druid
dúisigh
dún
éalaigh
éiligh
éirigh
éist
fág
faigh
fair
fáisc
fan
fás
feabhsaigh
féach
féad
feic
feil
fiafraigh
fill
fiuch
fág
01 A 01
leave
|
N1
AGS
|
N2
AFF
luaith, ór, craiceann
|
A
LOC
istigh, thíos
|
P1
LOC
ar: bord
|
Chaithfí an luaith sin a fhágáil istigh an lá sin. CC:
MI-7-21-02
D'fhágaigh siad an t-ór ar an mbord, agus ní facthas ó shoin. CC:
SP-8-01-09
Agus d'fhágaidís an craiceann seo thíos ann? CC:
LC-1-04-10
01 A 02
keep
|
N1
AGS
|
N2
AFF/MOT
léine
|
P1
LOC
ar
|
Bhoil, an fear seo a dhóigh a chuid éadaigh, oíche bhreá ghealaí, a chuid éadaigh frae chéile níor fhágaigh sé an léine féin air. CC:
FO-5-18-20
01 B 01
|
N1
AGS
|
N2
AFF
feamainn, ceilp
|
A
(LOC)
ansin
|
S2
TEM
Sgo
|
Bhoil, is iondúil go bhfágtaí an fheamainn dubh, agus fás dhá bliain, go mbíodh sí ina fás dhá bhliain. CC:
TM1-1-08-05
Bhoil d'fhágaidís ansin é, b'fhéidir dhá lá nó go bhfuaraíodh sé agus bhrisidís le ord é … CC:
LM-3-01-06
01 B 02
leave, keep
|
N1
AGS
|
N2
AFF
eorna, corp
|
A
LOC
ansin, istigh
|
P1
TEM
ar feadh Ntemp
|
S2
(TEM)
Sgo
|
D'fhágaidís ansin é ar feadh seachtain(e) nó coicíse, go dtosaíodh sé ag cur amach. CC:
TM1-2-03-02
D'fhágtaí ar a laghad dhá oíche istigh é, an corp. CC:
TM1-4-01-19
01 C 01
leave
|
N1
AGS
|
N2
AFF
olann
|
P1
STA
i (ess): píosa
|
Ansin, bearrtaí an chaora, agus d'fhágtaí an olann in aon phíosa amháin. CC:
LM-1-01-03
01 C 02
keep
|
N1
CAU
|
N2
AFF
|
P1
MOD
ar: caoi
|
Agus 'sé atá do mo fhágáil anois ar an gcaoi a bhfuil mé nach bhfuil mé ag obair ach oiread. CC:
FO-4-12-02
01 C 03
|
N1
AGS
|
N2
THE
siúd
|
P1
STA
mar
|
Níl tusa i do sheanfhear chor ar bith ach fágfaidh muid siúd mar atá sé. CC:
TM1-3-02-09
01 C 04
|
N1
AGS
|
N2
AFF
dris
|
Adj
STA
bainte
|
Caithfidh tú an dris a fhágáil bainte mí nó trí seachtainí, agus na deilgní a bheith scríofa dhi, ros go righneoidh sí an dtuigeann tú. CC:
SP-1-03-04
Mura bhfágaidís na fuinneogaí osclaithe agus a bheith in ann a theacht isteach. CC:
LC-1-36-10
01 D 01
leave behind, forget
|
N1
AFF
|
N2
POS?
