Ba é an t-ainm a bhí air, William Henry Mc Carty, ach 'Henry Mc Carty' ba ghnách leis a thabhairt air féin i dtús a réime.

Luigh an chathaoirleacht ar Choiste na hÉireann den Bhiúró Eorpach do Theangacha Neamhfhorleathana, mar sin, leis an obair eile a bhí ar siúl ag Neasa leis an bhFéile Scannán agus le RTÉ.

Go dtí seo, scartaí teaghlaigh i gcónaí nuair a thugtaí dídean dóibh - chuirtí an t-athair go háit amháin, an mháthair go háit eile agus na páistí go háit eile arís.

Leag an bainisteoir amach na cúraimí a bheadh uirthi agus gheall di nach mbeadh sí i bhfad ag teacht isteach ar an obair ná ar an oifig úr.

"Buaileann tallannacha iontacha an rud sin, ní luaithe é ag dingeadh as nó é ina stad glan.

" Níl muid ag caint faoi pháiste scoile as Scoil na Croise Naofa in Ard Eoin ag dul trí scata mór dílseoirí, ach cailín beag Síneach a chónaíodh i dTuaisceart Bhéal Feirste fosta.

Nach méanar domh.

"Anois, a thaiscidh, nach bhfuil sin níos fearr? Tá a rún," arsa Nuala.

"Árú cad é an dóigh nach dtiocfadh leat an mulldaí beag seo a mhilleadh?" arsa Nuala agus chrom sí os a chionn.

"Cá bhfuil an bolg buí, cá bhfuil? An bhfuil cigilt ionat go fóill, an bhfuil?" ar sí sa ghuth ard éadrom sin a úsáideann mná le páistí beaga.

Rachaimid i dtaithí ar an euro gan mhoill.

Chaitheadh sí mí iomlán gach samhradh sa nGaeltacht ag déanamh staidéir ar an teanga, gan focal Béarla a labhairt.

Bhínn an-tugtha don tobac draíochta le linn laethanta na hollscoile.

Ní bhainim an sásamh céanna as rudaí a cháineadh agus a bhaininn.

Chan amháin go raibh mé ag freastal ar an rang le Pádraig, ach thugadh sé chuig imeachtaí ar fud na tíre muid, áiteacha a raibh an Ghaeilge le fáil.

Théinn isteach go dtí an club sula raibh mé i mo bhall agus bhuail mé le daoine a bhí i dtólamh breá sásta cuidiú a thabhairt domh, le cibé ar bith a bheadh de dhíth orm.

Dá mbeinn tar éis dul ann agus mé fiche éigin bliain, thiocfainn isteach air.

Bhíodh cáil orainn mar phobal a chuireadh airgead i dtaisce go rialta, ach le blianta anuas táimid an-chaifeach ar airgead.

Is idir Contae an Chláir agus Inis Oírr a sheoladh na soithí ar a mbealach isteach go Gaillimh agus ba ghnách leo píolótaí ón oileán a thógáil ar bord le hiad a threorú isteach sa gcuan.

" Is féidir a lán airgid a shaothrú ag fánseinm a deir siad, meangadh beag gáire ar a n-aghaidh, gan iad sásta aon rún a scaoileadh faoin mhéid a shaothraíodh siad.

Ní gá go mbeadh sí dúnta sa todhchaí, áfach, mar d'fhéadfadh an Cumann féin níos mó úsáide a bhaint aisti tré níos mó cluichí club, cluichí scoile, coláistí dara agus tríú leibhéal a imirt ansin faoi mar a dheintí roimh an athnuachan.

"Bois cois," arsa sise léi féin agus í ag tarraingt ar dhoras an tseomra.

Bhí Pádraig MacPiaras ina eagarthóir ar *An Claidheamh Soluis* ó Mhárta 1903 agus ba ghnách leis dul ar thurais go Gaeltachtaí agus craobhacha i gcéin is i gcóngar.

