a raibh aois cait aige
everything that was old
Nuair a cuireadh
a raibh aois cait aige bealach an gharraí thosaigh an glanadh.
le haois asail
for a long time
"Bhí sé ar na bacáin
le haois asail ach tá sé chugainn fá dheireadh," a mhaígh Balor an Scolardach Polaitíochta nuair a chuala sé an fógra ar dhíchoimisiniú ghunnaí an IRA.
nach bhfuil aois na hógántachta
who is pre-adolescent
"Faoi láthair tá mé ag iarraidh a bheith ag cabhrú le páiste
nach bhfuil aois na hógántachta go fóill," a dúirt sí.
an aois ina maireann muid
the age in which we live
Léargas beag eile ar an dóigh a mbraitheann an dearcadh atá againn ar an áit ina bhfuil muid agus
an aois ina maireann muid.
dulta anonn in aois
of advanced years
Is éard atá sna pobail do lucht scoir i Meiriceá ná "sráidbhailte" do dhaoine atá
dulta anonn in aois, daoine as cúlra uas-mheánaicmeach nó ardaicmeach, de ghnáth.
cosc aoise
age ban
Tá an UDA ag dul a chur
cosc aoise ar ógánaigh atá ag iarraidh dul isteach sa Ulster Young Militants, eite óige na heagraíochta - is léir go bhfuil siad ag pleanáil don todhchaí.
cruthú aoise
proof of age
Má iarrtar orthu an
cruthú aoise a thaispeáint ní gá dóibh ach a mhaíomh nach bhfuil a leithéid acu mar nach bhfuil siad faoi bhun bliain is fiche! Iad siúd nach bhfuil ocht mbliana déag slánaithe acu ní miste dóibh bheith glanta amach as an tábhairne faoina hocht a chlog feasta.
san aonú haois is fiche
into the twenty-first century
Bhí mé ag magadh nuair a bhí mé ag fágaint an Acadaimh Ríoga go raibh mé ag fágaint an naoú haois déag agus ag dul isteach
san aonú haois is fiche, mar tá an meon, an dearcadh, an luas oibre, na modhanna cumarsáide go hiomlán éagsúil.
aois an ríomhaire
the computer age
"Táimid in
aois an ríomhaire anois, a chairde, ach tá sibhse sa chlochaois," a dúirt duine den dream, Pádhraic Mac Cormaic, oíche amháin.
teorainn aoise
age limit
Rinneadh athsheoladh air i 1991 agus cuireadh
teorainn aoise (50 bliain) i bhfeidhm i gcás na n-ainmnitheach.
ag maireachtáil in aois na frithealaíne
living in the age of the anti-art
An bhfuil muid
ag maireachtáil in aois na frithealaíne? Agus cad a spreagann daoine chun saothar a scriosadh? Dar leis an síceolaí David Freeberg gur cuartú airde, iompar atá imithe ó smacht agus seasamh diúltach in éadan údaráis atá taobh thiar de na gníomhartha seo.
ón Aois Mhéisiliteach
from the Mesolithic Age
Cuireann sé síos ar áiteanna áirithe mór le rá
ón Aois Mhéisiliteach go dtí an seachtú haois déag, agus léiríonn sé modhanna taighde fosta, mar shampla dátú radacarbóin agus anailís phailine.
os cionn ceithre scór bliain d'aois
over eighty years of age
Nuair a thug mé cuairt air ina theach i ndeisceart Bhaile Átha Cliath, ba dheacair dom a chreidiúint go bhfuil an fear ard, leathan, díreach a d'fháiltigh romham go maith
os cionn ceithre scór bliain d'aois.
an cúigiú haois
the fifth century
Faigheann Bohemia (an cúige is rathúla sa tír agus an cúige a bhfuil Prág ina lár) a ainm ó na Boii, treibh Cheilteach a bhí lonnaithe anseo go dtí
an cúigiú haois AD.
aois-aicme
age group
Pobal bríomhar léitheoireachta Gaeilge a bheith forbartha i ngach
aois-aicme, go háirithe i measc daoine óga; earnáil bhíogach chuimsitheach foilsitheoireachta a bheith ann; todhchaí na léitheoireachta Gaeilge a bheith slán.
