Ba iad na daoine ansin níos mó ná rud ar bith eile a chuaigh i bhfeidhm orm, cé go bhfuil sé go hálainn mar áit fosta.

" Chuaigh uair isteach agus fán am sin bhí ná girseachaí chuile lá chomh meadhrach leis na gasúraí.

" Chuaigh uair isteach agus fán am sin bhí ná girseachaí chuile lá chomh meadhrach leis na gasúraí.

Deir sí go bhfuil an ábaltacht inti daoine a bhailiú timpeall uirthi agus a thabhairt léi - chreidfinn é sin mar téann sí i bhfeidhm chomh mór sin ar dhuine.

Bhí sí luath mar is dual don té atá úr, is dócha, nó nár mhaith a bheith mall ar an chéad lá.

Leis sin, thosaigh an fear a bhí ar chúl an tseastáin arís, chuaigh grabhróg lena hanáil agus ann ach nár tachtadh í ar an toirt.

Measadh go forleathan roimh an eachtra seo go rachadh sé rite leis an rialtas sa toghchán gan cuid den tacaíocht sin a mhealladh ar ais.

Bhuel, ba bhreá an dán é, an té a thuigfeadh é, ach níor thuig mé féin focal ar bith, agus ní raibh mé in ann na focail scríofa agus na fuaimeanna a fhreagairt dá chéile! "Seo do dhúshlán," a shíl mé.

Chuile uair a bhíonn comhscór ann téann na daoine seo le báiní ar fad toisc go gcreideann siad, ní hea ach go bhfuil a fhios acu go maith, go líontar pócaí daoine áirithe leis an airgead a chaitheann gnáthmhuintir na hÉireann agus iad ag tabhairt tacaíochta dá gcontae dúchais.

"Rachadh sé fríot.

Rachaimid i dtaithí ar an euro gan mhoill.

Théinn isteach go dtí an club sula raibh mé i mo bhall agus bhuail mé le daoine a bhí i dtólamh breá sásta cuidiú a thabhairt domh, le cibé ar bith a bheadh de dhíth orm.

Bhí an saol ag dul thairis aniar agus níor mhian le Fiachra é a chaitheamh á bhuaireamh féin fá cé acu a théann léine ghlas le briste gorm.

"D'éist mé an oiread sin leis ar an steirió pearsanta go ndeachaigh sé chun aimhréitigh sa deireadh.

Ní raibh mo mhuintir aon phioc sásta ach bhíos ag rá liom féin 'Cad ina thaobh go gcaithfinn mo shaol le rud nach bhfuil suim dá laghad agam ann?'" Bhí an file Seán Ó Ríordáin ag obair san ollscoil ag an am agus chuaigh sé i bhfeidhm go mór ar Nuala agus ar mhic léinn eile de chuid na Gaeilge, leithéidí Michael Davitt agus Liam Uí Mhuirthile, agus spreag sé iad le dul i mbun na scríbhneoireachta.

Bhí fearg orthu nach ndeachthas chun cainte leosan faoi na leasuithe a bhí á ndéanamh, leasuithe a mbeadh tionchar an-mhór acu ar a dtodhchaí.

Cúpla lá roimh an Nollaig, d'iarr toscaireacht ina raibh daltaí ó mheánscoileanna poiblí na Róimhe agus mic léinn ollscoile cruinniú leis an Aire í féin faoi na leasuithe, leasuithe dar le go leor daoine a rachaidh chun tairbhe do na scoileanna príobháideacha níos mó ná na cinn phoiblí.

Chuaigh a mbád go tóin poill agus iad ar an mbealach ón Indinéis go dtí an Astráil ag lorg tearmainn.

Nuair a lagaíonn an ghaoth anoir, bogann an t-uisce te soir in aice le cósta thiar Mheiriceá Theas, agus téann sé go mbíonn sé cúig nó sé chéim níos teo ná an t-uisce ina thimpeall.

"Ní hionann mise agus mo bhean," a dúirt sé, "cé go dtéim i gcion uirthi.

Ceann de na rudaí a chuaigh i bhfeidhm orm an oíche úd ná an spiorad agus an greann a bhí ag baint le Spillane.

Bhí go leor teangacha éagsúla á labhairt ar an bhus seo agus is cinnte go rachadh sé dian ar chuid de na daoine labhairt liom i mo theanga dhúchais.

Ní seanfhocal é sin i dteanga ar bith - ní sa tSeapáinis ar aon nós mar i dtigh an asail aimsím cnaipe a théifidh suíochán an leithris duit.

