Fágann seo gur gá do na na páistí dul i muinín an Bhéarla i réimsí tábhachtacha den saol.

Tá mé i mo chónaí i gcomharsanacht bheag naisiúnach atá díreach in aice le ceantar dílseach.

Sa lá atá inniu ann tá daoine dubha le feiceáil i go leor réimsí den tsochaí Mheiriceánach a raibh cosc orthu a bheith páirteach iontu roimhe seo.

Chomh maith le deis a thabhairt do dhaoine amhráin sa stíl dhúchasach a fhoghlaim, cuireann an fhéile ardán ar fáil d'amhránaithe nach gcloistear ach go hannamh taobh amuigh dá ndúthaigh féin, ardán atá neamhspleách ar aon chineál comórtais.

Tosaíodh le cúig cheannteideal i réimsí a measadh go mbeadh spéis ag an bpobal iontu: Nuacht, Sceidil Raidió agus Teilifíse, Ranganna Gaeilge, Féilire Imeachtaí agus Fógraí.

Den chéad uair riamh beidh clár cuimsitheach forbhartha chun taighde idirdhisciplíneach a dhéanamh ar an Stair, an Léann Ceilteach agus Litríocht na hÉireann agus na hAlban, an Béaloideas, Staidéar Cultúrtha, an Ultais, Tíreolaíocht Chultúrtha chomh maith le réimsí gaolmhara eile.

"Nuair a bhí muid cúig bliana ar an aer, shocraigh muid grianghraf a fháil de na daoine ón stáisiún a bhí ag obair le RTÉ agus bhí dhá dhuine dhéag a bhí ag obair i réimsí difriúla sa stáisiún sin.

Cé go bhfuil taobh amháin de na hocht mbonn mar an gcéanna ar fud an 12 thír i limistéar an euro, tá an taobh eile difriúil ó thaobh dearaidh de i ngach tír - cláirseach a dhear Jarlath Hayes atá roghnaithe againne.

" Tar éis céim a bhaint amach sa Luibheolaíocht, thosaigh Diarmuid ag caitheamh níos mó ama ag aisteoireacht leis na Fánaithe, compántas taistil drámaíochta a bhí lonnaithe i nGaillimh, seachas gairm a lorg ina réimse saineolais.

Tá sciar maith d'obair an Choiste Téarmaíochta a bhaineann le réimsí eile saoil - an t-oideachas, an tseoltóireacht, cúrsaí ealaíne - agus nár foilsíodh riamh i bhfoirm leabhair.

Tá féidearthachtaí iontacha ag baint leis an teicneolaíocht nua seo i ngach réimse den saol, an spioradáltacht ina measc.

Is staidéar é a fheidhmíonn ar dhá leibhéal, *Prospect* agus *Site*, agus a dhíríonn ar an fhorbairt agus an fás atá ag tarlú, gan réamhshampla, i réimsí áirithe sa tír seo.

Tá an t-oideachas ar cheann de na réimsí a bhfuiltear ag díriú air.

Thug na teaghlaigh Ghaelacha a díbríodh as a gcuid talún méithe fán Lagán agus na ceantair máguaird a n-aghaidh ar thalamh bocht caoráin Iarthar Thír Chonaill.

Cén fáth a bhfuil an t-airgead seo tuillte ag Breacadh? Mar go ndearnadh neamart sa réimse seo oideachais le fada.

Cén fáth? Tá mé ag dul a phlé rud nach bhfuil cead agat a phlé go poiblí sna ceantair náisiúnacha sa tuaisceart, is é sin, an chinsireacht taobh istigh de na ceantair sin.

Cuid mhór de na Gearmánaigh a théann ar saoire go hÉirinn, is daoine sna réimsí thuas iad cheana féin: ceoltóirí nó damhsóirí gníomhacha.

Cuid mhór de na Gearmánaigh a théann ar saoire go hÉirinn, is daoine sna réimsí thuas iad cheana féin: ceoltóirí nó damhsóirí gníomhacha.