ba ghiorra in aois di
closest to her in age
*
Gluais • Glossary
mo dhícheallmy best
a gheallaim dom féinI promise myself
san fhásachin the desert
d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate
don Charghasfor Lent
cleastrick
chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself
blastatasty
íobairtsacrifice
maitheasgood
bródúilproud
casacht mhór ghroía great big cough
tairseachthreshold
tanaíthin
fiáinwild
de shíoralways
seanfhaiseantaold-fashioned
láchfriendly, pleasant
mearbhallconfusion
cheapasI thought
a bhlas tuaisceartachhis northern accent
chloisimis a chasachtwe used to hear his cough
bhímis ar bíswe used to be excited/impatient
cúbógacollections of Easter eggs
scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside
go scafántaspeedily
ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him
chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it
ag iomrascáil lena chéilewrestling one another
suachmáneasy-going person
gan puth análawithout a puff of breath
parlúsparlour, sitting-room
deireadh sí linnshe would say to us
cur i gcéill iomlántotal pretence
thuigeadh siseshe'd understand
bheannaímis dówe would greet him
d'fhiafraímis dewe'd ask him
d'fhreagraímiswe would answer
go fuarbhruiteindifferently
ag tóraíocht an mhálasearching for the bag
nodclue
go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them
beadaílover of sweet things
dá bharras a result
d'éalaigh méI escaped
cófrapress
ag póirseáil thartrummaging about
málaí plaisteachaplastic bags
doirtealsink
de phreabsuddenly
go raibh mo chosa nitethat it was all up with me
polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north
daoine muinteartharelations
díospóireachtaí bríomharalively debates
a chuairteannahis visits
b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men
ag útamáilfumbling
ba ghiorra in aois diclosest to her in age
mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona
fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me
barrúilfunny
de shíor dár gcáineadhalways criticizing us
ag spochadh as m'uncailteasing my uncle
agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her
tá sé chomh maith agamI may as well
á leanúintfollowing him
garda gradaimguard of honour
cársánwheeze
inchreidtecredible
plúchadhasthma
ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle
dá mbéarfaí ormif I was caught
isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places
macalla na nglórthathe echo of the voices
tuaromen, sign
an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best
mealltachenticing
bonnánhorn
fardoraslintel of door
vardúswardrobe
bheir mé barróg airI hugged him
ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions
glicsly
caoi a chur ar an áitto tidy up the place
margadhdeal
a roinntto share
stróic méI tore
daitecoloured
dúil chráitetorturous desire
candaí móra seacláidebig chunks of chocolate
blúire ar bhlúirebit by bit
giodalachperky
bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting
tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down
smeartha le seacláidcovered in chocolate
teipfailure
dá aois
of his age
I bhfocail eile, níl ar a chumas an mála maidí a iompar ar a dhroim nó fiú a thiomáint roimhe ar thralaí beag leictreach ar nós mar a dhéanann daoine eile
dá aois.
dá aois agus dá airde
for his age and height
Pé scéal é, agus mé ag cogaint na ceiste seo (maith dom an t-imeartas focal), bainfidh mé leas as an nath "fíor-ramhar" le cur síos a dhéanamh ar *"obese"*, agus as ár seanchara "ramhar" nuair nach bhfuil i gceist agam ach duine atá beagán róthrom
dá aois agus dá airde.
ag dul anonn in aois
getting on in age
Agus, cé go bhfuil na seandiúlaigh seo
ag dul anonn in aois, agus cé go bhfuil mearbhall na mblianta ag teacht orthu, tá a gcuid Gaeilge chomh glan agus chomh glinn agus chomh saor ó thionchar iasachta agus a bhí riamh.
imfhálú ón Aois Iarainn
an Iron Age enclosure
Go díreach os cionn na páirce tá cnoc darb ainm Berryhill, ar a bhfuil iarsmaí de chiorcal bothán ón Chré-Umhaois agus
imfhálú ón Aois Iarainn.
ón Aois Mhéisiliteach
from the Mesolithic Age
Tá caife agus siopa ansin, agus scannán a léiríonn scéal drámatúil faoi bheirt pháistí a thaistilíonn tríd an am
ón Aois Mhéisiliteach go dtí ré theacht na Críostaíochta.
meathlú matánach bainteach le haois
age-related muscular degeneration
Labhair mé le gairid le Gaillimheach eile, an Dr Simon Kelly, faoin taighde atá déanta aigesean ar an cheangal idir caitheamh tobac agus daille ag baint le haois nó
meathlú matánach bainteach le haois (AMD sa Bhéarla).
in aois na tionsclaíochta
in the industrial age
Labhraíonn an tUasal Richard Douthwaite, eacnamaí agus saineolaí i gcúrsaí inbhuaine, faoi “mhéadú na táirgiúlachta daonna trí fhuinneamh saor”
in aois na tionsclaíochta.
