mórshiúl
march
D'eagair siad mórshiúl an-mhór i Londain anuraidh in aghaidh an rialtais agus bhí ceann eile beartaithe acu don 18 Márta i mbliana, sular chuir an galar crúibe agus béil stad leis.
mhórshiúl
march
Bhí an cailín ag caint le cara dá cuid ar a fón póca: "Beidh mo mhamaí ar an mhórshiúl," a dúirt sí.
mhórshiúl
march
Thíos staighre bhí físeán suimiúil ar siúl a phléigh an cheist dheacair seo: cad é an rud is tábhachtaí - saoirse cainte nó cosaint ón leithcheal? I measc na samplaí a pléadh, bhí páirtí nuafhaisisteach Jörg Haider atá ina pháirt de rialtas na hOstaire anois; agus naimhdeas an Phápa i leith mhórshiúl *gay pride* sa Róimh.
mórshiúlta
marches
Is cosúil gur teaghlach a bhí ann a d'éalaigh ó na mórshiúlta Oráisteacha, agus a fuair rud beag síochána agus áilleachta anseo.
mhórshiúl frithchogaidh
anti-war march
Nuair a bhuail mé le Louis de Paor i gcathair na Gaillimhe ar an Satharn, 22 Feabhra bhí sé díreach tagtha ón mhórshiúl frithchogaidh a bhí ar siúl san Fhaiche Mhór, ag ar léigh sé roinnt dánta.
mhórshiúl
march
Bhí a lán mac léinn ar an mhórshiúl, agus daoine as ceantracha éagsúla sa chathair, agus níos faide ar shiúl.
mhórshiúl
march
Dhá bhliain ó shin, d'fhreastail mé ar mhórshiúl ar théama na Páise, a chuaigh ó ionad Raytheon go dtí lár na cathrach.
mhórshiúl
march
(*Déanann sé gáire*) Nuair a bhíonn tú ag breathnú ar mhórshiúl bíonn tú istigh ina lár, ag tógáil grianghrafanna agus ag déanamh fístéipeanna, ag tógáil nótaí.
shéasúr na máirseála
the marching season
Tá míshásamh agus míshuaimhneas i mBolton agus in iarthuaisceart Shasana le hiompar na ndílseoirí sa réigiún agus sinne ag tús "shéasúr na máirseála" anseo.
fhrith-mhórshiúl mór
big anti-march
Sa deireadh, chuir na póilíní stad leis an pharáid mar gheall ar fhrith-mhórshiúl mór a d'eagraigh muintir na háite.
fíf mháirseála
marching fife
Tá bailiúchán againn anseo de sheanuirlisí ceoil a rinne muintir Mhic Néill thart ar 1830-1840: feadóg mhór, cláirnéid, fíf mháirseála, agus veidhlín.
mórshiúlta
marches
Ach sa lá atá inniu ann, ní ar Fhionn Mac Cumhaill agus ar na Fianna a chuimhníonn muid Lá Bealtaine, ná ar na mórshiúlta Caitliceacha, ná go fiú ar na mórshiúlta Cumannacha, ach ar na hainrialaithe.
séasúr na máirseála
the marching season
Tá séasúr na máirseála ar tí toiseacht gan mhoill (an stopann sé i ndáirire?) agus tá an UDA ag iarraidh teannas a chruthú fríd an chineál seo seicteachais.
mórshiúlta Oráisteacha
Orange marches
D'oibir sí sa cheantar ar a tugadh Triantán na nDúnmharuithe, bhí sí chun tosaigh san imreas a bhain leis na mórshiúlta Oráisteacha ar Bhóthar Ghairbh Achaidh agus bhí sí ina hAire Talmhaíochta sa rialtas ó thuaidh le linn ghéarchéim an ghalair crúibe agus béil.
mórshiúlta
marches
Tá siadsan ag súil go mbeidh na scórtha míle duine sásta an bhratach bhréige a ardú sna mórshiúlta ar an 4 Iúil, go mbeidh agóidí ar bun ag daoine taobh amuigh den Teach Bán agus go bhfeicfear an bhratach ar foluain i mbailte beaga ar fud na Stát.
