Beidh an saol ag caint ort
everyone will be talking about you
Éalaíonn tú chomh tiubh géar agus a thig leat sula ndeir do mháthair "
Beidh an saol ag caint ort, caith duit sin nó níl cuma ná déanamh air".
Beidh an saol ag caint ort
everyone will be talking about you
Éalaíonn tú chomh tiubh géar agus a thig leat sula ndeir do mháthair "
Beidh an saol ag caint ort, caith duit sin nó níl cuma ná déanamh air".
fá
about
fáilte romhaibh ar ais go dtí an ghealtlann.
Ionnach go raibh Síle ar ais ón bheár
Síle was just about back from the bar
Ionnach go raibh Síle ar ais ón bheár agus a tóin fúithi nuair a dúirt Cian: "Caith siar anois é nó tá cóisir i dtigh Úna agus féadann muid giota a bhaint dó más mian linn an bus deireanach a fháil.
Ionnach go raibh Síle ar ais ón bheár
Síle was just about back from the bar
Ionnach go raibh Síle ar ais ón bheár agus a tóin fúithi nuair a dúirt Cian: "Caith siar anois é nó tá cóisir i dtigh Úna agus féadann muid giota a bhaint dó más mian linn an bus deireanach a fháil.
fúithi
about it
Taobh istigh de chúpla bliain, áfach, bhuaigh Bobby Sands toghchán, chuaigh na poblachtánaigh le polaitíocht thoghchánach agus iad níos dáiríre
fúithi ná mar a bhí Bernadette féin, fiú.
ba mhithid
it was about time
Má ba mhall,
ba mhithid agus, gan aon amhras, faigheann pobal na tíre luach a gcuid airgid ó RnaG.
ag cur chuige
going about it
An mbeadh cluichí iontacha againn seachtain i ndiaidh seachtaine agus luas agus aclaíocht dhochreidte agus scil dhosháraithe á léiriú ag imreoirí ó cheann ceann na tíre? Nó an mbeadh imreoirí
ag cur chuige leis an díograis agus an paisean céanna is a léiríonn siad faoi láthair, ag cur san áireamh dá mbeidís gortaithe go gcaillfidís amach ó thaobh airgid de an tseachtain dár gcionn?
An Cumann féin
=======
Ceist eile a éiríonn as an bplé seo ná cén difríocht a dhéanfadh sé don Chumann Lúthchleas Gael ar fud na tíre dá mbeadh an t-airgead a théann isteach i gcistí éagsúla de ghnáth á úsáid chun tuarastal a íoc leis na himreoirí idirchontae? An mbeadh clubanna agus scoileanna thíos leis? An mbeadh fir agus mná sásta a gcuid ama a chaitheamh saor in aisce ag traenáil daoine óga agus á dtabhairt chuig cluichí dá mbeadh imreoirí ag fáil íocaíochta ag an am céanna? An mbeadh an lucht leanúna ann seachtain i ndiaidh seachtaine, sásta taisteal ar fud na tíre chun tacaíocht a thabhairt do na foirne, go mórmhór dá mbeadh siad ag cailliúint cluichí go rialta?
Tá na ceisteanna seo agus tuilleadh bainteach leis an ábhar agus is cinnte go mbeadh athrú ar an gCumann Lúthchleas Gael dá dtiocfadh an ghairmiúlacht i bhfeidhm.
ar tí
about to
Nuair a chuir mé in iúl do chara de mo chuid go raibh mé
ar tí agallamh a chur ar Éamon Ó Cuív, an Teachta Dála de chuid Fhianna Fáil i ndáilcheantar Ghaillimh Thiar, agus an tAire Stáit sa Roinn Talmhaíochta, Bia agus Forbartha Tuaithe, is éard a dúirt sé ina thaobh ná gur polaiteoir go smior a bhí ann.
fá dtaobh de
about it
Rud ar bith a chuireann comhaoibhneas ar an cheathrar sin ní miste a bheith amhrasach
fá dtaobh de," dar le fear na Súile Nimhe.
go raibh éacht ar tí tarlú
that a feat was about to be achieved
I mí Feabhra bhuaigh Áth Cliath ar Scoil na mBráithre Críostaí, Inis Córthaidh sa chluiche ceathrú ceannais ach ní mó ná sásta a bhí an lucht bainistíochta le caighdeán na himeartha agus ní raibh aon chosúlacht
go raibh éacht ar tí tarlú.
