ranna stáit
state departments
**(d)** Táimíd ag plé le
ranna stáit éagsúla ach is obair í seo a thógann an-chuid ama agus is deacair dul chun cinn a mheas.
ar a bunaíodh an stát
on which the state was founded
Beidh aird á tarraingt sna míonna atá romhainn, ní hamháin ar an chóimheas agus ar an iolrú a chleachtann na páistí seo sa seomra ranga, ach ar an chuntas polaitiúil
ar a bunaíodh an stát, cuntas atá anois ag tuar athruithe bunúsacha i nádúr an Tuaiscirt é féin.
a mhaíomh
to state
Ní fios go cruinn cé mhéad duine atá ag labhairt na Gaeilge sa Ghaeltacht ar bhonn rialta, ach ní dócha go mbeadh sé míchruinn
a mhaíomh go bhfuil níos lú ná 30,000 duine as an 80,000 de dhaonra an limistéir oifigiúil ag úsáid na teanga go laethúil.
Maítear
it is stated
Maítear ar an chéad leathanach go dtabharfaidh an iris cuairt ar Ghaeltacht faoi leith gach mí.
riocht
condition, state
D'fhéadfadh duine an argóint a chur chun cinn, áfach, gur duine í Yates atá suaite ina meabhair agus nár cheart daoine atá sa droch
riocht seo a chur chun báis.
drochriocht
bad state
D'fhéadfadh duine an argóint a chur chun cinn, áfach, gur duine í Yates atá suaite ina meabhair agus nár cheart daoine atá sa
drochriocht seo a chur chun báis.
staid
state
Sin, ar bhealach, cúlra
staid na hiomána i mBaile Átha Cliath inniu, is é sin an pheil in uachtar agus an iomáint sa dara háit.
maíte
stated
Má dheimhníonn John Reid go bhfuil an sos cogaidh thart, tá sé
maíte ag urlabhraithe dílseacha go dtabharfaidh sé sin *carte blanche* do dhílseoirí a rogha rud a dhéanamh, mar níl aon bhuntáiste acu a bheith ar shos cogaidh, mar dhea.
Bhagair an rialtas stáit
the state government threatened
Bhagair an rialtas stáit píonós níos géire ar aon duine a chiontófaí.
fite fuaite sa stát
firmly interwoven in the state
Tá an mheánaicme Phrotastúnach
fite fuaite sa stát maidir le hairgead agus postanna.
háisíneachtaí stáit
state agencies
Bhuail Aogán Ó Muircheartaigh an sprioc nuair a rinne sé an gearán seo thíos:
Ar deireadh thiar ná fuil sé in am ag na
háisíneachtaí stáit - agus ag na scoláirí gairmiúla sna coláistí tríú leibhéal chomh maith - áis cheart/áiseanna cearta a sholáthar ar an Idirlíon ina mbeadh teacht ar gach focal nua a chumtar (mar aon le dáta a chumtha!) agus ligean do dhaoine a bheith ag áiteamh ina dtaobh agus ag baint feidhme astu … Is mór an náire ná fuil a leithéid de áis Idirlín ar fáil go fóill (*Feasta*, Feabhra 2001).
gníomhaireachtaí an Stáit
state agencies
Bíonn
gníomhaireachtaí an Stáit ag síormhaslú lucht na Gaeilge le heaspa measa.
a mhaíomh
to state, boast
Bímid an-díomách nuair a theipeann ar ár lúthchleasaithe ag na cluichí Oilimpeacha, ach céard atá á ofráil ag an rialtas seachas staid mhór náisiúnta a bheadh in úsáid anois is arís i rith na bliana agus aisíoc cánach a bhronnadh ar *elite* gairmiúil?
Is maith linn sa tír seo
a mhaíomh go bhfuil an-dúil agus spéis againn i gcúrsaí spóirt agus creidimse go bhfuil.
an t-aitheantas céanna stáit
the same state recognition
Amach anseo, beidh na cearta céanna agus
an t-aitheantas céanna stáit, beagnach, ag na scoileanna príobháideacha is atá ag na scoileanna poiblí.
dhrochstaid na n-ionad coinneála
the bad state of the holding centres
Idir an dá linn chuaigh lucht cuardaithe tearmainn atá á gcoinneáil go héigeantach san Astráil ar stailc ocrais mar agóid in aghaidh
dhrochstaid na n-ionad coinneála agus chun brú a chur ar an rialtas eolas a thabhairt dóibh maidir le stádas a n-iarratas víosa.