Aois an Ghluaisteáin
the Age of the Car
Ach tá rud amháin ar féidir bheith cinnte faoi: de bhrí go mbeidh an peitreal os cionn €3 an lítear, beidh béim níos mó ar iompar poiblí agus beidh deireadh le h
Aois an Ghluaisteáin (gluaisteáin na n-inneall peitril, ar a laghad).
san ochtú haois déag
in the eighteenth century
PÓC:Filí a mhair
san ochtú haois déag ba ea cuid díobh: Tomás Mac Craith ó cheantar Shliabh gCua (i gCo.
ón Aois Iarainn
from the Iron Age
Tá ceann beag chloiche ón trá ann,
ón Aois Iarainn, is dócha.
macalla na haoise
echo of the age
Bhí claontaí faisisteacha iontu,
macalla na haoise.
aois seo an chomh-mheasa
this age of mutual respect
Ach in
aois seo an chomh-mheasa agus an chomhghéillte agus na comhthuisceana agus an chomh-gach-aon-rud, sílimse gur fearr, mar chomhréiteach comhchuí (agus in ómós do mo sheanchara, Aire na Galltachta Éamon Ó Caoimhnis) *Londondoire* a bhaisteadh ar an áit – bíodh an logainm sin ag teastáil ó na cónaitheoirí nó ná bíodh.
a tógadh san 18ú haois
built in the 18th century
Gleann domhain glas atá sna gairdíní sin, idir an tseanchathair mheánaoiseach ar chnoc géar ar thaobh amháin agus an “chathair nua”
a tógadh san 18ú haois ar an taobh eile.
go gcaillfidh muid suas le leath ár dteangacha san aois seo
that we'll lose up to half our languages in this century
Measann sé
go gcaillfidh muid suas le leath ár dteangacha san aois seo agus go bhfaighidh tuilleadh teangacha bás sa chéad aois eile, go dtí nach mbeidh fágtha ach 5 nó 10% den líon atá ann anois.
iarsmaí ón seachtú haois déag,
remnants from the seventeenth century,
Is beag áit atá fágtha i Meiriceá ina bhfuil
iarsmaí ón seachtú haois déag, go háirithe agus cósta thoir Mheiriceá chomh plódaithe anois.
agus go laghdaíonn imirt le haois,
and that playing reduces with age,
Cé gur fíor go mbíonn níos mó fear ná ban páirteach i gcúrsaí spóirt
agus go laghdaíonn imirt le haois, is láidre ná an dá thosc sin (gnéas agus aois) tionchar ioncaim agus oideachais ar an rannpháirtíocht, a deirtear sa tuarascáil.
san aois leanbaíochta.
in her old age.
Ach labhraíonn sé le dáimh fúithi agus í
san aois leanbaíochta.
ón aois chré-umha,
from the bronze age,
Ag Inbhir Nabhair, cóngarach don fharraige, tá cairn ann
ón aois chré-umha, agus cistí adhlactha iontu atá oscailte don spéir.
craptha leis an aois
shrunken with age
Agus, mar sin, nuair a thóg an píobaire (fear ard tanaí, beagáinín
craptha leis an aois agus ag an saol) na píobaí amach bhíodar uilig faoi dhraíocht.
is cuma cén aois í.
it doesn't matter what age it is.
Má dhéantar go maith í beidh sí go maith,
is cuma cén aois í.
cuma na haoise
appearance of age
Agus iad péinteáilte aige, chuimlíodh sé salachar agus smúit ó fholúsghlantóir díobh le
cuma na haoise a chur orthu.
ar theicneolaíocht na haoise seo caite.
on the technology of the last century.
Cé go maítear go minic go bhfuil an tír seo ceannródaíoch maidir le gach gné d'fhorbairt na teicneolaíochta nua-aimseartha, is cosúil go bhfuil na gardaí ag brath fós
ar theicneolaíocht na haoise seo caite.
ar thailte na nIndiach i lár an 19ú haois
on Indian lands in the mid-19th century
) Is
ar thailte na nIndiach i lár an 19ú haois atá an scannán suite agus ba spéisiúil fáil amach cá bhfuair lucht an scannáin an focal.
i mbéarlagair ár n-aoise.
in today's jargon.
