Cuireann go leor rudaí faoi Hague isteach ar dhaoine, go háirithe blas a chuid cainte.

Agus cén fáth a gcreidfeadh? Do dhaoine anseo i Sasana, blas Éireannach a bhíonn ar chuid cainte na n-aontachtaithe a chloiseann siad ag caint ar an teilifís nó ar an raidió.

Arís, sin an dóigh chéanna a raibh sé sa tír seo i gcás na nÉireannach a raibh blas láidir ar a gcuid cainte (mo mháthair féin, mar shampla) tar éis na mbuamaí.

De ghnáth bíonn roinnt botún sa téacs (bíonn síntí fada ar lár go minic, mar shampla) ach is féidir na botúin a cheartú agus is slí thapaidh é chun téacs ó leabhar a ionchur ar ríomhaire.

Bhain mé sult as an bhaile nuair a thug mé cuairt air, mar is daoine cairdiúla iad muintir na háite; tá siad macánta, oscailte, agus tá blas láidir thuisceart Shasana ar a gcuid cainte.

Bhí mé saghas buartha fós faoi mo dhrochblas agus mo chaighdeán íseal.

Cosúlacht eile idir an dá áit ná blas cainte na ndaoine.

Corruair, bíonn fuaimniú ceart na bhfocal ina chnámh spairne eadrainn, ós rud é go bhfuil blas na Mumhan ar a chuid Gaeilge siúd agus blas Chonamara ar mo chuidse.

Agus, de réir na dteangeolaithe, an fáth a bhfuil blas cainte mhuintir na háite difriúil ó bhlas na ndaoine eile sa réigiún ná mar gheall ar an mheascán atá ann, idir na hÉireannaigh, mhuintir Lancashire agus mhuintir na Breataine Bige.

Nuair a bhog mé síos go Ciarraí b'éigean dom an Ghaeilge a athfhoghlaim, chóir a bheith, mar go raibh blas Átha Cliath ar mo chuid cainte.

Nuair a d'fhiafraigh sé cén fáth, dúradh leis go raibh daoine den tuairim go raibh an blas tuaisceartach bagrach.

Agus mé ag cabaireacht le Bavárach meánaosta ar na mallaibh, dúirt sé liom, "Ní hé an caighdeán oifigiúil is measa liom, ach go bhfuil blas na dtuaisceartach ar chaint na ngasúr óg anois! Sin an fáth go bhfuil mo chroí ag cur fola!" Agus b'fhíor dó.

Mar a bheifeá ag súil, bítear i gcónaí ag spochadh as de bharr go bhfuil blas láidir tuaisceartach ar a chuid cainte agus, gan amhras, déanann seisean amhlaidh i gcás a chomhoibrithe.

blas Dhoire ======= Rugadh Dermot McLaughlin i nDoire sa bhliain 1961, agus tá blas an cheantair sin fós le brath ar a chuid cainte.

* Gluais • Glossary mo dhícheallmy best a gheallaim dom féinI promise myself san fhásachin the desert d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate don Charghasfor Lent cleastrick chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself blastatasty íobairtsacrifice maitheasgood bródúilproud casacht mhór ghroía great big cough tairseachthreshold tanaíthin fiáinwild de shíoralways seanfhaiseantaold-fashioned láchfriendly, pleasant mearbhallconfusion cheapasI thought a bhlas tuaisceartachhis northern accent chloisimis a chasachtwe used to hear his cough bhímis ar bíswe used to be excited/impatient cúbógacollections of Easter eggs scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside go scafántaspeedily ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it ag iomrascáil lena chéilewrestling one another suachmáneasy-going person gan puth análawithout a puff of breath parlúsparlour, sitting-room deireadh sí linnshe would say to us cur i gcéill iomlántotal pretence thuigeadh siseshe'd understand bheannaímis dówe would greet him d'fhiafraímis dewe'd ask him d'fhreagraímiswe would answer go fuarbhruiteindifferently ag tóraíocht an mhálasearching for the bag nodclue go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them beadaílover of sweet things dá bharras a result d'éalaigh méI escaped cófrapress ag póirseáil thartrummaging about málaí plaisteachaplastic bags doirtealsink de phreabsuddenly go raibh mo chosa nitethat it was all up with me polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north daoine muinteartharelations díospóireachtaí bríomharalively debates a chuairteannahis visits b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men ag útamáilfumbling ba ghiorra in aois diclosest to her in age mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me barrúilfunny de shíor dár gcáineadhalways criticizing us ag spochadh as m'uncailteasing my uncle agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her tá sé chomh maith agamI may as well á leanúintfollowing him garda gradaimguard of honour cársánwheeze inchreidtecredible plúchadhasthma ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle dá mbéarfaí ormif I was caught isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places macalla na nglórthathe echo of the voices tuaromen, sign an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best mealltachenticing bonnánhorn fardoraslintel of door vardúswardrobe bheir mé barróg airI hugged him ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions glicsly caoi a chur ar an áitto tidy up the place margadhdeal a roinntto share stróic méI tore daitecoloured dúil chráitetorturous desire candaí móra seacláidebig chunks of chocolate blúire ar bhlúirebit by bit giodalachperky bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down smeartha le seacláidcovered in chocolate teipfailure

"Foghlaimíonn an rí rua a chuid ceoil," a deir Corinne, "mar sin, tá blasanna réigiúnacha acu.