iar-Státrúnaí na Stát Aontaithe
the former US Secretary of State
Rinne sé botún faoi dháta ar a ndearna Kissinger ráiteas éigin agus rinne
iar-Státrúnaí na Stát Aontaithe scéal mór as seo le haird a tharraingt ó na ceisteanna deacra a bhí á gcur air.
den dearadh is déanaí
state of the art
Mar sin féin, le linn turais phríobháidigh ar an ionad, dúirt oifigigh gur cheart do bhunadh Nua-Eabhrac a bheith bródúil go bhfuil ionad cuimhneacháin den scoth agus
den dearadh is déanaí ar leic an dorais acu.
agus go bhféadfadh sé nó sí a mhaíomh
and that he or she could state
Ach d'fhéadfadh sé go bhfuil deis fós ann don té atá ag iarraidh turas aonair a dhéanamh idir 15° thuaidh agus 15° theas abair
agus go bhféadfadh sé nó sí a mhaíomh go ndearnadar an chéad turas aonair timpeall an domhain.
bord eadrána stáit
a state arbitration board
Cuireadh dlús leis an chaint ar dhul ar stailc sa NYPD an tseachtain seo caite nuair a tuairiscíodh sa *New York Daily News* go mb'fhéidir nach dtabharfadh
bord eadrána stáit ach ardú de 5% sa bhliain do na póilíní, thar dhá bhliain.
na gcríoch déanach
the last state
Tá an Ghaeilge i bhfad níos fearr as ná mar a shíltear, ach tá feidhm le hatmaisféar
na gcríoch déanach, nó coinníonn sé an sracadh sa chuid is gníomhaí de ghluaiseacht na Gaeilge.
a mhaígh
who stated
Is beag an seans, mar sin, go mbeidh cruinnithe idir baill Shinn Féin agus an UDA sa todhchaí, rud a thig salach ar thuairimí lucht scríofa "Common Sense"
a mhaígh gur shíl an pobal Protastúnach nár leor é *No *a rá.
Foilsíodh tuairisc a mhaígh
a report was published which stated
"
Foilsíodh tuairisc a mhaígh go gcaithfeadh gach comhairle áitiúil ó thuaidh riar do Ghaeilgeoirí.
eagraisí stáit
state organizations
Tá brú an Bhéarla ag teacht orainn ó
eagraisí stáit agus ón eaglais chomh maith.
riocht
state
*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned
lámhachshooting
rachtoutburst
acraí tíhousehold utensils
as go brách leooff they went
léiriúproduction
cheanncheathrúheadquarters
coistí cosanta áitiúlalocal defence committees
dírbheathaisnéisautobiography
gan strówithout difficulty
i dtaiscesaved
do lá na coise tinnefor a rainy day
bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad
dá mba gháif it was necessary
leithleachasselfishness
scoilt aduainstrange split
chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire
easpa suimelack of interest
tragóidítragedies
Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society
baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin
tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face
géarchéimcrisis
chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action
saothar in aiscewaste of time
déistindisgust
ag cáineadhcriticising
ciúnaithe go mórgreatly quietened
línte síochánapeace lines
ruathair laethúladaily raids
polarúpolarization
girseacha ógayoung girls
nóibhéinenovena
cailín aonaira lone girl
ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle
le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help
an cúigear a ruaigeadhto drive the five off
riochtstate
a cuid néarógher nerves
clocharconvent
ar an Iúrin Newry
tachrántoddler
eachtraincident
círéibriot
faoi lán seoilin full swing
ag glioscarnachglistening
bréan le boladh gáissmelling bad from gas
comhracfight
otharcharrambulance
formhór an bhealaighmost of the way
ag dul ar foscadhsheltering
ag sciorradhsliding
ag lámhacáncrawling
fras lámhaighvolley
babhlaíbowls
a gciarsúirtheir hankies
leachtliquid
cosaintprotection
bodhardeaf
bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling
ba ghnách leishe used to
d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home
stad an bhusthe bus stop
thuirling séhe disembarked
neamhurchóideachinnocent
bábántainnocent
ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him
trup na mbrógthe sound of the shoes
neamhchoireachinnocent
níor shamhlaighhe didn't imagine
an t-uafásthe horror
anfaterror
cortwist
dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head
scáilshadow
scoilteadh a bhlaoschis skull was split open
scréachascreams
na hionsaitheoiríthe attackers
níos truacántamore plaintive
go prasquickly
ag maothú an chairpéidmoistening the carpet
Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died
go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky
ar mire le feargmad with rage
beaginmhehelplessness
cé a bhí ciontachwho was responsible
níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged
ciontach i ndúnmharúguilty of murder
go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack
ag maíomhstating
seanphionós na fuipethe old whip punishment
i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault
