íosphá
minimum wage
"Amharc ar na rudaí dearfacha atá curtha i gcrích ag an rialtas:
íosphá, ráta íseal boilscithe, suíocháin i dTeach na dTiarnaí bainte de chuid mhaith tiarnaí dúchasacha, cearta spaisteoireachta faoin tuath, deireadh le 'borradh agus meathlú'; ansin, amharc ar na rudaí diúltacha: beartas fioscach mar a bheadh ag na Coiméadaigh, rátaí úis agus *sterling* ró-ard don tionsclaíocht, barraíocht *spin* agus dlí in aghaidh na gceardchumann i bhfeidhm go fóill.
íosphá
minimum wage
Mar shampla, léiríonn tuarascáil a d'eisigh Families USA, grúpa tomhaltóirí a dhíríonn ar chúram sláinte, go bhfuiltear den tuairim i níos mó ná leath na stát sa tír go bhfuil "ioncam ró-ard" ag tuismitheoir i dteaghlach ina bhfuil triúr, atá ag obair go lánaimseartha agus ag saothrú an
íosphá ($5,15 san uair) chun a bheith i dteideal Medicaid.
mheánphá tionscail na linne
the average industrial wage of the time
De réir tuarascála de chuid an Choimisiúin, i 1996/97 bhí iascairí na hÉireann ag tuilleamh thart ar £13,890 sa bhliain, sin go mór faoi bhun
mheánphá tionscail na linne, £17,000.
Mair ar an bpá a íoctar leat
live on the wage that you're paid
ie)
Gluais • Glossary
ar an drabhlásdrinking heavily
dá bharras a result
geallwager
a bheatha a shaothrúto earn his living
i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money
cneadgroan
damantadamned
clár éadainforehead
ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach
spící biorachasharp spikes
ag lúbarnaíltwisting
go míshuaimhneachuneasily
imeachtaíevents
galántaelegant
meidhreachmerry
dreoilín teaspaighgrasshopper
drithlín gliondaira spark of joy
gnúisface
folthair
faoi dhraíochtunder a spell
comwaist
cuireadhinvitation
go fonnmhareagerly
a chompánaighhis companions
sméideadhwink
a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments
maorgamajestic
cornchlársideboard
i ndlúthchipíin serried ranks
táim sáchI have enough
leachtliquid
mionscáth gréinemini parasol
do bharraicíníyour toes
dlúthdhiosca rómánsachromantic CD
tolgcouch
chuimil sí a gruashe rubbed her cheek
de chogar mealltachin an enticing whisper
eiteogawings
súimínsip
milissweet
mearbhalldizziness
nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to
céimeannasteps
ar na cannaíheavy drinking
a chártaí creidmheasahis credit cards
cloigínbell
toradhresult
iarrachtaíattempts
lámh leis an teachbeside the house
curtha i leataobhset aside
an bhean ghlantacháinthe cleaning woman
shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off
le tuawith an axe
osnasigh
crotshape
láibeachmuddy
drochbholadhbad smell
anáilbreath
stán síshe stared
dallógablinds
céastatortured
breoiteill
a chomhairligh síshe advised
cearrwrong
galardisease
An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery
duaisprize
a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray
drabhlásdebauchery
ragairnerevelry
geallghlacadóiríbookmakers
fiántaswildness
nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living
ní mór dom éiríI have to get up
gnó práinneachurgent business
í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world
na heasláinthe sick
ina seilbh féinin her possession
a goideadh uaidhstolen from him
burla nótaí airgida wad of notes
sonraídetails
théadh séhe used to go
goileappetite
bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming
spadántasluggish
fuinneamhenergy
comhairleadvice
