ag díbirt bád beag
driving out small boats
Ceaptar nach mó ná sásta atá an cabhlach go bhfuil siad fostaithe ag díbirt bád beag as uiscí thuaisceart na tíre.
báid chumhachtacha farantóireachta
powerful ferry boats
Tá báid chumhachtacha farantóireachta anois ag tabhairt daoine isteach ar an mBlascaod agus má tá tú i measc na ngealt sin ar maith leo liathróid bheag bhán a bhualadh timpeall ar feadh an lae, tá galfchúrsa den scoth acu i nDún an Óir.
ghleoiteoga
small sailing boats
B'ait an rud é dá mbeadh fear na Gearmáine ag taispeáint do bhean na hÉireann conas portach a shioscadh! B'ait freisin breathnú thar an bhfál i lár an phortaigh ar na haeróga arda a leanann lorg chuile U-Boot ag cabhlach na Gearmáine - an rabhadar ag coinneáil súil freisin ar bháid mhóra agus ar ghleoiteoga Chonamara? Sa Moormusuem chonaic muid go raibh muintir na bportach sin lán chomh bocht le muintir na bportach in Éirinn tráth.
i mbádaí cloiche
in stone boats
Agus creid é nó ná creid, sheol cuid mhaith acu trasna na farraige i mbádaí cloiche.
i mbáid seoil
in saling boats
Bhí ceangal ariamh ag Inis Mór le Conamara sa mhéid go mbíodh gá móin a thabhairt isteach i mbáid seoil.
each-chumhacht inneall an bháid nua
the horse-power of the new boat's engine
De thairbhe socrú a rinneadh i 1990, caithfidh aon iascaire atá ag lorg ceadúnais le haghaidh bád nua tonnáiste agus each-chumhacht inneall an bháid nua a bheith aige roimh ré.
púcáin
open boats with mainsail and jib
Is báid mhóra iad siúd ach tá go leor cineálacha eile bád sa gceantar, leathbháid, púcáin agus gleoiteogaí mar shampla.
gleoiteogaí
type of small sailing boats
Is báid mhóra iad siúd ach tá go leor cineálacha eile bád sa gceantar, leathbháid, púcáin agus gleoiteogaí mar shampla.
phreab báid
boats jumped
Lasc an ghaoth an fharraige, agus phreab báid ar an uisce.
gleoiteog
small sailing boat
Tá gleoiteog aige féin agus ag Ruairí Ó Tuairisg in éindí, í déanta suas as an nua don séasúr seo atá amach romhainn.
leis an bhád a líonadh
to fill the boat
Bhí talamh faighte ag John Pagan, úinéir an Hector, thall i Pictou County, agus cheap seisean John Ross as Loch Bhraoin le daoine a fháil leis an bhád a líonadh.
báidín
small boat
Thug an báidín i leith an tsoithigh mhóir sinn.
an bád bán
the emigration boat
Bhí Éire céasta ag an dífhostaíocht agus ní raibh i ndán do go leor den aos óg ach an bád bán go Sasana nó Meiriceá.
ag déanamh ionsaí ar na bádaí
attacking the boats
Bhíodh daoine ag dul go Meiriceá agus bhíodh Balor ag dul amach ag déanamh ionsaí ar na bádaí.
áit a dtagadh báid na n-oilithreach i dtír
where the pilgrims' boats used to come ashore
Tá bá bheag in aice leis, áit a dtagadh báid na n-oilithreach i dtír.
i mbádóireacht
in boating
“Gála fórsa uimhir a cúig” a bhí ann dar le hÁine Allen, bean sa ghrúpa, agus bheadh a fhios aicise mar gur ollamh le fisic í a bhfuil suim aici i mbádóireacht, agus d’inis sí dúinn go raibh sí amuigh i gCuan Mó lá amháin i ngála den fhórsa céanna.
na báid iascaireachta
the fishing boats
Nuair a théann na báid iascaireachta amach istoíche, bíonn solas ar lasadh ar gach ceann acu agus is radharc fíorálainn iad seo amuigh ar an loch dorcha séimh.
i bhfad an iomarca bád
far too many boats
Ach, faraor, bhí i bhfad an iomarca bád amuigh ar an sceir – bheadh imní ort go ndéanfadh an ollturasóireacht seo an-damáiste don sceir.
líon na mbád
the number of boats
Cuireann líon na mbád a théann timpeall ar Oileáin Whitsundays gach lá an-bhrú ar an sceir agus ar bheatha na mara, cúis imní agus rud atá le feiceáil in Cairns freisin.