peann a chur le párto put pen to paper
aiféalaregret
gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment
ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in
ag maíomh
stating
*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned
lámhachshooting
rachtoutburst
acraí tíhousehold utensils
as go brách leooff they went
léiriúproduction
cheanncheathrúheadquarters
coistí cosanta áitiúlalocal defence committees
dírbheathaisnéisautobiography
gan strówithout difficulty
i dtaiscesaved
do lá na coise tinnefor a rainy day
bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad
dá mba gháif it was necessary
leithleachasselfishness
scoilt aduainstrange split
chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire
easpa suimelack of interest
tragóidítragedies
Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society
baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin
tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face
géarchéimcrisis
chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action
saothar in aiscewaste of time
déistindisgust
ag cáineadhcriticising
ciúnaithe go mórgreatly quietened
línte síochánapeace lines
ruathair laethúladaily raids
polarúpolarization
girseacha ógayoung girls
nóibhéinenovena
cailín aonaira lone girl
ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle
le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help
an cúigear a ruaigeadhto drive the five off
riochtstate
a cuid néarógher nerves
clocharconvent
ar an Iúrin Newry
tachrántoddler
eachtraincident
círéibriot
faoi lán seoilin full swing
ag glioscarnachglistening
bréan le boladh gáissmelling bad from gas
comhracfight
otharcharrambulance
formhór an bhealaighmost of the way
ag dul ar foscadhsheltering
ag sciorradhsliding
ag lámhacáncrawling
fras lámhaighvolley
babhlaíbowls
a gciarsúirtheir hankies
leachtliquid
cosaintprotection
bodhardeaf
bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling
ba ghnách leishe used to
d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home
stad an bhusthe bus stop
thuirling séhe disembarked
neamhurchóideachinnocent
bábántainnocent
ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him
trup na mbrógthe sound of the shoes
neamhchoireachinnocent
níor shamhlaighhe didn't imagine
an t-uafásthe horror
anfaterror
cortwist
dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head
scáilshadow
scoilteadh a bhlaoschis skull was split open
scréachascreams
na hionsaitheoiríthe attackers
níos truacántamore plaintive
go prasquickly
ag maothú an chairpéidmoistening the carpet
Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died
go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky
ar mire le feargmad with rage
beaginmhehelplessness
cé a bhí ciontachwho was responsible
níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged
ciontach i ndúnmharúguilty of murder
go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack
ag maíomhstating
seanphionós na fuipethe old whip punishment
i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault
peann a chur le párto put pen to paper
aiféalaregret
gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment
ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in
ar riaradh an stáit
the running of the state
D'fhág sin a lorg go tréan
ar riaradh an stáit ar feadh an chuid is mó den 20ú haois, agus tá an lorg ann go fóill.
Rannóg Stáit Stát Aontaithe Mheiriceá
The US State Department
Is spéisiúil freisin, sa tuarascáil is déanaí ar chúrsaí drugaí ó
Rannóg Stáit Stát Aontaithe Mheiriceá, go gcáintear údaráis na tíre seo as gan a bheith ag déanamh dóthain leis an chósta a chosaint ó dhrugaí ag teacht isteach sa tír.
staid
state
Agus é ag caint faoi
staid an cheoil Éireannaigh faoi láthair, bhí an méid seo le rá ag Mundy: "Ceapaim go bhfuil an *scene *ceoil in Éirinn go han-mhaith anois ó thaobh an ghnó de.
ag maíomh
stating
Bítear
ag maíomh go minic gur cuma faoin tSraith Náisiúnta ach, dáiríre, is ullmhúchán iontach é don Chraobhchomórtas a leanann é, go mórmhór agus an dá chomórtas á n-imirt sa bhliain chéanna anois, murab ionann agus an seanchóras a bhí ann nuair a thosaíodh an tSraith Náisiúnta i mí Dheireadh Fómhair.
faoi smacht an stáit
in state control
Bhí an turas níos lú na trí huaire bealach amháin agus bhí ticéad fillte saor go leor, mar bhí an córas
faoi smacht an stáit ansin.
mhaígh sé
he stated/claimed
Mar sin, bhí Aznar ar son ionsaí a dhéanamh ar an Iaráic, ach fós
mhaígh sé nach raibh aon athrú feiceálach ar pholasaí Eorpach na Spáinne, nó ar an gcaidreamh le tíortha Mheiriceá Theas, le Meicsiceo, nó leis na tíortha Arabacha.
a mhaíonn
states
"Bealach ar bith!"
a mhaíonn Balor.