Áit dheas í Turku, siúd is go bhfuil bunadh na háite róchraiceáilte i ndiaidh an haca oighir, agus an chanúint aistíoch Fionlainnise a bíos siad ag labhairt, tógann sé roinnt mhaith ama ort a theacht isteach uirthi.

" Ach tá sise cleachtaithe leis an éalú intinne sin, agus níl mise.

"Ní thugann muidinne aitheantas do dhream ar bith paramíliteach," a deir sé, "ach caitheann muid a aithint, má tá muid le bheith ag obair le grúpaí ónár bpobal féin agus le grúpaí ón phobal poblachtánach, go gcaithfidh muid a bheith sásta obair a dhéanamh le daoine a mbíodh baint acu leis an pharamíliteachas.

Bhí mé ar thuras taighde leis an mBiúró Eorpach do Theangacha Neamhfhorleathana, in éindí le mo chomhghleacaithe ó réigiúin eile san Aontas Eorpach ina bhfuil mionteangacha á labhairt agus ba mhisniúil é treallús daoine eile a fheiceáil agus iad ag obair leo ar son a dteangacha féin.

Go minic thagadh bannaí go dtí an club agus bhíodh siad ag seinm ansin ar feadh míosa.

Bhí Tadhg ag obair ar chlár teilifíse darbh ainm "Cúrsaí Ealaíne", a chraoltaí ar RTÉ, agus chuir sé agallamh ar Pheadar faoina dhlúthdhiosca nua.

Théadh siad ansin agus chaitheadh siad suas le €500 ar shuathaireacht speisialta; ní raibh aon deacrachtaí acu ó thaobh airgid de.

Thugadh siad cuid de na mná chuig cóisirí príobháideacha agus roinneadh siad drugaí go fial leo.

I mo thuairimse, is brontannas Dé do na teangacha neamhfhorleathana é an t-idirlíon.

Is féidir le lucht na dteangacha mionlaigh seasamh le chéile san Eoraip mhéadaithe agus gan glacadh le hionsaithe na dteangeacha forleathana.

Agus mé i mo dhéagóir, bhí cónaí orm i ndeisceart na cathrach agus théinn go rialta le mo chol ceathrair chuig Páirc an Chrócaigh.

Bhí caife ann roimhe, caife darbh ainm Apostasy ar ghnách liom mo chuid ceartúchán ar altanna do *Foinse *agus *Comhar *a dhéanamh ann.

Ba ghnách leis corrphíosa ceoil a chumadh don chlár céanna.

D'insíodh sé scéal faoin dóigh ar ghnách le daoine i mBéal Feirste fiafraí de cad chuige a raibh sé ag cur a chuid ama amú ag seinm ceol traidisiúnta "sa Phoblacht".

Cén fáth? Bhuel, théadh muid ansin agus mé i mo ghasúr óg, agus bhíodh cead agam dul go dtí na *amusements*.

Bhíodh am ar dóigh agam i gcónaí ansin.

"Ba ghnách linn casadh le chéile ag cruinnithe d' eaglaisigh agus bhí seirbhís mhór idireaglasta sa Hyde Parish Church of England nuair a tháinig an scéal faoi Shipman amach ar dtús.

" Rud eile ba chuimhin leis faoi ná nuair a bhí An Bráthair Beausang in Áth Dara bhí foirne iománaíochta na scoile faoina chúram agus bhídís ag labhairt na Gaeilge ar pháirc na himeartha.

"Muide a tháinig as ceantar an Spidéil isteach go Gaillimh ag an am sin, ghlaoití *rednecks *orainn, agus ainmneacha mar sin.

"Oícheanta áirithe thagadh deartháireacha m'athar anuas ó na Bronx.

Sheinninn le mo dhlúthchara Mike Long, fear cumasach a rinne fidil dó féin agus a dhéanann hologramaí ina chomhlacht féin.