más ar éigean
if just about
"Lá Caille - na *Calendae* - buailte linn arís agus, *mirabile dictu*, tá *Beo!* beo fós,
más ar éigean atá," dar le Balor an Scoláire Clasaiceach.
más ar éigean é
just about
Lean mé liom á ghríosú ar ais chun na linne agus d'éirigh liom sa deireadh,
más ar éigean é.
ar tí a bhunaithe
about to be founded
Cuireadh coiste ar bun chun rialacha a dhréachtú don Dublin Hurling Club a bhí
ar tí a bhunaithe.
leasuithe a chur i gcrích
bring about changes
Is ar scáth a chéile a mhaireas na daoine, agus cabhraíonn an obair dheonach le daoine scileanna nua a fhorbairt, a bheith níos féinmhuiníní, agus
leasuithe a chur i gcrích ina bpobal féin.
fá dtaobh de
about it
"Bhí imní orm roimh ré
fá dtaobh de, ach nuair a bhí muid istigh ag caint leis bhog an comhrá ar aghaidh gan stró.
i dtrátha
about
Tá Gleann Fhinne suite i gcroílár an chontae,
i dtrátha ocht míle ó Bhealach Féich agus deich míle ó na Gleanntaí.
ar tí
about to
Cad chuige a raibh an oiread sin lagmhisnigh ar an pháipéar áirithe aontachtach seo, go raibh scéal i ndiaidh scéil ag tabhairt le fios go raibh an IRA
ar tí dul i mbun an fhoréigin arís?
Luaigh mé an briseadh isteach i gCaisleán an Riabhaigh roimhe seo.
Thug Tomás agus Áine faoi
Thomas and Áine set about
"
Thug Tomás agus Áine faoi na bocsaí agus ní raibh siad i bhfad ag dul dó gur lig Áine scread.
is cosúil nach cás leo
it seems that they don't care about
Más mar sin atá an scéal,
is cosúil nach cás leo an 19,000 Astrálach a fhaigheann bás in aghaidh na bliana de bharr an tobac.
sna beanna
going out of her mind (lit. on the cliffs, about to jump over)
Bhí a máthair
sna beanna ag an diabhal rud agus ní thiocfadh leat amharc ar a hathair ach an oiread.
ní raibh sé chun deiridh á chur sin in iúl
he wasn't backward/shy about letting that be known
Ní raibh dúil ar bith aige sa bhean a bhí Mark le pósadh agus
ní raibh sé chun deiridh á chur sin in iúl ach an oiread.
Shlog Jemma an focal a bhí ar bharr a teanga
Jemma bit her tongue (didn't say what she was about to say)
Shlog Jemma an focal a bhí ar bharr a teanga agus rinne sí iarracht cur in iúl di féin gurbh fhearr an troid ná an t-uaigneas.
ag priollaireacht agus ag gliodaíocht thart
acting the ejit (messing about) and fawning over or pleasing people
Beidh siad uilig
ag priollaireacht agus ag gliodaíocht thart.
ar cás leis ceart gramadaí
who is concerned about correct grammar
Sin an leabhar Gaeilge is toirtiúla agus is údarásaí dá bhfuil ann i láthair na huaire agus an ceann is minice a ndéantar tagairt dó mar fhoinse iontaofa ó thaobh na gramadaí de ag duine ar bith
ar cás leis ceart gramadaí.
beag beann ar phríobháideachas
not caring about privacy
As sin chuig an gcith,
beag beann ar phríobháideachas ag an staid seo.
faoin mbaol truaillithe
about the pollution risk
De réir OSPAR caithfidh tír amháin a chomharsana a chur ar an eolas
faoin mbaol truaillithe atá ann, nuair a chuirtear mórionad tionsclaíoch ar nós MOX i mbun feidhme.
athruithe a chur i gcrích
to bring about changes
Is é an freagra a bhí ag an gCathaoirleach ar a litir tamall ina dhiaidh sin ná post an bhainisteora a thairiscint dhó! In ainneoin an mhéid a tharla roimhe sin ghlac sé leis an gcuireadh sin go fonnmhar, mar bhí a fhios aige go bhféadfadh sé
athruithe a chur i gcrích (ag an am sin bhí cúigear roghnóir ceaptha ach gan aon duine amháin i gceannas!) agus an bhliain dár gcionn bhuaigh Tiobraid Árann Craobh Mhionúr na hÉireann faoina stiúir i gcoinne Cill Chainnigh.
fá dtaobh di
about it (Irish)
A leithéid d'aineolas! Ach faraor, creidim go bhfuil cuid mhaith Meiriceánach aineolach mar mé féin
fá dtaobh di.
in amhras faoi shlándáil
in doubt about security
Ach an féidir brath ar an eolas sin? Agus conas is féidir inchreidteacht suímh a mheas?