píopa, leabhar
|
P1
LOC
i ndiaidh, sa mbaile
|
Chuaigh sé siar an lá seo agus chuir sé a lámh ina phóca, agus ná raibh an scrios air mura raibh an píopa fágtha ina dhiaidh. CC:
RM-4-09-02
Agus ansin d'úirt sé leis an máistir nuair a tháinig sé chomh fada leis, gur fhág sé a chóipleabhar sa mbaile a raibh na háirimh uirthi. CC:
SP-2-14-03
02 A 01
|
N1
AGS
|
N2
MOT
carr, bád
|
P1
LOC
ar, i leataobh, in aghaidh
|
Nó bheidís in ann é a thógáil, agus é a thabhairt taobh isteach den chlaí b'fhéidir agus an carr a fhágáil i leataobh an bhóthair agus ní thabharaidís... CC:
FO-1-26-04
D'fhág mé mo bhicycle suas in aghaidh an chairr sin agus sílim gur fearr dhom é a thógáil as. CC:
FO-7-15-10
Agus chuaigh mé anonn, agus d'fhágaigh mé í ar an talamh tirm. CC:
SP-9-05-06
02 B 01
drop, DELIVER
|
N1
AGS
|
N2
MOT
móin
|
P1
LOC
i, taobh amuigh de
|
Anois, tiocfaidh an tractor, nó carr nó rud éigineach, fágfar an cruach mhóna taobh amuigh den doras. CC:
FO-2-04-01
Ach faoi cheann cúpla lá, bhí muid ag seoladh linn, coicís ina dhiaidh sin arís, bhí mé féin is é féin ag seoladh anoir, tar éis lucht móna a fhágál thall i gCinn Mhara. CC:
CR-6-06-10
02 B 02
put, lay, touch
|
N1
AGS
|
N2
MOT/PRT
lámh
|
P1
LOC
ar
|
Bhoil, ba é an chosúlacht ba mhó ansin a Mháire, nuair a bheadh a fhios agat go mbeadh maoitheáin acu, ná dhá bhfágfá do láimh ar an polláirí an bhó, bheadh a polláirí fíorfhuar agus timpeall a béal. CC:
LC-2-04-06
02 C 01
|
N1
AGS
|
N2
MOT
[duine]
|
P1
LOC
ann, sa mbaile
|
Písín beag síos anois ón áit ar fhágaigh tú mise an oíche údan an oíche bháistí údan, písín beag dhó... CC:
CR-4-10-14
Caitear duine a fhágáil ann achuile bhliain is ar m'iníonsa a thit an crann i mbliana. CC:
RM-4-02-27
Ach, bhí an tAifreann ar bun, agus d'úirt mise, nuair a d'fhág mé sa mbaile é go ngabhfainn féin ag an Aifreann. CC:
FO-4-03-06
02 C 02
|
N1
AGS
|
N2
AFF
[anim]
|
A
LOC
ansin
|
P2
LOC?
i: diabhal
|
Tar ar ais go dtí mise agus fágfaidh muid sa diabhal ansin iad. CC:
TM1-3-01-62
03 A 01.1
depart, leave
|
N1
MOT
[hum]
|
N2
LOC
|
P1
TEM
|
Agus amach sa meán-oíche 'sé an t-am a d'fhágaidís an t-am sin an dtuigeann tú ag dul go Gaillimh, oíche Dé hAoine, tháinig an fear seo thartu, agus labhair sé. CC:
MI-7-06-08
D'fhág sibh Ros Muc moch go maith mar sin. CC:
RM-5-01-05
Pádraig Tom Pheaitsí is iad sin go ndéana Dia trócaire air, agus d'fhágaidís sin an-mhoch. CC:
SP-8-08-03
03 A 01.2
depart
|
N1
INS
traen, bus
|
N2
LOC
[áit]
|
A
TEM
moch
|
P1
TEM
ag
|
Bydad d'fhág an traein sin Gaillimh an-mhoch ar maidin. CC:
FO-1-08-01
Agus tagann bus amach as Gaillimh fágann sé thíos ag an station ag ceathrú tar éis a deich is bíonn sé amach taobh seo againne ag ceathrú don haondéag. CC:
FO-1-15-03
03 A 02
get out, escape
|
N1
AGS
gliomach
|
N2
LOC
bearrach
|