Agus na hamhráin a tháinig ón áit sin bhídís á gcanadh i gCúil Aodha agus bhí daoine i gCúil Aodha leis a chumadh amhráin, mar sin de bhí an traidisiún dátheangach ann.

Agus na hamhráin a tháinig ón áit sin bhídís á gcanadh i gCúil Aodha agus bhí daoine i gCúil Aodha leis a chumadh amhráin, mar sin de bhí an traidisiún dátheangach ann.

Dallamullóg ======= Is léir go bhfuil an PSNI á úsáid ar chúiseanna polaitiúla.

B'as Ard an Rátha a athair, agus théadh Paul go Rann na Feirste go minic agus é ina ghasúr leis an Ghaeilge a fhoghlaim.

D'éirigh mé as an tsiopadóireacht a dhéanamh sa bhaile sin, mar chaitheadh daoine seile orm.

Théinn go Hull ina áit sin - is cathair mhór í Hull, agus pobal ilchultúrtha inti.

" Deir Paul: "Tá bunadh na háite seo breá cleachtaithe le daoine ón taobh amuigh.

Tá clubanna chathair Chorcaí imithe i léig freisin le hais mar a bhídís.

Bhí Meiriceá, gan amhras, dulta i dtaithí ar dhrochscéalta - an 11 Meán Fómhair, na hionsaithe antraisc, caint faoi ionsaithe eile sceimhlitheoireachta, faoi chogadh thar lear.

Tá an córas in Éirinn difriúil ón cheann atá sna Stáit Aontaithe, ach tháinig mé isteach air ar deireadh.

Tá an córas in Éirinn difriúil ón cheann atá sna Stáit Aontaithe, ach tháinig mé isteach air ar deireadh.

Thigeadh lionn dubh air ó am go ham agus chaithfeadh sé go leor ama ag siúl leis féin ar an uaigneas.

Le dul in aois Ian Paisley, níl sé le feiceáil nó le cluinstin oiread agus ba ghnách.

* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned lámhachshooting rachtoutburst acraí tíhousehold utensils as go brách leooff they went léiriúproduction cheanncheathrúheadquarters coistí cosanta áitiúlalocal defence committees dírbheathaisnéisautobiography gan strówithout difficulty i dtaiscesaved do lá na coise tinnefor a rainy day bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad dá mba gháif it was necessary leithleachasselfishness scoilt aduainstrange split chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire easpa suimelack of interest tragóidítragedies Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face géarchéimcrisis chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action saothar in aiscewaste of time déistindisgust ag cáineadhcriticising ciúnaithe go mórgreatly quietened línte síochánapeace lines ruathair laethúladaily raids polarúpolarization girseacha ógayoung girls nóibhéinenovena cailín aonaira lone girl ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help an cúigear a ruaigeadhto drive the five off riochtstate a cuid néarógher nerves clocharconvent ar an Iúrin Newry tachrántoddler eachtraincident círéibriot faoi lán seoilin full swing ag glioscarnachglistening bréan le boladh gáissmelling bad from gas comhracfight otharcharrambulance formhór an bhealaighmost of the way ag dul ar foscadhsheltering ag sciorradhsliding ag lámhacáncrawling fras lámhaighvolley babhlaíbowls a gciarsúirtheir hankies leachtliquid cosaintprotection bodhardeaf bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling Ba ghnách leishe used to d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home stad an bhusthe bus stop thuirling séhe disembarked neamhurchóideachinnocent bábántainnocent ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him trup na mbrógthe sound of the shoes neamhchoireachinnocent níor shamhlaighhe didn't imagine an t-uafásthe horror anfaterror cortwist dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head scáilshadow scoilteadh a bhlaoschis skull was split open scréachascreams na hionsaitheoiríthe attackers níos truacántamore plaintive go prasquickly ag maothú an chairpéidmoistening the carpet Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky ar mire le feargmad with rage beaginmhehelplessness cé a bhí ciontachwho was responsible níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged ciontach i ndúnmharúguilty of murder go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack ag maíomhstating seanphionós na fuipethe old whip punishment i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault peann a chur le párto put pen to paper aiféalaregret gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in

* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned lámhachshooting rachtoutburst acraí tíhousehold utensils as go brách leooff they went léiriúproduction cheanncheathrúheadquarters coistí cosanta áitiúlalocal defence committees dírbheathaisnéisautobiography gan strówithout difficulty i dtaiscesaved do lá na coise tinnefor a rainy day bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad dá mba gháif it was necessary leithleachasselfishness scoilt aduainstrange split chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire easpa suimelack of interest tragóidítragedies Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face géarchéimcrisis chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action saothar in aiscewaste of time déistindisgust ag cáineadhcriticising ciúnaithe go mórgreatly quietened línte síochánapeace lines ruathair laethúladaily raids polarúpolarization girseacha ógayoung girls nóibhéinenovena cailín aonaira lone girl ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help an cúigear a ruaigeadhto drive the five off riochtstate a cuid néarógher nerves clocharconvent ar an Iúrin Newry tachrántoddler eachtraincident círéibriot faoi lán seoilin full swing ag glioscarnachglistening bréan le boladh gáissmelling bad from gas comhracfight otharcharrambulance formhór an bhealaighmost of the way ag dul ar foscadhsheltering ag sciorradhsliding ag lámhacáncrawling fras lámhaighvolley babhlaíbowls a gciarsúirtheir hankies leachtliquid cosaintprotection bodhardeaf bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling ba ghnách leishe used to d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home stad an bhusthe bus stop thuirling séhe disembarked neamhurchóideachinnocent bábántainnocent ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him trup na mbrógthe sound of the shoes neamhchoireachinnocent níor shamhlaighhe didn't imagine an t-uafásthe horror anfaterror cortwist dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head scáilshadow scoilteadh a bhlaoschis skull was split open scréachascreams na hionsaitheoiríthe attackers níos truacántamore plaintive go prasquickly ag maothú an chairpéidmoistening the carpet Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky ar mire le feargmad with rage beaginmhehelplessness cé a bhí ciontachwho was responsible níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged ciontach i ndúnmharúguilty of murder go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack ag maíomhstating seanphionós na fuipethe old whip punishment i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault peann a chur le párto put pen to paper aiféalaregret gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in

Deir cuid acu go gcuireadh sé an-bhrú orthu sa traenáil fhisiceach agus go gcumadh sé triallacha éagsula de réir mar a bhí sé ag dul ar aghaidh.

Is ag fágáil na háite a bhí chuile dhuine, dar liom, agus an t-aon scéal amháin a chloisinn ná scéal bhás an duine seo nó an duine siúd.

D'ainneoin an sórt sin saoil, is dóigh liom go mbainimís níos mó spóirt as agus nach raibh an sórt duaircis seo (cé go mbuaileadh mise breoite, ceart go leor) agus an phusadaíl a bhíonn ag daoine óga inniu aon chor ann.

"Bhal, bhí duine amháin acu cineál aerach agus bhí dúil mhór ag an duine eile sna drámaí a chuirtí ar an ardán do na cuairteoirí Meiriceánacha.