Cé go bhfuil cuid mhaith cluichí ríomhaireachta foilsithe ag Microsoft mar bhogearraí cheana féin, is é seo an chéad uair gur chuir siad a ríomhaire cluichí féin ar fáil, agus tá siad ag dul in iomaíocht le comhlachtaí go bhfuil seantaithí acu ar an réimse sin, ar nós Sony agus Nintendo.

Ós ag caint ar thionchar atá mé, tá tionchar an bhoscadóra cháiliúil Johnny O'Leary as Sliabh Luachra le mothú go láidir ar an albam seo.

A fhad is a bhí sí ag déanamh taighde don mhórshaothar *Songs of a Hidden Ulster*, leabhar agus dlúthdhiosca a eiseofar i dtreo dheireadh na bliana seo, d'aithin sí go raibh "géarghá le cnuasach de na hamhráin seo amuigh i measc an phobail leathain, go háirithe i dTuaisceart Éireann, agus go háirithe do dhaoine nach bhfuil Gaeilge ar bith acu, go dtuigfeadh siad an saibhreas a bhí rompu sa cheantar.

Más fearr leat a bheith ag damhsa caithfidh tú Johnny O'Leary a leanacht, an boscadóir cáiliúil as Sliabh Luachra.

Ceann de na cúiseanna dar leis a bhfuil cáil bainte amach ag an chlub ar fud na hÉireann ná go mbíonn réimse leathan ceoil á sheinm ann, murab ionann agus go leor clubanna eile i gCorcaigh agus i mBaile Átha Cliath, ina seinntear cineál amháin an oíche go léir.

Le dhá bhliain déag atá mé ag obair sa réimse seo.

Bunaíonn sé fochoistí chun déileáil le liostaí téarmaíochta i sainréimsí eolais.

Tá an scéal níos measa in Uíbh Fhailí áit ina bhfuil an limistéar iomána beag agus go bhfuil easpa imreoirí óga den chaighdeán is fearr ag teacht tríd.

Tá sé le feiceáil go soiléir ó thorthaí daonáirimh na bliana seo go bhfuil i bhfad níos mó daoine anois ina gcónaí i limistéir chathrach agus i mbailte na tíre ná mar a bhí riamh.

Tá na húdaráis ag diúltú cead pleanála a thabhairt ar na cúiseanna seo: dochar don timpeallacht agus milleadh radharcanna tuaithe; easpa infrastruchtúir tuaithe agus an costas a bhainfeadh le caighdéain sasúil a bhaint amach sa réimse seo.

Beidh scríbhneoirí nua ag teacht chun cinn i gcónaí agus réimsí nua i saol na foilsitheoireachta le treabhadh.

Ba cheart do Rannóg an Aistriúcháin, d'fhoireann an Ghúim agus do shaineolaithe eile i réimse na teanga teacht le chéile agus aontú faoi cheart na Gaeilge agus go gcuirfí na rialacha sin i bhfeidhm in iomlán a gcuid foilseachán.

Creidim féin go bhfuil baint mhór ag Páirc an Chrócaigh leis an athrú meoin seo i leith an Chumainn Lúthchleas Gael sna ceantair mheánaicmeacha, mheasúla agus sna ceantair aicme oibre araon.

Rinne na foraoiseacha dochar mór do na locha agus na haibhneacha le fiche bliain anuas ach anois tá rialacha níos déine ann, rud a chuideoidh leis an cheantar.

Tá daoine áirithe ag obair sa réimse a bhfuil Gearóidín gníomhach ann nach bhfuil an fhoighid nó an tsuim acu a bheith ag plé le daoine atá ar bheagán Gaeilge ach is léir go mbaineann sise an-sásamh as an obair seo.

Thiocfaí díospóireacht bliana a reáchtáil ar na gnéithe éagsúla den cheist seo ach thig cúrsaí a shimpliú agus féachaint ar céard is féidir a dhéanamh sna réimsí seo: an teaghlach, an t-oideachas, an pobal agus cúrsaí siamsaíochta.

Luimnigh a rugadh Mícheál i 1948, agus is ann a tógadh é i gceartlár an cheantair iománaíochta sa chontae sin.