bádóireacht,
boating,
I measc na n-imeachtaí beidh ceol, amhránaíocht, bádóireacht, rince agus spórt, chomh maith le siamsaíocht do pháistí.
turas gairid báid
a short boat trip
Is féidir dul isteach in dhá uaimh eile agus turas gairid báid a dhéanamh thart le heas fada fíochmhar.
an bád seoil is mó sa chathair,
the biggest sailing boat in the city,
Romhainn tá na Náisiúin Aontaithe, an bád seoil is mó sa chathair, aerfort ar uisce, scoil maidí luascáin, dún Sasanach ón 18ú haois, Wall Street, agus Leacht Cuimhneacháin an Ghorta Mhóir.
bád réthónach
a flat-bottomed boat
Turas ciúin a bhí againn ar an Greenway anseo, gan aon rud le feiceáil ach corrbhean ag siúl lena púdal, corr-rothaí eile, agus tugaí na cathrach ag tarraingt nó ag brú bád réthónach síos an abhainn thoir.
do bháid trádála agus phaisinéirí.
for trade and passenger boats.
Ceantar margaidh a bhí san áit tráth, ina raibh duganna do bháid trádála agus phaisinéirí.
an bád fartha gluaisteán is lú
the smallest car-ferrying boat
Sa lá atá inniu ann, is féidir an bád fartha gluaisteán is lú sa Bhreatain Mhór a fháil don turas céanna.
inar deisíodh agus inar tógadh báid.
where boats were repaired and built.
In áit na lonnaíochta bige iascaireachta, bhí ceardlanna ann anois inar deisíodh agus inar tógadh báid.
don iar-bhád ríoga Britannia
for the former royal boat Britannia
Tá ionad siopadóireachta ollmhór darb ainm Ocean Terminal ann freisin a bhfuil leaba ancaire don iar-bhád ríoga Britannia in aice leis.
úinéir báid.
boat owner
Tháinig Marie Claire go hÉirinn ón gCósta Eabhair in 2002 i ndiaidh di suim airgid a íoc le húinéir báid.
Nuair a cuireadh den bhád í,
When she was put off the boat
Nuair a cuireadh den bhád í, ba ar thalamh Phort Láirge a leag sí a cos agus ba in ospidéal na cathrach sin a tháinig an ceathrú leanbh dá cuid ar an saol.
ar bhád iascaireachta.
on a fishing boat.
Ní raibh aon bhád farantóireachta ann 20 bliain ó shin agus b’éigean dúinn fanacht i Machaire Rabhartaigh go bhfaigheadh muid síob ar bhád iascaireachta.
nach gcroithfidh an bád
who won't shake the boat
Is mar gheall air seo, ámh, a d'éirigh chomh maith sin léi go dtí seo – tá cairde tábhachtacha aici sa pháirtí a mheasann í a bheith “sábháilte” agus iontaofa – feictear dóibh gur duine í nach gcroithfidh an bád agus nach ndéanfaidh athruithe móra.
báid agus mairnéalaigh de chuid an chabhlaigh Astrálaigh
boats and sailors of the Australian navy
Anuas air sin, tá báid agus mairnéalaigh de chuid an chabhlaigh Astrálaigh páirteach sa phatróil idirnáisiúnta ar chósta na hIaráice.
i mbáid nach raibh acmhainneach ar muir
in un-seaworthy boats
Thaistil a bhformhór i mbáid nach raibh acmhainneach ar muir agus a bhí eagraithe ag gáinneálaithe daoine.
rásaí bád seoil
sail boat races
Mionchluichí Oilimpeacha atá i gceist ar bhealach, nó meascán de lá spóirt agus oireachtais, de fhleá cheoil agus rásaí bád seoil, mar a bhíonn ar siúl in áiteanna éagsúla in Éirinn i rith an tsamhraidh.
sólong
leisure boat
Chaith mé cúpla seachtain timpeall na Nollag ag cúrsáil san Aigéan Ciúin Theas ar an Pacific Dawn, sólong de chuid an chomhlacht mhór taistil, P & O.
bád farantóireachta
ferry boat
Nuair a theipeann ar iarracht a thugann sé féin agus compánach dá chuid dul i bhfolach ar leoraí atá ar tí an bád farantóireachta a bhordáil, socraíonn sé nach bhfuil an dara rogha aige ach snámh trasna.
líon bád
number of boats
Gan amhras, is cúis imní é an líon bád atá á ngabháil ag foghlaithe mara amach ó chósta na Somáile le tamall, mar is ceann de na bealaí farraige is gnóthaí ar domhan é.