* Gluais • Glossary sprioctarget ní túisce anseo thúno sooner are you here iontach slachtmharvery tidy beathalife mórphearsa ficsingreat fictional character dílleachtaorphan sa tsraithin the series uaighgrave an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work oilithreachtpilgrimage clúiteachrenowned a mhaíomhto boast iarsmalannmuseum tairgtear camchuairteannatours are offered bantreoraífemale guide díomhaoinidle ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life troscánfurniture sprúillí mionsonraíochaminor fragments col ceathrachacousins ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it adhlacthaburied i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors iad a rangúto categorise them SeapánaighJapanese díograiseachenthusiastic searmanasceremony a fhiafraí deto ask dúilliking luachannavalues chomh patuar intias apathetic towards her smidword, syllable carrchlóscarpark mionsamhailminiature éalúescape proinntitherestaurants camchuairt oidhreachtaheritage tour baiste asnamed after a cuid pearsanher characters bunchlochfoundation-stone straitéis mhargaíochtamarketing strategy uimhirphlátaínumber plates gléastadressed príomhsheómain show Oileánaighisland-people mórtasach asproud of dúchasachnative mangairísellers ollúna mórluachachaself-important professors tionscalindustry débhríochambiguous bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on tuairiscítearit is reported frith-Anneanti-Anne Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged fonóidmockery d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image casadhtwist is barrúlafunniest cúiseamhaccusation leispiachaslesbianism (chuir sí(she nuair a d'áitighwhen she argued comhdháilconference leispiachas folaithehidden lesbianism cairdeasfriendship cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love oirirceminent flúirse tagairtílots of references homa-anghráchhomo-erotic traidisiúnaithetraditionalists ábhar a stoitheadhto take material comhthéacscontext náireachshameful scannalachscandalous nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis i dtólamhalways treoraí ar leitha separate guide na sluaite leispiachathe crowds of lesbians díoltas DéGod's revenge mallaithedamned go mear ocrachquickly and hungrily páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park tithe itheacháineating houses tuirlingtto alight ar an drochuairunfortunately níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of ag foghlúplundering ag creachlooting fáilteachwelcoming go gealgháireachcheerfully le teann diabhlaíochtaout of devilment sé glúinesix generations dubh le turasóirípacked with tourists cárgrimace níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips oineachhonour freastalaíwaitress babhla seabhdairbowl of chowder ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk diúilicínímussels breallachclam portáncrab gliomachlobster trosccod róshrónachtoo nosey meascthamixed glasraívegetables diúgann tú an t-anraithyou drain the soup an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet

Scéal amháin greannmhar a bhí ag Billí Riocaird ina dhírbheathaisnéis, *No Hurling at the Dairy Door*, ná go mbíodh a mháthair de shíor ag fógairt orthu gan a bheith ag iomáint i gcoinne dhoras chró na mbó mar go mbídís ag lascadh an tsliotair ina choinne gach seans a d'fhaighdís.

Dá leanfadh contaetha agus foirne eile a sampla agus an iomáint a imirt mar ba chóir, leis na bunscileanna i réim, an sliotar á imirt fan talún níos sciobtha agus an camán á úsáid mar ba chóir (seachas síor-rith agus teagmháil throm chorp, cuir i gcás), b'fhéidir gurbh fhearrde an cluiche.

Cúig bliana is fiche ó shin ba ghnách linn dul go Dún Éideann ó Learpholl ar an traein le haghaidh lá saor.

Ba ghnách léi péintéireacht radharcanna tíre a dhéanamh ach is maith léi anois a bheith ag péinteáil portráidí.

Ag an am bhínn ag cleachtadh mo chuid Gaeilge le cara meánscoile de mo chuid as an Róimh ach thit sé i ngrá leis an mhúinteoir agus phós siad tar éis sé mhí, rud a chuir deireadh leis na ranganna! Níorbh fhéidir liom múinteoir eile a fháil ar chor ar bith, mar sin bhí mé sé bliana gan Gaeilge ar bith.

" Bhí iarnród idir mo theach féin agus ballaí Phríosún Walton agus ba ghnách liom éisteacht leis na traenacha earraí ar a mbealach go dtí na dugaí agus mé féin i mo luí ansin mar stócach.

Bhí sé dian go maith agus thóg sé tamall orm dul i dtaithí ar chóras oideachais Mheiriceá, ach d'éirigh go réasúnta maith liom.

Deir Carey go bhfuarthas "mífhaisnéis" ón chonraitheoir a thóg cosán an ionaid cuimhneacháin maidir le buaine an ábhair a úsáideadh.