Ar an gcaoi seo, faigheann na mic léinn seans blasanna agus canúintí difriúla a chloisteáil.

Amhrán a fhanfaidh liom go deo ná leagan faoi leith de "Maia Hi", amhrán an tsamhraidh le *boyband *ón Rúmáin - beirt fhear meánaosta á chanadh in ard a ngutha agus canúint bhreá Fhrancach acu.

" Mar sin féin, ní chreideann Dennehy go bhfuil an lá ag teacht nuair a chaillfidh Nua-Eabhrac a bhlas Éireannach.

Cé nach raibh sé in ann abairt a chur le chéile nuair a d’fhág sé Corcaigh den chéad uair, tá blas an chainteora dhúchais ar a chuid Gaeilge sa lá atá inniu ann.

Go díreach tar éis bhuamaí Londan, a d’fhág breis is caoga duine marbh, bhí O’Toole le feiceáil ag preasócáid ghruama, agus bhí a bhlas Meiriceánach le tabhairt faoi deara i measc na nguthanna Briotanacha uilig.

An raibh sé tar éis suí trí cheacht staire le déanaí faoi Chíréibeacha Coinscríofa Nua-Eabhrac? An bhfuair sé *Gangs of New York* ar cíos ón siopa físeán ag súil le Ja Rule agus Jay Z agus 50 Cent a fheiceáil, agus ina áit sin go bhfaca sé na boic gheala seo agus blas aisteach ar a gcuid cainte, ag caitheamh daigéar ar a chéile? Sea, tá sé dian bheith ag iarraidh 30 páiste a choinneáil ag obair agus a choinneáil ciúin, agus teagmháil a dhéanamh leo ar bhealach ar bith.

Ach bhí blas amháin i bhfad ní ba choitianta ná aon cheann eile – blas na hÉireann.

Bhí orm dul i dtaithí ar an saghas Gaeilge a bhí ag chuile dhuine sa ghrúpa mar bhí chuile chanúint agus blas le cluinstin ann.

Tógadh Dorothee, dála Emil, le Gearmáinis, agus labhair sí Béarla linn a raibh blas láidir Gearmánach air.

Tá an blas mar chuid lárnach de theanga ar bith.

“Tá fadhb mhór againn anseo,” a dúirt Alma, ag glaoch isteach ó El Paso, Texas, ar an raidió, blas láidir Easpáinneach ar a Béarla.

Mhúin siad cúpla focal Gaeilge dó, chomh maith leis an Ghréigis agus an Laidin ar mhaithe le tuin na hIaráinise a ruaigeadh óna chuid cainte.

An chanúint a bhí acu siúd, b’éagsúil í ón mblas a bhí ar a chuid cainte féin.

Anuas air sin, deir sé go bhfuil sé bródúil nach le tuin Mhanchain a labhraíonn sé: taobh na máthar den gclann, daoine atá “an-Éireannach”, ina fhocail féin, a thóg é nuair a scar a thuismitheoirí.

Uair amháin bhí mé ar Bhóthar na Seanchille i ndiaidh buamála agus bhí eagla orm labhairt mar go raibh seans go ndíreofaí orm mar gheall ar mo bhlas.

Ach, bhí agus tá ardmheas agam ar an obair atá déanta aige ar son na hAfraice; ar an gcaoi ar éirigh leis a dhínit a choinneáil nuair a d’fhág a bhean, Paula Yates, é le bheith le hamhránaí INXS, Michael Hutchence, agus nuair a chuir sí lámh ina bás féin; ar an gcaoi nár chaill sé a bhlas riamh.

"Fáilte romhat go Williamsburg," arsa seanfhear liom, blas seanársa Shasana ar a chuid cainte, tar éis bheith ag éisteacht liom ar chúla téarmaí.

” D’éirigh le Collins aisteoirí den chéad scoth a fháil don scannán, Colm Meaney, Dónal O’Kelly, Brendan Conroy agus Seán Ó Tarpaigh ina measc, agus cé nach raibh an Ghaeilge ar a dtoil ag gach duine acu, bhí go leor spéise acu sa tionscadal agus gnaoi acu ar an teanga le ham a chaitheamh i gConamara ag cur snasa ar a mblas.

Bhraith daoine go raibh pearsantacht ait agam agus níor thaitin mo bhlas aisteach leo ach an oiread.

Den chuid is mó, is é an cineál Gaeilge atá le cloisteáil ar an raidió ná Gaeilge cainteoirí a bhfuil canúintí láidre acu agus a mbíonn focail mhóra dheacra á n-úsáid acu.

Cluineann tú Polannaigh, Spáinnigh, Rúisigh, achan duine acu agus rian beag Gaelach ar a chuid Béarla.