Tuairiscíonn an comhlacht Amárach Consulting go bhfuil daoine in Éirinn fós go mór
in amhras faoi shlándáil ar an idirlíon - ábhar atá ag brath go mór ar mhuinín agus ar inchreidteacht.
creaiceáilte faoin iomáint
mad about hurling
Luaigh sé mar shampla a chuid neachtanna agus nianna féin atá
creaiceáilte faoin iomáint.
i mbéal an phobail
being talked about
Tá an clár taistil "Amú Amigos", a chraoltar ar TG4, go mór
i mbéal an phobail le déanaí.
ar an dé deiridh
about to die out
Tá an trosc
ar an dé deiridh: dá nglacfaí le comhairle na n-eolaithe ní bheadh cead oiread is ceann amháin a thabhairt i dtír i mbliana.
fá dtaobh díobh
about them
Leoga tá sé ráite go raibh eagla ar dhaoine a theacht go Rann na Feirste nó dá mbainfí tuisle dóibh ar dhóigh ar bith go mbeadh cúpla rann filíochta cumtha
fá dtaobh díobh sula mbeadh an baile fágtha acu.
faoina ngéaga ginealaigh
about their family tree
Tá oiread Meiriceánach ann, idir shean agus óg, lena sloinnte dúbáilte, fleiscín-scartha, a bhíonn de shíor ag lorg a fréamhacha agus eolais
faoina ngéaga ginealaigh - dealraíonn sé go mbíonn muid i gcónaí ag lorg fhreagra na ceiste sin, "Cé muid féin?"
Ach b'fhéidir go mbeadh sé níos fearr dá mbreathnódh muid isteach ionainn féin.
ag freastal ar a gcúraimí laethúla
going about their normal routine
Is mian leo go leanfadh bunadh na cathrach orthu
ag freastal ar a gcúraimí laethúla, agus teastaíonn uathu go leanfadh turasóirí orthu ag teacht chun na cathrach.
tuairim is
about
Tharla lá amháin go raibh Seán Ó Grianna ar an nguthán ag lorg mo sheanathar chun dráma raidió a dhéanamh agus mise a d'fhreagair an guthán - bhíos
tuairim is a cúig nó a sé.
tógtha fá fhoirgnimh
excited about structures/buildings
Cad é mar is féidir éirí
tógtha fá fhoirgnimh atá tógtha ar ghaineamh slogach? Cad é mar is féidir éirí tógtha fá dhul chun cinn polaitiúil ó thuaidh nuair atá fhios agat go bhfuil daoine ag fanacht le hé a scrios.
fiáin chun caide
mad about football
Bhí breis oibre orm nuair a bhíos ag déanamh na diagachta agus an staidéar eile san am céanna, agus bhíos
fiáin chun caide an uair sin.
ní raibh ar thús nó dheireadh Joan
all Joan thought about
De réir mar ba chuimhne le hAifric é,
ní raibh ar thús nó dheireadh Joan ach aclaíocht agus spórt an uair sin.
ag imeacht lena dtoisc féin
going about their own business
"
Ní raibh a fhios ag Aifric cad é le rá agus shuigh siad ansin go díreach, lámh ar lámh, ag amharc ar achan duine eile
ag imeacht lena dtoisc féin.
tuairim is deich gciliméadar
about ten kilometers
Leanann an Mhaoil Rua ar aghaidh
tuairim is deich gciliméadar.
faoin Ghairdín Oidhreachta
about the Heritage Garden
Insíonn sé dom
faoin Ghairdín Oidhreachta.
ar tí gearán os ard
about to complain aloud
Bhí sé
ar tí gearán os ard nuair a tháinig foireann dochtúirí faoi luas lasrach agus otharcharr á leanacht, an slua ag cúlú siar agus ag oscailt cosán caol isteach dóibh.