dochtúir comhairleachconsultant
buidéal leighismedicine bottle
oideas oiriúnacha suitable prescription
máinliasurgeon
seomra feithimhwaiting room
plódaithepacked
cuma na bochtaineachtathe look of poverty
go fiosrachinquisitively
míchompordachuncomfortable
lig sé airhe pretended
scuainequeue
le dímheaswith lack of respect
a chuid otharhis patients
do shealsayour turn
sciob ColmColm snatched
go dubhachgloomily
go giorraiscabruptly
níos críonnamore prudent
níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great
sracfhéachaintglance
aclaíochtexercise
draidgháiregrin
tréaniarrachta strong effort
a choinneáil faoi shrianto keep under control
bia róshaibhirfood that is too rich
córas néarógachnervous system
aclaífit
i mbarr do shláintein the best of health
géilleann tú do gach mianyou give in to every desire
baoisfoolishness
sólássolace
saothraigh do bheathaearn your living
Mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid
maslaitheinsulted
go drochmheasúilcontemptuously
níor chorraigh ColmColm didn't move
geallwager
maireachtáil arlive off
eagraíocht charthanachtacharitable organization
meangadh searbhsarcastic smile
cairde rachmasachawealthy friends
toilteanachwilling
faghairtflash
buntáisteadvantage
éigeandáilemergency
sochar pearsantapersonal benefit
má aithnítear méif I'm recognised
i ndáiríreserious
lándáiríretotally serious
a dhearbhai
meántuarastal
average wage
Ar feadh i bhfad mhéadaigh praghas na dtithe ar an iomlán ag an ráta céanna is a mhéadaigh an Treoiruimhir Praghsanna do Thomhaltóirí, costais thógála agus an
meántuarastal.
an t-íosphá
minimum wage
Níl na rátaí sin ach giota beag níos airde ná
an t-íosphá.
an meántuarastal
the average wage
Ar feadh i bhfad mhéadaigh praghas na dtithe ar an iomlán ag an ráta céanna is a mhéadaigh an Treoiruimhir Praghsanna do Thomhaltóirí, costais tógála agus
an meántuarastal.
pá íosta náisiúnta
national minimum wage
In áit díriú ar “an taobh eile”, molann an NICVA gur cheart béim a dhíriú ar straitéisí frithbhochtaineachta an rialtais, ar an dífhostaíocht, sochair níos airde,
pá íosta náisiúnta, cúram leanaí níos fearr, dul i ngleic leis an éagothroime sa chóras sláinte, agus áiseanna cuí, le muinín an phobail a chothú.
á fhearadh orthu
waged on them
Sráideanna faoi léigear, lánaí a fágadh gan chosaint agus sciúirse lasrach oíchiúil
á fhearadh orthu ag póilíní agus ag dílseoirí a bhí ag obair as lámh a chéile.
fearadh cogadh trádála
a trade war was waged
Níor íocadh na hAnáidí Bliantúla Talún leis an gCoróin;
fearadh cogadh trádála, ní cogadh tine ar an mBreatain.
fearadh na cogaíochta seachas coinneáil na síochána
%u2026 waging war rather than peace-keeping
Ach tá dhá phointe intuigthe cheana: méadófar ar an chaiteachas ar an arm agus is é
fearadh na cogaíochta seachas coinneáil na síochána príomhchúram arm Cheanada thar lear feasta.
ag íoc an phá
paying the wages
Dar ndóigh, ligeann siad orthu go bhfuil an paisean agus an tuiscint cheart acu ar an traidisiún, ach i ndáiríre níl ann acu go dtuigeann siad cé tá
ag íoc an phá i ndeireadh na seachtaine.
ná nárbh fhéidir cogadh a fhearadh go saor,
that war couldn't be waged cheaply,
An ceacht a d'fhoghlaim Rumsfeld, ach é pas beag déanach anois dó,
ná nárbh fhéidir cogadh a fhearadh go saor, mar a bhí ar intinn aige, is cosúil.
pá íosta na Sé Chontae a ísliú.
to lower the minimum wage in the Six Counties.
