tiarnaí talún
landlords
Cad é an dóigh ar ith daoine anseo sa tseanam agus an talamh chomh bocht sin? Cén saghas daoine ab iad na tiarnaí talún a bhí toilteanach cíos a ghearradh ar mhuintir na háite?
Bhí bean óg dheas in aice liom ar an bhus.
tiarnaí talún
landlords
Cén fáth nach féidir le tír bheag mar seo a cuid gnóthaí a eagrú go hionraic agus go cothrom?
An é go bhfuil leithéidí John Waters (*The Irish Times*) ceart nuair a deir sé nach bhfuil éirithe linn imeacht, fiú fós, ó thionchar an choilíneachais, ar chaith muid na céadta bliain faoi, agus go gcaithfidh muid fós a bheith ag cleasaíocht agus a bheith mímhacánta mar a bhí orainn a bheith leis na tiarnaí talún fadó!
Tiarnaí neamhchónaitheacha
absentee landlords
Tiarnaí neamhchónaitheacha a bhí iontu den chuid is mó a raibh talamh acu thart fá Chontae na Mí fosta (Caisleán Shláine).
tiarna talún
landlord
Má chreidimid na leabhair staire, chinntigh feachtas Michael Davitt agus Chumann na Talún in 1879, agus na hachtanna a lean é, gur aistríodh úinéireacht thalamh na hÉireann ón tiarna talún go dtí an tionónta.
an bhliain a théaltaigh an Tiarna Lucan
the year in which Lord Lucan stole/went furtively
D'imigh sé go dtí an Astráil i 1971 agus chuaigh sé go Goa i 1974, an bhliain a théaltaigh an Tiarna Lucan as Sasana tar éis dhúnmharú a bhuime agus ionsaí fíochmhar ar a bhean chéile.
tiarna talún áitiúil
a local landlord
"*
Chuir Richard White, tiarna talún áitiúil, eolas faoin chabhlach chuig an Ghinearál Dalrymple agus Arm Shasana i gCathair Chorcaí agus d'eagraigh sé cúpla céad mílíste áitiúil mar thaispeántas nirt ar an trá.
Tiarna na nOileán
the Lord of the Islands
Ar an Eilean Mor a thoghtaí Tiarna na nOileán, fear a mbíodh ceannas Inse Ghall ar fad aige, mar aon le cuid de chósta Iarthar na hAlban.
lá breithe an Tiarna
the Lord's birthday
Is é lá breithe an Tiarna é, a rugadh i stábla gan aon éirí in airde agus d’iarr sé orainn bheith fial lena chéile.
faoi chúram na dtiarnaí talún
under the responsibility of the landlords
Ón bhliain 1690 bhí an séipéal faoi chúram na dtiarnaí talún, agus i lár an 18ú haois tógadh seomra speisialta, an Laird’s Loft, inar shuigh an tiarna talún agus a theaghlach le linn na seirbhísí, a mhair uaireanta lá iomlán.
tionchar na dtiarnaí talún
the influence of the landlords
D’imigh a lán duine ó Eaglais na hAlban, mar ní raibh siad sásta le tionchar na dtiarnaí talún ar ghnóthaí na heaglaise.
faoi sheilbh tiarnaí talún móra.
under the ownership of big landowners.
Ó na meánaoiseanna ar aghaidh, bhí an talamh uilig faoi sheilbh tiarnaí talún móra.
cumhacht na dtiarnaí talún
the power of the landlords
Bhí gluaiseacht mhór ann a raibh sé mar aidhm aici stop a chur le cumhacht na dtiarnaí talún i ngnóthaí na heaglaise.
go ngearrfadh an tiarna
that the lord would cut
TuarascáilTháinig tuarascáil Varney amach an tseachtain seo agus bhí na daill ag dúil go ngearrfadh an tiarna an ráta cháin corparáidí ó thuaidh.
tiarnaí drugaí na tíre
the drug lords of the country
Tiarnaí drugaíNuair a cuireadh rialtas na Bolaive as cumhacht i 1980, tugadh an “*Cocaine Coup*” air mar gheall ar an bpáirt lárnach a bhí ag tiarnaí drugaí na tíre ann.
a Thiarna na dTiománaithe
God of Drivers
Bímse ag
tiomáint – ó, a Thiarna na dTiománaithe – Hyundai Trajet níos minice ná a mhalairt.
riail na dtiarnaí cogaidh
the warlords rule
D’fhulaing muintir na Somáile go mór faoi riail na dtiarnaí cogaidh go dtí 2006, nuair a d’éirigh le grúpaí Iosalamacha an ruaig a chur orthu.
dtiarnaí talún
landlords
An fear a thug ‘Kathy Come Home’ dúinn, dráma don mBBC faoi dhúshaothrú na dtiarnaí talún ar a dtionóntaithe sna plódtithe cathrach.