fán ród a bhí roimhe
about the road ahead of him
Bhí an chuma ar Trimble go raibh sé ar a sháimhin suilt, socair ina intinn
fán ród a bhí roimhe, roimh a pháirtí agus roimh Thuaisceart Éireann.
i mbun gnótha
going about their work
Dar liom, is fearr na tráchtairí Gaeilge, idir lucht TG4 agus Raidió na Gaeltachta, ná na tráchtairí a bhíonn ag RTÉ (seachas Mícheál Ó Muircheartaigh) mar, dar liom, tá siad níos nádúrtha
i mbun gnótha.
go raibh an t-am dearg aici
that it was about time (for her)
Ní raibh deoir fearthainne ann le coicís anois agus dúirt Eibhlín léi féin
go raibh an t-am dearg aici dul i gceann an gharraí.
ar tí a ghnaithe a dhéanamh
about to do its business
Leis sin, chuala sí sceamhlach cait agus chonaic sí cat rua na gcomharsan agus é
ar tí a ghnaithe a dhéanamh faoi scáth na gcrann.
ar tí pléascadh
about to explode
Ina dhiaidh sin ar fad, tagann *el castillo*, atá ar nós crainn a bhfuil tine ealaíne ar achan chraobh de agus atá
ar tí pléascadh.
faoi ghalair den uile chineál
about all kinds of diseases
Na laethanta seo, agus sceon ar an bpobal
faoi ghalair den uile chineál, cheapfá go mbeadh an ghné sin den cheist ar bharr an chláir oibre ag an Roinn.
níl aon amhras faoi sin
there's no doubt about that
"Nuair a chuireann tú líne iarnróid sráide i bhfeidhm, cuireann sé isteach ar dhaoine ar dhá thaobh na líne,
níl aon amhras faoi sin.
go raibh siad in amhras air
that they had a suspicion about
Nuair a tháinig na Gardaí ar ghuthán soghluaiste i dteach duine
go raibh siad in amhras air, rinne siad anailís ar an áit ina raibh an guthán roimhe sin agus bhí siad ábalta a fháil amach gur úsáideadh é faoi dhó gar don Ómaigh ar an lá a phléasc an buama.
ag maíomh as a peata féin
boasting about her own pet
Ní raibh focal maith le rá ag Grace ariamh fá Ivan ach bheifeá dubh-thinn ag éisteacht léi
ag maíomh as a peata féin, "Dónall s'againne.
i mbéal an phobail
much talked about
Ní cheapfá é ó na nuachtáin, ach tá cúrsaí oideachais
i mbéal an phobail le tamall anuas.
faoina chúlra féin
about his own background
Agus muid ag siúl thart ar an ionad, thug sé roinnt eolais dom
faoina chúlra féin, chomh maith le cúlra na háite.
í ag machnamh ar éagóir an tsaoil
thinking about the unfairness of the world
ie)
Gluais • Glossary
ar an drabhlásdrinking heavily
dá bharras a result
geallwager
a bheatha a shaothrúto earn his living
i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money
cneadgroan
damantadamned
clár éadainforehead
ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach
spící biorachasharp spikes
ag lúbarnaíltwisting
go míshuaimhneachuneasily
imeachtaíevents
galántaelegant
meidhreachmerry
dreoilín teaspaighgrasshopper
drithlín gliondaira spark of joy
gnúisface
folthair
faoi dhraíochtunder a spell
comwaist
cuireadhinvitation
go fonnmhareagerly
a chompánaighhis companions
sméideadhwink
a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments
maorgamajestic
cornchlársideboard
i ndlúthchipíin serried ranks
táim sáchI have enough
leachtliquid
mionscáth gréinemini parasol
do bharraicíníyour toes
dlúthdhiosca rómánsachromantic CD
tolgcouch
chuimil sí a gruashe rubbed her cheek
de chogar mealltachin an enticing whisper
eiteogawings
súimínsip
milissweet
mearbhalldizziness
nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to
céimeannasteps
ar na cannaíheavy drinking
a chártaí creidmheasahis credit cards
cloigínbell
toradhresult
iarrachtaíattempts
lámh leis an teachbeside the house
curtha i leataobhset aside
an bhean ghlantacháinthe cleaning woman
shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off
le tuawith an axe
osnasigh
crotshape
láibeachmuddy
drochbholadhbad smell
anáilbreath
stán síshe stared
dallógablinds
céastatortured
breoiteill
a chomhairligh síshe advised
cearrwrong
galardisease