Chuamar amú níos mó ná uair amháin i stáisiún traenach Shinjuku trína ngluaiseann ceithre mhilliún duine sa lá, roinnt páistí scoile ina measc, páistí a fhreastalaíonn ar ranganna breise ar a trí a chlog ar maidin.

Deir an rialtas anseo go rachadh sé rite leo a thaispeáint gurbh é an tobac ba chúis leis na costais atá ar an gcóras sláinte.

Breathnaíonn sé ar an stáisiún mar Titanic a rachaidh go tóin poill mura dtagann deireadh leis an chiorrú agus leis an choilleadh leanúnach atá ar bun de bharr go bhfuil gach rialtas le scór bliain tar éis diúltú ardú ceart a thabhairt sa cheadúnas teilifíse.

Chuaigh mé i scaoll rud beag, imní orm go rachainn ar strae arís agus go gcaillfinn an bád.

Tuigim sin, ach an chaoi a dtéann daoine craiceáilte faoi - sin an pháirt nach dtuigim.

Tá suim agam sa dátheangachas, agus líofacht agam sa Ghearmáinis agus sa Pholainnis, rud a chiallaíonns nach rachadh agam choíche ábhar níos fearr taighde a fháil ná Horst Bienek.

Chuaigh an teanga i bhfeidhm go mór orm.

Théadh siad ansin agus chaitheadh siad suas le €500 ar shuathaireacht speisialta; ní raibh aon deacrachtaí acu ó thaobh airgid de.

Go bhfaighe siad seacht míle deis! Tá seanfhocal againn sa Ghearmáin: Is fada a mhairfidh an té a síleadh a bheith marbh.

Agus mé i mo dhéagóir, bhí cónaí orm i ndeisceart na cathrach agus théinn go rialta le mo chol ceathrair chuig Páirc an Chrócaigh.

ó na seascaidí agam freisin, ach b'iad na hiománaithe ach go háirithe a chuaigh i gcion ar mo shamhlaíocht.

Chuaigh an turas áirithe sin i bhfeidhm go mór uirthi.

Léirigh sé féin sampla den rud seo nuair a dúirt sé in agallamh go raibh an dóigh a bhfaca sé trí dhuine dhéag á scaoileadh le linn Dhomhnach na Fola ar cheann de na heachtraí is mó a chuaigh i bhfeidhm air ina shaol.

Níl mé ag iarraidh ráiteas pearsanta a dhéanamh anseo, ach chuir mé féin isteach ar an damhsa ar an sean-nós an bhliain seo a chuaigh thart, ag an Oireachtas sa Daingean, agus bhí na moltóirí dall ar an aclaíocht agus an lúfaireacht lenar chuir mé an rince cogaidh ar an sean-nós i láthair.

Cén fáth? Bhuel, théadh muid ansin agus mé i mo ghasúr óg, agus bhíodh cead agam dul go dtí na *amusements*.

Duine de na bráithre ar chuir Mícheál aithne mhaith air agus a chuaigh i bhfeidhm air ná an Bráthair Jack Beausang.

" "Ó, níl orm ach cloigeann nimhneach agus tá mo ghaosán ina rith, sin é," arsa Fergus, nó bhí a fhios aige gur mhaith an té a rachadh idir Nóirín agus a mháthair.

Bhí deacrachtaí airgid ag an chomhlacht ag an am agus bhí imní ar na hoibrithe go rachadh sé go tóin poill.

Cé gur dhírigh an t-ábhar sa phacáiste ar Eamon de Valera den chuid is mó, chuaigh dhá ghrianghraf de Collins i bhfeidhm go mór ar McEvoy.

B'as Ard an Rátha a athair, agus théadh Paul go Rann na Feirste go minic agus é ina ghasúr leis an Ghaeilge a fhoghlaim.

Théinn go Hull ina áit sin - is cathair mhór í Hull, agus pobal ilchultúrtha inti.

Chuaigh an dá shúil siar i gceann Gerry agus chroith sé a cheann.

Leis an iarracht a rinne sí í féin a choinnéail ar a bonnaí chuaigh sí amach ar a cos.

Bíonn achan duine ar daoraí ar feadh cúpla seachtain ag tús na bliana agus ansin téann sé uilig chun sioparnaigh.

"Seo anois, bí righin agus rachaidh leat.

D'fhás an bhaint a bhí aige le Notre Dame, agus chuaigh an áit i gcion go mór air, tar éis dá chúigear páistí freastal ar an ollscoil.