Bhoil, an bhearach na chúig orlaí, an gliomach a ghabhfas aici sin, nó a thógfas sí, ní raibh sé eásca aige é a fhágáil. CC:
TM2-7-01-08
03 A 03
set out from
|
N1
AGS
|
P1
FNT
ó: [áit]
|
S2
TEM
Sgo
|
Agus ní fhágfaidís ó gheata theach an phobail go gcruinnídís chun a chéile arís, agus go marcháilidís abhaile. CC:
RM-6-14-06
03 B 01
|
N1
AGS
|
N2
LOC
[áit]
|
Bhoil, tá sé maith go leor anois thar mar a bhí sé, i naoi déag agus a haondéag san am ar fhágaigh mise an Baile Tí Móir. CC:
TM2-11-01-02
Agus ag iarraidh písín talúna a fháil san áit chéanna ar fhágaigh siad agus socrú síos ann. CC:
TM2-8-07-07
Bhí sé curta isteach ina gcuid cnámha, ó d'fhág siad an cliabhán, an obair. CC:
RL-3-15-02
03 B 02
|
N1
AGS
|
N2
SOC
scoil
|
A
(DIR)
amach
|
Nuair a fhágfas siad amach an scoil náisiúnta anois, tá sí ar an taobh eile dhóibh, tá an tech acu. CC:
TM2-10-02-22
Agus bhí bainis thuas i Rathún, agus ní fhaca mé é ón lá a d'fhág sé scoil na bhForbacha go dtí sin. CC:
FO-1-28-04
'Chuile ghasúr ó fhágaigh sé an scoil anois, tá sé ag saothrú dhó féin. CC:
FO-1-22-05
03 B 03
move out
|
N1
AGS
|
N2
LOC
teach
|
Fágfaidh tú an teachaín sin ar ball, agus ba mhaith leat dhá mbeadh teachaín ceann tuí agat, mar ní bheidh muid in ann iad a íoc. CC:
RL-2-08-10
03 C 01
|
N1
AFF
|
N2
STA
saol
|
An bhfaca tú aon duine a d'fhág an saol? CC:
RM-3-05-02
Ag an mbaintreach sin anois, beidh sé aici nuair a fhágfas sí an saol seo í féin agus a deichniúr mac, in éindí liomsa go deo na ndeor" adeir sé. CC:
LC-1-34-07
03 E 01
|
N1
AGS
|
N2
ACT
|
P1
TEM/TER
go: tráthnóna
|
An gcaithfidís an obair thí a fhágáil go tráthnóna. CC:
LC-3-09-02
Ach deirtear fadó sa tseanaimsir, uaigh, fiú amháin a mbeifí a oscailt, go gcaithfí í a oscailt ar an Domhnach nó í a fhágáil go Máirt. CC:
MI-7-21-05
Fágfaidh muid go dtí san oíche amárach é, agus gheobhaidh mise buidéal, tiocfaidh mé ag iarraidh na hiníne ort. CC:
MI-2-03-02
04 A 01
leave (out)
|
N1
AGS
|
N2
cearc etc.
|
Ní fhágfaidís cearc ná coileach ná rud ar bith ag gabháil leat nach gcrochfaidís leo. CC:
FO-2-14-01
Tháinig na gardaí agus níor fhágaigh siad aon teach i nDúiche Sheoigheach an oíche sin nár chuartaigh siad. CC:
FO-4-22-07
Ní fágfaí fiacail in do chloigeann. CC:
RM-7-05-07
04 A 02
reserve, leave over
|
N1
AGS
|
N2
braon
|
P1
EXP
le haghaidh
|
'Sea bhíodh faisean ag cuide de na seanstiléirí cuide den chéad bhraon a fhágáil lena n-aghaidh. CC:
LC-3-13-24
04 B 01
leave over
|
N2
conablach, fothracha
|
Ní raibh fágtha an uair sin ach conablach an tsoithigh, agus beagán eile dhá raibh inti, beatha agus rudaí den tsórt sin. CC:
TM1-2-01-02
Agus anois, rud eile, an dtuigeann tú, tá seanfhothrachaí fágtha fós, anonn is anall insna garranta, d'aithneá é, d'fheicfeá é. CC:
TM1-1-03-03
04 B 02
leave over
|
N2
QUA
beag [!]