Cad é atá ar siúl in Éirinn faoi láthair? Tá fianaise ag teacht chun cinn an t-am ar fad na laethanta seo a léiríonn go bhfuil caimiléireacht fhadbhunaithe i gceist i go leor réimsí de chuid na sochaí.

" Deir Paul: "Tá bunadh na háite seo breá cleachtaithe le daoine ón taobh amuigh.

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman an ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

Tá réimsí fairsinge san Astráil Thiar agus san Astráil Theas tirim freisin, cé nach bhfuileadar i ngar a bheith chomh dona leis na stáit san oirthear.

Agus an méid sin ráite, tá an ceart ar fad ag na hiascairí nuair a deir siad gur amaidíocht atá ar bun ag an gCoimisiún Eorpach, é ag iarraidh iasc a chaomhnú agus ag an am céanna ag ligint do na Spáinnigh na céadta bád iascaireachta eile a chur isteach sa limistéar.

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman an ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

Bhí sé mar chuid den sprioc ag an ghrúpa seo daoine óga ón cheantar a mhealladh isteach chun a bheith ag obair ar thionscadal lena dtimpeallacht a dhéanamh níos deise agus dóchas a chruthú don todhchaí agus don ghlúin atá le teacht.

In áit féachaint le srianta nua a chur ar dhaoine ba chóir don Rialtas scóip an Achta a leathnú - go dtí an Garda Síochána, abair, nó réimsí eile den chóras nach dtagann faoin Acht go fóill.

Bhí a lán mac léinn ar an mhórshiúl, agus daoine as ceantracha éagsúla sa chathair, agus níos faide ar shiúl.

Timpeall bhun an túir beidh achar fairsing a bheas suas le 7 gciliméadar trasna faoi ghloine nó ábhar tréshoilseach eile mar a bheadh teach gloine ollmhór ann.

Tá tuairim is 700 aeróg ag na comhlachtaí éagsúla gutháin timpeall ar Bhaile Átha Cliath agus sa cheantar máguaird.

De bharr go mbítear den tuairim agus bruachbhailte á dtógáil go mbeidh carranna ag na daoine go léir a bheas ag cur fúthu iontu, bíonn achar fada idir limistéir chónaithe agus na ceantair áitiúla gnó, rud a chiallaíonn gur gá tiomáint chuig siopaí grósaera, pictiúrlanna, tábhairní agus bialanna.

Bhí ar an Aire Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta a fhógairt le gairid go gcuirfí maoiniú CLÁR de €254,709 ar fáil chun seirbhísí leathanbhanda teileagrafaíochta a leathnú go dtí ceantar na Rosann i dTír Chonaill; Cill Ala, Co Mhaigh Eo (agus an dúiche máguaird); agus Béal Átha Liag, Co Longfoirt (agus dúiche Loch Rí).

Tá sé ag ullmhú aistriúchán ar fhilíocht an fhile Dervish, a scríobh comhráite beaga fá shaol na hAfganastáine ársa agus a gcluineann Gearóid a macallaí i Meánoirthear an lae inniu.

Cén fhís atá agat féin don Ghaeilge? Teanga bheo, láidir ar féidir í a fheiceáil, a chluinstin agus a úsáid in achan réimse den saol.

Cé gur ceantar talmhaíochta a bhí sa mBaváir roimh an Dara Cogadh Domhanda, d'éirigh go han-mhaith le geilleagar an réigiúin i ndiaidh an chogaidh.

Ach muna bhfuil aird á tabhairt ar an bpríomhbhealach siar go Gaillimh, cén seans atá ann go n-éistfear leis na hargóintí fiúntacha atá ag lucht West on Track? Mar a dúirt Romano Prodi, gan an t-airgead a chaitheamh ar an infrastruchtúr ní fheicfear forás eacnamúil sna limistéir chúlráideacha atá scartha amach ón lár.

Mar shampla, baineann fisiceoirí a bhíonn ag déanamh taighde i réimse na nana-theicneolaíochta úsáid as ríomhchláir chun anailís a dhéanamh ar na patrúin ar dhromchlaí criostail.

Molann sé go gceapfaí *ombudsman *a bheadh freagrach don chomhairle, ar a mbeadh baill ó eagraíochtaí na meán cumarsáide, an NUJ agus ionadaithe ó réimsí eile den tsochaí.

