Thig leo gnaithe a dhéanamh gan tú nuair nach mbíonn tú ansin, áfach, mar gur dream neamhspleách iad.

Dúirt Peadar liom: "An bhfaca tú na héin sna crainn sa reilig?" D'amharc mé suas agus chonaic mé a lán éan beag sna craobhacha agus iad ag déanamh tríligh gan stad, gan staonadh.

Is beag cat a chorraíonn nó cú a chacann ar an oileán ciachmhar, ciaptha seo nach dtig a iomrá 'fhad le Balor na Súile Nimhe luath nó mall.

Bhí baint mhór ag cúrsaí airgid le meath na Gaeilge agus, faraor géar, ní féidir í a láidriú mar theanga phobail sa Ghaeltacht gan díriú ar cheist seo an airgid.

Ach tá rogha le déanamh ag an bpobal maidir leis an oidhreacht luachmhar shainiúil seo a bhuanú sa leithinis nó déanamh dá ceal.

Beidh sé mar dhúshlán ag an phríomhfheidhmeannach nua eagraíochtaí mar Chonradh na Gaeilge, Gael-Linn, Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge, Comhaltas Uladh, An tOireachtas, Gaelscoileanna, Cumann na bhFiann, agus cinn eile nach iad, a spreagadh le dul i dtreo na pleanála stráitéisí, le cinntiú go mbeidh an deis ag gach réimse de shochaí na tíre a bheith i dteagmháil leis an Ghaeilge go rialta agus ag daoine í a úsáid gan stró.

Deich lá agus oíche gan trua gan taise.

Raghaidh éinne a chuirtear i reilig na cille sin go díreach go neamh, gan aon bhaol súil a leagadh ar Ifreann ná ar Phurgadóir.

Brisigí bhur dtóineachaí agus saothraígí go dian, Nó níl rud ar bith níos measa amuigh ná caiteachas gan srian.

Nárbh fhiú dúinn seasamh siar ón mhíleatacas agus an cúram síochána seo a ghlacadh orainn féin? Níl polasaithe idirnáisiúnta Mheiriceá gan locht agus tá míthuiscintí go forleathan ar gach taobh de na hachrainn dhomhanda, ach is féidir linne iarracht a dhéanamh cairdeas a bhunú sa domhan.

Luaigh sé freisin nach raibh stair Rialtas Shasana in Éirinn gan smál.

Duine gan trua a bhí ann, ach cad é faoi ról a mhná céile, Primrose, a bhí i láthair nuair a mharaigh sé cuid de na daoine? De réir gaolta, ghoid sí seodra agus ornáidí ó na híospartaigh, agus fuarthas earraí mar seo ina dteach.

Tá go leor de na daoine seo de shliocht Arabach nó Meánoirthearach á gcoinneáil faoi ghlas gan aon choir a bheith curtha ina leith agus gan cead a bheith acu comhairle dlí a fháil.

Dá mbrisfeadh scéal i ngan fhios duit, bheifeá i do cheap magaidh.

Tá go leor le foghlaim againn ó na daoine seo, go mór mór nuair a bhímid ag éirí róshocair inár saol compordach gan bhuairt.

" Cad é tá mícheart sa Tuaisceart, go háirithe ó thaobh na ndílseoirí de, atá ag déanamh ionsaithe ar na naisiúnaithe gan stad gan staonadh? Tá na naisiúnaithe breá ábalta ionsaithe a dhéanamh iad féin, ar ndóigh, ach is í an bhunfhadhb ná an seicteachas brúidiúil atá i gceist i measc an lucht oibre dílseach.

An dearcadh a bhí ag Protastúnaigh de chuid an lucht oibre roimhe seo ná go bhfaigheadh siad postanna gan cheist ar fhágáil na scoile dóibh gan cailíocht ar bith.

Ar an gcaoi sin, chuirfí luach breise leis an eolas a bheadh ar an idirlíon gan mórán stró, agus dhéanfaí caighdeán an phictúir a fheabhsú.

Is staidéar é a fheidhmíonn ar dhá leibhéal, *Prospect* agus *Site*, agus a dhíríonn ar an fhorbairt agus an fás atá ag tarlú, gan réamhshampla, i réimsí áirithe sa tír seo.