mháirseálacha bliantúla
annual marches
" Is minic a bhíonn trioblóid in Ard Eoin le linn mháirseálacha bliantúla na nOráisteach, ócáidí a dhéanann an bua Protastúnach le linn Chath na Bóinne i 1690 a chomóradh.
mórshiúlta
marches
Eagraítear mórshiúlta i Magdeburg agus Leipzig gach Luan.
shéasúr na máirseála
the marching season
I rith na bliana, ach le linn shéasúr na máirseála go háirithe, dhéanadh dílseoirí ionsaithe ar an cheantar go rialta, rud a chothaigh spiorad iontach comhair i measc na ndaoine.
mháirseáil
march
Cad é tharlódh, mar shampla, dá mbeadh círéib ann le linn mháirseáil de chuid an Oird Oráistigh, mar a chonaic muid go minic roimhe seo.
mhórshiúl frithchogaidh
anti-war march
Bhí an neamhaird a thug an rialtas ar an mhórshiúl frithchogaidh i Londain ar a raibh milliún duine ina chomhartha nach raibh an rialtas ag comhlíonadh mhian na ndaoine, measann Fisk.
mórshiúlta Oráisteacha
Orange marches
Chothódh sé spiorad breá i measc aicmí áirithe mórshiúlta Oráisteacha a ligint fríd ceantracha nach bhfuil fáilte rompu ach ní dhéanfadh sin maith ar bith don phobal Protastúnach.
mháirseáil mhíleata
military march
Bhí áit ar leith curtha in áirithe dó ag Íochtarán na hÉireann le bheith ag amharc ar an mháirseáil mhíleata.
a mháirseálann go fóill
who still march
“Tar ar ais an bhliain seo chugainn!”
Scríobh mé cúpla mí ó shin faoi bhriogáid na nÉireannach, The Fighting 69th as Nua-Eabhrac, a mháirseálann go fóill i dtosach mhórshiúl Lá Fhéile Pádraig i Nua-Eabhrac.
roimh mháirseáil chonspóideach
before a controversial march
Ní thig leo dul rófhada chun tosaigh ar a lucht leanúna, dar leo, ach tharla eachtra iontach an mhí seo caite nuair a thug urlabhraí an pháirtí ar chúrsaí póilíneachta, an t-iarchime Gerry Kelly, le fios go raibh cainteanna díreacha idir é féin agus baill shinsearacha de chuid an PSNI roimh mháirseáil chonspóideach de chuid an Oird Oráistigh i dtuaisceart Bhéal Feirste ar an 12 Iúil, mórshiúl a mbíodh racáin lena linn le blianta beaga anuas.
sna mórshiúlta cearta sibhialta.
in the civil rights marches.
”
Dála go leor de mhuintir Dhoire ag an am, ghlac Risteard páirt sna mórshiúlta cearta sibhialta.
mórshiúl
march
Beidh mórshiúl i Learpholl Dé Domhnaigh, 3 Nollaig leis na Briogáidí Idirnáisiúnta a cheiliúradh agus beidh an Jim Larkin Republican Flute Band chun tosaigh.
na buíonta máirseála,
the marching bands,
Traidisiúin éagsúla
Tá amhráin agus ceol ón traidisiún Oráisteach sa Taisce fosta agus cad chuige nach mbeadh? Is cuid de thraidisiúin na hÉireann iad na buíonta máirseála, buíonta bosca ceoil, bannaí píb agus amhráin a bhaineann leis an traidisiún Oráisteach, na Apprentice Boys agus araile.
a mháirseáil trína shaol i gcónaí,
who always marched through his life,
Pádraig a mháirseáil trína shaol i gcónaí, fiú más i gcoinne easa a bhí an mháirseáil chéanna.
mórshiúl bróid
pride march
Faoin gcaoi, mar shampla, ar tharla dúinn a bheith i mórshiúl bróid na nAerach!
Sin scéal eile!
Tá Brian Ó Broin ag obair i Roinn an Bhéarla in Ollscoil William Paterson i Nua-Gheirsí áit a bhfuil sé ag plé leis an teangeolaíocht, Léann na Meánaoiseanna agus an Léann Éireannach.
ag eagrú máirseála
organising a march
Mar shampla, tá dílseoirí ag eagrú máirseála in éadan Anna Lo, an t-aon fheisire ó mhionlach eitneach atá sa Tionól.
