Carn Uí Néid
Mizen Head
Ghlacfadh sé cúpla lá ar an ghnáth-thiománaí taisteal ó Mhálainn go Carn Uí Néid, via Baile Átha Cliath, Gaillimh, Port Láirge agus an Daingean.
Ardán Uí Ógáin
the Hogan Stand
“An t-aon bhlaisín de *vertigo *a bhí faoi Pháirc an Chrócaigh bhí sé ar na créatúirí bochta arbh éigean dóibh amharc oraibhse ó bharr Ardán Uí Ógáin.
Ardán Uí Ógáin
the Hogan Stand
“An t-aon bhlaisín de *vertigo *a bhí faoi Pháirc an Chrócaigh bhí sé ar na créatúirí bochta arbh éigean dóibh amharc oraibhse ó bharr Ardán Uí Ógáin.
chaomhnaigh muintir Uí Shé an seanathig
the Ó Sé family preserved the old house
MNíB: Fé mar a dúrt, chaomhnaigh muintir Uí Shé an seanathig mar ní raibh aon mhuirear ar James O’Shea, Lios na Graí agus ní raibh éinne ag rá leis *Marley* a chur ar an urlár ná *beauty board *a chur ar na fallaí ná “caith amach an seanachlog san”, “caith uait na lampaí íle”, “tabhair an *sacred heart lamp* don lucht siúil”.
go hIonad Ealaíon Chluainín Uí Ruairc
to the Manorhamilton Arts Centre
Thiomáineamar go hIonad Ealaíon Chluainín Uí Ruairc i gContae Liatroma leis an taifeadadh a dhéanamh.
Pháirc Uí Éalaithe
Healy Park
In áiteanna eile i gContae Thír Eoghain, ní raibh mórionaid ar nós Pháirc Uí Éalaithe nó Dún Ceanainn ar fáil don chluiche sinsear iomána idirchontae toisc go raibh cluichí peile coláistí socraithe le dul ar aghaidh iontu.
dála Uí Ríordáin féin
like Ó Ríordáin himself
Ba Chumannaigh iad, cuid acu ina mbaill de Chumann Uí Chonghaile, dála Uí Ríordáin féin, ach ba shóisialaithe neamhspleácha iad an chuid is mó acu agus bhí neart iarthrodaithe de chuid na Briogáide Idirnáisiúnta ina measc.
fá dtaobh de mhuintir Uí Néill
about the O'Neills
Gobshiites gach aon uile dhuine dá shinsear, bíodh a fhios agat; Gobshiites cruthanta! Ná creid na seanscéalta a chuala tú ar scoil fá dtaobh de mhuintir Uí Néill agus Lámh Dhearg Abú agus Cogadh na Naoi mBliana agus an cac sin ar fad.
i gcuideachta Uí Ríordáin
in Ó Ríordáin's company
An raibh rún aige tabhairt faoina leithéid de leabhar agus an Ríordánach fós ar an saol? Arbh é seo ba chúis leis bheith i gcuideachta Uí Ríordáin?
“Ní ag faire ar an mbeathaisnéis a bhí le scríobh agam a bhíos, ní raibh aon chuimhneamh agam ar an mbeathaisnéis.
agallamh a chur ar mholtóirí Chorn Uí Riada,
to interview the judges of the Ó Riada Cup,
“Cinnte, ó thaobh aithne a chur ar mhuintir na féile agus na daoine atá ag plé leis – deis a fháil, mar shampla, agallamh a chur ar mholtóirí Chorn Uí Riada, ceist a chur orthu cén fáth a ndearna siad an cinneadh seo nó an cinneadh siúd, cén tuiscint a bhí acu ar an sean-nós, cén chiall a bhain le stíleanna éagsúla sean-nóis a chur i gcomórtas lena chéile – ceisteanna mar sin a phlé.
Ionad Fóillíochta Bhaile Uí Lachnáin.
the Loughlinstown Leisure Centre.