Tacsaithe uisce ag teacht is ag imeacht gan staonadh.

Ach sílim chomh maith go dtiocfaidh athrú bunúsach sa dóigh a gcleachtaíonn daoine a gcultúr agus sa dóigh a n-úsáideann siad na meáin; nach nglacfaidh daoine go réidh le cibé rud a chuireann craoltóirí agus lucht tráchtála srl.

Cad é atá fágtha anois do na mílte duine gan oideachas gan cheird ar an dá thaobh den phobal? Is é an leas sóisialta an crann taca is tábhachtaí dóibh.

Déagóir ab ea é féin le linn an Chogaidh agus fágaimid mar sin é, mar scéal gan chríoch, gan tús.

Fáilte an deamhain is an diabhail romhat, ar fhaitíos nach raibh ár ndóthain teannais againn do d'uireasa, a smaoinigh mé go bréan dom féin.

Líon sé an pionta gan gleo gan torann ach rinne sé cartadh ar thóir an fhíona, gan a fhios aige beirthe ná beo cá n-aimseodh sé é agus leisce orm a bheith rótheanntásach, nó go mb'éigean dom faoi dheireadh é.

Bhuaigh Loch Garman Craobh na hÉireann i 1996 le foireann a bhí sách sean agus i ndeireadh a saoil nádúrtha agus ó shin i leith tá siad ag iarraidh foireann nua a chur le chéile, rud nach bhfuil éasca in éagmais foirne maithe faoi aois.

Is siombail é Páirc an Chrócaigh d'eagraíocht a bhfuil fís agus cuspóirí aige agus an fhéinmhuinín agus an fuinneamh aige dul chun cinn a dhéanamh, beag beann ar éinne.

Bhí 674 foirgneamh, siopaí den chuid is mó, gnólachtaí agus stórais, loite … Fágadh idir 3,000 agus 4,000 oibrí gan fostaíocht.

Faigheann úsáideoirí idirlín tairiscintí ina mbosca teachtaireachtaí ríomhphoist a chuireann ar an eolas iad faoi shuímh ghréasáin ar féidir leo cuairt a thabhairt orthu agus "na hearraí" atá ar taispeáint a cheannach gan bráca nó dainséar.

Seans nach bhfuil i roinnt den chaint seo ach ráflaí gan bhunús (cé go bhfuil an-phlé á dhéanamh ar na cúrsaí seo sna hirisí ríomhaireachta faoi láthair), ach is fiú a bheith ar an airdeall faoi na himpleachtaí fadtéarmacha a bheidh ag aon chaighdeán slándála nua.

Cosán fada gan scáth go dtí pointe feiliúnach don lón - áit le scáth agus gan seangáin.

"A Dhaidí, nach ndéanfá gnaithe gan an tobac, go dtí go mbeidh an dinnéar thart féin?" arsa Áine.

Is féidir iad a choinneáil gan triail anois go ceann bliana.

B'éigean dó gabháil thart san óstán i lár na hoíche agus gan earrach gan snáithe éadaigh idir é agus fuacht na hoíche ach drár a raibh spota buí ar a thóin.

Gan amhras, beidh a phobal i Hyde ag guí ar a shon.

Chuirfeadh Nóirín conradh i gcuid comhrá agus comhairle Ita ar an lá is fearr a bhí sí, ach thiocfadh léi í a fheiceáil in Ifreann ar maidin inniu.

Ar dtús bhíomar ag cloí le ceol traidisiúnta amháin, mar tá sé níos éasca, b'fhéidir, é sin a chanadh gan tionlacan.

Tugaimid airgead do chúig scoil atá gan aitheantas fós ó thuaidh.

An bhfuil mórán de na spriocanna a leagadh síos i dtús ama bainte amach? Tá doras oscailte ann anois do scoileanna neamhaitheanta agus tacaíocht ann dóibh seachas diúltú.

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

" Gan oiread na fríde de náire dúirt Gerry, "Ó, nach mór an trua sin a stór.

Tugaimid airgead do chúig scoil atá gan aitheantas fós ó thuaidh.

An bhfuil mórán de na spriocanna a leagadh síos i dtús ama bainte amach? Tá doras oscailte ann anois do scoileanna neamhaitheanta agus tacaíocht ann dóibh seachas diúltú.