" An gcuireann sé díomá air go bhfuil lucht léinn na Gaeilge, den chuid is mó, gafa le réimsí an-chúnga agus nach spéis leo saothar mar seo a chur i gcló? "Sílim an rud atá ann ná go bhfuil cineálacha áirithe léinn faoi mheas agus go bhfuil cineálacha eile léinn ansin nach bhfuil meas orthu.

Beartaíodh i 1985 é a oscailt go lánaimseartha mar Ionad Sealbhaithe agus Buanaithe Gaeilge lena chinntiú go mairfidh an Ghaeilge beo, trí daoine a spreagadh le hiompar agus buanú Gaeilge a neartú in abhantrach an Árais agus i measc na ndaoine a bhíonn ag soláthar seirbhísí do phobal na Gaeltachta agus na Gaeilge.

"Tá an tráchtas fós thuas san ailéar sa mbaile agus lá breá éigin tabharfaidh mé isteach go dtí mo chomhairleoir acadúil é!" Ní saol léinn a bhí i ndán do Bhríd mar bhí sé de rún i gcónaí aici dul ag obair i réimse na meán cumarsáide.

Seo réimse amháin den saol ina bhfuil sé i bhfad níos fearr úsáid a bhaint as peann agus pár, seachas as an teicneolaíocht.

Ó thaobh tírdhreacha de, tá an t-uafás le feiceáil - *el Salar de Uyuni *(limistéar fairsing de shalann nach bhfuil a leithéid feicthe riamh agam), oileán an éisc ina lár agus é breac le cactas; fásach "Salvador Dali" agus iliomad *lagunas* ann, in oirdheisceart na tíre; réigiún na mínte arda (nó *el altiplano *mar a thugann siad air); na hAindéis; Loch Titicaca san oirthear; agus réigiúin na hAmasóine san iarthar.

Bhí dreamanna áirithe ann a raibh neamhspleáchas iomlán ag teastáil uathu ón Danmhairg, i réimsí mar oideachas, cúrsaí riaracháin agus cúrsaí gnó.

I measc na rudaí eile a bheidh ag tarlú beidh saineolaithe i láthair chun ceardlanna a chur ar siúl ar na réimsí seo: Teicneolaíocht Faisnéise agus Cumarsáide, Taighde Idirdhisciplíneach sa Ghaeilge agus Caighdeán na Gaeilge do Bhunmhúinteoirí.

Tá cion ar leith aige ar Ghaeltacht na Rosann ó thosaigh sé ag tabhairt cuairte ar an dúiche sin nuair a fuair sé scoláireacht dul ann agus é ina ghasúr.

" Is Láithreán Oidhreachta Domhanda é Brú na Bóinne agus an ceantar máguaird.

Beidh dhá sheomra taispeántais ann fosta, ina mbeidh eolas faoin pharóiste agus faoin cheantar máguaird.

Ba chóir an éiginnteacht a bhaineann lenár n-infheistíocht i gcúrsaí taighde a laghdú trí thacaíocht a thabhairt do réimsí éagsúla.

Cheana féin tá infheisteoirí príobháideacha ag éirí amhrasach faoin réimse nana-theicneolaíochta toisc gur gheall eolaithe sa réimse sin a lán rudaí nár tharla fós.

Praghsanna ======= "Beir bua le Rua" an mana atá ag Rua - mar sin cad faoin tsábháil airgid seo? "Tá an choigilt is mó ar fáil i gcás glaonna idirnáisiúnta, go háirithe i rith an lae," a mhíníonn Ruairí, "ach táimid ar comhphraghas nó níos saoire i ngach réimse.

Ní raibh pingin rua caite acu ar an áit fáiltithe - ní raibh pictiúr ar bith ar na ballaí, agus bhí troscán an-saor ann.

Rugadh agus tógadh mo mháthair in áit darb ainm Town of Kildare, ceantar feirmeoireachta a bhunaigh daoine as Éirinn in áit iargúlta i lár Wisconsin aimsir an Ghorta Mhóir.