An tAcht Um Chiontaithe in Aghaidh an Stáit
Offences Against the State Act
Mar shampla, chomh fada agus a bhaineann sé le cearta sibhialta agus polaitiúla, deir an Coimisiún go mbeidh siad ag scrúdú reachtaíochta ar leith ar nós
An tAcht Um Chiontaithe in Aghaidh an Stáit 1939-1998 agus An Bille um Cheartas Coiriúil (Cionta Sceimhlitheoireachta) féachaint an sáraíonn sé cearta daonna.
mhaígh Gerry Adams
Gerry Adams stated
Ní ghéillfidh an IRA go humhal le go dtig le David Trimble bua a fháil ar an DUP, a deir siad; ach
mhaígh Gerry Adams go raibh an tríú gníomh díchoimisiúnaithe beartaithe ag an IRA a ligfeadh don UUP cruinniú de Chomhairle s'acu a ghairm ina molfadh David Trimble go gcuirfí an Tionól ar a bhonnaí arís.
mhaígh sé
he stated
Thrácht Cullen ar an "easpa traidisiúin atá forleathan in Éirinn" agus
mhaígh sé gurb é seo ceann de na cúiseanna go raibh dearcadh "éiginnte, leithscéalach" ag muintir na tíre.
mhaígh siad
the stated
Dúirt an *Daily Post*: "It beggars belief that, in just 45 days this summer, the British tax-payer had to cough up £18m to police the anachronistic annual marches in Northern Ireland" agus
mhaígh siad go raibh gach taobh, idir dhílseoirí agus phoblachtánaigh, ag baint úsáide as na paráidí le haghaidh cúiseanna polaitiúla.
tacaíocht stáit
state support
Níl sé furasta fiontraíocht mar seo a chothú agus bíonn gá le
tacaíocht stáit, go háirithe i dtús an phróisis.
ballstáit an Aontais Eorpaigh
EU member states
Ag tús na bliana seo d'aontaigh
ballstáit an Aontais Eorpaigh ar dhréachtphlean do Chomhbheartas Iascaireachta na hEorpa (CIE) nua.
ballstát
member state
Tig le
ballstát ar bith moill a chur ar ghnéithe áirithe den chur i bhfeidhm go dtí 2007.
i seilbh an Stáit
in State ownership
Dea-scéala do phobail na gceantar sin gan amhras, ach ar chuir éinne an cheist fhollasach: dá mbeadh Eircom fós
i seilbh an Stáit nach mbeadh sé níos fusa agus níos saoire treoir a thabhairt don chomhlacht na seirbhísí riachtanacha sin a chur ar fáil do chuile dhuine, ar mhaithe leis an leas coiteann?
Botúin
=======
Léiriú is ea an scéal truamhéalach seo ar na botúin a dhéanann rialtais nuair a bhíonn siad á dtiomáint ag ídéolaíocht sheanchaite na heite deise.
staid
state
Le déanaí nocht Liam a chuid tuairimí faoi
staid na hiomána i gContae Aontroma.
staid
state
Ach cad faoin cheol dúchasach? Mar dhuine atá ina cheoltóir, ina léiritheoir, ina chumadóir, tá Neil in áit mhaith le breathnú ar
staid an cheoil thraidisiúnta in 2003 agus measann sé go bhfuil sé an-fholláin ar fad.
Ballstát
member state
Ní gach
Ballstát atá ar aon aigne léi gur féidir an obair a dhéanamh chomh gasta sin.
thuairimí bhallstáit na heagraíochta
the opinions of the member states of the organization
Tá Uachtarán na Stát Aontaithe George Bush ag iarraidh ar na Naisiúin Aontaithe teacht i gcabhair ar Mheiriceá anois tar éis dó neamhaird iomlán a thabhairt ar
thuairimí bhallstáit na heagraíochta roimhe seo.
rialtais na mballstát
the governments of the member states
Tá an plean féin le plé ag
rialtais na mballstát sna míonna atá romhainn, agus gan aon chinnteacht ann go leanfar leis díreach mar atá sé anois.