|
P1
AFF
ag
|
Roinn amach anois orthu é agus is beag a bheas fágtha agat. CC:
FO-3-04-12
04 B 03
leave over
|
N2
PRT
cluimhreach
|
P1
AFF
ar
|
Tá sibhse anois, tá an bheirt agaibhse anseo anois, agus má bhíonn cluimhreach lá amháin, cluimhreach lá amháin fágtha ar an bhfear bocht atá agaibh, caithfidh sé a dhul agus í a bhearradh. CC:
TM2-10-14-05
04 B 04
remain
|
N2
POS
pingin, nóiméad, maith
|
P1
(AFF)
ag
|
Tá pingin fágtha agam nó dhá phingin. CC:
TM1-5-07-05
Níl ach deich nóiméad fágtha. CC:
RM-5-05-05
Tá a fhios agat go maith nach bhféadfadh aon mhaith a bheith fágtha leis. CC:
TM2-11-17-12
04 C 01
leave to
|
N1
AGS
|
N2
POS
bainne
|
P1
TER
ag: [hum]
|
Chaithfeadh sí leath an bhainne a fhágáil ag na Blácaigh, agus gheobhadh sí féin an leath eile... CC:
RL-2-17-04
04 D 01
|
N1
CAU
|
N2
EFF
lorg, poll, cuisle
|
P1
LOC
i, i ndiaidh
|
Ach nuair a d'éirigh mise ar maidin ar chuma ar bith, bhí mapa tarraingthe sa mbraillín, an áit ar fhágaigh mé lorg mo chosa, sa mbácús an bhfuil a fhios agat. CC:
TM1-3-01-57
Ach bhí mé ag breathnú uirthi, ag dul siar agus d'fhág sí cuisle ina diaidh mar d'fhágfadh bád iomartha. CC:
LC-3-03-25
Bhí poll fágtha acu sa mballa. CC:
RM-5-16-11
04 E 01
wish, bid
|
N1
AGS
|
N2
DIC
slán, beannacht
|
P1
EXP
ag
|
Rinne sé le ball séire é agus níorbh fheall leis cleas di, mar, ní raibh sé ag súil go dtiocfadh sí ag fágáil slán ar aon chaoi. CC:
SP-1-05-01
Agus d'imigh siad agus iad i leaba a mbáis, agus d'fhágadar slán acu ar leaba a mbáis agus b'éigean dóibh imeacht. CC:
MI-5-07-10
Ghluais muide linn amach abhaile, gur fhágaigh muid beannacht ag a chéile, ag cloigeann bóithrín na Páirce. CC:
SP-6-03-14
05 A 01
follow
|
N1
CAU
|
S1
(FAC)
Svn
|
S2
(FAC)
Sgo
|
Semantic Class: COG
Áh má d'fhág gob é an fáth ar fhágadar é, d'úirt fear amháin liomsa gob é an fáth ar fhágadar iad sin, mar gheall air go raibh na beithígh bhainne tógtha acu sa gcaoi is go bhfuigheadh na laontaí bás den ocras an bhf... CC:
RM-5-11-10
Bhoil céard a d'fhág le thú a stopadh anois? CC:
LM-3-05-02
05 A 02
follow
|
N1
CAU
sin
|
S2
FAC
Sgo
|
Ah bhoil 'chuile sheans go mbeifeá beagáinín siar san unsa is d'fhágfadh sin nach mbeadh agat ach unsa beag. CC:
RM-4-12-04
Ach ní hin é a fhágfas nach mbíonn deoch mhaith sa teach a mbíonn bainis anois ann. CC:
FO-1-03-01
05 B 01
|
N1
CAU
|
N2
AFF
|
P1
STA
le, gan
|
Ní raibh siad ach ag maireachtáil istigh mar a déarfá ina circle beag féin, agus d'fhágaigh sé iad gan aon imní. CC:
TM1-1-07-02
05 C 01
|
N1
FAC
|
Adj
QUA
feiliúnach
|
Semantic Class: CAU
Agus nuair a bhíonns an rabharta ann, bíonn an taoille ar maidin, agus an taoille tráth(n)óna, agus beidh an trá i lár an lae, agus fágann sé sin feiliúnach é le haghaidh obair na trá a dhéanamh, agus le haghaidh an fheamainn a bhaint. CC:
LC-5-02-04
05 C 02
|
N1
CAU
|
N2
aimsir
|
S1
FAC
Svn
|
Óh 'sin é a d'fhágfadh an aimsir a bheith go breá i gcónaí a Chóil is dóigh. CC:
TM2-7-09-23
06 A 01
|
N1
AGS
|
N2
POS
job
|
P1
EXP
ag
|
An chéad rud eile nuair a tháinig blaoch arís air bhí sé ró-shean le dhul san arm, agus fágadh an job sin aige. CC:
FO-4-15-02
06 A 02
|
N1
AGS
|
N2
EXP
|
S1
ACT
Svn/ag
|
Agus tá togha na buachaillí, agus togha na gcailíní a mbeadh togha na bpostaí inniu acu, dhá bhfágfaí ag dul ag an scoil é. CC:
FO-2-10-02
06 A 03
|
N2
AFF
mé
|
P1
AGS
ag
|
P2
ACT
le
|
Ní fhágfaí ag m'athair ná ag mo mháthair mé le bualadh, faoi mo chuid contrála. CC:
TM1-4-01-10
06 A 04.1
leave to
|
N1
AGS
|
N2
POS?