Má thagann an Márta ar nós an leoin,
if March comes in like a lion
“Má thagann an Márta ar nós an leoin, imeoidh sé ar nós na huaine, agus má thagann an Márta ar nós na huaine, imeoidh sé ar nós an leoin,” a deireadh na seandaoine, leithéidí iareagarthóir *Beo Ar Éigean*.
sa chéad mhórshiúl riamh
in the first ever march
I bparáid na bliana seo, bhí na daoine a ghlac páirt sa chéad mhórshiúl riamh sa bhliain 1978 le feiceáil chun tosaigh.
an mháirseáil uilig
all the marching
Sin é anois – tá mé ciniciúil agus cantalach i mo sheanaois!
Rud amháin atá imithe, sílim, nó an mháirseáil uilig a dhéanadh mic léinn tríú leibhéal mo linne.
sruth na staire
the march of history
Ní féidir a bheith chomh beacht sin, ach is léir go bhfuil sruth na staire ina n-aghaidh.
tugadh bata is bóthar
given marching orders
Agus ansin tugadh bata is bóthar do PC Steve Bettley, Merseyside Police, os rud é go raibh sé ina bhall den BNP.
bata is bóthar
marching orders
Ach, cé gur imir gach fear ar fheabhas agus thar barr agus gur ‘thugadar go fial dúinn a raibh acu le tabhairt’ (John Spillane/Louis de Paor agus Madraí an Bhaile, 2002, Réalta) níor leor é agus ní raibh de luach saothair acu ach ‘bata is bóthar is fonn abhaile’.
mórshiúlta
marches
Ach níor shaill gan fiacha é - cead ag mórshiúlta Oráisteacha siúl fríd cheantracha náisiúnaíocha.
mórshiúl
march
Eanáir 2008: Tagann na mílte as achan chearn den tír go Sráid Uí Chonaill le páirt a ghlacadh i mórshiúl a eagraíonn na heagrais dheonacha Gaeilge le cur i gcoinne fógra an Aire Oideachais, Brian Hayes, nach mbeidh an Ghaeilge ina ábhar éigeantach don Ardteist feasta.
mhórshiúil
a march
D’ainneoin seo, chuaigh sé síos go Londain le haghaidh an mhórshiúil ó *Cricklewood* go *Whitehall*, le 13 cónra dubh chun tosaigh.
bata agus bóthar
marching orders
Tháinig athrú suntasach ar chúrsaí polaitíochta na hAstráile ar 24 Meitheamh nuair a thug Páirtí an Lucht Oibre bata agus bóthar dá gceannaire, an Príomh-Aire Kevin Rudd, agus toghadh Julia Gillard i gcomharbacht air d’aon ghuth.
teacht an Mhárta
March approaching
Idir an dá linn, le teacht an Mhárta, tá séasúr na báistí ar ghort an bhaile.
mórshiúl
march
Bhí mé féin ar an mórshiúl a bhí ann i 1977 ó lár Walton go dtí an reilig chun an leacht a nochtadh agus i 2003 scríobh mé faoin dúiche nua tithíochta a bhí ainmnithe i gcuimhne ar Robert Noonan.
Shiúil
marched
Shiúil 4,237 acu trí Learpholl ar 6ú Feabhra ar léirsiú in aghaidh gearradh siar an rialtais agus thug an Ardeaglais Phrotastúnach cead do Tony Benn labhairt leis an slua taobh istigh den fhoirgneamh sin, rud nár tharla riamh roimhe.
mhórshiúlta
marches
An tréimhse chéanna, thosaigh sé ag dul ar mhórshiúlta le hagóid a dhéanamh in éadan na cinedheighilte agus ceisteanna eile an lae a bhí gar dá chroí ach thosaigh sé ag léamh cuid mhór fosta agus é i Manchain.
mórshiúl
march
Ar 15ú Meitheamh 1974 chuaigh mé suas go Londain le haghaidh frithagóid in aghaidh an National Front, dream faisisteach a bhí le mórshiúl tríd an phríomhchathair ar an lá sin.
stad a chur le roth na staire
stop the march of history
‘Is cuma cad a tharlaíonn,’ a scríobh sé ina bhlag, ‘ní thig le rud ar bith stad a chur le roth na staire, a éilíonn saoirse agus daonlathas’.