" B'in a dúirt fear amháin le hiriseoir agus b'ionann "these people" agus Caitlicigh atá ina gcónaí in aice le Sandy Row, ceann de an ceantracha dílseacha is mó clú i mBéal Feirste.

Má dhéantar Bus Éireann a phríobháidiú, an leanfar ar aghaidh ag soláthar seirbhísí bus do cheantair chúlráideacha nuair nach bhfuil aon bhrabús le déanamh astu? Ceisteanna dlisteanacha iad sin ar fad, ach ní heol dúinn cén seasamh a ghlacann rialtas na hÉireann orthu ag cruinnithe rúnda Choiste Alt 133.

" Phós Bríd fear as a ceantar dúchais féin, Antóin Rodgers, i 1960 ach, ó tharla Antóin a bheith ag obair mar fhiaclóir ar an Lorgain i gContae Ard Mhacha ag an am, b'ansin a bhog an lánúin óg.

An uair a bhí sé ag cleachtadh go laethúil le bheith ina laoch agus ina ridire, ní raibh a shárú sa cheantar.

Dheineadh an gadhairín dúr miongharanna dá mháistir an lá ar fad, idir léamair fhadruballacha, ghlice an dúthaigh a ruaigeadh uair go mbeadh a gcinn sa bhruscar bídh, agus phéint a chur ar an sciobóilín cluthar a roinneadar beirt cois Zambezi uair sa bhliain, nuair a thagadh an bláth den chéad uair ar chrainn lasracha an *savannah*.

Tá sé ag tarraingt as tobar domhain a chuid eolais féin ar an litríocht, ar an fhealsúnacht agus ar an chritic, agus sin go héasca soléite ionas go mbeadh a chuid argóintí soleanta ag mo leithéid a bhfuil breaceolas aige ar an réimse léinn atá i gceist.

Agus na páistí óga ag baint na sál dá chéile ag rith i dtreo na dtramanna a bhí in aice láimhe, bhí troid ag tosú idir Caitlicigh agus Protastúnaigh in achar fairsing ar Eight agus Ninth Avenue.

Rúndiamhair atá ann gan dabht, nó ní mheallfadh bunadh sámhánta suanmhar na háite sin leithéidí Bhalor bhíogúil bhrufanta bhiorbaigh.

Clúdaíonn sí limistéar ollmhór idir sráidbhaile Dhail Chuinnidh sa deisceart, Baile Ur nan Granndach sa tuaisceart, agus Bealadair san oirthear.

Cúig bhomaite i ndiaidh don bhuíon siúl thart le dhá cheantar naisiúnacha, choinnigh an PSNI pobail an dá cheantar, Ard Eoin agus Mountainview, taobh istigh dá limistéir féin - sula dtáinig na scórtha péas isteach le go dtiocfadh leo lucht leanúna na nOráisteach a chomóradh agus iad ag siúl ar an bhóthar, cé go raibh cosc curtha ar lucht leanúna ag Coimisiún na bParáidí.

Cúig bhomaite i ndiaidh don bhuíon siúl thart le dhá cheantar naisiúnacha, choinnigh an PSNI pobail an dá cheantar, Ard Eoin agus Mountainview, taobh istigh dá limistéir féin - sula dtáinig na scórtha péas isteach le go dtiocfadh leo lucht leanúna na nOráisteach a chomóradh agus iad ag siúl ar an bhóthar, cé go raibh cosc curtha ar lucht leanúna ag Coimisiún na bParáidí.

" Tá an lámh in uachtar á fáil i bpolaitíocht na Stát Aontaithe anois ag polasaithe a bhfuil luachanna na gCríostaithe coimeádacha, go háirithe i réimse an ghnéis, mar bhunús leo.

Cén fáth ar bunaíodh é? Bunaíodh an comhlacht leis an nGaolainn a chur chun cinn sa chathair, sa chontae agus sna ceantair mháguaird.

Tá an oiread sin a thiocfadh leat a rá faoi Eamonn McCann go bhfuil sé deacair díriú isteach ar chúpla réimse go díreach dá shaol.