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

Níl na brúghrúpaí, idir cheardchumainn agus chorparáidí, toilteanach teacht gan pribhléidí.

* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned lámhachshooting rachtoutburst acraí tíhousehold utensils as go brách leooff they went léiriúproduction cheanncheathrúheadquarters coistí cosanta áitiúlalocal defence committees dírbheathaisnéisautobiography gan strówithout difficulty i dtaiscesaved do lá na coise tinnefor a rainy day bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad dá mba gháif it was necessary leithleachasselfishness scoilt aduainstrange split chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire easpa suimelack of interest tragóidítragedies Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face géarchéimcrisis chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action saothar in aiscewaste of time déistindisgust ag cáineadhcriticising ciúnaithe go mórgreatly quietened línte síochánapeace lines ruathair laethúladaily raids polarúpolarization girseacha ógayoung girls nóibhéinenovena cailín aonaira lone girl ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help an cúigear a ruaigeadhto drive the five off riochtstate a cuid néarógher nerves clocharconvent ar an Iúrin Newry tachrántoddler eachtraincident círéibriot faoi lán seoilin full swing ag glioscarnachglistening bréan le boladh gáissmelling bad from gas comhracfight otharcharrambulance formhór an bhealaighmost of the way ag dul ar foscadhsheltering ag sciorradhsliding ag lámhacáncrawling fras lámhaighvolley babhlaíbowls a gciarsúirtheir hankies leachtliquid cosaintprotection bodhardeaf bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling ba ghnách leishe used to d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home stad an bhusthe bus stop thuirling séhe disembarked neamhurchóideachinnocent bábántainnocent ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him trup na mbrógthe sound of the shoes neamhchoireachinnocent níor shamhlaighhe didn't imagine an t-uafásthe horror anfaterror cortwist dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head scáilshadow scoilteadh a bhlaoschis skull was split open scréachascreams na hionsaitheoiríthe attackers níos truacántamore plaintive go prasquickly ag maothú an chairpéidmoistening the carpet Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky ar mire le feargmad with rage beaginmhehelplessness cé a bhí ciontachwho was responsible níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged ciontach i ndúnmharúguilty of murder go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack ag maíomhstating seanphionós na fuipethe old whip punishment i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault peann a chur le párto put pen to paper aiféalaregret gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in

Aontaíonn siad ar fad gur duine uasal é; gur cainteoir maith é; gur spreag sé iad; gur chuir sé iad ag traenáil go dian, gan trócaire; go ndeir agus go ndéanann sé rudaí aisteacha; go n-ullmhaíonn sé iad ar fheabhas le haghaidh cluichí móra sa chaoi is nach ngéilleann siad go deireadh an chluiche; go gcuidíonn sé leo ar bhealaí éagsúla ina saol pearsanta; gur féidir labhairt leis agus nithe a phlé leis; go mbíonn a theach i gcónaí ar oscailt dóibh; go gcailleann sé guaim air féin uaireanta; go dtugann sé deochanna gránna dóibh le n-ól uaireanta; agus go ndéanfadh rud ar bith ar son fhoireann na Mí.

Agus i ndeireadh na dála, ní síocháin go tuiscint.

Is minic nach mbíonn aon oiliúint fhoirmeálta ag na daoine seo agus is dá bharr seo go bhfuil an saothar a dhéanann siad chomh spreagúil agus gan mhóiréis.

Beidh cuimhne ag gach mac máthar ar an tacaíocht a fuair sé ó ionadaithe thíortha uilig an domhain nuair a cheap sé na nathanna cáiliúla: "Tír gan teanga, tír gan ainmfhocal" agus "Tír gan foirm neodrach, tír gan mhagairlí".

Ní hamháin nár mhaith leo go rachadh a rialtas i mbun cogaíochta gan cúis cheart, ach níl siad ag iarraidh maireachtáil faoi scáth na himní agus na heagla.