Tá rún ag Gordon Brown
pá íosta na Sé Chontae a ísliú.
rátaí pá íosta difriúla
different rates of minimum wage
52 é ar an 1 Deireadh Fómhair) ach, de réir an *Daily Telegraph*, tá roinnt tuarascálacha faighte ag Gordon Brown a mhaíonn gur cheart go mbeadh
rátaí pá íosta difriúla i réigiúin éagsúla na tíre.
go méadófaí an pá íosta
that the minimum wage be increased
I dtuarascáil amháin a d’fhoilsigh an Economic Research Council in Ollscoil Derby, mhol an t-údar, an tOllamh David Smith,
go méadófaí an pá íosta i Londain agus in oirdheisceart Shasana go £6.
ar phá íosta amháin.
on minimum wage only
”Sa tsraith “Work Experience”, b’éigean do Bishop maireachtáil ar feadh tréimhse áirithe
ar phá íosta amháin.
i ngeall ar phá ard a bheith á íoc leo
because they are being paid a high wage
Ní fear óg é, ach tá taithí na mblianta aige agus de réir dealraimh ní bheidh urraim ar bith aige d'imreoirí
i ngeall ar phá ard a bheith á íoc leo i Sasana.
leis an gcogadh deireanach a fhearadh
to wage the final war
Ina chuid leabhar nua-Naitsíoch, maíonn Serrano go bhfuil Hitler ag fanacht san Antartach, agus go bhfillfidh sé gan mhoill
leis an gcogadh deireanach a fhearadh ar fhórsaí an dorchadais – na Giúdaigh.
bpá íosta mhíosúil
minimum monthly wage
Tá daoine ann, a scríobh sé sa nuachtán Libération ar an 23 Feabhra, agus is ar éigean go bhfuil siad in ann maireachtáil ar an
bpá íosta mhíosúil.
tuarastal suarach
piteous wage
I dtaca leis an Guinness, is é a deir sé: “Bíonn blas ar an bheagán, go háirid ar an bheagán a bhímse in ann a cheannach ar an
tuarastal suarach a fhaighim ó Beo Ar Éigean! ón am ar tháinig Sturmbanfuhrer Josef Mac Slua Muirí mar eagarthóir ar an liarlóg seo.
tuarastal
wage
In oifigí úra an Taoisigh os cionn an bheáir Tigh Doheny agus Nesbitt’s a chuir Balor an t-agallamh ar Cheannaire Fhianna Fáil, nó tá Tithe an Rialtais díolta ag Bord Snip Nua le Bord Snip Nua ar phraghas an-íseal mar oifigí don iliomad iar-státseirbhíseach atá fostaithe anois ar
tuarastal an-ard ag Bord Snip Nua.
tuarastail
wage, salary
Níl aon chiall leis an ardleibhéal
tuarastail atá á fháil ag na daoine a bhí i gceannas na mbanc agus na n-institiúidí airgeadais.
beagán tuarastail
small wage
Daoine neamhthairiseacha a fheicfeas muid ar na sráideanna don chuid is mó ar an 15ú Aibreán, iad dífhostaithe nó ar
beagán tuarastail.
íosphá
minimum wage
v Parrish*, 1937, cheadaigh an chúirt an dlí um
íosphá i stát *Washington*.
íosphá
minimum wage
De dheasca na heagla atá orthu roimh ionnarbadh bíonn drogall orthu drochiompar fostóra nó pá faoi bhun an
íosphá, mar shampla, a chur in iúl do na húdaráis, rud a thuigeann fostóirí go maith.
thuarastail
wages
Caitheadh corradh le leath den mhéid sin ar
thuarastail na n-oibrithe atá fostaithe ag na heagrais sin.
thuarastal
a wage
Ní foláir nó go bhfuil scéalta cloiste ag gach Éireannach faoi inimircigh a oibríonn i mbialanna, abair, nó sa tionscal tógála ar
thuarastal nach nglacfadh Éireannach leis.
tuarastail
wages
Cuireann stát na Síne saotharlanna den scoth ar fáil agus meallann siad taighdeoirí Síneacha a oileadh san Iarthar chun baile le
tuarastail arda.
t-íosphá dleathach
legal minimum wage
Is iad na gearáin is coitianta a chloiseann MRCI ná nach n-íoctar oibrithe as uaireanta ragoibre, nach n-íoctar an
t-íosphá dleathach is nach bhfaightear sosanna, laethanta saoire ná pá saoire.
tuarastal
wage(s)
Seans go mbeadh a fhios aige chomh maith cé mhéad a chosain siad agus cén
tuarastal seachtainiúil ar a mbíonn siad dá bhfiafróinn de é.
gcogadh a chuir
war waged
Lastar ocht gcoinneal, ceann i ndiaidh a chéile thar thréimhse ocht lá, i gcuimhne ar an
gcogadh a chuir na Macabaeigh ar arm rí Shiria, Antiochus IV, chun seilbh a fháil ar an Teampall in Iarúsailéim.
