ag leathnú
spreading
Agus leis an teannas a thiocfaidh as sin, cad é tharlóidh do mholtaí Patten?
A fhad is atá daoine ag iarraidh a theacht ar fhreagraí ar na ceisteanna seo, tá an ainriail
ag leathnú ar fud Bhéal Feirste.
ag leathnú amach
spreading out
Tá an spiorad seo
ag leathnú amach le blianta anuas, siar go lár na tíre anseo i Milwaukee agus bíonn cúrsaí ar fáil go rialta in Ollscoil Wisconsin anseo agus ag Craobh Churtin de Chonradh na Gaeilge.
á spré
being spread
Mí ó shin, d'fhóirfeadh toghchán go mór don DUP ach leis an ghníomh díchoimisiúnaithe an mhí seo caite, má thógann David Trimble ar an mholadh atáthar a thabhairt dó faoi láthair, seans mór go mbainfidh an UUP na vótairí a thréig iad, a bhuíochas sin ar an imní agus an mhímhuinín a bhí
á spré ag an DUP.
Spréigh ráflaí an "uafáis dofhulaingthe"
rumours of this 'insufferable horror' spread
Spréigh ráflaí an "uafáis dofhulaingthe" chomh gasta le húrscéal de chuid Jeffery Archer.
a leathadh
spread
Is féidir an riosca a laghdú tríd an infheistíocht
a leathadh thar earnálacha, airgeadraí agus cineálacha sócmhainní.
ag spré
spreading
Príomhtheanga an domhain é an Béarla agus is fríd a mhaireann an chuid is mó againn cuid mhór d'ár saol ach teanga ar leith í an Ghaeilge d'Éireannaigh agus tchím go n-aithneoidh daoine níos mó an tábhacht atá léi agus an monachultúr Béarla
ag spré leis.
a leathnú
to spread
Leanfar ar aghaidh le meon Willie an teanga agus an ceol Gaelach
a leathnú agus a fhorbairt.
ag spréadh scéalta
spreading stories
(I Meiriceá, tá oifig eolais Ambasáid na Breataine
ag spréadh scéalta fá uafás an IRA.
a scaip an scéinscéal
who spread the frightening news
Tar éis an tsaoil ba é féin an chéad duine a bhí ar an láthair ceathrú uaire roimhe sin, a chonaic é gan aithne gan urlabhra agus
a scaip an scéinscéal, a ghair daoine, daoine a bhí anois ag tabhairt cluas bhodhar dó.
Leathnaigh sé
it spread
(
Leathnaigh sé go Corcaigh ar na mallaibh, agus tá baol ann go leathnóidh sé tuilleadh.
ag spréadh
spreading
Agus tá an seicteachas
ag spréadh i rith an ama.
ag spréadh amach
spreading out
Dúirt Fergus Linehan, agus é ag caint ar chlár raidió faoi Fhéile Drámaíochta Bhaile Átha Cliath: "It's not a question of Irish kitchen sink and European avant garde", ag tagairt don dóigh a bhfuil an tsamhlaíocht Éireannach
ag spréadh amach agus ag cuartú ionsparáide ón uile áit agus ón uile thréimhse.
leathnaigh an stailc
the strike spread
D'éirigh an pobal níos radacaí nuair a chonaic siad mar a caitheadh leo go foréigneach,
leathnaigh an stailc go cathracha eile sa tír agus d'éiligh siad go n-éireodh el Goni as.
leathadh tinneas aiféalach
a lingering illness was spread
*
Gluais • Glossary
i mullach a dteilifíseánon top of their television sets
an tAlsáiseachthe Alsation
ar a thóirafter him
ag leámelting
gréisceachgreasy
bratachflag
ag guairfeachfluttering
caoincístrains
séimhgentle
leathadh tinneas aiféalacha lingering illness was spread
á gcaoineadhmourning them
na slánathe healthy
na heasláinthe sick
a riarto manage, administer
nach dtruailleofaí na fialathat the vials wouldn't be contaminated
na táirgí folathe blood products
míchúramachcareless
ginidínígerms
cruth na ginidethe shape of the genie
mearbhallconfusion
a gcailleadh a gcroíthe buillewhose hearts would miss a beat
de réir mar a scaiptear an scéal fúinn
as news of us spreads
Tá an t-éileamh atá ar ár seirbhísí ag fás
de réir mar a scaiptear an scéal fúinn.
ag leathadh amach
spreading out
Meastar go bhfuil 100 milliún acu sa tír anois agus iad
ag leathadh amach ar fud na tíre.
ar leithead a leata
to the width of his spreading
Agus tharla insan áit sin go ndearna Balor a chuid géag uachtaracha a leathadh agus a chuid géag íochtaracha a leathadh agus dhírigh aire na beirte
ar leithead a leata.
chun an scéal a scaipeadh
to spread the word
Cén fáth ar gá dúinne, na tomhaltóirí, íoc as na fiacha móra atá ar na comhlachtaí fóin toisc go ndearna siad botúin amaideacha fadó?!