An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery
duaisprize
a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray
drabhlásdebauchery
ragairnerevelry
geallghlacadóiríbookmakers
fiántaswildness
nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living
ní mór dom éiríI have to get up
gnó práinneachurgent business
í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world
na heasláinthe sick
ina seilbh féinin her possession
a goideadh uaidhstolen from him
burla nótaí airgida wad of notes
sonraídetails
théadh séhe used to go
goileappetite
bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming
spadántasluggish
fuinneamhenergy
comhairleadvice
dochtúir comhairleachconsultant
buidéal leighismedicine bottle
oideas oiriúnacha suitable prescription
máinliasurgeon
seomra feithimhwaiting room
plódaithepacked
cuma na bochtaineachtathe look of poverty
go fiosrachinquisitively
míchompordachuncomfortable
lig sé airhe pretended
scuainequeue
le dímheaswith lack of respect
a chuid otharhis patients
do shealsayour turn
sciob ColmColm snatched
go dubhachgloomily
go giorraiscabruptly
níos críonnamore prudent
níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great
sracfhéachaintglance
aclaíochtexercise
draidgháiregrin
tréaniarrachta strong effort
a choinneáil faoi shrianto keep under control
bia róshaibhirfood that is too rich
córas néarógachnervous system
aclaífit
i mbarr do shláintein the best of health
géilleann tú do gach mianyou give in to every desire
baoisfoolishness
sólássolace
saothraigh do bheathaearn your living
mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid
maslaitheinsulted
go drochmheasúilcontemptuously
níor chorraigh ColmColm didn't move
geallwager
maireachtáil arlive off
eagraíocht charthanachtacharitable organization
meangadh searbhsarcastic smile
cairde rachmasachawealthy friends
toilteanachwilling
faghairtflash
buntáisteadvantage
éigeandáilemergency
sochar pearsantapersonal benefit
má aithnítear méif I'm recognised
i ndáiríreserious
lándáiríretotally serious
a dhearbhai
ag gearán fá dtaobh díomsa
complaining about me
Chaith sé cuid mhaith den am
ag gearán fá dtaobh díomsa agus an dóigh ar thug mé an scéal don *Lecturer*, agus dúirt sé liom go mbeadh trioblóid ann faoi sin.
faoina bhfuil i ndán dóibh
about all that is in store for them
Mhaígh sé nach raibh an darna suí sa bhuaile aige ach peann a chur le pár agus rabhadh a thabhairt do mhuintir na hÉireann
faoina bhfuil i ndán dóibh mura mbíonn breith acu ar a n-aiféala.
ag méaradradh thart
footering about
Tá tú
ag méaradradh thart ansin ó tháinig an mhaidin.
gabh i gceann na mballaí
set about the walls
"Tabhair leat scuab mhór agus
gabh i gceann na mballaí.
fán Ghaeilge a dhípholaitiú
about depoliticising Irish
Ach cad é fán chaint seo
fán Ghaeilge a dhípholaitiú ó thuaidh? Nárbh fhearr í a "ilpholaitiú"?
"Tuigim go bhfuil daoine ag baint úsáide as an teanga le "pointí a scóráil" ar dhreamanna eile, ach fiú Sinn Féin, cuir i gcás, níl iontu ach polaiteoirí a fuair vótaí le bheith ar son na teanga agus í a chur chun tosaigh.
ar tí imeacht
about to leave
Bhí mé
ar tí imeacht, nuair a tháinig gluaisteán agus bean á thiomáint.
faoina cúlra
about her background
Chuir mé ceist ar Dorothee
faoina cúlra.
ach is ar éigean é
but just about
An bhfuil ábhar grinn ar bith againn?
Tá,
ach is ar éigean é, ainneoin eisceachtaí suntasacha.
i mbéal an phobail
much spoken about
Anois tá an bunreacht
i mbéal an phobail.
ar tí teacht
about to come
Ní hamháin sin, ach ní raibh duine ar bith eile sa bhrú - bhí grúpa i ndiaidh imeacht agus grúpa eile
ar tí teacht - mar sin bhí mo phálás féin agam.
faoina chuid mothucán
about his feelings
"Dúirt mé leis an spideog," arsa Mícheál, agus é ag gáire, "más tusa mo mháthair ag teacht ar ais ar cuairt, bí an-chúramach, nó críochnóidh tú i mbolg an chait!"