Tá cúig Ghaelscoil sa cheantar: dhá cheann i mBaile Munna agus trí cinn eile sa cheantar máguaird.

Ach níl stádas ag an Tionscnamh Iompair Tuaithe go náisiúnta ach mar "scéim phíolótach", agus níl aon chinnteacht ann go leanfar leis nó go gcuirfear an maoiniú ar fáil chun an tionscnamh a leathnú go ceantair chúlráideacha eile ina mbíonn daoine scoite amach ón saol.

Nuair a rinne Bertie Ahern an t-athrú airí ag deireadh mhí Mheán Fómhair, d'fhág an tAire Noel Dempsey carn amháin fadhbanna ina dhiaidh i réimse an oideachais chun glacadh le carn eile fadhbanna.

Baineann a cuid freagrachtaí le léiriú inmheánach, agus coimisiúnú ón earnáil neamhspleách, na gcláracha sna réimsí atá faoina cúram.

Sé huaire an chloig taistil ó Ghlaschú, thart le Loch Lomond, trí Ghleann Comhann agus "trasna na farraige go *Skye*" (nó, sa lá atá inniú ann, trasna an droichid go *Skye*!) Is áit ar leith é Sabhal Mòr Ostaig, an coláiste ina bhfuil os cionn 100 mac léinn agus 60 ball foirne fostaithe i réimsí éagsúla.

Tá sé beartaithe 236 tionscadal a chur ar siúl sa chathair i rith na bliana a chlúdóidh ocht réimse éagsúla ealaíne: ceol, ailtireacht/dearadh, litríocht, cúrsaí amharclainne/damhsa, féilte, scannáin/na meáin agus spórt.

Nuair a bunaíodh Saorstát Éireann sa bhliain 1922 bhí sé mar pholasaí ag an rialtas an Ghaeilge a chur chun cinn i réimsí éagsúla den saol poiblí agus bhí géarghá le leaganacha údarásacha Gaeilge de logainmneacha na tíre chun an polasaí sin a chur i bhfeidhm.

Ba ghnách le línte fada Protastúnach ó cheantar na Seanchille siúl suas an tsráid seo idir ceantar náisiúnach Chluain Ard agus ceantar dílseach na Seanchille ar a mbealach chuig an monarchana innealtóireachta ar Bhóthar Chluanaí, Mackies.

" Teangeolaíocht fheidhmeach ======= Is í an fhís atá ag Anna maidir le todhchaí Ionad na dTeangacha ná go ndéanfar tuilleadh oibre i réimse na teangeolaíochta feidhmí.

Ach is é an rud is suntasaí faoi ná go bhfuil sé ag teacht i dtír ar an obair atá déanta cheana féin sa Eoraip i réimse na dteangacha.

" Teangeolaíocht fheidhmeach ======= Is í an fhís atá ag Anna maidir le todhchaí Ionad na dTeangacha ná go ndéanfar tuilleadh oibre i réimse na teangeolaíochta feidhmí.

Léiríonn sé an-suim i ngnóthaí a bhaineann lena dhúiche féin ach, dalta go leor de na comhaltaí eile, is beag a chuir sé le haon díospóireacht ní ba leithne faoi ról an Údaráis.

Tá an baol ann i gcónaí nach mbeidh an Ghaeilge, dála mionteangacha eile, in úsáid i ndóthain réimsí den saol.

I rith na bliana, ach le linn shéasúr na máirseála go háirithe, dhéanadh dílseoirí ionsaithe ar an cheantar go rialta, rud a chothaigh spiorad iontach comhair i measc na ndaoine.

Is é an difear mór inniu ná go n-áirítear an IRA agus Sinn Féin i measc naimhde na ndaoine, dar leis na deirfiúracha agus, is cosúil, tromlach mór de bhunadh an cheantair.

Chomh maith leis sin, tá mórán daoine anois ag bogadh amach as an limistéar mór uirbeach seo agus ag cur fúthu i mbailte measartha mór mar Cheatharlach agus Chill Chainnigh.

Tá an baol ann i gcónaí nach mbeidh an Ghaeilge, dála mionteangacha eile, in úsáid i ndóthain réimsí den saol.