Is amhránaí an-mhaith í mo mháthair Caitlín Ní Bheaglaoich agus seinneann mo dhaid an bosca ceoil, mar sin bhíodh ceol Gaelach sa tigh i gcónaí.

Fiontar ======= An tAcadamh Ríoga agus Fiontar - dhá ionad oibre atá an-éagsúil lena chéile! San Acadamh Ríoga, bhíodh sí ag obair leis an teanga, le focail, le páipéar fiú! Le Fiontar, is le cúrsaí airgeadais, gnó agus ríomhairí a bhíonn sí ag plé.

Bhailímis le chéile uair sa mhí le haghaidh comhrá, lóin agus léimh.

ie) Gluais • Glossary ar an drabhlásdrinking heavily dá bharras a result geallwager a bheatha a shaothrúto earn his living i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money cneadgroan damantadamned clár éadainforehead ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach spící biorachasharp spikes ag lúbarnaíltwisting go míshuaimhneachuneasily imeachtaíevents galántaelegant meidhreachmerry dreoilín teaspaighgrasshopper drithlín gliondaira spark of joy gnúisface folthair faoi dhraíochtunder a spell comwaist cuireadhinvitation go fonnmhareagerly a chompánaighhis companions sméideadhwink a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments maorgamajestic cornchlársideboard i ndlúthchipíin serried ranks táim sáchI have enough leachtliquid mionscáth gréinemini parasol do bharraicíníyour toes dlúthdhiosca rómánsachromantic CD tolgcouch chuimil sí a gruashe rubbed her cheek de chogar mealltachin an enticing whisper eiteogawings súimínsip milissweet mearbhalldizziness nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to céimeannasteps ar na cannaíheavy drinking a chártaí creidmheasahis credit cards cloigínbell toradhresult iarrachtaíattempts lámh leis an teachbeside the house curtha i leataobhset aside an bhean ghlantacháinthe cleaning woman shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off le tuawith an axe osnasigh crotshape láibeachmuddy drochbholadhbad smell anáilbreath stán síshe stared dallógablinds céastatortured breoiteill a chomhairligh síshe advised cearrwrong galardisease An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery duaisprize a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray drabhlásdebauchery ragairnerevelry geallghlacadóiríbookmakers fiántaswildness nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living ní mór dom éiríI have to get up gnó práinneachurgent business í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world na heasláinthe sick ina seilbh féinin her possession a goideadh uaidhstolen from him burla nótaí airgida wad of notes sonraídetails théadh séhe used to go goileappetite bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming spadántasluggish fuinneamhenergy comhairleadvice dochtúir comhairleachconsultant buidéal leighismedicine bottle oideas oiriúnacha suitable prescription máinliasurgeon seomra feithimhwaiting room plódaithepacked cuma na bochtaineachtathe look of poverty go fiosrachinquisitively míchompordachuncomfortable lig sé airhe pretended scuainequeue le dímheaswith lack of respect a chuid otharhis patients do shealsayour turn sciob ColmColm snatched go dubhachgloomily go giorraiscabruptly níos críonnamore prudent níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great sracfhéachaintglance aclaíochtexercise draidgháiregrin tréaniarrachta strong effort a choinneáil faoi shrianto keep under control bia róshaibhirfood that is too rich córas néarógachnervous system aclaífit i mbarr do shláintein the best of health géilleann tú do gach mianyou give in to every desire baoisfoolishness sólássolace saothraigh do bheathaearn your living mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid maslaitheinsulted go drochmheasúilcontemptuously níor chorraigh ColmColm didn't move geallwager maireachtáil arlive off eagraíocht charthanachtacharitable organization meangadh searbhsarcastic smile cairde rachmasachawealthy friends toilteanachwilling faghairtflash buntáisteadvantage éigeandáilemergency sochar pearsantapersonal benefit má aithnítear méif I'm recognised i ndáiríreserious lándáiríretotally serious a dhearbhai

Rinne sí cinneadh nach mbeadh aon bhaint aici leis in aon chor ach amháin, mar a deireadh siad sa Roinn ag an am, "if the exigencies of the service require it!" Go gairid ina dhiaidh sin, áfach, cuireadh Máire go dtí an Spáinn, áit ar chaith sí dhá bhliain ag obair mar rúnaí ambasáide.