Rud iontach faoi Mhícheál nach bhfuil eagla ná faitíos air labhairt
faoina chuid mothucán.
le meabhrú ar an bhealach chun cinn
to think about the way ahead
Bhí leathbhliain acu
le meabhrú ar an bhealach chun cinn - ná teipeadh orthu arís.
faoina bhfoilsíonn agus faoina ndeir siad
about what they publish and say
Chomh luath agus a dhéantar leasú ar na dlíthe leabhail is lú cúis a bheidh ag na meáin a bheith chomh cúramach
faoina bhfoilsíonn agus faoina ndeir siad.
ag caint fá dtaobh de
talking about it
Rud a bhí ann i measc an phobail a dtiocfadh leat a bheith
ag caint fá dtaobh de agus ag argáil fá dtaobh de.
fá dtaobh díomsa
about me
Ach insíonn sé níos mó faoi féin ná mar a insíonn sé
fá dtaobh díomsa.
fá cheann seachtaine
in about a week
Caithfidh mé cúrsa frithbheathach a thabhairt duit agus beidh ort a theacht ar ais chugam
fá cheann seachtaine," arsa an fiaclóir.
ar tí pléascadh amach ag caoineadh
about to burst out crying
Maidir liom féin, ní raibh a fhios agam an raibh mé
ar tí pléascadh amach ag caoineadh, nó mo bhricfeasta a chur amach le teann déistine de bharr na sonraí uafásacha a bhí á gcloisteáil agam.
tuairim is
about
Na laethanta seo, bíonn ceithre rang Gaeilge ar siúl gach téarma agus
tuairim is 60-70 mac léinn ag freastal orthu (bhí suas le 110 mac léinn ar na rollaí am amháin), agus tá
tuairim is 600-700 i ndiaidh freastal ar an scoil thar na blianta ó bunaíodh í.
Cén chaoi a mothaíonn tú faoi sin?
How do you feel about that?
Cén chaoi a mothaíonn tú faoi sin?
Éamon Ó Donnchadha: Airím go hiontach dá bharr.
róchinnte faoi
too certain about
Creidtear ar an iomlán go mairfidh Bertie go dtí an chéad toghchán eile, sin dár ndóigh má mhaireann an comhrialtas, rud nach mbeinn féin
róchinnte faoi an babhta seo.
faoin tsárobair
about the great work
Labhair mé le Máire
faoin tsárobair atá idir lámha acu.
ag trup trapáil thart fán teach
clattering about the house
Bhí mé i mo luí i mo leaba agus mé breá clúthar nuair a chuala mé mo mháthair
ag trup trapáil thart fán teach sula dtáinig an lá.
ag maíomh as
boasting about
Agus ar ndóigh tá sé tuillte go maith aici; is parthas do thurasóirí í ar go leor bealaí agus tá neart ag muintir na tíre le bheith
ag maíomh as.
fá dtaobh den cheist seo
about this matter
Cé go bhfuil dualgas ar gach fostóir, de réir an Health and Safety at Work Act 1974, sláinte a chuid fostaithe a chosaint, agus go ndúirt Cód Cleachtais ón Health and Safety Commission i Meán Fómhair 2000 go raibh an ceart ag freastalaithe i dtithe tábhairne a bheith ag obair in atmaisféar saor ó thoit, is cuma le rialtas Tony Blair
fá dtaobh den cheist seo.
ag fiosrú thógáil eastát tionsclaíochta
enquiring about the building of industrial estates
Baineann cuid mhór de na costais leis an achar ama a chaitheann ball den bhord as baile, ag dul chuig cruinnithe agus araile; nó i gcás an cheathrair thuas,
ag fiosrú thógáil eastát tionsclaíochta ar Mhars agus áiteanna eile i bhfad ó bhaile.
ar tí tosú
about to start
Ach an babhta seo, agus cainteanna
ar tí tosú, ní hamháin go bhfuil sé tar éis ligean d'urlabhraithe de chuid a rialtais féin formhór phobal náisiúnach na Sé Chontae a mhaslú, ach tá na hurlabhraithe céanna tar éis leithscéal a thabhairt do na haontachtaithe le gan dul ar ais i rialtas le Sinn Féin.