Bhuel, anois is mo sciolladh déanta agam, caithfidh mé a rá gur mhór an trua dá n-imeodh canúintí agus blasanna áitiúla ar fad, mar sin féin.

Chuirfeadh an blas draíochta sin agus rithimí cainte Rann na Feirste faoi gheasa thú.

Nuair a thosaigh tú ar an agallamh seo bhí tuin Mheiriceá go láidir agat.

Bíonn siad á meascadh isteach agus cabhraíonn sé sin leat nathanna a cheapadh agus gach rud agus thug siad blas canúna dom tharla gur Laighneach mé, saghas uch, an drochchanúint atá agam! Tarraingím focla Thír Chonaill chugam féin nuair a bhím sa taobh sin.

Bíonn siad á meascadh isteach agus cabhraíonn sé sin leat nathanna a cheapadh agus gach rud agus thug siad blas canúna dom tharla gur Laighneach mé, saghas uch, an drochchanúint atá agam! Tarraingím focla Thír Chonaill chugam féin nuair a bhím sa taobh sin.

Má bhuail, ámh, ní cuimhin liom é (agus is é sin bua an spiaire, ar ndóigh!), agus is mór an trua dom é, ó bhíodar ag spiaireacht faoi phasanna Éireannacha leis an ainm Murphy! Caithfidh sé nach raibh an bheirt seo ródháiríre faoina n-ionannais bréige, ó bhí canúintí láidre Slavacha acu, in ainneoin an ainm! Dar le comharsana na beirte, bhí na "Murphys" (fíorainmneacha: Vlaidimir agus Lidia Gúrdheiv) á bhfaire le tamall.

Is léir ar a tuin chainte ar an nguthán nach gcuireann nuacht bhás a hiníne isteach ar an seanlady.

Ó thaobh feachtasaíochta, tháinig cártaí vótála amach le haghaidh na dtoghchán éagsúil, fothoghcháin, toghchán na hEorpa agus m’ainm litrithe gan síneadh fada, an seoladh scríofa amach i mBéarla cé gur chláraigh mé mé féin i nGaeilge.

Anois níl mé á rá seo cionn is gur thug sé fúmsa go poiblí go minic, ach is cóir don Seáinín Buí sin imeacht ar ais go dtí cibé cuid de Thír na nGall a bhfuair sé an tuin chainte andúchasach sin ann.

Tá blas láidir Rómhánach agam, ní bheadh a fhios agat gur Meiriceánach mé ar chor ar bith mar bhí mé naoi mbliana d’aois ag an am agus chuaigh mé go Campa Samhraidh ar Iodálaigh tromlach na bpáistí.

Ní hionann canúint Shasana a bheith ag duine agus a bheith in éadan na hÉireann.

Níos aistigh fós, níl canúint an deiscirt ar éinne sa chathair seo, ach meascán de Bhéarlaí na gcathracha oirthearacha mar Nua-Eabhrac agus Baile an Tí Mhóir as a dtáinig imircigh an 19ú haois.

Tá tuineacha cainte an-éagsúla sa dá thír agus iad ina n-ábhair grinn freisin.

D’fhoilsigh an drámadóir Astrálach, Alex Buzo, leabhar ar thuin chainte na Nua-Shéalainne, *‘Kiwese: a guide, a ductionary and a shearing on unsights’*.

Léiríonn an mílitriú sa teideal an dóigh a mbíonn daoine abhus ag spochadh as a gcanúint.

Tá blas Chonamara ar mo chuid Gaeilge ach níl Gaeilge Chonamara a’m.

Bheadh tuiscint ag na hÉireannaigh i Sasana ar théamaí an dráma seo: ag tógáil clainne i dtír iasachta; ag éisteacht leo ag fás aníos le blas *Scouse/Brummie/Cockney* ar a gcuid cainte; ag filleadh abhaile leo chun samhradh ídileach a chaitheamh i measc do mhuintire féin; agus an t-imni a bhionn ort faoi drochthionchar na cathrach móire orthu.



 Raidió na Life agus Blas Aniar =========== Gidh go bhfuil Gaeilge líofa aici, níl nasc aici leis an Ghaeltacht, go bhfios di.

go dtí an Cheathrú Rua agus sin an áit ar thóg mé an blas, measaim," ar sí.

Lena gcraiceann donn agus lena gcanúint so-aitheanta, is furasta iad a aithint as daoine eile agus leithcheal a dhéanamh orthu.

Tá ár mbealaí teilifíse ar maos le cláir, sobaldrámaí agus scannáin as an mBreatain, na Stáit Aontaithe agus as an Astráil agus blas Bhéarla an Atlantaigh Láir ar líon nach beag dár gcuid páistí dá réir.

Is é Rí an tÉadach ====== Níor luaithe an bheirt acu thar thairseach an chaisleáin nuair a thosaigh siad ag moladh chuid éadaí a chéile agus thuin chainte a chéile agus sheodra a chéile.

Bhí blasanna éagsúla ag na daltaí mar go raibh siad as gach cearn den tír.