|
P1
TER
ag: Dia
|
Fágfaidh sé ag Dia an chuid eile. CC:
MI-3-09-09
06 A 04.2
leave to
|
N1
AGS1
|
N2
ACT
cúram
|
P1
AGS2
ar
|
Chuir muid aisti a raibh inti, agus d'fhágaigh muid an cúram ar chol ceathar don bhean anois atá ag mo chol ceathar CC:
RM-1-03-04
06 A 05
|
N1
AGS
|
N2
LOC?
bealach
|
P1
EXP?
ar: carr
|
Is dóigh go bhfágtaí an bealach ar charr an t-am siúd ag tíocht an bóthar. CC:
RM-6-15-06
06 A 06
|
N1
AGS
|
N2
EXP
|
P1
STA
i (ess): codladh
|
Ach d'úirt sé mé a fhágáil i mo chodladh go dtogróinn é dúiseacht más fada nó ghearr é. CC:
FO-4-03-07
06 A 07
leave to
|
N1
AGS1
|
P1
AGS?2
ag: saol
|
Ach, fear na foighde, nó bean na foighde, má imíonn siad féin réasúnta ar chor ar bith, fágann siad ag an saol é, agus réitíonn an saol é de réir a chéile. CC:
TM1-4-01-03
06 B 01
|
N1
CAU
|
N2
STA
fán
|
P1
EXP
ar
|
Semantic Class: CAU
Shoraí dhaot a dhúidín ghránna, is tú a d'fhág an fán orm go hóg in mo shaol. CC:
RM-7-02-27
06 B 02
allow
|
N1
AGS
|
N2
ACT
fás
|
P1
AFF
do
|
An ngearrfaidh tú an fheamainn seo lom leis an gcloch nó an bhfágfaidh tú beagáinín fás di. CC:
LC-5-02-05
06 B 03
leave
|
N1
AGS
|
N2
AFF
|
A
LOC
thíos
|
S1
EVT
Svn/ag
|
Bhoil, é a thabhairt leat ansin, ruainnín beag dhó, agus é a chur síos agus é a bhruith, agus é a fhágáil thíos ag bruith, agus ansin, cineál... CC:
FO-3-08-03
06 C 01
coinnigh
|
N1
CAU
|
N2
AFF
tír
|
Adj
QUA
láidir
|
'Sin é a d'fhágaigh sa tír iad agus 'sin é a d'fhágaigh an tír láidir. CC:
TM2-8-07-16
06 C 02
coinnigh
|
N1
CAU
|
N2
AFF
|
S2
FAC
Sgo
|
'Sin é atá do mo fhágáil anois nach bhfuil mé ag obair faoi láthair. CC:
FO-4-12-03
06 C 03
coinnigh
|
N1
CAU
|
N2
AFF
muiríní
|
Adj
QUA
gann
|
Is dóigh gur fhágaigh sé sin na muiríní gann ansin ar feadh blianta arís nuair a... CC:
LM-5-03-06
06 C 04
leave behind
|
N1
AGS
|
N2
AFF
áit
|
P1
ACT?
i ndiaidh
|
Adj
STA
dona
|
P2
(CAU)
|
Agus fágann siad an áit fíor-dhona ina ndiaidh le seancheaintíní is an áit salach ... CC:
SP-7-26-03
06 C 05
leave behind (!)