Naoi a chlog ar an Aoine, 25 Bealtaine 2007, Ionad Fóillíochta Bhaile Uí Lachnáin.
a chur síos ar ré Uí Earáin
his account of the time of Ó hEaráin
Rith sé liom agus mé ag léamh chuntas Uí Chanainn nach raibh a chur síos ar ré Uí Earáin chomh héagsúil sin lena bhfuil ag tarlú i roinnt ceantar Gaeltachta sa lá atá inniu ann.
ó spíce Shráid Uí Chonaill,
from the spike on O'Connell Street,
Tógadh sinn uilig cúig mhíle ó spíce Shráid Uí Chonaill, ach ní cheapfá sin ag éisteacht le ceol an dá ghrúpa.
dlíthiúlacht ghníomhartha Uí Shearcaigh
the legality of Ó Searcaigh's activities
Is faoi na húdaráis atá sé cinneadh a dhéanamh maidir le dlíthiúlacht ghníomhartha Uí Shearcaigh agus bheadh sé róchasta plé a dhéanamh anseo ar mhoráltacht a iompair.
maidir le cé acu ar chóir filíocht Uí Shearcaigh a choimeád ar churaclam na hArdteistiméireachta nó nár chóir.
with regard to whether or not Ó Searcaigh's poetry should be kept on the Leaving Certificate curriculum
Is mian le *Beo!* fosta a ghuth a chur leis an gcáineadh atá déanta ar an Aire Oideachais, Mary Hanafin, as ucht an mhéid a dúirt sí sa Dáil maidir le cé acu ar chóir filíocht Uí Shearcaigh a choimeád ar churaclam na hArdteistiméireachta nó nár chóir.
Tionchar Uí Dhálaigh
O Daly's influence
Tionchar Uí Dhálaigh
Maidir le hAntaine Ó Dálaigh, iarlaoch agus iarchaptaen an Chláir, níl aon amhras faoin tionchar atá aige ar fhoireann Átha Cliath go nuige seo.
Halla Uí Dhroighneáin
Thornton Hall
A cháil titithe go mór ar na mallaibh, áfach, de dheasca na tubaiste a bhain le príosún Halla Uí Dhroighneáin a bheith caite i dtraipisí agus faoina chuid claonadh i dtreo na heite deise agus coir an Diamhaslú á dhleathú aige.
hAscaill Uí Ghríofa
Griffith Ave.
Samhlaigh droichead ag dul ó bhun Shráid Uí Chonaill go hAscaill Uí Ghríofa! B'aoibhinn liom a rá gurbh é seo an chuid ba shuimiúla den turas, ach chaitheas an t-am ar fad faoi scamaill chomh fuar sin go mb'éigean dom stopadh agus cóta a chur orm.
Bodhaire Uí Laoire
a deaf ear
Bodhaire Uí Laoire i dTaca le Mac Cárthaigh
Ach d’imigh sin agus tháinig seo.
bodhaire Uí Laoire
a deaf ear
bodhaire Uí Laoire ar bhreith na cúirte.
Dlí Uí Mhurchú
Murphy’s law
Bhí an Drochshúil Orthu; Dlí Uí Mhurchú
============
Is é fáth mo shuime sna spiairí seo thar spiairí eile ná nach raibh beirt acu ina gcónaí cúpla míle uaim anseo i Nua-Gheirsí i mbaile darbh ainm Montclair, agus go cinnte, caithfidh sé gur bhuail mé leo uair nó dhó, ó thógamar na busanna céanna isteach go Nua-Eabhrac agus d'itheamar sna bialanna céanna.
Is liom Corcaigh Uí Mháirtín
I own Martin's Cork
Dá aistí é mar leagan de Buachaill ón Éirne, b’fhíor é an leagan údaí, dar leis féin: “Is liom Corcaigh Uí Mháirtín, dhá thaobh an ghleanna is Tír Eoghain; is mura n-athróidh mé béasaí, is liom Éire uilig is Maigh Eo.
Daingean Uí Chúis
Hussey Fort
Mise a d’athbhunaigh Daingean Uí Chúis agus a d’athlonnaigh arís é i lár na Gaeltachta Gaelaí.
fáilte Uí Cheallaigh
a great welcome
Cuireann muintir na tíre fáilte Uí Cheallaigh romhainn i gcónaí, go háirithe mar go bhfreagraímid ‘Éire’ nuair a fhiafraítear dínn cad as dúinn!
toigh mhuintir Uí Eára
in the O Hara household
”
Sin ráite, ní raibh mórán cainte ar an pholaitíocht toigh mhuintir Uí Eára.