mbád seoil
sailing boats
Bíonn ócáidí spóirt go fairsing freisin, agus bhí rás mór na mbád seoil, rás Volvo, tagtha chuig cathair na dtreabh agus na mílte duine bailithe timpeall ar dhuga na Gaillimhe chun na báid a fheiceáil agus taitneamh a bhaint as an atmaisféar.
gcuracha
boats
Nil fhios agam cén chaoi a dtagaidís le chéile chun traenála, i gcuracha, in eitleán nó ag snámh, ach ba mhór an t-éacht acu é an corn a bhreith leo.
bhád seoil
sailing boat
Ar bhád seoil a bhíos ag taisteal le ceathrar compánach, ag dul ó oileán go hoileán ar imeallbhoird Atlantach na hAlban, nuair a chuamar ar ancaire amach ó Oileán Í.
mbád fartha
ferry boat
Trasna na Sionainne ar an mbád fartha go Cill Rois i gContae an Chláir.
báid seoil
sailing boats
Bhí lamairní plódaithe le báid seoil, siopaí beaga deasa ag díol giuirléidí, bialanna le gach uile shórt bia acu, agus tábhairní beaga ina rabhthas in ann suí amach faoi chrainn ag ól.
bád guail
a coal boat
De thaisme a cailleadh Empress of Ireland ar 29ú Bealtone 1915 nuair a bhuail sí bád guail ‘Storstad’ as an Iorua, agus í i bhfoisceacht ceithre míle de chósta Quebec, Ceanada.
bád tarrthála
a life boat
Turas na Tarrthála
=========
Ba as Gort an Chrainn > Gurtuchrane, in aice le Abhainn an Scáil i gCiarraí é, Tom Crean (1877-1938) agus roghnaigh Shackleton é, agus ceathrar eile, le dul ar turas tarrthála leis, 800 míle ó Elephant Island go hOileán South Georgia ar bord bád tarrthála, an James Caird.
farantóireachta
ferry (boat)
Ach má thug, ba léir go raibh fadhbanna farantóireachta agus lastais go hÁrainn á gcíoradh ag bord an Rialtais.
báid
boats
Bíonn sainchomharthaí oileáin cosúil leis an teach solais, na seaniarsmaí eaglasta, tithe mhuintir an oileáin agus báid na n-iascairí mar mhóitífeanna coitianta ina shaothar agus iad léirithe aige go haislingeach.
bád bán
(exiting) ferry boat
”*
Thuig Tom Deirg go maith an bhunchúis a bhí ag cosmhuintir na Gaeltachta le Gaeilge a cheilt ar a gcuid gasúr: ní mba bhuntáiste ar bith dóibh a bheith ag fás aníos sa Ghaeltacht le Gaeilge craicneach gan Béarla líofa acu nuair ab é bád bán na himirce a gcinniúint.
mbád farantóireachta
ferry boat
Bhain mé an-taitneamh as an am a chaith muid sna hOileáin Chincíse agus bhí mé thar a bheith sásta leis an tsaoire ar fad – go dtí go raibh orm aghaidh a thabhairt ar an mbád farantóireachta le filleadh ar tír mór!
bád
boat
D’fhág an bád Daingean Uí Chúis ar an 18 Bealtaine ag tabhairt aghaidh ó thuaidh le hochtar ar bord.
i ngraidhp an bháid
in the front of the boat
Bhí m’ámóg in airde agam agus bhí gach duine eile ag dul a chodladh, ach le sceitimíní imní orm, shuigh mé chun tosaigh i ngraidhp an bháid ag breathnú ar an domhan draíochtúil amach romham.
inneall crochta báid
a boat’s outboard engine
Mar sin, nuair a chuala mé an trup a dhéanann inneall crochta báid, ghearr mé bealach tríd an fhásra tiubh go bruach na habhann.
ag trealmhú an bháid
fitting out the boat
Tá siad ag trealmhú an bháid le rudaí fíor-Lochlannacha, málaí codlata déanta as craiceann róin, fágaim.