A chairde Gael, tá an réabhlóid ag tosú anseo! Tá muid chun an fód a sheasamh i gcoinne na nguthán siúil ainnis! Anois, fan nóiméad go seolfaidh mé teachtaireacht téacs
chun an scéal a scaipeadh …
Is léiritheoir/stiúrthóir sa réimse eolaíochta agus oideachais é Diarmaid Mac Mathúna leis an gcomhlacht teilifíse Agtel ((www.
ina gcleachtaítear agus ina spréitear an mhór-idé-eolaíocht
in which the major ideology is practised and spread
Bíonn stádas “ciall choiteann” ag na luachanna seo, agus bíonn saol cultúrtha i gceist
ina gcleachtaítear agus ina spréitear an mhór-idé-eolaíocht.
chun eolas a scaipeadh ina dtaobh
to spread information about them
Cén fáth ar bunaíodh an CC?
Bunaíodh í chun teangacha agus cultúir na dtíortha Ceilteacha a chur chun cinn,
chun eolas a scaipeadh ina dtaobh, agus chun deis a thabhairt do mhuintir na dtíortha sin taitneamh a bhaint as comhluadar a chéile.
ag leathadh
spreading
ie))
Praghas: €8
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
aistrithe ón mBreatnaistranslated from Welsh
déagóirteenager
anoireicseanorexia
le biseach a fháilto get better
maitheasgood
tréimhseperiod
ach a mhalairtbut quite the opposite
gluaisglossary
de bhéicshouting
á freagairtanswering her
fonndesire
os comhair an scátháinin front of the mirror
ag leathadhspreading
straincgrimace
as ucht Défor God's sake
ag fuarú sa mhuigíngetting cold in the mug
casachtcough
friochtafried
do dhóthainyour fill
éinína little bird
an-leasa lot of good
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
a spréigh
which spread
“Chuir siad aithne fosta ar na carachtair iontacha a bhuaileann ar an uirlis agus is dócha gur sin a rud
a spréigh clú na féile ar fud na tíre – focal béil.
leathadh na litearthachta
the spread of literacy
Le forbairt an chló agus le
leathadh na litearthachta a tháinig an coincheap sin den litríocht chun cinn, agus is i gcuideachta na saoirse cainte, an daonlathais agus an náisiúnstáit a tháinig sé.
ag leathadh
spreading
ie))
Praghas: €8
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
aistrithe ón mBreatnaistranslated from Welsh
déagóirteenager
anoireicseanorexia
le biseach a fháilto get better
maitheasgood
tréimhseperiod
ach a mhalairtbut quite the opposite
gluaisglossary
de bhéicshouting
á freagairtanswering her
fonndesire
os comhair an scátháinin front of the mirror
ag leathadhspreading
straincgrimace
as ucht Défor God's sake
ag fuarú sa mhuigíngetting cold in the mug
casachtcough
friochtafried
do dhóthainyour fill
éinína little bird
an-leasa lot of good
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
leathadh na litearthachta
the spread of literacy
Le forbairt an chló agus le
leathadh na litearthachta a tháinig an coincheap sin den litríocht chun cinn, agus is i gcuideachta na saoirse cainte, an daonlathais agus an náisiúnstáit a tháinig sé.
nach leathann sé
that it doesn't spread
Is é an t-ábhar dóchais is mó faoin ngalar seo nach bhfuil ar a chumas aistriú ó dhuine go duine nó, má tá,
nach leathann sé go héasca.
go scaipfeadh an galar i bhfad níos gaiste
that the disease would spread a lot more quickly
Deir siad
go scaipfeadh an galar i bhfad níos gaiste dá mba rud é go ndúnfaí ospidéil bheaga agus dá dtógfaí mórionaid lárnaithe ina n-áit.
ag spré
spreading
“Tá an ceol
ag spré ar dud an domhain,” a deir sé, “Thiocfaí a rá nach bhfuil ceol agus todhchaí an cheoil thraidisiúnta i seilbh bhunadh na háite a thuilleadh.