Cad chuige an fuath seo dá óige? D’aithin a mhúinteoir scoile go raibh sracadh i Mac Grianna mar scoláire agus rinne sé monitor de nó “cúntóir ranga”
i mbéarlagair ár n-aoise.
lonnaitheoirí na haoise nua
new-age settlers
Sa chéad dul síos, roghnaigh
lonnaitheoirí na haoise nua an ceantar mar thearmann ó ardbhrú na gcathracha agus ón gcaipitleachas.
mar gheall ar dhul in aois dhaonra na hAstráile,
because of the ageing of the population of Australia,
Ag an am céanna,
mar gheall ar dhul in aois dhaonra na hAstráile, thosaigh daoine a bhí imithe ar scor ag cur fúthu ansin, chun an seal deireanach dá saol a chaitheamh cois farraige.
duine de mhórscríbhneoirí Gaeilge an 20ú haois,
one of the great Irish language writers of the 20th century,
Bhraith mé ag an am go raibh an fear seo,
duine de mhórscríbhneoirí Gaeilge an 20ú haois, ligthe i ndearmad agus gur chúis náire é gur tharla a leithéid.
in aois a leanbhaoise
in her childhood
Tá 32 íomhá éagsúil dá saothar, idir dhaite agus dhubh agus bán, le feiceáil sa leabhar, chomh maith le samplaí dá machnamh ar a saol agus í
in aois a leanbhaoise – iad ar fad foilsithe sa leabhar seo den chéad uair.
d'aois áirithe
of a certain age
Beidh cuimhne ag Éireannaigh
d'aois áirithe ar am nach mbíodh ach trí bheoir - Guinness, Harp agus Smithwicks - ar fáil sa chuid is mó de thábhairní na tíre.
ag dul in aois
getting older
Ina theannta sin, bhí cuid d’imreoirí gaisciúla na seachtóidí
ag dul in aois – Paddy Cullen, Sean Docherty, Gay O’Driscoll is araile.
deichiú haois
tenth century
Rinne foireann ó Mhúsaem na Breataine agus English Heritage tástáil ar an déantán airgid agus dhearbhaigh siad nach ndearnadh é sa
deichiú haois, ach dúirt siad go raibh seans ann go raibh an píosa adhmaid féin barántúil.
aois dhigiteach,
digital age
San
aois dhigiteach, áfach, agus deireadh beagnach leis an dlúthdhiosca, b’fhéidir go bhfuil sé níos deacra do cheoltóirí luach a chur ar an obair a dhéanann an dream seo a bhíonn idir iad féin agus an pobal.
teorainn aoise
age limit
Siobhán Mullally, Cathaoirleach Chomhairle Dídeanaithe na hÉireann, go gcuireann an
teorainn aoise seo leis an gcruatan a fhulaingíonn teaghlaigh atá scartha óna chéile.
Clúdaítear dánta de chuid fhilí na fichiú haoise
poems by twentieth century poets are included
Clúdaítear dánta de chuid fhilí na fichiú haoise mar Joe Steve Ó Neachtain agus Johnny Chóil Mhaidhc, mar aon le dánta traidisiúnta ón ochtú agus naoú haois déag agus ortha na tréimhse réamhChríostaí.
isteach san fhichiú haois
into the 20th century
“Thug sé saibhreas na mílte bliain sin leis
isteach san fhichiú haois agus ar fud an domhain.
ón ochtú haois déag
from the eighteenth century
Tá an saothar seo bunaithe ar dhán
ón ochtú haois déag agus chaith Stevenson 40 bliain i mbun an tsiansa.
tús na haoise seo caite
beginning of the last century
Bhain an Astráil neamhspleáchas amach ag
tús na haoise seo caite agus ó shin i leith déantar ard-ghobharnóir a cheapadh a fheidhmíonn mar ionadaí bhanríon nó rí na Ríochta Aontaithe.
ag tús na haoise deireanaí.
at the beginning of the last century
Chuaigh cuid mhór Éireannach – muintir na Gaeltachta ach go háirithe – go Butte, Montana
ag tús na haoise deireanaí.
aois na mionúr
the minor age
Ach tá athrú mór tagtha ar an gcur chuige seo sa mhéid is go gcuirtear tús leis an bpróiseas anois agus na himreoirí in aois níos óige – ceithre bliana déag, de ghnáth – agus dá bhrí sin, bíonn na painéil agus na foirne socraithe i bhfad sula mbaineann na buachaillí
aois na mionúr (faoi ocht mbliana déag) amach.