D’aimsigh na báid
the boats found
D’aimsigh na báid Mackay-Bennett, Minius agus Montgomery, a d’imigh amach as cuan Halifax, 328 corp ar an iomlán tar éis na tubaiste.
biaiste na mbád cúrsála
the cruise boat season
Chomh maith leis sin, ar an 12ú de mhí Aibreáin, in ómos na tubaiste, cuirfear tús le biaiste na mbád cúrsála a stopann ag cuan na cathrach i rith na bliana.
lucht spraoi an bháid
the boat’s happy punters
Déanann na línéir ollmhóra (leithéidí an Costa Concordia) ar phort na cathrach i rith bhiaiste na bhfámairí mara, agus tá de rogha ag lucht spraoi an bháid cúpla uair an chloig a chaitheamh ar tír mór más áil leo.
fhoireann an bháid
the boat crew
Tar éis ceol *punk-trad* leis na Ramoneurs de Menhirs, chuaigh an slua síos chuig caladh Bhrest chun fáilte a chur roimh an mbaitín sealaíochta, a tháinig i dtír i mbád beag, an 'Mari Lizig' Bhí ar fhoireann an bháid na seolta a ísliú le teacht isteach sa chaladh de dheasca na gaoithe.
rothar, bád
bike, boat
Bíonn barraíocht spóirt ann scaití - peil, rugbaí, iomáint, galf, dornálaíocht, liathróid láimhe, rásaíocht capall, cúnna, carranna, rothar, bád agus eile, lúthchleasa, leadóg, snúcar, cispheil, eitpheil, haca, cruicéad agus mar sin de.
bád seoil
sailing boats
Tá Aerfort Billy Bishop ar oileán beag cúpla scór méadar amach ó Toronto i Loch Ontario, agus bhí na céadta bád seoil le feiceáil ar an loch fúinn agus muid ag tuirlingt faoi sholas dearg an tráthnóna.
curacha beaga
small canvas boats
Bhí siad ag brath ar an fharraige agus gan acu ach curacha beaga.
le bád measartha maith a dhéanamh
to build a medium sized boat
Níor fágadh tada acu le tine cheart a chur síos nó le bád measartha maith a dhéanamh agus tháinig meath millteanach orthu dá bharr.
stiúradh an bád
the boat was steered
Tar éis Eilean a’ Chalmain a fhágaint ar dheasbhord, stiúradh an bád idir Bogha nam Ramfhear agus Ruadh Sgeir: is mar sin atá an dá charraig ainmnithe ag an British Admiralty ar an gcairt mhara.
muintir na mbád
the boat people
Ghlac Éire le lucht tacaíochta an tseanrí Idris nuair a baineadh an chumacht de i Libia, agus ghlac Éire chomh maith le ‘muintir na mbád’, mar a tugadh orthu, as Vítneam nuair a theith arm Mheiriceá as an tír sin agus a thréig iad.
faoi dhuga do bhád
about a dock for boat(s)
Nílim ag caint faoi dhuga do bhád - nílim chomh ardnósach sin go fóill! Séard atá i gceist ná meascán idir seastán agus callairí don iPod nó iPhone.
sheanbhád i mbaol a bháite
an old boat endangered of sinking
Bhíomar ag ithe dinnéir agus an teach iomlán ag díoscán mar sheanbhád i mbaol a bháite faoi na réablacha gaoithe nuair a tharla pléasc taobh amuigh den teach a las gach rud timpeall orainn ar feadh leathmheandair.
mbáid neamhúdaraithe
un-authorized boats
Léirigh Ó Colchúin ina scagadh airitheach an dóigh a raibh ceist lucht iarrtha tearmainn a tháinig i dtír i mbáid neamhúdaraithe lárnach san olltoghchán a bhuaigh na páirtithe coimeádacha sa bhliain 2001.
muintir na mbád
the boat people
Tugtar ‘boat people’, nó muintir na mbád, go forleathan ar na teifigh seo abhus.
i gcabhair ar bhád a bhí i mbaol
to the aid of an endangered boat
Tháinig cor gan choinne sa scéal, ámh, nuair a tháinig long lastais as an Iorua, an MV Tampa, i gcabhair ar bhád a bhí i mbaol agus é ar a bhealach chun na hAstráile plódaithe le teifigh.
le muintir na mbád ó shin i leith
to the boat people from then up the present
Bhí an chiall ceannaithe ag Páirtí an Lucht Oibre tar éis a threascartha san olltoghchán agus is beag an bhá a léirigh a dhúnghaois le muintir na mbád ó shin i leith.
líon na mbád neamhúdaraithe a gabhadh ar a mbealach
the number of unregulated boats caught en route
Dúnghaois an Doichill
=========
Bhí an rialtas i sáinn le linn 2012 nuair a tháinig borradh suntasach faoi líon na mbád neamhúdaraithe a gabhadh ar a mbealach chun na hAstráile agus bhunaigh siad coiste saineolaithe le comhairle a chur orthu.
an bád farantóireachta
the ferry boat
Dála na mílte Éireannach i Learpholl, thapaigh Seán Mac Con Mara agus Proinsias Mac Íomhair deis an bád farantóireachta as an chathair go Baile Átha Cliath ó aois óg.