Ar chúis an-phraiticiúil a cuireadh a céad iarrachtaí fileata i gcló! Nuair a tosnaíodh ag foilsiú na hirise *Comhar* sna daichidí, bhíodh a lán den obair ar siúl in íoslach theach Mháire i bPáirc Leeson; ó am go ham, dhéantaí botún agus bhíodh bearna orlaí nó mar sin idir altanna, agus lorgaíodh na heagarthóirí dán uaithi leis an mbearna sin a líonadh! Cén leabhar atá á léamh agat faoi láthair? *An tOileánach*: an lámhscríbhinn iomlán curtha in eagar ag Seán Ó Coileáin.

"Bhínn in éadan sceanairte den chineál seo," a deir Mooers, ar éirigh léi meáchan a chailleadh le Weight Watchers roinnt blianta ó shin, ach a chuir suas arís é tar éis tamaill.

"Sa tseanaimsir, bhíodh filí ag dul thart leis na cruiteoirí dalla agus d'aithrisíodh siad a gcuid filíochta, scil ar leith ar ndóigh.

Bhí a fhios aige cá raibh cónaí ar McKevitt, agus bhí eolas aige ar thithe eile i gceantar Dhún Dealgan a mbíodh cruinnithe aige iontu.

Scaití, thugtaí feilméara orm féin nuair a deirinn rud éicint as Baváiris.

Téann sé trasna lár an oileáin, agus bhaintí úsáid as mar aicearra go dtí an séipéal.

Bhíodh The Hole in the Wall Gang an-mhaith tráth, ach tá cibé faobhar a bhí ag baint leo sin ídithe leis na blianta.

Bhíodh *frisson *ann nuair a bhíodh buamaí ag pléascadh; bhí muid ag déanamh gáire fán iliomad tabúnna a bhíodh greanta i sochaí an Tuaiscirt, ach le himeacht bhunús an fhoréigin, níl fágtha ach cultacha liatha na polaitíochta.

Nach dtiocfaí an rud céanna a dhéanamh i gcás an iolair mhara? Nach é sin an sórt ruda atá na turásóirí ag iarraidh a fheiceáil? Aer úr gan truailliú - a leithéid sin, agus rudaí simplí bunúsacha eile, a mheallann na turasóirí, rudaí a bhfuil muintir na háite breá cleachta leo ach atá tarraingteach do strainséirí, atá ainchleachta leo.

Ach cá has ar tháinig *cornucopia *an cheoil atá go smior i Neil Martin? "Is é an chéad chuimhne atá agam i mo shaol - gan a bheith ag caint ar an cheol - caithfidh sé go raibh mé beagainín níos sine ná mo mhac is óige Neil Óg, bhí mé thart ar thrí bliana d'aois, agus is cuimhin liom gur mhúscail mé maidin Domhnaigh amháin, boladh *Ulster Fry* fán teach agus fuaim Aifreann Bach in B Minor! "Bhí seanseinnteoir ceirníní ag m'athair agus thugadh sé amach ón seomra suí é go dtí an halla agus sheinneadh sé Kyrie Eleison.

"Agus ní cúrsaí tráchtála amháin (dlúthdhioscaí ar fáil go forleathan, daoine ábalta taisteal i bhfad níos éasca ná mar ba ghnách leo, etc.

Is tír álainn í Éire, go díreach mar a shamhlaínn í, nó níos deise fós.

Chuir an leabhar mé ag cuimhneamh siar ar an *Irish Press* agus ar ailt spóirt Chon Houlihan a d'fhoilsítí trí huaire sa tseachtain, móide ailt eile ar ábhair eile ar nós drámaíochta agus litríocht an Bhéarla.