Nuair a leathann a gháire
when his smile spreads
Nuair a leathann a gháire ar Harper, géaraíonn an bainne féin! Is é Alberta in iarthar na tíre a phríomhdhaingean cumhachta agus idé-eolaíochta agus is ann a bhí a cuid fréamhacha ag an Chomhghuallaíocht Cheanadach.
leathnaíonn siad
they spread
leathnaíonn siadthey spread
is tú ag dul tharstuas you pass them
duine éicint dá shliochtone of his offspring
éachtfeat
ag maíomh asboasting about it
brogús camphusacha sour-faced humourless person
ina intinn míoltóigein his midge mind
a mhalairtthe opposite
próistethin, spindly person
ag cur chuige ná uaidhbothering him
a mhímhúineadhhis unmannerliness
an ghráin shíoraídeep hatred
faoi tharcaisneheld in contempt
dá mbeadh breith ar a n-aiféala ag daoineif people could undo what they had done
seaftaíshafts
corrdhuinethe odd person
deargscabhaitéaraa total blackguard
airdheed
nuair a thitidíswhen they used to fall
ag tochas a mhullaighscratching the top of his head
rúnintention
é a dhíbirtto drive him out
go raibh diomar airthat there was something wrong with him
plódaícrowds
Ag tairiscint breabanna.
ag spré
spreading
“Tá an ceol
ag spré ar dud an domhain,” a deir sé, “Thiocfaí a rá nach bhfuil ceol agus todhchaí an cheoil thraidisiúnta i seilbh bhunadh na háite a thuilleadh.
ag leathadh
spreading
*
Gluais • Glossary
glúin nuaa new generation
brívigour
ag dul ó neart go neartgoing from strength to strength
fiontar foilsitheoireachtapublishing enterprise
cnuasach gearrscéaltacollection of short stories
cé gur mhionnaigh Artairalthough Artair swore
slíomairesmooth, flattering, hypocritically friendly person
saint an ghoilethe greed of his stomach
a chomhairle a athrúto change his mind
ar fheabhas uiligabsolutely excellent
osnasigh
ar chúl an mhuinílbehind the neck
muisiriúnmushroom
ní réitíonn siad sin liom beag ná mórthey don”t agree with me at all
snaghiccups
gráinnínpinch
cainéalcinnamon
síoltaseeds
a sháith biaenough food
ag cruthú rud úrcreating something new
má thuigeann tú leat méif you know what I mean
a sheachaintto avoid
muiníntrust
blastatasty
ordóg coisetoe
an iarraidh sinthis time
cnapheap
á ghreadadh go cúramachcarefully mixing it
babhlabowl
scilléadskillet
shamhlaigh séhe imagined
go díbhirceacheagerly
subhachascheerfulness
ag leathadhspreading
geirfat
bréanfoul
doilighdifficult
a chreidbheáilto believe
ar leithseparately
mar a thit rudaí amach domhow things worked out for me
ní raibh dadaidh le fáilthere was nothing available
i mo ghlacin my hand
ag diúlsucking
bhí an t-ádh dearg ormI was dead lucky
dea-chumthashapely
láchfriendly
fialgenerous
níor bhlais mé riamhI never tasted
faic na ngrástnot a thing
ag cuimilt a béilrubbing her mouth
a mháshis thigh
seanmóireachtpreaching
greimbite
iomrámention
deisopportunity
luachmharvaluable
seanchaslore
as ar fáisceadh iadfrom which they were wrought
doilíssorrow, difficulty
i leathchogarin a half-whisper
iad a chur i ngníomhto put them in action
seal beag gearra short period
sa Nua-Shéalainnin New Zealand
ina ghabhalcrotch
ag sápressing
críonmhíoltawood-worms
corrachprojecting
lorgashin
damanta nimhneachdamn sore
scoilteadh a chraiceannhis skin was split
crá gan mhaolútorment without alleviation
chun an tí bhigto the toilet
ina gcuideachtain their company
báisteach mhillteanachterrible rain
foscadhshelter
a bhaint amachto reach
ag bleadaracht go díchéillíblattering senselessly
scaiftecrowd
ag casachtachcoughing
breallánfool
millteanach dóighiúilextremely pretty
as miosúrextraordinary
gan choinneunexpected
blas searbha sour taste
breis agus a sáithmore than her fill
strambánachlong-winded
smut féin den fhírinneeven a small bit of truth
é a thionlacanto accompany him
a bhéarfadh íthat would take her
críochend
gan mhórchuid náirewithout a lot of embarrassment
gnóthachbusy
straois léanmharwoeful grimace
trína gruaig mhín bhánthrough her soft white hair
sula bpléascfadh a lamhnánbefore his bladder would explode
ag cogaint a spúnóigechewing the spoon
déaraimislet us say
drochnósannabad habits
tuairimíopinions
cogaíwars
slí mhaireachtála fholláinhealthy way of life
a mhealladhto coax
a chuir fíorionadh uirthiwhich really surprised her
ag cur tharstutalking away
go díbhirceach dícheallacheagerly and diligently
d’fholmhaigh séhe emptied
sásarsaucer
doirtealsink
thriomaigh éhe dried it
slachtmhartidy
á thionlacan féinaccompying himself
sultmharenjoyable
spídslander
gan mhuirnwithout tenderness
magairlítesticles
nuair a dheifrigh Artair tharstu de léimwhen Artair hurried past them with a jump
<t
a leathú
to spread
Bíodh sin mar atá, tá an phoiblíocht a cheannaíonn mórbhuiséid mhargaíochta leithéidí Nike agus Coke i ndiaidh ainm Michael Jordan
a leathú ar fud na hEorpa cé nach bhfuil sa chispheil ann ach spórt an mhionlaigh.