"Ach má théann cúrsaí chun donais, beidh imní orm a bheith i Nua-Eabhrac.

Stokes a mhealladh chuig an chomhlacht seo," arsa Stiofán, "nó …" Chuaigh Nuala roimhe sa chaint agus dúirt, "Fág agamsa é.

Ach is stíl fhidléireachta iarthar an Chláir is mó chuaigh i gcion orm ag an aois sin.

Chuir mé ar siúl ceirnín leis na Chieftains agus chuaigh sé i bhfeidhm go mór orm.

Bíonn glacadóir sa ghléas loingseoireachta ar an talamh a théann i dteagmháil le trí shatailít ar a laghad, agus a thomhasann an méid ama a thógann sé ar na comharthaí éagsúla an glacadóir a shroichint.

De réir an tseanchais, nuair a chonacthas na saighdiúirí ag teacht isteach, chuaigh na fir ar a dteitheadh amach fríd na hoileáin bheaga agus amach go tír mór.

Ní dheachaigh sin i bhfeidhm orm riamh, ar chúis éigin.

Míníonn sé go raibh sé ag snámh tuathalach timpeall na hÉireann ar a bhealach ó dheas nó go dtéann sé rite leis a bheith deisealach faoi rud ar bith riamh.

Shocraigh siad dá mbeadh ioncam dá chuid féin ag eagras go bhféadfaí dul i mbun tionscadal fiúntach a rachadh chun tairbhe na Gaeilge agus na Gaeltachta.

ie) Gluais • Glossary ar an drabhlásdrinking heavily dá bharras a result geallwager a bheatha a shaothrúto earn his living i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money cneadgroan damantadamned clár éadainforehead ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach spící biorachasharp spikes ag lúbarnaíltwisting go míshuaimhneachuneasily imeachtaíevents galántaelegant meidhreachmerry dreoilín teaspaighgrasshopper drithlín gliondaira spark of joy gnúisface folthair faoi dhraíochtunder a spell comwaist cuireadhinvitation go fonnmhareagerly a chompánaighhis companions sméideadhwink a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments maorgamajestic cornchlársideboard i ndlúthchipíin serried ranks táim sáchI have enough leachtliquid mionscáth gréinemini parasol do bharraicíníyour toes dlúthdhiosca rómánsachromantic CD tolgcouch chuimil sí a gruashe rubbed her cheek de chogar mealltachin an enticing whisper eiteogawings súimínsip milissweet mearbhalldizziness nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to céimeannasteps ar na cannaíheavy drinking a chártaí creidmheasahis credit cards cloigínbell toradhresult iarrachtaíattempts lámh leis an teachbeside the house curtha i leataobhset aside an bhean ghlantacháinthe cleaning woman shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off le tuawith an axe osnasigh crotshape láibeachmuddy drochbholadhbad smell anáilbreath stán síshe stared dallógablinds céastatortured breoiteill a chomhairligh síshe advised cearrwrong galardisease An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery duaisprize a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray drabhlásdebauchery ragairnerevelry geallghlacadóiríbookmakers fiántaswildness nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living ní mór dom éiríI have to get up gnó práinneachurgent business í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world na heasláinthe sick ina seilbh féinin her possession a goideadh uaidhstolen from him burla nótaí airgida wad of notes sonraídetails théadh séhe used to go goileappetite bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming spadántasluggish fuinneamhenergy comhairleadvice dochtúir comhairleachconsultant buidéal leighismedicine bottle oideas oiriúnacha suitable prescription máinliasurgeon seomra feithimhwaiting room plódaithepacked cuma na bochtaineachtathe look of poverty go fiosrachinquisitively míchompordachuncomfortable lig sé airhe pretended scuainequeue le dímheaswith lack of respect a chuid otharhis patients do shealsayour turn sciob ColmColm snatched go dubhachgloomily go giorraiscabruptly níos críonnamore prudent níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great sracfhéachaintglance aclaíochtexercise draidgháiregrin tréaniarrachta strong effort a choinneáil faoi shrianto keep under control bia róshaibhirfood that is too rich córas néarógachnervous system aclaífit i mbarr do shláintein the best of health géilleann tú do gach mianyou give in to every desire baoisfoolishness sólássolace saothraigh do bheathaearn your living mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid maslaitheinsulted go drochmheasúilcontemptuously níor chorraigh ColmColm didn't move geallwager maireachtáil arlive off eagraíocht charthanachtacharitable organization meangadh searbhsarcastic smile cairde rachmasachawealthy friends toilteanachwilling faghairtflash buntáisteadvantage éigeandáilemergency sochar pearsantapersonal benefit má aithnítear méif I'm recognised i ndáiríreserious lándáiríretotally serious a dhearbhai

Is minic a úsáidtear fleiscíní in áit spáis ach cruthaíonn siad siúd fadhbanna eile - má fhágtar an fleiscín ar lár téann cuairteoirí amú agus chuig suíomh iomlán éagsúil.