Cé nár bhuail mé riamh le Con Houlihan, d'fheicinn é go minic ar Thaobh na Canálach i bPáirc an Chrócaigh, mise in éineacht le mo ghrúpa cairde agus eisean leis féin de ghnáth.

Gach tráthnóna Dé Luain, geall leis, cheannaínn an *Evening Press *chun a chuntas ar an gcluiche a imríodh an lá roimhe sin a léamh.

Feictear dom féin go bhfuil lucht rugbaí, cuir i gcás, tar éis éirí an-mhór ar fad agus téagartha le hais mar a bhíodh.

Níl an saol chomh dian is a bhíodh.

Muna ndéanadh siad a ndúirt Tobin leo a dhéanamh, bhuaileadh seisean go brúidiúil iad.

" Ag am lóin théimis go dtí an caife beag breá atá mar chuid den mhúsaem i lár an tsráidbhaile.

* Gluais &#149; Glossary as an tom coillfrom the hazel bush scoilbsplinters ina chiotógin his left hand cloch speilescythe-stone faobharsharp edge lann na scinethe blade of the knife dheamhan a gcloisfeadh sé béicíl na ngasúrhe wouldn't hear the shouting of the children araebecause clósyard i ngeall ar an mbáisteachbecause of the rain a ghoilehis stomach dornán eileanother small quantity slámamount ag an gcrann mór darachat the big oak tree beartbundle lagweak an scoththe best cáilreputation a bhí uaidhthat he wanted garbhchomhaireamha rough count deich scillingten shillings gadwithe, rope chuir sé an ruaig ar an madrahe chased the dog seascaircosy, snug caonachmoss stoc storrúil an chrainnthe strong trunk of the tree choisrigh sé é féinhe blessed himself éadan síonchaite rocachweather-worn wrinkled face ar mhullach a chinnon the top of his head scáinteacht ghruaigesparseness of hair bun tornapathe bottom of a turnip eala bhána white swan ag fairewatching thuirling an spideog ar an talamhthe robin landed on the ground le dúilwith desire ag preabadhjumping ruainnín aráina small piece of bread beathafood sprúillemorsel ag samhlúimagining síógínlittle fairy dea-shíóga good fairy de dhoirte dhairtedartingly, suddenly a dhá luaithe isas soon as in airde ar leac na fuinneoigeup on the window-sill a broinn deargher red breast giodamachfrisky, jaunty mífhoighdeachimpatient ag bíogaílchirping go háiridespecially uaibhreachproud, spirited ar leathadhopen lena bréagadhtoo woo her babhtaísometimes cuinneogchurn drisiúrdresser dos cabáistetuft of cabbage máimín fataía handful of potatoes ag cuardach na nuachreafóigesearching the new soil cruimhmaggot bagrachthreatening binnsweet a ghlaoití amanta air féinhe used to be called sometimes spideoga difriúladifferent robins á leanúintfolllowing him conairpathway ag moilliúslowing nuair a d'iniúch séwhen he examined súil ribesnare (of thin cord or wire) d'fheith siseshe waited de réir dealraimhapparently ina ghnóthaíin his affairs ar nós gasúirínlike a young child go n-abrofaíthat it be said gileacht a súlthe brightness of her eyes frídthe smallest thing go beachtprecisely chomh haerach céannaevery bit as lively achairína very short time seafóidnonsense <td cl

I leabharlann na hollscoile i gCúil Raithin a tchínn an páipéar nuair a tháinig sé amach i dtús ama.

I leabharlann na hollscoile i gCúil Raithin a tchínn an páipéar nuair a tháinig sé amach i dtús ama.

Ach le cúpla bliain anuas tá an t-eagarthóir ag iarraidh an nuachtán a athrú le go mbeadh sé níos cosúla leis na nuachtáin thablóideacha, ar nós an *Daily Mirror*, foilseachán a mbíodh sé ag obair dó.