|
N1
AGS
|
N2
AFF
fear
|
A
LOC
thiar
|
P1
STA/POS
gan
|
D'fhágaigh sin an fear thiar gan plúr gan cruithneacht. CC:
SP-6-03-04
06 D 01
keep
|
N1
AGS
Dia
|
N2
POS
(bean)
|
P1
EXP
ag
|
Agus, chuaigh muid agus rinne muid an cleamhnas, agus réitigh muid sin, agus faoi cheann seachtaine, bhí mé féin agus í féin pós(t)a, agus 'sin í atá mar mhnaoi agam inniu, go bhfága Dia agam í agus mé féin i bhfad os a cionn. CC:
LC-7-03-04
06 D 02
keep
|
N1
AGS
Dia
|
N2
QUA
amharc, sláinte
|
P1
EXP
ag
|
"Ah muise go bhfága Dia an t-amharc agat a Choilm a dheartháirín" adeir sé. CC:
SP-8-07-07
Muise is álainn go deo an phaidir é sin go bhfágfaidh Dia do shláinte agat. CC:
LC-1-33-12
07 A 01
|
N1
AGS
|
N2
POS
|
P1
TER?
i ndiaidh
|
'Seod atá i gceist aige, 'chuile rud saolta a fhágáil i do dhiaidh agus eisean a leanacht agus a bhealach a leanacht. CC:
MI-5-03-14
07 A 02
|
N1
AGS
|
N2
AFF
|
S1
ACT
gan+VN
|
Dhá bhfágfá gan iontú í, thiocfadh caonach liath uirthi, agus ní dhéanfadh sí aon bhraich dúinn a mbeadh aon mhaith ann. CC:
LC-4-02-02
07 A 03
|
N1
AGS
|
N2
ACT
|
S1
ACT
gan+VN
|
Anois, tiocfaidh siad amach anois, déan thú féin anois é nó fág gan déanamh é. CC:
FO-6-04-05
07 B 01
give up
|
N1
AGS
|
N2
ACT
móin
|
P1
DIR?
i ndiaidh
|
Agus, cheapfainnse i gcónaí an bhfuil a fhios agat go mb'fhearr dhúinne anseo, an mhóin seo a fhágáil ina ndiaidh. CC:
TM2-8-06-05
07 C 01
|
N1
AGS
|
N2
THE
scéal
|
Agus, sula bhfágfaidh muid an scéal sin a Joe, an bhfuil a fhios agat go bhfaca mé fógra sa bpáipéar an lá cheana (ag léamh...) CC:
SP-5-03-16
07 C 02
|
N1
AGS
|
N2
THE
|
P1
TEM
|
Fágfaidh muid an sagart, fágfaidh muid anois go dtí ar ball é. CC:
CR-6-04-01
Fágfaidh muid na mná ina ndiaidh. CC:
CR-
07 D 01
|
N1
AGS
|
N2
DIC
cuid den scéal
|
A
LOC?
amuigh
|
Tá tú ag fágáil cuide den scéal amuigh. CC:
TM1-3-01-65
07 D 02
|
N1
AGS
|
N2
THE
|
P1
DIR?
as
|
Ach, fágfaidh muid as an iascaireacht. CC:
MI-5-05-07
07 D 03
|
N1
AGS
|
N2
DIC
cuid de scéal
|
S1
ACT
gan&VN
|
An chomhairle a chuirfeadh sé, go mb'fhearrde 'chuile scéal, cuide dhó a fhágáil gan inseacht. CC:
CR-1-04-05
Is le cúnamh airgid ó COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta) a cóiríodh Foclóir Briathra Gaeilge le foilsiú ar líne.
The online publication of the Valency Dictionary of Irish Verbs has been supported financially by COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta).
Toradh é Foclóir Briathra Gaeilge ar thionscadal taighde a cuireadh i gcrích in Ollscoil Wuppertal agus in Ollscoil Bonn le cúnamh airgid ó Deutsche Forschungsgemeinschaft.
The Valency Dictionary of Irish Verbs is output from research conducted at the University of Wuppertal and the University of Bonn with financial support from Deutsche Forschungsgemeinschaft.
Tá Foclóir Briathra Gaeilge ar fáil faoi cheadúnas Open Database License.
The Valency Dictionary of Irish Verbs is available under the Open Database License.