Chuadar chun scaoill sa 10 nóiméad deiridh nuair ba ghá dóibh guaim a choinneáil orthu féin.

"Ní bhíonn a fhios agat achan rud fá ghné ar bith den cheol agus, dá dhoimhneacht a théann tú isteach ann, is amhlaidh is soiléire gur beag an tuigbheáil atá agat i ndeireadh na dála, ar nós na cruinne sa chomhthéacs sin," ar sé.

Ach deir sé: "Chuaigh sé i bhfeidhm orm agus chuaigh mise i bhfeidhm air.

Cuig bliana roimhe sin, chuaigh sé leis an phéintéireacht.

An rud a dhéanfas an ciste seo ná go gcuirfidh sé brú ar an BBC agus ar TG4, ar na léiritheoirí neamhspleácha agus ar dhuine ar bith eile a bhfuil suim aige sa cheist, suí síos agus na straitéisí a oibriú amach a rachaidh chun leasa an lucht féachana agus éisteachta.

Shíl siad go ndeachaigh sé thar fóir.

"Nuair a rachadh sé ciotach san amhrán, cheartódh sise é.

Ní dheachaigh an tsúil amú orm.

Bhí carr ar cíos acu agus chuaigh siad i bhfad is i gcóngar.

Tar éis siúl suas an staighre álainn grástúil sa chéad ghrád agus ansin síos go dtí na buncanna cúnga sa tríú grád, agus fuaimeanna an ama agus na háite i mo chluasa, ba é an dúshlán ná feiceáil cé chomh fada is a d'fhéadfainn mo lámh a fhágáil brúite ar bhloc mór millteach leac oighir - a bhí ag an teocht nó an fuacht ag a raibh an t-uisce agus na cnoic oighir an oíche dhuairc sin a ndeachaigh an long mhaorga go tóin poill.

Nuair a éiríonn le duine é sin a dhéanamh bíonn croí agus mothú san amhrán a théann i gcion ar an lucht éisteachta.

Tugaim taitneamh d'amhrán a chloisim agus téim ar thóir leaganacha den amhrán.

" Ag am lóin théimis go dtí an caife beag breá atá mar chuid den mhúsaem i lár an tsráidbhaile.

Chun donais ======= Chuaigh an scéal chun donais ag deireadh na míosa.

Is mairg don té a ligeann a mhaidí le sruth.

Is cinnte fosta go rachaidh sin chun sochair na Gaeilge.

Amharcann sé siar ar an bhliain a chuaigh thart agus ar aghaidh i dtreo na bliana atá ag teacht.

B'ansin a tháinig cuid focla Uí Dhuibhir chuige: "D'imigh an lá a dtéifinn an tóin agat.