bata agus bóthar
marching orders
Tháinig sé aniar aduaidh ar mhuintir na hAstráile nuair a thug feisirí Pháirtí an Lucht Oibre bata agus bóthar do Kevin Rudd, a bhí ina Phríomh-Aire ag an am, i mí an Mheithimh 2010 (Eagrán 111, Iúil 2010).
mórshiúl cáiliúil
famous march
D’fhulaing sí brúidiúlacht na ndílseoirí ag Droichead Burntollet agus í ar an mórshiúl cáiliúil a rinne People’s Democracy ó Bhéal Feirste go Doire Cholm Cille tús Eanáir na bliana 1969.
mórshiúlta conspóideacha
controversial marches
D'amharc an Sliabh Dubh anuas ar na dúnmharaithe, na buamaí, na racáin, na mórshiúlta conspóideacha - agus ar an spraoi, an charthanacht agus ar an mhisneach.
mórshiúl i gcuimhne
a march in memory
Rugadh James Larkin i Learpholl Theas, cúis mórtais do na hÉireannaigh ansin agus d’eagraigh The James Larkin Society agus Cairde na hÉireann mórshiúl i gcuimhne na Briogáide Idirnáisiúnta i mí Dheireadh Fómhair.
ag déanamh agóide in éadan mhórshiúl na bprintíseach
demonstrating against the Apprentice Boys march
Ar an 12ú mí Lúnasa 1969, bhí Ó hEára i measc scaifte ógánach ag bacán ag bun Shráid Liam nó *William Street* ag déanamh agóide in éadan mhórshiúl na bprintíseach a dhéanadh ceiliúradh bliantúil ar bhua na bProtastúnach le linn Imshuí Dhoire i 1689 ach a aithníodh mar mhasla ag pobal Caitliceach Dhoire.
cead a gcos ag lucht na biogóideachta agus an tseicteachais
the bigots and sectarian people be allowed to march
)
Tá sé dochreidte go dtarlódh a leithéid in aon áit eile ar domhan agus cead a gcos ag lucht na biogóideachta agus an tseicteachais.
leanann siad na mórshiúlta
they follow the marches
Tugaim faoi deara áfach, nach ndéanann Merseyside Police amhlaidh leis na faisistithe/dílseoirí i Learpholl agus leanann siad na mórshiúlta go dtí an ceann scríbe, ag tabhairt maslaí ciniocha ar na hÉireannaigh, rud atá in aghaidh an dlí.
na racáin a lean mórshiúlta dílseacha
the disturbances which followed the loyalist marches
Michael Copeland, MLA
========
Má bhíonn an cur chuige céanna acu, ní bheidh sé chomh dian is a bhí sé le linn na racáin a lean mórshiúlta dílseacha le roinnt blianta anuas.
biaiste na mórshiúlta
the marching season
An mbeidh an aicme oibre - an dream is mó a d’fhulaing le linn na dTrioblóidí - in ann theacht ar straitéis nach bhfuil ar chumas pholaiteoirí meánaicmeacha?
Agus anois tuar na haimsire: cith agus dealán go dtí biaiste na mórshiúlta, ansin d'fhéadfadh stoirmeacha, toirneach agus tintreach a bheith forleathan, go háirithe i mBéal Feirste.
agus muid ag tarraingt ar bhiaiste na máirseálacha
as we draw towards the marching season
Tá an tOrd Flannbhuí ag rá go bhfuil teannas ag méadú agus muid ag tarraingt ar bhiaiste na máirseálacha agus iad ag cur an loicht ar Éirinn agus ar a bhean (a fear?) seachas iad féin.
ní bheidh ach mórchuimsiú scéalta ar mhórshiúlta
the only major coverage shall be the marches
Ach sna nuachtáin, ar an teilifís agus ar an raidió sna míonna atá amach romhainn, ní bheidh ach mórchuimsiú scéalta ar mhórshiúlta, teannas agus easaontas.
fhás bearnaí móra sa mhórshiúl
large gaps formed in the march
Ní raibh plean ná fiú an bealach go dtí an staidiam oibrithe amach roimh ré ag an léirsiú a chonaic mise, rud a d’fhág gur fhás bearnaí móra sa mhórshiúl.