ballstáit
member states
I gcomhthéacs an Aontais Eorpaigh, tá an Béarla *de facto *mar an dara teanga ag an gcuid is mó de na
ballstáit atá ann faoi láthair agus ag na
ballstáit nua.
eagraíochtaí stáit
state organizations
Chun teacht timpeall ar an gcoimhlint idir forbairt ar bhóithre nua agus caomhnú na hoidhreachta, fostaíonn
eagraíochtaí stáit seandálaithe chun taighde a dhéanamh ar na láithreacha trína mbeidh na bóithre á dtógáil.
níor admhaigh an stát
the state did not concede
Tuarascáil
=======
Go dtí gur fhoilsigh grúpa comhairleach dlí de chuid na Roinne Dlí agus Cirt tuarascáil ar an leabhal i mí an Mhárta seo caite,
níor admhaigh an stát gur ghá na dlíthe a leasú.
ar na bacáin
in state of preparation
Bille na Gàidhlig
=======
Tá saothar áirithe
ar na bacáin a mbeidh an-bhaint aige féin agus ag a chomhghleacaí leis, is é sin Bille na Gàidhlig.
a mhaíomh
to state
Ach sílim go mbeadh sé cothrom
a mhaíomh dá dteipfeadh ar cheol traidisiúnta na hÉireann in Éirinn go mba chaillteanas ar leibhéal eile ar fad a bheadh ann.
an bhail chéanna
the same state
Agus guíonn Balor
an bhail chéanna oraibh.
agus tú sa riocht ina bhfuil tú
with you the state you're in
Gheobhaidh sí áit duit
agus tú sa riocht ina bhfuil tú," arsa an fiaclóir.
riocht
state
"
Cad faoin nGaeilge agus an
riocht ina bhfuil sí? Ón méid atá feicthe aici, an gceapann sí go bhfuil an teanga truaillithe agus go bhfuil an iomarca Béarla tríthi?
"Níor bhain seo leis na haíonna a bhí againne mar roghnaíodh iad de bharr feabhas a gcuid Gaeilge ach caithfidh mé a rá go bhfuil rian an Bhéarla le sonrú i gcaint an-chuid de mhuintir na Gaeilge.
go dtig libh a mhaíomh
that you can claim/state
Beidh sé mar shólás agaibh
go dtig libh a mhaíomh go bhfuil sibh chomh dáiríre faoi agus go ndéanann sibh iarracht gach aon bhliain iad a choinneáil.
na ranna stáit
the state departments
Is cinnte gur dúshlán a bheas ann dó
na ranna stáit a mhealladh le seirbhísí Gaeilge a chur ar fáil go forleathan agus le dea-mhéin.
drochstaid
bad state
Ar an taobh eile, is é an laige is mó atá ag Mícheál Ó Máirtín ná gurb é an tAire Sláinte faoi láthair agus is beag rud atá ag dó na geirbe níos mó ag pobal na hÉireann ná
drochstaid an chórais sláinte.
i bhfábhar comhlachtaí státurraithe a phríobháidiú
in favour of privatising state-sponsored companies
Is é an *Bertie Speak *céanna a chuireann ar chumas an Taoisigh a rá nach bhfuil sé
i bhfábhar comhlachtaí státurraithe a phríobháidiú ach, ag an am céanna, leanúint ag gearradh a mbuiséad bliantúil.
mhéadaigh líon na ndúnmharaithe sa stát
the number of murders in the state increased
Ag an am céanna,
mhéadaigh líon na ndúnmharaithe sa stát.
drochstaid an chórais sláinte
the bad state of the health system
Ar an taobh eile, is é an laige is mó atá ag Mícheál Ó Máirtín ná gurb é an tAire Sláinte faoi láthair agus is beag rud atá ag dó na geirbe níos mó ag pobal na hÉireann ná
drochstaid an chórais sláinte.
gníomhaireachtaí stáit
state agencies
Bíonn plé againn freisin le
gníomhaireachtaí stáit agus le dreamanna mar Fhoras na Gaeilge, an Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta, Údarás na Gaeltachta, Comhairle Chontae na Gaillimhe, Coiste Gairmoideachais an Chontae, etc.
an staid pholaitiúil
the political state
Ní raibh mé ag súil leis na heachtraí a tharla, a d'athraigh
an staid pholaitiúil agus a loit íomhá dhearfach na tíre os comhair tsaoil, ar bhonn fadtéarmach b'fhéidir.