ar tí tosú
about to start
Cheapfá anois, agus cainteanna le hathbhreithniú a dhéanamh ar Chomhaontú Aoine an Chéasta
ar tí tosú, go mbeadh ceacht foghlamtha ag an rialtas, sin le rá gan leithscéal a thabhairt do na haontachtaithe, cuma an ón UUP nó ón DUP iad, le gan cumhacht a roinnt le náisiúnaithe na Sé Chontae.
fá dtaobh di
about her
Chuir a bás isteach go mór ar John Lennon agus chum sé amhráin
fá dtaobh di trí na blianta.
a bhféadfadh sé maíomh astu
that he could boast about
Tá go leor gaiscí tábhachtacha déanta aige
a bhféadfadh sé maíomh astu, áfach, dá mba mhian leis: is iar-Ghobharnóir é ar Bhanc Ceannais na hÉireann, iar-Rúnaí ar an Roinn Airgeadais, iar-Uachtarán ar Acadamh Ríoga na hÉireann, iar-Chathaoirleach ar APSO, iar-Sheanadóir, iar-Sheansailéir ar Ollscoil na hÉireann, príomhchomhairleoir Sheáin Lemass nuair a bhí Éire ag plé ballraíochta sa Chómhargadh (mar a bhí air ag an am).
róbhuartha faoi
too worried about it
"Sin bua a bhí agam, bhí mé in ann teacht ar chinneadh, bhí mé in ann m'aigne a dhíriú ar rud agus gan a bheith
róbhuartha faoi ina dhiaidh sin.
ag falróid thart
wandering about
Ó, ní beag an difríocht idir súile an taistealaithe agus an núíosaigh!
Tháiníos anseo le hintinn (chuíosach) ghlan úr shoineanta, ach a leithéid de gheit a baineadh asam! Cé go bhfuil Béarla iontach maith ag mic léinn na cathrach agus ag formhór na ndaoine fé bhun 35 bliain d'aois, bíonn sé deacair go leor d'eachtrannach agus é ag iarraidh a bhealach féin a dhéanamh
ag falróid thart i gcúlsráideanna na cathrach.
faoi ghiorracht an loisceora
about the nearness of the incinerator
Tháinig aontachtaithe ón tuaisceart, Billy Armstrong MLA ina measc, lena gcás siúd a dhéanamh
faoi ghiorracht an loisceora do shuíomh Chath na Bóinne agus chun tacú leis an méid a bhí á rá ag na toscairí eile - gur chóir an Gleann iomlán a ainmniú mar Láithreán Oidhreachta Domhanda.
buartha fána chás
worried about his situation
Dá bhfaigheadh Tohill an ghríosáil chéanna agus é i stáisiún póilíní, is beag aontachtaí a bheadh
buartha fána chás.
ag cnádán fán teilifís
complaining about the television
Bheadh Aindí
ag cnádán fán teilifís agus ní bheadh clár ar bith á shásamh.
thart fá mhíle
about a mile
Bhunaigh an sagart Francach Jean Baptiste Antoine Geradot an paróiste in 1804 i séipéal beag
thart fá mhíle ó lar na cathrach.
faoin cheantar máguaird
about the surrounding area
Beidh dhá sheomra taispeántais ann fosta, ina mbeidh eolas faoin pharóiste agus
faoin cheantar máguaird.
ar tí titim as a chéile
about to collapse
An tAontas Eorpach
ar tí titim as a chéile.
ag machnamh ar a bhfréamhacha
thinking about their roots
I ndiaidh na réabhlóide síochánta sa bhliain 1989 (*sametová revoluce *nó an réabhlóid veilbhite), thosaigh daoine
ag machnamh ar a bhfréamhacha, fréamhacha a d'imigh siar i bhfad roimh theacht na nGearmánach agus na Slavach, is é sin le rá, go dtí na Ceiltigh féin.
faoin bpróiseas stiléireachta
about the distilling process
I lár coille a bhíomar anuraidh, seisear léachtóirí agus fiche mac léinn, agus chaitheamar seachtain ansin ag plé litríocht Bhéarla agus Ghaeilge na hÉireann, ag glacadh páirte i ndráma, ag féachaint ar scannáin, ag siúl, ag gabháil foinn os comhair tine chnámh, agus ar ndóigh, ag blaiseadh braon beorach is fíona anois is arís! Thug foireann ghnó ó Jameson cuairt orainn fiú amháin, agus físeán leo
faoin bpróiseas stiléireachta, agus thángadar le cúpla braon saor in aisce dúinn chomh maith!