ár dTiarna
of our Lord
Sochaí, i mbliain ár dTiarna 1913, ar leic an Chogaidh Mhóir, ina n-oibríonn an Críost agus an Kaiser as lámha dianrialúcháin a chéile.
tiarnaí oidhreachta
hereditary peers
Chuir siad deireadh leis an chuid is mó de na tiarnaí oidhreachta i dTeach na dTiarnaí; bhunaigh siad comhdháil sa Bhreatain Bhig agus an chéad pharlaimint in Albain le 300 bliain.
Tiarna
Lord
*"In every economic downturn in the history of this country we have seen a rise in the number of Irish people joining the British Army,"* a dúirt Brian Hayes, TD (Fine Gael) nuair a fuair sé an staidreamh sin ón Tiarna Dubs, atá ar an *British-Irish Parliamentary Body* leis.
tiarnaí
lords
Meastar gurb é Droichead Choinn Uí Neill an struchtúr is ársa i mBéal Feirste, áit ar ghnách le duine de na tiarnaí Gaelacha deireanacha as a bhfuil sé baiste theacht i dtír le fíon smuigleáilte ón abhainn a dtugtar an *Connswater* anois air.
dtiarna
landlords
An Cos ar Bolg
========
Bhí Éireannaigh sáite in obair an chos ar bolg ar son Shasana, na Fraince, na Spáinne, na Portaingéile, na hAstráile, na hAfraice Theas, na Rúise, SAM agus áiteanna eile nach iad, gan trácht siar ar na saighdiúirí dubha - na constáblaí - agus lucht gróite na dtiarna is na ngníomhairí ar an oileán iathghlas féin.
Is é an Tiarna m’Aoire
the Lord is my shepard
Is é an Tiarna m’Aoire
=========
Ní léir go dtí buaicphoinnte an ghiota seo, nuair a ritheann máthair dhearóil William isteach sa teach chun féachaint air don uair dheireanach ina chónra adhmaid, gur theastaigh ó Milch Deadwood a cheangal le haitheasc síoraí Abraham Lincoln agus é ag glacadh leis an uachtarántacht don tarna uair in 1865.
thiarnaí talún
landlords
Bhí siad ag tabhairt dúshláin do thiarnaí talún a bhí ag iarraidh stop a chur lena gcuid fánaíochta.
géilleadh don tiarna fuarchúiseach
to submit to the uncaring lord
Ba cheart agus ba chóir dar leis an dtraisiún seo géilleadh don tiarna fuarchúiseach.
tiarna talún
a land lord
Deir daoine eile gur scéith a mháthair, Margaret, eolas chuig na húdaráis faoin láthair i Loch Measca inar caitheadh coirp beirt bhall foirne le tiarna talún a chuaigh ar iarraidh go gairid roimhe sin.
na tiarnaí talún i réim
the landlords in power
San áit a raibh talamh phríobháideach ann, agus na tiarnaí talún i réim, bhí na daoine bocht dearóil agus iad ar beagán deise chun cultúir.
dtiarnaí airgeadais
lords of finance
Tugann Kahneman léargas dúinn ar an dóigh a bhfuil modh oibre na mbreitheamh lochtach, agus an dóigh ar féidir feabhas a chur ar chóir phianmhar leighis, agus ar an dóigh nach bhfuil in obair na “dtiarnaí airgeadais” ach feallaireacht agus cur i gcéill.
tiarnaí talún i réim
landlords in power
Ó bhí na Tóraithe agus na tiarnaí talún i réim ar feadh cuid mhór den naoú haois déag, bhí an drochshaol ar na daoine bochta, agus gan deis acu an talamh a shaothrú.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