Nuair a bhíonn lá maith ann, bíonn an t-oileán le feiceáil ina luí amuigh ag bun na spéire mar a bheadh fathach mór sínte siar ina chodladh; laetha eile ní bheadh a fhios agat go bhfuil sé ann mar go mbíonn sé clúdaithe i gceo agus an fharraige mhór ag briseadh ar na clocha fá chladaí an oileáin - ní gan ábhar a thugtar "Tonnaí Thoraí" ar an damhsa! Tá an t-oileán é féin trí mhíle ar fhad agus míle go leith ar leithead agus tá daonra 180 duine aige.

Chuaigh mé féin agus Jamie, stócach Albanach, suas gan mórán stró, agus rinne muid rópadóireacht síos arís.

D'fhéadfaidís í a choinneáil i dtaisce i reoiteoir mór i ngan fhios dá dtuismitheoirí a choinneodh friseáilte í agus fuar crua sa gcaoi nach santódh gadhair, cait ná luchain í.

Ní féidir a bheith iomlán cinnte nach bhfuil tag nó lipéad bréagach curtha ar bheithíoch, cuir i gcás, agus ainmhí a bhfuil galar air á thabhairt chuig an seamlas i ngan fhios don saol mór.

Lena chois sin, beidh cead ag na Gardaí dul isteach i dtábhairní gan a n-éide oifigiúil a bheith á caitheamh acu agus fianaise a bhailiú le tábhairneoir a tharraingt os comhair cúirte, agus rachfar ar ais go dtí an seanam dúnta ar an Déardaoin, is é sin 11.

An é go bhfuil an gá seo leis an alcól i síol na nÉireannach agus go bhfuil sé á iompar ó ghlúin go glúin mar a bheadh gruaig rua ann nó súile donna? Cé go ndéanfar na dlíthe nua seo a achtú gan mhoill, is dócha go mbeidh siad cosúil le go leor dlíthe eile a thagann chun cinn in Éirinn - gan éifeacht mar nach gcuirfear i bhfeidhm i gceart iad.

B'fhéidir gur chabhraigh taithí Phádraig ar pheil agus iomáint leis, ach ar chaoi ar bith thiomáin sé an liathróid sa pholl gan stró.

Níl an scéal gan dóchas, áfach.

Ní gá ach breathnú ar an stair: de ghnáth, beagnach i gcónaí dáiríre, buann Áth Cliath gan stró ar an Lú i gcluichí peile sa Chraobhchomórtas.

Bhí atmaisféar na Nollag ann nuair a phill mé go dtí an coláiste Dé Luain tar éis an cháis, ach bhí ceisteanna á gcur ag a lán múinteoirí fosta, mar shampla, cén fáth an raibh na bainisteoirí sásta tacaíocht a thabhairt do chiníochaí agus brú a chur ormsa, in ainneoin pholasaí an choláiste? Cloisfear tuilleadh faoin scéal seo, gan amhras.

Go mbeidh Cois Life sa riocht go bhféadfadh sé leanúint ar aghaidh gan sinne.

In Éirinn na linne seo, áfach, is iad na *sans culottes *atá fágtha gan snáth ina mbrístí agus na huaisle móra - Tony O'Reilly, George Soros agus a chairde - atá ag imeacht leo ina gcóistí geala leis an bpota óir ar linne é tráth den saol.

Ach fós féin ní raibh a chuid fianaise gan locht.

Tá lucht cearta ainmhithe ag rá gur chóir na hainmhithe atá fanta a mharú sa gcaoi nach mbeidís ag fulaingt de bharr an teasa agus an aistir gan staonadh atá orthu.

Cill Chainnigh iad féin sna seachtóidí, le Eddie Ó Cathaoir, Pat Mac Einrí, Nollaig Mac Sceacháin agus eile ar bord, bhuadar Craobh na hÉireann i 1972, 1974 agus i 1975, ach gan coinne ar bith rinne Loch Garman slad orthu i gcluiche ceannais Laighean i 1976.

Ann ach go dtiocfadh léi smaointiú air gan tocht a bheith ina glór.

"Shíl siad gur dhuine gan chúlra é, go dtiocfadh leo '*fitting u*p' a dhéanamh air mar dhúnmharfóir.

Cruthaíonn sé, áfach, gur scéal gan bhunús atá sa scéal a deir gur bhuail Patrick Kennedy leis an bhean a phós sé ina dhiaidh sin, Brigid, ar an long agus é ar a bhealach ó Loch Garman go Bostún.