* Gluais • Glossary fáilteachwelcoming iontach fiafraitheachvery inquisitive lochtblame a mhalairt ar fadquite the opposite le haoibh an gháirewith a smile fial lena ndáimhgenerous with their affection croíúilcordial cumannfriendship luachmharvaluable tá dúil mhór agamI really like saoithiúlachtoddness snagcheol preabach an tráchtathe throbbing jazz of the traffic mo chéadfaímy senses ricseánnarickshaws gíoscánsqueaking uchtógabumps ag spréachadhspluttering pléascántaexuberant dordándrone siamsánhumming crónánmurmuring rosc ceoilrhapsody clapsholastwilight mheasfáyou would think searradhstretch fonn súchaitetrite melody solúbthaflexible spleodrachboisterous castaí úranew turns tromchúiseachimportant, weighty ag súgaíochtmaking merry gan spionnadhwithout vigour spreang spreagthaimpulse to inspire a dtiúin dhiamhair féintheir own mysterious tune rúndasecret léargasinsight mo thriallmy journey gaosánnose i dtólamhalways do chuid rámhaí a ligean le sruthletting your oars go with the flow i mbéal na séibesuddenly ní aimseoidh duine é féin go deoa person will never find himself balcóiníbalconies glas olóigeolive green stainnínístands síodasilk cadáscotton glébright gleoitepretty seodajewels tráchtáilcommerce dronggang an dubh a chur ina gheal ortto bamboozle you stuaicsullen appearance dreach diúltacha negative appearance a ndíograistheir enthusiasm a gcuid pionsúr amplachtheir greedy pincers téann siad i bhfostú ionatthey become entangled in you deilín na mbacachthe rigmarole of the tramps ag margáil leatbargaining with you ag dréim leatexpecting you a athrachany better bratógrag in aicearracht aimsirein a short period of time amhrasachsuspicious tuahatchet mangairísellers seálta ollawool shawls fidileachafiddles saoltachtwordliness spioradáltachtspiritiuality neamhchoireachinnocently manaslogan teachtairímessengers smailcmouthful dúidíní draíochtamagical clay pipes smálblemish clúreputation eiteogawings áras mórluachachimportant dwelling beadaíconceited tíorántatyrannical ceannsmachtupper hand daonlathasdemocracy éileamhdemand go slachtmharneatly neartplenty giollaservant ordúilorderly fairsingspacious fionnuarcool babhta trom meitifisicea heavy session of metaphysics toiteachsmoky mífholláinunhealthy truaillithe go holcbadly polluted galsteam ag sceitheadh ina scamaill dhubha ghalrachaescaping in black sickly clouds stúrdust ina phlá phlúchtachin a suffocating plague sceadamáinthroats scamhógalungs cársánachwheezy screamh ghlas sheileogachgreen salivary scum ag spaisteoireacht thartstrolling around gnúisface gnaíúilcomely ag rúscadhrummaging i gcarn bruscairin a pile of rubbish áilleagántrinket séarachassewerage bradaílpilfering lena ruaigeadh as bealachto drive them out of the way seilbh shaoltaworldly possessions burlabundle níos tibhethicker go bhfóirfeadh na bróga i gceart dóthat the shoes would suit him fine Tír Tairngire na féilethe Promised Land of generosity miantadesires Úll Mór na bhféidearthachtaíthe Great Apple of possibilities brioscbrittle tnáiteweary dílleachtaorphan brúidiúlachtbrutality gluaiseachtaímovements go míorúilteachmiraculously méithrich cothaitheachsustaining gealbhan binnehouse-sparrow broiddistress dia an áidh agus an rachmaisthe god of luck and wealth gaoiswisdom coimirceprotection bratógachragged barróghug

Bhí Mike Kelly ina chónaí i Washington agus i mBostún, ach bhuail sé leis an Kelly Gang cúpla uair i Nua-Eabhrac agus chuaigh sé i bhfeidhm go mór orthu.

Nílim ag rá go n-aontaím go hiomlán leis an ionannú sin a dhéanann cuid de na Seicigh sa lá atá inniu ann, mar uaireanta téann siad thar fóir leis, ach is minic chomh maith atá an argóint cloiste agam go mbraitheann siad iad féin mar Cheiltigh níos mó ná dream ar bith eile, agus gur in aigne agus i gcultúr na gCeilteach a thagann siad ar a bhfíordhúchas.

"Nach fearrde muid go mór dá uireasa?" Aniar de phreab le Balor an tEachtraí: "Nach fearr é ná cuid de na bolaithe a cheileann sé san am i láthair? Bheadh na boic mhóra i mBaile Átha Cliath i bhfad níos fearr as dá rachaidís sa tóir ar dhaoine a bhíonn ag caitheamh rudaí eile seachas tobac sna dtithe tábhairne.

Ní miste liomsa é sin mar rachainn ar seachrán agus ar fálróid ar fud na háite, mar sin é an dóigh a scríobhaim.

Tá aitheantas tugtha le déanaí ag Pat Hickey, Uachtarán Chomhairle Oilimpeach na hÉireann do ghaisce Mhic Gearailt agus tá eagraíocht nuabhunaithe, Cumann Oilimpeach na hÉireann, chun aitheantas cuí a thabhairt do gach Éireannach a chuaigh san iomaíocht thar ceann na hÉireann ag na cluichí Oilimpeacha.

Fuair an rialtas tuairim ó dhlíodóirí go rachadh sé rite leis na daoine cás cúirte a ghnóthachtáil.

Téann sé i ngleic leis an ábhar mar mhaithe le fiúntas an fhoilseacháin a chinntiú ach ní thugann sé an chéad chéim eile.

Is é seo an modh féinteagaisc a chuir mé romham: tar éis gach ceacht a chur de ghlanmheabhair, théinn ar ais chun na ceachtanna uile a tháinig roimhe a athdhéanamh sula dtosaínn ar cheann eile.