ag dul anonn in aois,
getting on in years,
**Oilithreacht**Ós ag caint dúinn ar cheannairí na tíre agus ar dhaoine a d’fhoghlaim an Ghaeilge agus iad
ag dul anonn in aois, nó imithe anonn in aois fiú, bhí Íochtarán na hÉireann, Íosa Mhic Giolla Mháire, ar oilithreacht chuig Lourdes ar an mhí seo a chuaigh thart.
aois an phinsin,
pension-age
Is fir shingile den chuid is mó iad a chuid custaiméirí, atá idir fiche bliain d’aois agus
aois an phinsin, agus tá leath acu ag obair mar innealtóirí nó i dtionscal theicneolaíocht na faisnéise.
sula dtiocfaidh an t-aonú haois is fiche chun críche
before the end of the twenty-first century
Is féidir a bheith cinnte, dar leis, go mbeidh an Astráil ina poblacht
sula dtiocfaidh an t-aonú haois is fiche chun críche.
de réir mar a théann siad anonn in aois
as they go on in years
Tagraíonn an teideal *An áit a n-ólann an t-uan an bainne *don fhonn a thagann ar dhaoine,
de réir mar a théann siad anonn in aois, filleadh ar a n-áit dhúchais.
ag teacht in aois fir
coming of age as a man
Nath eile a thaitin liom ná “ag teacht i gcrann”, is é sin,
ag teacht in aois fir.
Ochtó alt d'aois
eighty articles old
Sea!
Ochtó alt d'aois.
atá in aois chuí le bheith ina mic léinn.
who are the right age to be students
Tá go leor imní orm faoi sin, ach níor smaoinigh mé ar an chomhthéacs cultúrtha eile a bhí romham: bhí mé le bheith mo mhac léinn arís, agus ní hamháin sin, bhí mé le bheith i measc mac léinn
atá in aois chuí le bheith ina mic léinn.
Aois na Síne
the Chinese Era
”
Aois na Síne
Deirtear gur leis an Bhreatain an 19ú céad, gur le Meiriceá an 20ú céad ach gur leis an tSín an 21ú céad? Óna thaithí sa tSín, mar a raibh sé ar feadh cúig bliana, an aontaíonn O'Clery leis an dearcadh sin?
“Sílim go bhfuil cuid den fhírinne ansin,” ar sé.
aois scoir sroichte
reached pension age
Agus an
aois scoir sroichte aici, shocraigh sí an chuid eile dá saol a chaitheamh ag maireachtáil leis na daoine ba bhoichte i gCaireo, lucht na ngiobal nó iad siúd a mhaireann ar pé rud a fhaigheann siad ar na sráideanna.
Spealadh Mór an Aonú Aois is Fiche
The Great Depression of the 21st Century
”
Spealadh Mór an Aonú Aois is Fiche
Mar bharr ar an donas, is cosúil go ndéanfaidh ‘calaois’ de chuid Paulson cúrsaí eacnamaíochta níos measa fiú.
toisc an aois
due to age
Nó Carla Bruni ag rá i Madame Figaro ar an 7 Márta ‘gur mhaith léi páiste eile a bheith aici’, agus má tharlaíonn sé nach n-éiríonn sí torrach
toisc an aois atá uirthi - tá Carla Bruni-Sarkozy 41 bliain d’aois – ba bhreá léi páiste a uchtú.
faoi aois
under age
Maidir le tuairim Bhabs, ní thagaim leis ar fad toisc nach bhfaca mé féin riamh foireann as Cill Chainnigh, foireann scoile ná
faoi aois, sinsear na sóisear, nach raibh ar a míle dícheall chun cluiche a bhuachan, bíodh sé ina chluiche sraithe, craoibhe nó eile.
haois an phinsin
pension age
Bheadh sé ag teannadh le
haois an phinsin.
naoú haoise déag
19th century
Cait ag Sú na Gréine ar Oileán Mhic Guaire
Cuireadh na chéad ainmhithe andúchasacha ar Oileán Mhic Guaire i lár na
naoú haoise déag nuair a scaoil sealgaire míolta móra agus rónta gabhair agus coiníní air, ionas go mbeadh bia ar fáil do chuairteoirí nó do bháid a bhí ag dul thart.