Cheannóinn bád freisin
I’d buy a boat also
Cheannóinn bád freisin.
idir thuras báid agus shiúl na gcos
boat trip and walking included
An Marble Arch, Mullach na Seangán
===========
Ag an Marble Arch, glacann an turas faoi thalamh breis agus uair an chloig, idir thuras báid agus shiúl na gcos, ach is mór is fiú é.
go ngaibh naomhóg trí Shráid Uí Chonaill aníos
that a boat native to K. went up through O C. St.
Nuair a chífeá ar an lá agus nuair a chloisfeá na scéalta ina dhiaidh san go ngaibh naomhóg trí Shráid Uí Chonaill aníos agus go raibh an Mackerel Céilí Band ann agus go raibh muintir na Gaeltachta ann, cuid acu nach raibh aon spéis acu i gcúrsaí caide ach go mbraitheadar go raibh gluaiseacht pobail éigint ar siúl timpeall an ama san.
tá fianaise ann faoi bháid gan droimlorga
there’s evidence of a keel-less boat
Rud eile, tá fianaise ann faoi bháid gan droimlorga ar abhainn an Teifi.
is ciseán báid atá ann
it’s a basket boat
Curach an Teifi, an 'corwg' nó 'cwrwgl', is ciseán báid atá ann, seas amháin inti, í corrach, bambairneach ar an uisce, ach déanamh na huibhe uirthi nach mór, agus í beagbheann ar an sruth dá réir ach láimh an mháistir a bheith á stiúradh.
geallta dá gcuid féin acu
boat races of their own
Déisigh na Breataine Bige
===========
An tríú seachtain de mhí Lúnasa bíonn geallta dá gcuid féin acu i gCill Chiaráin, rud ar scigmhagadh é ar ndóigh, mar is ar mhaithe le codladh mín a dhéanamh ar an uisce a tógadh na báidíní beaga seo an chéad uair agus ní le siúl ná deifir.
báid na nGael
the Irish boats
Agus cé nach dóichí go raibh báid na nGael ar aon chruth leo, bhí siad ar aon cheardaíocht leo nó is slatracha agus craiceann atá iontu.
an turas a dhéanamh sa bhád
to travel in the boat
Thiocfadh leo dul in airde ar rothar agus rothaíocht leo ar bhóthar fíorgharbh ach ba é a rogha an turas a dhéanamh sa bhád.
i dtóin an bháid
in the bottom of the boat
Agus chuir an chaora seo a cos amach faoi chlár rodthaí a bhí i dtóin an bháid.
a raibh meabhair ar bháid aige
who knew about boats
Agus tháinig ansin fear a bhí in aice na háite, a raibh meabhair ar bháid aige i mbruach Loch Coirib'.
sloigeadh an bád
the boat was swallowed
Seo í caint Mhichíl Uí Choinceanainn arís:
'Tháinig sé agus bhuail sé a sháil in aghaidh an chasóg ag iarraidh i a theannadh níos fearr mar bhudh ea, agus chuir sé an clár amach bunáite ó sháil go rinn, agus ansin ar ndóigh nuair a chuir, seod isteach an t-uisce, agus mar a dúirt an t-amhrán, sloigeadh an bád ansin, agus báthadh na daoine agus scaip na caoirigh anonn 's anall.
chuaigh sí amach ar stuaicín an bháid
she went out on the bow of the boat
Arsa an scéalaí anois:
'Fuair sí an máilin olann a bhí aici agus chuaigh sí amach ar stuaicín an bháid.
chuir Dia bád chuici
God sent her a boat
Nuair a chuaigh an bád síos agus scaip na caoirigh anonn 's anall, agus mar a dúirt mé cheana, choinnigh an máilín olann suas í, nuair gur chuir Dia bád chuici a thóg í.
céard a d'éirigh den bhád
what happened to the boat
Agus sin í ansin a thug scéal abhaile, céard a d'éirigh den bhád ó thús deireadh agus tosaí.
báid turasóireachta
tourist boats
Tá Alina ag súil le cur ina luí ar a cara go mba cheart di filleadh léi chun na Gearmáine agus saol nua a chruthú di féin ag obair mar fhreastalaí ar na báid turasóireachta ansin.
bád aeir
sky-boat
Tháinig Aoife Uí Fhaoláin agus a fear céile ar mhodh aoibhinn éasca le Sceir Mhór na hAstráile a shiúl gan tinneas farraige: ar bord an mhuireitleáin, nó an bád aeir.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