Toisc gur réitíomar ar fad chomh maith sin le chéile, fuaireas cuireadh caint a thabhairt in Olomouc níos déanaí sa bhliain.
amhrasach fá dtaobh de sin
doubtful about that
Tuigeann gach ball den eagraíocht go bhfuil brú airgid ar CLG agus ar Pháirc an Chrócaigh, ach an réiteoidh cúpla cluiche sacair agus rugbaí idir seo agus an t-am a bheas an pháirc úr ar Bhóthar Lansdúin tógtha, an réiteoidh sin na fadhbanna seo? Tá cuid mhór ball den eagraíocht
amhrasach fá dtaobh de sin.
ag póirseáil thart
rummaging about
*
Gluais • Glossary
mo dhícheallmy best
a gheallaim dom féinI promise myself
san fhásachin the desert
d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate
don Charghasfor Lent
cleastrick
chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself
blastatasty
íobairtsacrifice
maitheasgood
bródúilproud
casacht mhór ghroía great big cough
tairseachthreshold
tanaíthin
fiáinwild
de shíoralways
seanfhaiseantaold-fashioned
láchfriendly, pleasant
mearbhallconfusion
cheapasI thought
a bhlas tuaisceartachhis northern accent
chloisimis a chasachtwe used to hear his cough
bhímis ar bíswe used to be excited/impatient
cúbógacollections of Easter eggs
scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside
go scafántaspeedily
ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him
chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it
ag iomrascáil lena chéilewrestling one another
suachmáneasy-going person
gan puth análawithout a puff of breath
parlúsparlour, sitting-room
deireadh sí linnshe would say to us
cur i gcéill iomlántotal pretence
thuigeadh siseshe'd understand
bheannaímis dówe would greet him
d'fhiafraímis dewe'd ask him
d'fhreagraímiswe would answer
go fuarbhruiteindifferently
ag tóraíocht an mhálasearching for the bag
nodclue
go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them
beadaílover of sweet things
dá bharras a result
d'éalaigh méI escaped
cófrapress
ag póirseáil thartrummaging about
málaí plaisteachaplastic bags
doirtealsink
de phreabsuddenly
go raibh mo chosa nitethat it was all up with me
polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north
daoine muinteartharelations
díospóireachtaí bríomharalively debates
a chuairteannahis visits
b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men
ag útamáilfumbling
ba ghiorra in aois diclosest to her in age
mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona
fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me
barrúilfunny
de shíor dár gcáineadhalways criticizing us
ag spochadh as m'uncailteasing my uncle
agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her
tá sé chomh maith agamI may as well
á leanúintfollowing him
garda gradaimguard of honour
cársánwheeze
inchreidtecredible
plúchadhasthma
ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle
dá mbéarfaí ormif I was caught
isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places
macalla na nglórthathe echo of the voices
tuaromen, sign
an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best
mealltachenticing
bonnánhorn
fardoraslintel of door
vardúswardrobe
bheir mé barróg airI hugged him
ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions
glicsly
caoi a chur ar an áitto tidy up the place
margadhdeal
a roinntto share
stróic méI tore
daitecoloured
dúil chráitetorturous desire
candaí móra seacláidebig chunks of chocolate
blúire ar bhlúirebit by bit
giodalachperky
bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting
tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down
smeartha le seacláidcovered in chocolate
teipfailure
ag fiafraí faoin champa
asking about the camp
D'inis sé dúinn go raibh a lán cuairteoirí as Éirinn ag triall ar an siopa
ag fiafraí faoin champa, agus ba léir dúinn go raibh sé bródúil as an cheangal stairiúil seo.
fá dtaobh den chaint
about spoken language
An té is lú a thuigeann an rud is lú
fá dtaobh den chaint, tuigeann sé go gcuireann a theanga ar a chumas tagairt do ghnáthrudaí an tsaoil, agus do rudaí nach gnách fosta.
ar tí a léamh
about to read
Tá sé mar a bheadh sé faoi gheasa feidhmiú ar an dóigh sin taobh istigh de réaltacht seo an scéil atáimid
ar tí a léamh.