íosphá
minimum wage
Mar shampla, má tá a leithéid de rud agus ráta
íosphá ann (€8.
uasphá
maximum wage
65 in aghaidh na huaire), bíodh ráta
uasphá ann leis.
a bpost agus a bpá
their jobs and their wage
An Stair Radacach a Léiriú
=============
Agus leis an géarchéim baincéireachta, agus na baincéirí fós ag íoc dúthrachta leo féin agus an lucht oibre ag cailleadh
a bpost agus a bpá, chítear do a lán daoine go bhfuil cleas mór airgid imeartha orthu.
thuarastail
wages
Beo ar an Ghaoith
=========
Ba é rialtas Lucht Oibre Ramsey Macdonald a ghearr an caiteachas poiblí go fíochmhar, a ghearr 10 faoin gcéad ó
thuarastail státseirbhíseach agus 10 faoin gcéad ó liúntais dífhostaíochta.
fhearadh ar
to wage upon
An mhí seo caite, rinne mé cur síos ar fhíseán a d’eisigh al-Qaeda i mí Meithimh inar ghríosaigh Adam Gadahn, urlabhraí Béarla na buíne, a lucht leanúna i Meiriceá teacht ar ghunnaí agus jihad foréigneach gan trócaire a
fhearadh ar “chomhghuaillíocht na Síónach agus na gCrosáidirí” thall.
tuarastal
wage
Míle dhá chéad zloty - €250 - an
tuarastal a shaothraíonn sé in aghaidh na míosa.
tuarastal an mhúinteora
a teacher’s wage
Fiafraíonn Peter díom cén fáth ar tháinig mé mar shaorálaí chun na Síne agus cad chuige nach mbainim amach
tuarastal an mhúinteora sa choláiste.
tuarastal a íoc
pay a wage
) Ní dhéanfaí
tuarastal a íoc leis na Seanadóirí saoil seo ach dhéanfaí a gcuid costais a chúiteamh leo as freastal ar sheisiúin.
tuarastal na foirne
the staff’s wages
De réir na tuairisce ar Nuacht TG4, níor deineadh an t-iarratas seo in am i mí Eanáir agus b'éigean don Fhoras iarratas a dhéanamh ar íocaíocht eatramhach le go n-íocfaí
tuarastal na foirne agus deontais éagsúla do na heagrais Ghaeilge.
tuarastail an dreama seo
these people’s wages
Ach sna hochtóidí thosaigh
tuarastail an dreama seo ag méadú go mór, agus leanadh leis an bhorradh sin go dtí an lá inniu.
fás na dtuarastal seo
the growth of these wages
Meastar go bhfuil
fás na dtuarastal seo ar cheann de na cúiseanna leis an mhéadú a tháinig ar an bhearna idir an saibhir agus an daibhir le linn na tréimhse seo.
tuarastal suarach
petty wage
Is ar éigean atá muid in ann cúpla teach a choinneáil ag dul ar an
tuarastal suarach a fhaigheann muid.
i leith na gcostas, tuarastail na bhfostaithe
toward the costs, the employees’ wages
De réir an chórais chaipitiligh, is éard a dhéanfas tú, do chuid airgid a chur i bhfiontar a bhfuil scil agat ann, seirbhís nó táirge a sholáthar agus biseach éigin an airgid a d’infheistigh tú ar dtús ann a chur
i leith na gcostas, tuarastail na bhfostaithe agus i do leith féin.