Tionscadal um Aois Mheiriceánach Nua
Project for the New American Century
Shínigh Wolfowitz agus Zoellick an
Tionscadal um Aois Mheiriceánach Nua i 1998, a mhol Hussein a threascairt agus na tíortha Ioslamacha eile sa Mheánoirthear a dhíchobhsú.
naoú haois déag
19 cent.
San India, feictear an chuid is fearr den fhichiú haois taobh le taobh leis an chuid is measa den
naoú haois déag.
ochtú aois déag
18th cent.
Is ainmhí coimhthíoch é an camall, a scaoileadh saor sa lár i rith an
ochtú aois déag.
aois úr
new world, times
Scríobh an socheolaí, Marc Augé, ina leabhar 'Éloge de la bicyclette' gurbh é an rothar slánú an duine san
aois úr seo.
hAoise
century
html)(Raidió na
hAoise http://www.
fé aois
under age
Ní hamháin go rabhas ag teacht abhaile ó Mheiriceá, ach bhí mo chairde imithe chomh maith! (Dáithí ag gáire anseo)
SMM: An raibh an doirseoireacht crua mar obair?
DÓS: Bhí agus, shamhlóinn an rud céanna leis in Éirinn agus i Meiriceá, daoine ag iarraidh dul isteach, daoine
fé aois, is rudaí mar san, ach ní raibh bruíonta, ní raibh aon achrann ann, fé mar a chífeá -
SMM: - Bhíodar níos dea-mhúinte ná anso? DÓS: Is dóigh liom go raibh, mar chím daoine agus bíonn siad ag bruíon ar na sráideanna in Éirinn agus ní tharlódh sé sin i Meiriceá mar ní scaoilfeadh na gardaí leo.
naoú aois
ninth century
Agus tagann dán chugam i gcónaí, dán beag álainn a scríobhadh sa
naoú aois - níos mó na míle bliain ó shoin! Níl a theideal ná ainm an fhile againn, ach tugann sé brí an gheimhridh leis go beacht álaínn, ina chruth Nua-Ghaeilge anseo:
-----------------------Scéal liom daoibhDamh ag glaoch,sneachta síorsamhradh d'éag.
dá n-aois
for their time
Is insint í seo a chíorann an grá paiseanta idir an file agus Fanny Brawne, an maintín béaldorais - ina dtáinig easláinte, bochtú agus ógbhás an fhile idir iad agus an comhlíonadh collaíoch nádúrtha a bhí ag dul d’aon bheirt a bhí chomh nua-aimsireach
dá n-aois féin is a bhí an dís fíoreisceachtúil sin ina ré siúd.
lár na haoise
midcentury
Thuair saineolaithe go leor go mbeadh roinnt de na tíortha seo céim ar chéim leis na Stáit Aontaithe faoi
lár na haoise seo, ach is í an tSín is mó atá ag fíorú na físe seo, geall leis.
raon aoise
age range
Ní chuireann sé iontas orm go bhfuil téamh domhanda ann agus fadhb raimhre ag gach
raon aoise.
aois an oighir
the ice age
Tráth den saol, agus ní chomh fada sin ó shin é, criathrach, portach agus bolláin mhóra ó
aois an oighir, a bhí san áit ina bhfuil Páirc na bPiarsach inniu.
teacht in aois
puberty
Bhí Frank agus Audrey ag caint mar gheall ar thabhairt faoi thionscadal le chéile agus smaoineamh amháin a rith leo ná scéal a bhunú sa Ghaeltacht a thabharfadh deis dóibh iniúchadh a dhéanamh ar cheisteanna a bhaineann le
teacht in aois agus na fadhbanna a chruthaíonn siad do dhéagóirí.
tagann ciall le haois
we learn from life
Ach
tagann ciall le haois, ní hamháin don duine aonar ach ar bhonn níos leithne don tsochaí chomh maith.
ag dul anonn in aois
growin older
Ligeann imircigh do mhórán tíortha riachtanais an mhargadh fostaíochta a shásamh agus an daonra dúchais
ag dul anonn in aois nó scileanna nua ag teastáil mar gheall ar dhul chun cinn teicneolaíochta, nó mar gheall ar athruithe eile i ndálaí an mhargaidh.
gcultas aoise nua
a new age cult
Phós a mháthair faoi dhó roimh na déaga aige, an dara huair le fear a bhí páirteach i
gcultas aoise nua, darbh ainm *“The Great White Brotherhood”*.
sé bliana déag d’aois
16 yrs of age
An Chéad Ghabháil
==========
Agus an
sé bliana déag d’aois slánaithe aige, chuaigh sé le ríomhaireacht, agus thug sé an t-ainm bréige “Mendax” air féin, a tháinig ó fhrása Laidine Horace - “splendide mendax”.
na haoise céanna
of the same century
Faoi 1890, bhí 163,000 míle ann!