Thógfadh sé agallamh eile leis sin a phlé! AÓF: An ndéarfá go bhfuil tú ag síneadh do láimhe siar thar teorainn eile, teorainn an ama b'fhéidir, le bheith ag "windeáil" le hamhránaithe agus le filí ó aimsir eile, aimsir atá thart ar bhealach amháin ach atá fós beo sna hamhráin de réir mar atá siad á ngabháil anois? PNíU: Gan amhras ar bith.

Fuair mé cuidiú mór ón Chomhairle Ealaíon sa tuaisceart taifeadadh a dhéanamh gan tionlacan ar an 54 amhrán sa leabhar.

I 1989, d'fhógair RTÉ go raibh beirt iriseoirí dá gcuid, Pádraig Mannion agus Joe Murray, le cur ar fionraí gan phá ar feadh seachtaine.

Cé go mbíodh sé leis féin, bhí neart cairde ina thimpeall, mar bhí aithne ag gach duine air agus ní bhíodh sé gan chomhluadar.

D'fhéadfadh sé a phointe a dhéanamh, cinnte, gan mé a stróiceadh agus a stialladh mar a rinne sé.

Bhí 50 nó 60 amhrán agam ar an liosta gan mórán stró.

Go deimhin, bheadh an ríomhaire céanna in ann déileáil le taispeántais PowerPoint gan mórán stró.

Caithfidh go bhfuil seo ina chuidiú mór, nuair a smaoiníonn tú go bhfuil na ranganna á dtabhairt gan táille.

Is fear gan mhisneach dá mhéad a státa.

Ach bhí an t-iora rua san áit chéanna i gcónaí, ag faire anuas gan luail.

*And there's more! *Níl ansin ach cuid de na hailt is cuimhin liom gan dul a ransú na n-iareagrán atá ag carnadh ar fud an tí (agus ag teacht sa chosán ar bhean an tí a bhíonn ag iarraidh ord agus eagar a choinneáil orainn uilig sa bhaile chomh maith lena jab féin a dhéanamh).

*And there's more! *Níl ansin ach cuid de na hailt is cuimhin liom gan dul a ransú na n-iareagrán atá ag carnadh ar fud an tí (agus ag teacht sa chosán ar bhean an tí a bhíonn ag iarraidh ord agus eagar a choinneáil orainn uilig sa bhaile chomh maith lena jab féin a dhéanamh).

Anois tá sé fágtha faoi ghrúpaí agóide amháin an cás a dhéanamh agus táthar ag leanúint leis an scrios, beag beann ar mhian an phobail agus go minic i ngan fhios don phobal.

Anois tá sé fágtha faoi ghrúpaí agóide amháin an cás a dhéanamh agus táthar ag leanúint leis an scrios, beag beann ar mhian an phobail agus go minic i ngan fhios don phobal.