Uí Bhreasail
an island apparition
Uí Bhreasail
=====
Maidir liom féin, ós sa mBreatain Bheag atá mé lonnaithe le tamall de bhlianta, áit dhúchais mo mháthar, bhí spéis agam sna seantuairiscí go mbíonn feiceáil ar Shléibhte Chill Mantáin thar Muir na hÉireann siar anois ’s arís nuair a bhíonn an t-aer ina ghloine agus an fharraige ina clár mín, réidh.
fearadh fáilte Uí Cheallaigh roimhe ann
he was greatly welcomed there
Nuair a chuala na lúthchleasaithe Meiriceánacha faoin masla seo, thug siadsan cuireadh dó agus fearadh fáilte Uí Cheallaigh roimhe ann.
Faoi Spága Uí Chuinn, an Sliútrachán
under the big feet of Quinn, the Bigfoot
**
Faoi Spága Uí Chuinn, an Sliútrachán
================
James: Rófhada atá múinteoirí na tíre seo faoi chois.
aidiacht Uí Chadhain é sin
that’s an adjective of Ó Cadhain’s
Ach íomhánna Joysúla (aidiacht Uí Chadhain é sin) na boinn sin a luann Wallace, boinn an tsolais.
seanteach a thóg muintir Uí Riain
the old house which the Ryan family built
Reáchtáiltear an féasta sa seanteach a thóg muintir Uí Riain agus feictear dom go réiteodh a leithéid go hiomlán leis an Rianach.
imeacht ón am i láthair siar go dtí clanna éagsúla Uí Néill
to leave the present and go back to the various branches of the O N. family
- agus, ag an am chéanna, imeacht ón am i láthair siar go dtí clanna éagsúla Uí Néill san aimsir anallód ag meabhrú ar an tsaol a bhí acu, ar an chineál Ghaeilge a labhair siad, an chiall a bhain siad as an tsaol chrua a bhí acu.
Súil Uí Dhubhda
high hopes
Súil Uí Dhubhda
======
Bhíothas ag súil go líonfadh athbhreithniú an Gharda ar an chás cuid de na bearnaí maidir leis an bhaint a bhí acusan le teip an cháis choiriúil.
go ngaibh naomhóg trí Shráid Uí Chonaill aníos
that a boat native to K. went up through O C. St.
Nuair a chífeá ar an lá agus nuair a chloisfeá na scéalta ina dhiaidh san go ngaibh naomhóg trí Shráid Uí Chonaill aníos agus go raibh an Mackerel Céilí Band ann agus go raibh muintir na Gaeltachta ann, cuid acu nach raibh aon spéis acu i gcúrsaí caide ach go mbraitheadar go raibh gluaiseacht pobail éigint ar siúl timpeall an ama san.
tionchar ag scéal Uí Chadhain ort
(...)’s story influence you
**SMM: An scannán a scríobh tú, Misteach Bhaile Átha Cliath (1996), an raibh tionchar ag scéal Uí Chadhain ort, an státseirbhíseach ‘J’ sa scéal An Eochair?**
Séamas Mac Annaidh: An scéal sin, Misteach Bhaile Átha Cliath, bhí sé insa chéad chnuasach gearrscéalta a scríobh mé.
teacht chun cinn Chathail Uí Eochaidh
the emergence of Charlie Haughey
Sa dara halt seo de thrí cinn, féachann Pat Butler ar a méid a thit amach do pháirtí Fhianna Fáil ó bhlianta an Dara Cogadh Domhanda go dtí teacht chun cinn Chathail Uí Eochaidh sna seascaidí.
Chathail Uí Éanacháin
of Charles O rnithological
Níor ghlac Balor le eiseamláir Chathail Uí Éanacháin RTÉ le dul i mbun agallaimh, ach chuaigh a bhealach eisceachtúil éagsúil féin i mbun cainte le ceannaire úr an domhain uile olúil.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