Bailte an Bhóthair Iarainn
==============
I gcéadleath an 19ú haois, b'iad na canálacha artairí Mheiriceá, ach faoi dheireadh
na haoise céanna, ba léir gurbh air na línte traenach a bhíothas ag tógáil na tíre.
deireadh na naoú aoise déag
the end of the 19th century
”* Téann sé ar aghaidh agus míníonn sé go raibh feachtas láidir maidir le cúrsaí airgid idir Éirinn agus Sasana ar bun ag
deireadh na naoú aoise déag.
aois scoir
age of retirement
Dar liom ba chóir go mbeadh an
aois scoir níos ísle, ceathracha hocht b’fhéidir.
deireadh an tséú haois déag
the end of the 16th century
Cé gur chuir na treibheanna dúchais fúthu sa cheantar seo thart ar 800AD, sna blianta deireanacha den Mhórimirce Pholainéiseach, ní fhaca aon Eorpach na hoileáin seo go dtí
deireadh an tséú haois déag.
seachtú haois déag
17th century
lao+aire) faoin rí Séamus I sa
seachtú haois déag.
lár na haoise seo caite
the middle of the last century
Mar gheall ar a áit lárnach idir tuaisceart agus deisceart, d'fhás an chathair go tapa mar cheanncheathrú trádála agus tionscail, agus d'éirigh go seoigh leis go
lár na haoise seo caite, nuair a bhog na mílte Gormach as stáit an deiscirt chuici, agus theith muintir an chine ghil amach.
na haoise sin
of that time
Ó thús go deireadh, tugtar thú isteach i mBéal Feirste
na haoise sin ina raibh Séamus ag fás aníos mar stócach óg i gcuideachta agus i gcomhluadar a dhearthár Seán agus a mhuintire uilig.
ag dul in aois ag obair
working into my old age
Feicim mé féin fiú,
ag dul in aois ag obair.
imithe in aois
aged
Daoine óga, má fhaigheann tú an deis agus má tá seantuismitheoirí agat nó uncal atá
imithe in aois, caithidh am leo, mar cuidíonn sé leat mar dhuine.
an té atá breis is fiche bliain d’aois
people who are over 20 yrs
** Le fada tá déagóirí ag diúltú don Ghaeilge mar theanga chumarsáide lena gcomhaoisigh agus go deimhin tá an galar sin leathnaithe chuig
an té atá breis is fiche bliain d’aois chomh maith.
go mbaine tú 18 bliana d'aois amach
until you reach 18
"*
Tugann siad aird ar aimhrialtacht sa Ríocht Aontaithe mar seo: de réir an dlí anseo, níl tú i do dhuine fásta go dti
go mbaine tú 18 bliana d'aois amach.
aois earcaíochta
recruiting age
Tar éis *The Blake Review* (2005) i ndiaidh bás ceathrar earcach óg ag Deepcut Barracks, Surrey, moladh ardú ar
aois earcaíochta go dtí 18 blana.
Leanbaíocht na hAoise
dementia
Leanbaíocht na hAoise, nó an Mhallréir
=======================
Táthar, agus beifear feasta, ag díriú airde ar an liogeolaíocht thar mar dhírigh siad riamh cheana.
aois
era
Tá an eite chlé ó thuaidh mar atá sí ó dheas; scaiftí beaga a bhfuil ceannaire feidhmiúil acu le taobh na n-oibrithe agus na mbocht a chur chun cinn ach tá muid san
aois “nua” seo - *New Labour, neo-liberalism, neo-cons*, daoine ag moladh Poblacht úr ó dheas - nuair is féidir neamhaird a dhéanamh ar "seanrudaí".
naoú haois déag
19th cent.
Go deimhin, is ábhar spéise an méid saothair chriticiúla a chíorann litríocht na hÉireann sa
naoú haois déag agus san fhichiú haois agus nach dtagraíonn don Ghaeilge ar chor ar bith.