chun an sóiscéal a chraobhscaoileadh
to spread the word
Ach i dtaca le Gretzky de, in ainneoin an chultais a leanann de i Meiriceá Thuaidh agus i dtíortha tuaisceartacha na hEorpa ina n-imrítear haca oighir – agus, gan dabht, in ainneoin sheacht ndícheall Fhathaigh Bhéal Feirste, an fhoireann haca a imríonn in Airéine na hOdaisé,
chun an sóiscéal a chraobhscaoileadh in Éirinn – is é an fhírinne é nach sléachtann mórán deisceabal sa chuid eile den domhan go talamh roimh dhia mór an haca.
spréite go hanásta
spread awkwardly
Anois siúlaim leat i gcaorán na bhfuiseog is éistim le monabhar abhna do bhriathra ó Bhéal an Áthaagus cuirim mo bheola le do chneas atá cumhra, a ghrá, le sméara dubha Ghleann an Átha …i dtobainne, tá mé lán díot, a mhian, is níl a dhath le déanamh agam ach luí síos leat go dianar leaba seo an dáin agus tú a bhriatharú chun beatha …
Gluais • Glossary
glao coiligh a póigethe rooster call of her kiss
mullaightop of house
buí-ómrayellow-amber
bruth análahot breathing
múr teasabank of heat
cága callánachanoisy jackdaws
á ngríosúinciting them
a ngiúmaráilhumouring them
go breabhsántasprightly
meall gréineorb
cabhail chathrachcity body
spréite go hanástaspread awkwardly
tnáitejaded
basár a brollaighthe bazaar of her bosom
ag borradhswelling
dlaoithe casacurly tresses
cabhsaí dúshlánachachallenging lanes
á gclutharú féinhiding themselves
méalasorrow
buairtvexation
cruachásdistress
ag déanamh tochtagrieving silently
an tréanthe strong
ag tromaíocht ar an truadenigrating the wretch
meannánkid
méileachbleating
scrínteshrines
bean feasa na gclós ársawise woman of the ancient yards
dhorchaigh spéir a súlthe sky of her eyes darkened
ceannaircrevolt
a d’fheall orthuwhich failed them
boige paidrethe softness of prayer
le báinífurious
bhruth bréan bildeálathe foul heat of the building site
ag déanamh angaidhfestering
i bhforógraí bagracha lucht léirsithein the threatening proclamations of the demonstrators
bhachlógachindistinct
siogairlínípendants
glémhaiseachexquisitely beautiful
go ríogúilregally
teanga túisetongue of incense
ag clingireachtringing
bantracht bheoshúileachthe quickeyed women
le coim na hoícheat nightfall
ag spréamh
cheannbhrat glé an dorchadaisspreading the bright canopy of darkness
bioráinpins
ag lonrúshining
clóca sróilcloak of satin
aigeantaspirited
buimefoster-mother
deoch shuainsleeping-draft
spréachspark
súgachmerry
ag glinniúintsparkling
tú a mhuirniúto caress you
linntepools
cumhaloneliness
le tú a aoibhnniúto make you blissful
ionúinbeloved
másaíthighs
a niamhraigh mo dhánwho made resplendent my poem
i gcaorán na bhfuiseogin the bog of the larks
monabharmurmur
chneasskin
cumhrafragrant
miandesire
ag leathadh amach
spreading out
30 ar maidin chun breathnú ar dhathanna éirí na gréine
ag leathadh amach thar ghaineamhlach na Namaibe.