* Gluais • Glossary fáilteachwelcoming iontach fiafraitheachvery inquisitive lochtblame a mhalairt ar fadquite the opposite le haoibh an gháirewith a smile fial lena ndáimhgenerous with their affection croíúilcordial cumannfriendship luachmharvaluable tá dúil mhór agamI really like saoithiúlachtoddness snagcheol preabach an tráchtathe throbbing jazz of the traffic mo chéadfaímy senses ricseánnarickshaws gíoscánsqueaking uchtógabumps ag spréachadhspluttering pléascántaexuberant dordándrone siamsánhumming crónánmurmuring rosc ceoilrhapsody clapsholastwilight mheasfáyou would think searradhstretch fonn súchaitetrite melody solúbthaflexible spleodrachboisterous castaí úranew turns tromchúiseachimportant, weighty ag súgaíochtmaking merry gan spionnadhwithout vigour spreang spreagthaimpulse to inspire a dtiúin dhiamhair féintheir own mysterious tune rúndasecret léargasinsight mo thriallmy journey gaosánnose i dtólamhalways do chuid rámhaí a ligean le sruthletting your oars go with the flow i mbéal na séibesuddenly ní aimseoidh duine é féin go deoa person will never find himself balcóiníbalconies glas olóigeolive green stainnínístands síodasilk cadáscotton glébright gleoitepretty seodajewels tráchtáilcommerce dronggang an dubh a chur ina gheal ortto bamboozle you stuaicsullen appearance dreach diúltacha negative appearance a ndíograistheir enthusiasm a gcuid pionsúr amplachtheir greedy pincers téann siad i bhfostú ionatthey become entangled in you deilín na mbacachthe rigmarole of the tramps ag margáil leatbargaining with you ag dréim leatexpecting you a athrachany better bratógrag in aicearracht aimsirein a short period of time amhrasachsuspicious tuahatchet mangairísellers seálta ollawool shawls fidileachafiddles saoltachtwordliness spioradáltachtspiritiuality neamhchoireachinnocently manaslogan teachtairímessengers smailcmouthful dúidíní draíochtamagical clay pipes smálblemish clúreputation eiteogawings áras mórluachachimportant dwelling beadaíconceited tíorántatyrannical ceannsmachtupper hand daonlathasdemocracy éileamhdemand go slachtmharneatly neartplenty giollaservant ordúilorderly fairsingspacious fionnuarcool babhta trom meitifisicea heavy session of metaphysics toiteachsmoky mífholláinunhealthy truaillithe go holcbadly polluted galsteam ag sceitheadh ina scamaill dhubha ghalrachaescaping in black sickly clouds stúrdust ina phlá phlúchtachin a suffocating plague sceadamáinthroats scamhógalungs cársánachwheezy screamh ghlas sheileogachgreen salivary scum ag spaisteoireacht thartstrolling around gnúisface gnaíúilcomely ag rúscadhrummaging i gcarn bruscairin a pile of rubbish áilleagántrinket séarachassewerage bradaílpilfering lena ruaigeadh as bealachto drive them out of the way seilbh shaoltaworldly possessions burlabundle níos tibhethicker go bhfóirfeadh na bróga i gceart dóthat the shoes would suit him fine Tír Tairngire na féilethe Promised Land of generosity miantadesires Úll Mór na bhféidearthachtaíthe Great Apple of possibilities brioscbrittle tnáiteweary dílleachtaorphan brúidiúlachtbrutality gluaiseachtaímovements go míorúilteachmiraculously méithrich cothaitheachsustaining gealbhan binnehouse-sparrow broiddistress dia an áidh agus an rachmaisthe god of luck and wealth gaoiswisdom coimirceprotection bratógachragged barróghug

"Nach fearrde muid go mór dá uireasa?" Aniar de phreab le Balor an tEachtraí: "Nach fearr é ná cuid de na bolaithe a cheileann sé san am i láthair? Bheadh na boic mhóra i mBaile Átha Cliath i bhfad níos fearr as dá rachaidís sa tóir ar dhaoine a bhíonn ag caitheamh rudaí eile seachas tobac sna dtithe tábhairne.

* Gluais • Glossary mo dhícheallmy best a gheallaim dom féinI promise myself san fhásachin the desert d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate don Charghasfor Lent cleastrick chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself blastatasty íobairtsacrifice maitheasgood bródúilproud casacht mhór ghroía great big cough tairseachthreshold tanaíthin fiáinwild de shíoralways seanfhaiseantaold-fashioned láchfriendly, pleasant mearbhallconfusion cheapasI thought a bhlas tuaisceartachhis northern accent chloisimis a chasachtwe used to hear his cough bhímis ar bíswe used to be excited/impatient cúbógacollections of Easter eggs scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside go scafántaspeedily ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it ag iomrascáil lena chéilewrestling one another suachmáneasy-going person gan puth análawithout a puff of breath parlúsparlour, sitting-room deireadh sí linnshe would say to us cur i gcéill iomlántotal pretence thuigeadh siseshe'd understand bheannaímis dówe would greet him d'fhiafraímis dewe'd ask him d'fhreagraímiswe would answer go fuarbhruiteindifferently ag tóraíocht an mhálasearching for the bag nodclue go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them beadaílover of sweet things dá bharras a result d'éalaigh méI escaped cófrapress ag póirseáil thartrummaging about málaí plaisteachaplastic bags doirtealsink de phreabsuddenly go raibh mo chosa nitethat it was all up with me polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north daoine muinteartharelations díospóireachtaí bríomharalively debates a chuairteannahis visits b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men ag útamáilfumbling ba ghiorra in aois diclosest to her in age mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me barrúilfunny de shíor dár gcáineadhalways criticizing us ag spochadh as m'uncailteasing my uncle agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her tá sé chomh maith agamI may as well á leanúintfollowing him garda gradaimguard of honour cársánwheeze inchreidtecredible plúchadhasthma ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle dá mbéarfaí ormif I was caught isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places macalla na nglórthathe echo of the voices tuaromen, sign an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best mealltachenticing bonnánhorn fardoraslintel of door vardúswardrobe bheir mé barróg airI hugged him ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions glicsly caoi a chur ar an áitto tidy up the place margadhdeal a roinntto share stróic méI tore daitecoloured dúil chráitetorturous desire candaí móra seacláidebig chunks of chocolate blúire ar bhlúirebit by bit giodalachperky bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down smeartha le seacláidcovered in chocolate teipfailure