gníomhaireachtaí stáit
state agencies
Má tá an Rialtas i ndáiríre faoin dílárnú, ba cheart dóibh an Rialtas a bhogadh amach as Baile Átha Cliath, roinn nó dhó a fhágáil ann agus roinnt
gníomhaireachtaí stáit.
lasmuigh den stát
outside the state
Muna gceadaíonn an CLG dóibh Páirc an Chrócaigh a úsáid beidh orthu a gcuid cluichí a imirt ó bhaile,
lasmuigh den stát.
tá cúrsaí ina gcíor thuathail
things are in a confused state
Dá bharr sin uilig
tá cúrsaí ina gcíor thuathail i MUPLC toisc gur infheisteoirí móra iad na fir ghnó sa chlub sin agus d'fhéadfadh siad an club a cheannach agus an bainisteoir a chaitheamh amach ar fhleasc a dhroma dá mba mhian leo.
éiteas an stáit
the ethos of the state
Fáisceann seo as
éiteas an stáit, ó Sir James Craig agus a pharlaimint Phrotastúnach do Phobal Protastúnach anuas fríd na blianta.
staid na hiomána
the state of hurling
B'fhéidir gur léiriú é seo ar
staid na hiomána i gCúige Laighean agus go bhfuil an ceart ag na saineolaithe atá ag rá le roinnt blianta anuas go bhfuil Cúige Laighean ag titim ar gcúl, taobh thiar de Chúige Mumhan agus Gaillimh.
a mhaígh sí
she stated
Agus má bhíonn tú ag obair in áit thoiteach ar feadh ocht n-uaire gach lá, is ionann sin agus 20 toitín a chaitheamh gach lá,
a mhaígh sí.
rialtais na mballstát
the governments of the member states
Tá imní orthu go mbainfear smacht náisiúnta sna cúrsaí sin de
rialtais na mballstát, agus go ndéileálfar leo mar earraí atá le díol is le ceannach ag cuideachtaí móra ilnáisiúnta.
mhaígh siad
the stated
Bhí Rialtas na Breataine go mór in éadan dhruid na bport ó thuaidh, mar shampla, agus
mhaígh siad nach raibh an chumhacht ag an rialtas ag Stormont a leithéid a dhéanamh.
bhallstáit an Aontais Eorpaigh
the member states of the European Union
Má éiríonn leis an Uasal Ahern bunreacht a aontú i measc
bhallstáit an Aontais Eorpaigh, tá gach seans ann go ndéanfar an post seo a thairiscint dó.
rialtais na mballstát
the governments of the member states
An mhí seo déanfaidh uachtarántacht na hÉireann ar an Aontas Eorpach tréaniarracht teacht ar aontú idir
rialtais na mballstát maidir le bunreacht nua don Aontas.
gur mhaígh sé
that he stated
Chomh corraithe sin a bhí sé ina dhiaidh, nuair nach bhfuair sé seans óráid cheart a thabhairt le linn an agallaimh,
gur mhaígh sé nach mbeadh sé sásta agallamh ar bith eile a dhéanamh le duine ar bith ó phreas na hÉireann, seachas an t-iriseoir sin ar chuala sé iomrá chomh mór sin air: Balor an Chinn Ghlinn agus an Phinn Chruinn.
a mhaíomh
stating, claiming
Is é a bhí sí
a mhaíomh, má thuig mé i gceart í agus más buan mo chuimhne, gur beag duine a mbíonn sé de phribhléid aige an draíocht chéanna a bheith air arís leis an léitheoireacht, ach ina áit sin gurb iad an teip agus an díomá is gnách a bheith i ndán don léitheoir fásta.
maoiniú stáit
state funding
Cén fáth ar bunaíodh é?
Socraíodh ar chomhlacht teoranta a bhunú chun go bhféadfaimis urraíocht a dhéanamh ar thionscadail FÁS, Oifig Eolais don phobal a reáchtáil, scoileanna nó eile a bhunú agus
maoiniú stáit a fháil chun an teanga agus an cultúr Gaelach a chur chun cinn i gCiarraí (agus lasmuigh den chontae).
scaradh na heaglaise agus an stáit
the separation of church and state
Os a choinne sin, tá *Americans United for Separation of Church and State *(AU), eagraíocht a chuireann béim ar shaoirse reiligiúnda, ag maíomh gurb é an t-aon phrionsabal a chinnteoidh go mbeidh saoirse fhealsúnach agus reiligiúnda ag gach Meiriceánach ná
scaradh na heaglaise agus an stáit.
choistí stáit
state committees
Deir *The Christian Statesman:* "Tá tromlach na suíochán ag coimeádaithe Críostaí i gcás 36% de
choistí stáit an Pháirtí Phoblachtaigh (nó 18 stát as 50), mar aon le mionlach ard suíochán i gcás na gcoistí eile.
