leis an airgead a chuirfí ar fáil, in ainneoin na smachtbhannaí a bhí i bhfeidhm in aghaidh na hIaráice.

D’úsáid sé leithéidí Beethoven agus Dostoevsky chun a theoiric a léiriú go raibh gach duine cruthaitheach ag fulaingt galar meabhrach de chineál éigin! Leigheas gach Galair, Más ea, an Cógas Bhí glacadh coitianta leis an tuairim seo anuas go dtí an 20ú Céad agus i rith an ama seo, spreagadh go leor ceisteanna casta.

Le fada anois tá drochghníomhartha agus míchleachtais, ó thaobh spóirt de, curtha i leith Armstrong agus ar deireadh, agus gan an dara suí sa bhuaile aige dáiríre, d’admhaigh sé go raibh na líomhaintí fíor: gur bhain sé áirge as drugaí, cógais agus as cleachtais a bhí cosctha ag na húdaráis spóirt agus a chuidigh leis bua i ndiaidh bhua a bhaint amach i spórt na rothaíochta.

Tá seanbhlas agus cur i gcéill an stáit i leith cur chun cinn na Gaeilge le sonrú go soiléir ins an dóigh ar cuireadh mianta tionscal na cógaisíochta chun tosaigh ar chearta phobal na Gaeilge le déanaí, óir tá sé admhaithe anois ag an Roinn Sláinte gurb iadsan a chur tús leis an phróiseas le treoir Eorpach a athrú ionas nach mbeadh dualgas ar chomhlachtaí leighis lipéidí i nGaeilge a chur ar chógais a dhíoltar in Éirinn.

’Sé cúlra an scéil seo ná gur thionscain iar-Uachtarán Chonradh na Gaeilge, Tomás Mac Ruairí athbhreithniú breithiúnach i 2011 le go gcuirfí i bhfeidhm treoir de chuid an Aontais Eorpaigh, ina raibh sé de dhualgas ar Éirinn agus ar gach ballstát eile lipéadú a dhéanamh i ngach teanga oifigiúil dá gcuid ar chógais agus ar na bileoga eolais a théann leo (Airteagal 63 de Threoir 2001/83/EC).

*" An Finscéal ina Thátal ========= Ach cad a spreag i ndáiríre iad chun an treoir an leasú? Chuaigh an Roinn i gcomhairle le Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte, le Cumann Cógaiseoirí na hÉireann agus leis an eagraíocht a dhéanann ionadaíocht ar tháirgeoirí na gcógas, chun a fháil amach faoi na himpleachtaí a bheadh ann daofa dá mbeadh gá le lipéadú i mBéarla agus i nGaeilge.

Tá an baol ann fosta nach mbeadh cógais úra ar fáil anseo ar chor ar bith.

Feitheamh Sé Mhí in Inis Eoghain ============== Braitheann tapúlacht an chógais ar chúiseanna tíreolaíocha.