Na cainteoirí is mó a chuaigh i gcion orm ná Armie Cerezo, banaltra as na hOileáin Fhilipíneacha, agus Jamal Iweida, uachtarán an Ionaid Ioslamaigh i mBéal Feirste.

Tá suim faoi leith aige sa dóigh ar athraigh 9/11 Éireannaigh ó dhúchas a bhfuil cónaí orthu i Nua-Eabhrac nó sa dóigh a ndeachaigh sé i gcion orthu.

AÓF: Cé hiad na hamhránaithe a chuaigh go mór i bhfeidhm ort? CÓCC: Chuaigh Máire Phíotair i gcion go mór orm agus mé ag tosú ar cheird na hamhránaíochta.

Cuireann sé isteach orthu muidinne a bheith in aice leo agus téann siad de phleist san uisce.

"Is cuimhin liom an chéad scannán dá bhfaca mé riamh sa phictiúrlann, *Snow White and the Seven Dwarves* (agus níorbh é sin an chéad uair a tháinig sé amach!) Is ea, sin scannán a chuaigh i bhfeidhm go mór orm.

An tseachtain seo caite, go díreach, in Florida, chuaigh 60,000 ballód neamhláithreach ar iarraidh i gcontae ar Daonlathaigh iad formhór na vótóirí, agus níltear ag tabhairt deise ach do chuid de na daoine sin vóta a chaitheamh arís.

Le ceilp a dhéanamh, téitear feamainn in áith.

"Is é an smaoineamh bunúsach ná nuair a théann an taoide amach go dtéann an t-iasc i bhfostú," arsa Finbar.

Tugtar ainmhí gránna go minic ar an mbuaf ach deir lucht taighde go dtéann siad i gcion ort tar éis tamaill - go háithrid má bhreathnaíonn tú isteach sna súile orthu.

* Gluais • Glossary dul i dtaithí arget used to seanmóirsermon léachtaíreadings gnáthchomhráordinary conversation chomh tuirseach is a bhínnhow tired I used to be luasspeed sruth caintea stream of words foighneachpatient botúinmistakes séiplíneachchaplain bosca faoistineconfession box ag éisteachthearing confessions eascainíswearing iarrachtattempt leithreastoilet sna Flaithisin Heaven seálshawl sa Nigéirin Nigeria deoisediocese gáneed ualachburden misneachhope leictreachaselectricity cuisneoirífridges cadhnrabattery a bheadh le luchtúwhich would have to be charged gineadóirgenerator go han-spárálachvery sparingly scannán an-mholtaa highly-praised film deontasgrant bolgánbulb mionrud éiginsome small thing le caoi a chur airto repair it m'airdmy attention draíochtmagic a d'ardaíodh mo chroíwhich used to lift my heart a chuaigh i bhfeidhm go mór ormthat really made an impression on me spioradáltachtspirituality achrannquarrelling aighnisdisputes tuairimí láidrestrong opinions pearsantachtaí láidrestrong personalities in árach a chéileat loggerheads Ghoill naimhdeas mar sin go mór ormthat sort of hostility really upset me chruthódh séit would prove turas na croisethe stations of the cross an CarghasLent aisteachstrange gníomh creidimhan act of faith ráiteasstatement briathar Déthe word of God béimemphasis trí chéilein general gannscarce comaoineachcommunion fireann nó baineannmale and female an-ghar don nádúrvery close to nature do bhaol a mbáiteto the danger of being drowned scór ógánachtwenty young men a bádhwho were drowned truamhéalachheart-breaking strompthastiff ina baclainnon her arm mothúcháinemotions ar tír móron the mainland ag cur láimhe ina mbás féincommitting suicide d'aireofáyou would feel bádrowning sciobadh na farraigethe sea's snatching sólássolace i gcréin the soil i ngaineamh na cillein the sand of the grave faraoralas uaigneas imeachtathe loneliness of departure cé is moite de na laethanta saoireapart from the holidays a fhilleann go lánaimsearthawho return on a full-time basis de cheal postanna feiliúnachadue to a lack of suitable jobs ábhair acadúlaacademic subjects

Chuaigh sin i bhfeidhm go mór orm.

Féach, mar shampla, ar an gcéad cheann a d'fhoghlaim mé riamh (a bhuíochas ar Shéamas Ó Cualáin): "Dá fhad a théann an sionnach, beirtear air sa deireadh".

Sula raibh siad fá chúpla céad slat, chuaigh Eilís amach ar a murnán.