Déantar líomhaintí gan údar i gcoinne daoine a bhíonn ag obair le gasúir nó le déagóirí ó am go ham toisc go bhfeiceann daoine gan scrupall deis chun airgead mór a dhéanamh go bog tré éileamh ar dhamáiste a dhéanamh.

"Féadann tú a freagairt gan mhoill nó ní thig leat a dhul chuig agallamh agus gan toint ort," arsa Emma.

Thaispeáin sé an saol a bhí thart air gan trua, agus bhí rud éigin brónach le brath i gcónaí ina chuid pictiúr.

Nach deas an eiseamláir é don chuid eile againn a ghlacann le cáineadh, le tabhairt amach agus le caitheamh anuas gan cheist, gan cheasacht, gan chasaoid? Ó sea! Is mór an náire é! Lá Bealtaine na bliana seo rinne rialtas na hÉireann éacht thar éachtaí dá ndearna siad riamh roimhe, níos tábhachtaí agus níos mó ar leas na tíre ná go fiú an pinsean a bhaint de na baintreacha.

Bean sna tríochaidí a bhí inti, agus í iontach gnóthach, ag obair gan stad gan staonadh.

Is múinteoir nuatheangacha mé i Sasana, agus ba chabhair é sin gan amhras.

Beidh úsáideoirí na bpacáistí sin in ann an Paca Comhéadain Teanga speisialta a íoslódáil ón idirlíon agus a chur ag obair gan aon chostas breise.

Tagann na hoilithrigh seo ó Aontroim, ó Longfort, ó Áth Cliath, ó Chill Dara, is é sin ó gach aird den tír, gan teip gach samhradh go Páirc Uí Chaoimh, Staid Semple nó Páirc na nGael.

Is léir dom anois go gcaithfidh sé go raibh tionchar ag Miller agus a leithéid eile orm gan fhios dom, maidir le béim ar thábhacht seo an túis de cé bith.

In áit canbháis agus péint caite air gan mórán cúraim, bheadh línte díreacha, greillí agus athrá le feiceáil ina saothar.

I mí na Nollag 2003, vótáil Coiste Comhairleach na Sláinte Atáirgthe san Údarás Bia agus Drugaí (an FDA) 23 in aghaidh a ceathair i bhfábhar an piollaire seo a chur ar fáil do mhná gan oideas, mar a tharlaíonn i dtrí thír is tríocha eile, An Bhreatain san áireamh.

) Ní nach hionadh, díríonn Nixon agus a chomhghleacaí a gcuid fuinnimh ar an pholaitíocht chrua eitneach, agus iad ar a ndícheall ag iarraidh teacht ar dhóigh le fanacht cairdiúil leis an Bhreatain gan olc a chur ar na Gael-Mheiriceánaigh.

Curadh mór na cainte contanóidí é gan dabht, gan amhras, gan bhréag, gan éitheach, gan agó, gan .

tabharfaidh mé a dhúshlánI'll challenge him scrogalllong thin neck á bodhradhdeafening her obair athleictritherewiring work meirgrust ag smúrthachtprowling around go teanntightly tiubhthick tréanstrong bolta righinstiff bolt i ngan fhios dóibhwithout them knowing lomnochttotally naked ar thóir rud éigin eileafter something else ar tí cnagadhabout to knock ag iarraidh sárú ar an eaglatrying to overcome the fear le neart a tola is a réasúinwith the strength of her will and her reason