Rúnaí Stáit
Secretary of State
Labhair Nixon agus a
Rúnaí Stáit le chéile ar an ghuthán níos déanaí an lá sin faoin chruacheist pholaitiúil a chothaigh na himeachtaí seo do na Stáit Aontaithe.
go raibh na cearthaí orm
that I was in a state of nerves
Is cuimhin liom
go raibh na cearthaí orm sa chéad cheacht in ardrang na scoile samhraidh nuair a iarradh orm mo shonraí pearsanta a mhíniú, ach ba ghrúpa an-bháúil é agus, sul i bhfad, bhíos ag baint an-taitnimh as an gcaidreamh.
heagraíochtaí stáit
state organizations
Tá na
heagraíochtaí stáit ag rá go bhfuil méadú tagtha i mbliana ar líon na dturasóirí, ach is dócha nach gcreideann éinne sin agus, i ndáiríre, níl aon chóras éifeachtach acu le fás a thomhas ná le figúirí cearta a chur ar fáil.
Státrúnaí an Tuaiscirt
the Northern Secretary of State
Ar an 20 Márta 1989, ar iarratas ó Tom King,
Státrúnaí an Tuaiscirt ag an am, thaistil an tArd-Cheannfort Harry Breen agus an Ceannfort Bobbie Buchanan go Dún Dealgan le casadh ar Ard-Cheannfort na nGardaí sa bhaile sin, John Nolan.
a reáchtáiltear gnóthaí an Stáit
that the affairs of the State are run
Is léir nach bhfuil aon athruithe móra i ndán don dóigh
a reáchtáiltear gnóthaí an Stáit ach amháin go bhfuil seans ann go ndéanfar an obair sin ar dhóigh níos éifeachtaí as seo amach (cé nach féidir a bheith ag súil go dtarlóidh sé sin i gcúrsaí iompair, b'fhéidir, de bhrí gurb é Martin Cullen atá sa chathaoir sin - eisean an té a chuir breis is €40 milliún d'airgead na gcáiníocóirí amú ar chóras vótála leictreonraí nach bhféadfaí a úsáid).
ag príobháidiú comhlachtaí Stáit
privatising State companies
Ní raibh riamh oiread gá ag an tír seo le díospóireacht, a scrúdódh buncheisteanna ar nós, ar chóir leanúint
ag príobháidiú comhlachtaí Stáit; ar chóir go mbeadh ísliú cánach mar phríomhchuspóir i gcónaí; an bhfuil seasamh na tíre seo i leith chogadh na hIaráice mar ba cheart, agus mar sin de.
ó stáit na n-oibrithe láimhe
from the blue-collar states
Dá bhrí sin, tá Marlin den tuairim le fada gurb iad na Caitlicigh ghníomhacha
ó stáit na n-oibrithe láimhe sa Mheán-Iarthar a shocróidh toradh an toghcháin.
comhlachtaí stáit
state companies
Deacracht eile ná nach leagann
comhlachtaí stáit dóthain ama síos le haghaidh an achair a thógann sé aistriúchán a chur ar fáil.
ballstáit nua
new member-states
In ómós do chomhphobal nua-mhéadaithe na hEorpa, beidh saothar ealaíontóirí nua-aimseartha ó na
ballstáit nua le feiceáil sa taispeántas *Enlargement!* Gach mí beidh tír nua le feiceáil, ag tosú i mí Eanáir leis na healaíontóirí Keilti Tiitsar agus Kirsti Papp ón Eastóin, agus ag críochnú i mí na Samhna agus na Nollag le healaíontóirí Éireannacha.
ag maíomh
stating
Tá an Spáinn ag éileamh go dtabharfaí an Charraig ar ais agus tá an Bhreatain
ag maíomh nach bhfuil siad sásta dul i gcoinne thoil mhuintir Ghiobráltar.
monaplacht stáit
state monopoly
An tionscal teilechumarsáide
=======
Díreach tar éis na hollscoile, fuair Goggin post mar innealtóir leictreonach leis an
monaplacht stáit Telecom Éireann.
comhlachta fho-stáit
semi-state body
Tarlaíonn sé seo ag leibhéal i bhfad níos sóisearaí fiú agus is scannal uafásach é go raibh teacht ag Príomfheidhmeannach
comhlachta fho-stáit ar eolas rúnda ar feadh trí mhí a d'fhéadfaí a úsáid chun aimhleas na heagraíochta a dhéanamh.
i riocht fíorfholláin
in a very healthy state
Tá Aer Lingus
i riocht fíorfholláin faoi láthair ach caithfear leanstan leis an fhorbairt nó fágfar in áit na leathphingine é.