bhfuil tuarastal níos airde tuillte ag
is deserving of a higher wage
Tá Balor iontach buíoch fosta de na mílte léitheoir dile dílse a rinne gearán mar gheall ar nár cuireadh alt na míosa seo a chuaigh thart i gcló ar leathanach tosaigh Beo Ar Éigean, agus a mhaígh go
bhfuil tuarastal níos airde tuillte ag Laoch na Litríochta.
tuarastail na státseirbhíseach a ghearradh
to cut the civil servants wages
Ní raibh sé i gceist
tuarastail na státseirbhíseach a ghearradh arís ach an oiread.
ar gearradh siar ar a dtuarastal
whose wages were cut
Rinneadh go leor gearán faoin ghearradh ar an liúntas gutháin do phinsinéirí, ach tríd is tríd ó thús na géarchéime, is beag an t-ísliú ioncaim a fuair siad le hais an teaghlach óg a bhfuil cúram leanaí orthu agus, anuas ar chiorraithe an rialtais, a chaill post nó
ar gearradh siar ar a dtuarastal.
caite ar thuarastal daoine
spent on peoples’ wages
“Tá 18, 19 billiún euro
caite ar thuarastal daoine a bhíonn ag múineadh na Gaeilge chuile bhliain.
ar thuarastail na bhfostaithe
on the employees’ wages
(Is cosúil go raibh €6 de gach €10 ón bhForas á chaitheamh ag na heagraíochtaí
ar thuarastail na bhfostaithe!) Ach faoin Múnla Nua Maoinithe an mbeidh sé aon dath níos fearr? Sin an cheist.
chun tuarastal a íoc
to pay the wages
Is dóigh go bhfuil deiseanna áirithe ann le cúrsaí idirlín ach cé tá
chun tuarastal a íoc?
**CMacS: Tá Gael Linn le blianta fada, mura bhfuil dul amú orm, ag spreagadh spéise sa Ghaeilge i measc na nAontachtach ó thuaidh.
na heagraíochtaí a íocann a gcuid tuarastail
the organizations which pay their wages
Níl aon dabht ach go mbeidh siadsan ábalta ábhar a chur ar fáil ach is chuig
na heagraíochtaí a íocann a gcuid tuarastail a bheas a gcéad dílseacht i dtólamh.
i riocht pá agus tuarastal
in the form of (the teachers’) pay and wages
Ó 1921 ar aghaidh thug an Stát na mílte punt dos na scoileanna Caitliceacha sa Stát
i riocht pá agus tuarastal na múinteoirí a bhí fé smacht ag na bainisteoirí Caitliceacha.
tuarastal na n-oibrithe
workers’ wages
Bhí titim 40% ar líon na síntiús ó bhailiúcháin sráide na heagraíochta i mbliana
Le sé mhí anuas, tá ceisteanna ann maidir le caiteachas, rialachas agus dar ndóigh
tuarastal na n-oibrithe sna 8,500 carthanas atá cláraithe sa tír agus is cosúil go bhfuil tionchar na díospóireachta le feiceáil go soiléir anois.
bplé maidir le tuarastail
discussion about wages
Cinnte, cabhróidh an t-údarás nua seo le dlisteanacht na hearnála a chaomhnú ach meastar go leanfar leis an
bplé maidir le tuarastail.
tuarastail iomaíoch
a competitive wage
De réir taighde Fundraising Ireland, creideann 35% dóibh siúd a ceistíodh nár cheart
tuarastail iomaíoch a thabhairt d'fhostaithe.
meántuarastal tionsclaíoch
average industrial wage
€34,000, is é sin, an
meántuarastal tionsclaíoch.
agus iad ar leath-thuarastal cheana féin
(yet) while they’re (only) on a half wage
Ní féidir mar ní thig le haon dream insint chomhleanúnach a sholáthar d’áit mar seo, agus cuirim Sinn Féin san áireamh sin
agus iad ar leath-thuarastal cheana féin.
an ráta pá íosta
the minimum wage rate
Má chuirtear moltaí maidir leis
an ráta pá íosta sa Ríocht Aontaithe i bhfeidhm, beidh na hoibrithe is lú pá sna Sé Chontae thíos go mór leis, a deir Robert McMillen.