tógtha faoi mhórshiúl Poblachtach
worked up about a republican march
Tá slua mór acu luaite sna nuachtáin cionn is go bhfuil siad tógtha faoi mhórshiúl Poblachtach a bheas ar siúl i gCaisleán na Deirge an mhí seo chugainn, 11 Lúnasa, agus tuigim dóibh.
mairfidh fáinne fí na mórshiúlta go deo na ndeor
the vicious circle of marches shall continue forever
Chuir Squinter, colúnaí leis an Andersonstown News ceist, cad chuige a raibh na haontachtaithe seo ag gearán faoin mhórshiúl phoblachtach nuair a bhí siad ag áitiú go mbrúfaí The Pride of Ardoyne fríd Ard Eoin, buíon cheoil a thugann ómós do thriúr ball den UVF, Billy McClure, Sam Rockett agus fear a luaíodh le buamáil Bhaile Átha Cliath agus Mhuineacháin, Billy Hanna?
Agus tacaíocht na bunaíochta aontachtaí acu agus spreagadh ó cheannairí pobail nach féidir leo páirt a ghlacadh i ndíospóireacht shibhialta, mairfidh fáinne fí na mórshiúlta go deo na ndeor.
faoin mórshiúl sin ar son
about the march for
Seo mar a scríobhadh ar an Irish Times faoin mórshiúl sin ar son riachtanas na Gaeilge san Ollscoil Náisiúnta:
“*The occasion which brought them together in a swaying mass, that extended close-packed from (Nelson’s) Pillar to Rotunda, and overflowed into the thoroughfares beyond, was something more than the ordinary annual Language Procession of recent years.
tar éis an mhórshiúil
after the march
Na heaspaig a bhí in aghaidh Gaeilge éigeantach san Ollscoil nua, (a bhí á bunú do Chaitlicigh dar leo féin), bhog siad a seasamh tar éis an mhórshiúil agus sna míonna ina dhiaidh d’éirigh le Mac Néill agus de hÍde dul i bhfeidhm ar Sheanad an N.
ag mórshiúl
marching
Thosaigh an lucht féachana – cúpla céad duine - ag siúl ina gcuideachta, muidinne Caitlicigh, Protastúnaigh ag mórshiúl gualainn ar ghualainn leis na Giúdaigh .
le linn na mórshiúlta
during marches
Bunaíodh iad i dtús ama le cosaint a thabhairt do na bannaí ceoil Flannbhuí le linn na mórshiúlta.
Siúlóidí Móra
big marches
Siúlóidí Móra
======
Bhí siúlóid mhór san ardchathair an mhí seo chuaigh thart mar thaca le roinnt éileamh, go háirithe a d’eascair as imeacht Choimisinéir Teanga go luath as a phost, an tUasal Seán Ó Cuirreáin.
le linn na mórshiúlta
during the marches
Tugadh an mhuirthéacht fhlannbhuí air as siocair na bratacha oráiste nó flannbhuí a chroch na daoine le linn na mórshiúlta.
Rinneadh ionsaí ar mhórshiúl dá gcuid
one of their marches was attacked
Rinneadh ionsaí ar mhórshiúl dá gcuid ar Bhóthar na bhFál i mí Dheireadh Fomhair na bliana sin, ach d’amharc poblachtánaithe ar an ghluaiseacht mar “fhealltóírí” agus gur fronta d’Oifig Thuaisceart Éireann a bhi iontu.
mórshiúil
marches
Tosaíonn mórshiúil na nOráisteach ar Luan Cásca.
máirseáil
marching
Má bhítear ag máirseáil ó thuaidh, feictear do Robert McMillen nach mar léirsiú in aghaidh ciorruithe a tharlóidh sé.
le linn mórshiúil
during a march
Bhí teannas go leor le brath le linn mórshiúil ag an am céanna.
hionsaithe ar mhórshiúlta Gael
attacks on Irish marches
Míníodh i dtuarascáil Hickman nach seicteachas ach ciníochas ba bhonn le hionsaithe ar mhórshiúlta Gael i Learpholl 2012-13.
an mórshiúl
the march
Ceapann Donncha Ó hÉallaithe go bhféadfadh tábhacht thar na bearta a bheith leis an Lá Mór ar son na Gaeilge i mBaile Átha Cliath, agus leis an mórshiúl i gConamara le gairid ar son na teanga.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