Maítear
it is stated
Maítear ar an suíomh go "scriostar seafóid agus creachadóireacht go tapa", agus iarrtar orthu siúd ar mian leo bheith ina n-eagarthóirí bheith "misniúil" agus iad ag iarraidh feabhas a chur ar altanna.
cáipéisí oifigiúla stáit
official state documents
Bailíonn an taighdeoir leaganacha stairiúla de na hainmneacha as réimse leathan foinsí scríofa; is iad na
cáipéisí oifigiúla stáit agus eaglasta na príomhfhoinsí a is mó a úsáidtear; cáipéisí na Suirbhéireachta Ordanáis ón 19ú céad, ionchoisní agus suirbhéanna talún den 16ú - 17ú céad, rollaí éagsúla den 13ú - 14ú céad, anáidí eaglasta ón 15ú céad.
bhunú an tSaorstáit
the foundation of the Free State
Ach má tá béim le cur ar *chuimhne* ba cheart dúinn ráiteas úd James Craig - "A Protestant parliament for a Protestant people" - a choinneáil i gcuimhne, díreach mar ba cheart dúinn an chaoi ar thit daonra na bProtastúnach ó dheas tar éis
bhunú an tSaorstáit a choinneáil i gcuimhne.
a mhaífeadh
who would state
Is fadhb chasta í seo, agus bheadh aon duine
a mhaífeadh gur seo peaca eile de chuid na heaglaise ag tabhairt neamhairde ar an fhírinne lom.
a mhaíonn
states
"Sterling stuff!"
a mhaíonn Joe Mac Dunno, an príomh*eejit* gach uair a thagann iarratas isteach ó eagraíocht as an cheantar sin.
in éagmais tacaíocht cheart ón stát
in the absence of proper state funding
Tá an tIontaobhas ag iarraidh deontóirí eile a aimsiú chun a chinntiú go dtig leo borradh a choinneáil faoin Ghaelscolaíocht ó thuaidh, fiú
in éagmais tacaíocht cheart ón stát.
ón stát brúidiúil Briotanach
from the brutal British state
DENIS: Huh?
MÁNAS: Iad ag éalú
ón stát brúidiúil Briotanach agus ag teacht anseo.
droch-chaoi orthu
in a bad state
Ar chúis amháin nó ar chúis eile, bhí mé ag súil le cearnóg ársa, lán tithe tábhairne traidisiúnta, foirgnimh agus
droch-chaoi orthu, agus roinnt mac léinn agus stíl ghruaige *mullet *acu ag dul thar bráid.
ag maíomh
stating
Lena chois sin, de bhrí go léiríonn taighde go bhfuil seans níos lú ann go mbrisfidh ciontóir a bhfuil caidreamh láidir aige lena theaghlach an dlí arís, tá siad siúd atá i gcoinne mholadh an rialtais
ag maíomh go ndéanfaidh sé dochar mór do na príosúnaigh, dá dteaghlaigh, agus don tsochaí i gcoitinne má bhogtar na cimí agus mura féidir le daoine cuairt a thabhairt orthu chomh minic céanna.
namhaid cáiliúil “cur isteach” an Stáit
a famous enemy of State interference
Na laethanta seo, agus Iarnród Éireann ag lorg breis airgid ón Rialtais chun a ghréasán féin a fhorbairt i gceart, b’ait an rud é dá bhfaigheadh Ryanair (
namhaid cáiliúil “cur isteach” an Stáit) fóirdheontas chun dul in iomaíocht leis an traein ar bhealach ionsaitheach, agus chun daoine a spreagadh le modh iompair a roghnú a bhfuil truailliú níos measa ag baint leis ná mar atá ag baint leis an traein.
droch-chaoi orthu
in a bad state
Ar chúis amháin nó ar chúis eile, bhí mé ag súil le cearnóg ársa, lán tithe tábhairne traidisiúnta, foirgnimh agus
droch-chaoi orthu, agus roinnt mac léinn agus stíl ghruaige *mullet *acu ag dul thar bráid.