” Rud aisteach, ach gan dochar, a chonaic mé an mhí seo ná bratach urnaí Thibéadach ar Mhullach Dubh, idir Gleann Cholm Cille agus Gleann Mhálainn.

Breatnach darbh ainm John Phillips a chuir Manainnis ar Leabhar na hUrnaí Coiteann i 1610.

Rachaidh níos mó daoine ar ais ag urnaí agus ag an Aifreann! Níl ceann ar bith de na hábhair thuasluaite chun muid a dhaoradh chun báis agus ní bheidh sa bhrú, ach athrú ón chaighdeán beatha an-ard go ceann a bheas compordach fós i gcomparáid le go leor de mhuintir eile an domhain.

Níor chodlaíodar ach timpeall ceithre uair an chloig gach oíche agus is beag a d’itheadar, cé gur obair throm feirme don chuid is mó a dhéanaidís seachas an canadh agus an urnaí.

Freastalaítear sa mhainistir ar chuairteoirí ar mian leo seachtain shuaimhneach a chaitheamh ann i mbun urnaí agus machnaimh.

Tá sé tábhachtach dom a bheith ag urnaí.

Oibríonn gach éinne san áit iargúlta sin sa bhearna bhaoil, ach déanann siad an urnaí cheannann chéanna.

Ag an am céanna, téann cantaireacht agus urnaí na gcreidmheach ar aghaidh gan stad gan staonadh.

B’shin an ceol stairiúil dár sheinm Vidal, ceol brónach ársa a dhéanann urnaí orainn mímhacántacht an tsaoil a aithint.

Bhí mainistir mhór ansiúd ar leataobh an ghleanna i mbéal na habhann sa dara haois déag agus manaigh oird Tiron as Albain aduaidh i mbun tráth agus urnaí ann.

Thug sí í chuig an Imam (sagart Muslamach) agus ghlan sé í le deasghnáth agus le hurnaithe.

Nuair a bhunaigh Alan Mac Eochagáin, SJ, agus a chomhghleacaithe in Ionad Cumarsáide na nÍosánach suímh urnaithe (ceann i nGaeilge ina measc) i 1999 ba bheag a shíl siad go mbeadh trí mhilliún cuairteoir acu taobh istigh de thrí bliana.

Chaith Ken Ó Donnchú Oíche Fhéile tSin Seáin ag urnaí is adhradh lena chomh-Ind-Eorpaigh faoi thinte cnámh ar an trá i gCruinne na Gailíse.