Leath an cluiche am
the game spread out
Leath an cluiche amach i measc choláistí na hAontachta uilig go dtí go raibh an méid sin suime sa spórt gur bunaíodh go gairmiúil é in Ohio i 1920.
an leasachán a leathadh
to spread the fertilizer
Tá gá le fuinneamh i dtús báire: chun an talamh a ullmhú, an síol a chur,
an leasachán a leathadh (agus úsáidtear mórán fuinnimh chun leasachán ceimiceach a mhonarú), an fómhar a bhaint agus eatánól a dhéanamh as.
ag scaipeadh scéalta mailíseacha faoi
spreading malicious stories about him
Chuir sé i leith na ngardaí go raibh siad
ag scaipeadh scéalta mailíseacha faoi sna meáin chumarsáide cionn is nach raibh dóthain fianaise acu chun é a chúiseamh.
Leath an cluiche amach ó na hollscoileanna mór le rá
The game spread out from the well known universities
Leath an cluiche amach ó na hollscoileanna mór le rá ar an gcósta thoir, agus roimh i bhfad, bunaíodh sraithchomórtas idir na seanollscoileanna, ar a tugadh The Ivy League.
Táthar ag súil nach leathnóidh sé aneas.
it is hoped that it won't spread from the south
Táthar ag súil nach leathnóidh sé aneas.
ag spré shoiscéal na hUltaise)
spreading the Ulster Scots gospel)
Diúltaíodh d’Acht na Gaeilge (agus ag an am chéanna, tá an tAire Cultúir i Meiriceá
ag spré shoiscéal na hUltaise) agus tá lucht tacaíochta traidisiúnta an pháirtí ag éirí míshuaimhneach – cúntóirí ranga nach bhfuair tacaíocht ón pháirtí agus iad ar stailc anuraidh; lucht na Gaeilge ó thuaidh fán díobháil dul chun cinn ar Acht na Gaeilge agus scor an Chiste Craoltóireachta Gaeilge, agus anois tá cuid de phobal Bhóthar na bhFál ag cur ceisteanna faoi chumas an pháirtí feabhas a chur ar a saol laethúil.
ó thaobh teachtaireachtaí tábhachtacha a scaipeadh
in terms of spreading important messages
Dar ndóigh, bhí sé feicthe aici cheana féin, ach bhí sí ag súil go mór le hé a bheith ar an teilifís mar go dtuigeann sí cumhacht an mheáin áirithe sin
ó thaobh teachtaireachtaí tábhachtacha a scaipeadh.
scaipthe
spread out
Bhí an tobar fós scriosta, ach bhí troscán suarach plaisteach curtha thart timpeall na háite – bhí táblaí picnic agus binsí
scaipthe timpeall ón charrchlós atá píosa beag suas an cosán.
á scaipeadh
being spread
Is seoid é an cineál seo daonlathais Shíónaigh atá
á scaipeadh ag Bush agus ag a chuid cairde ar fud an Mheánoirthir, nach ea?
Cad chuige nach ndéanann na príomhmheáin plé oscailte ar an eolas atá san alt seo? Eolas tábhachtach is ea é a d’fhéadfaí a úsáid le cogaí a sheachaint; cogaí ar nós na coimhlinte gairide a bhí ar siúl sa tSeoirsia i rith an tsamhraidh seo, nó cogadh idir cumhachtaí núicléacha a d’fhéadfaí a bheith ar siúl amach anseo agus a bheadh ní ba thubaistí fós, b’fhéidir.
chothaigh
encouraged/ spread
I rith an toghcháin,
chothaigh na meáin den eite dheis ar nós Fox News amhras gur Moslamach
rúnda a bhí in Barack Obama.
craobhscaoileadh an tsoiscéil dar le
spreading the good news according to
Bhí colún á scríobh aige sa sean-Sunday Press ag moladh Uí Eochaidh is ag
craobhscaoileadh an tsoiscéil dar le Ó hEochaidh.
leathnú
to spread
Léiríonn na scéalta seo go bhfuil saineolaithe ag féachaint le coincheap an mhargaidh a
leathnú ionas go mbeidh an luach comhshaoil intuigthe i ngach praghas a íoctar ar tháirgí agus ar sheirbhísí.
scaipeadh
to spread
Go fiú má dhéantar iarracht acmhainn gann a dhéanamh de acmhainn digiteach agus é a chosaint ó dháileadh agus ó athrú, bíonn daoine ar líne ar na saolta seo agus níl faic níos gaire dá gcroí ach cosaint na hacmhainne sin a bhriseadh agus an acmhainn a
scaipeadh fud fad an ghreasáin, má's féidir.
scaip teachtaireacht
spread the message
Glactar leis, de réir an traidisiúin, gur Pádraig a
scaip teachtaireacht na Críostaíochta i measc na nGael agus a chuir an tír ina hiomlán faoi smacht na Róimhe.
ná scaip an scéala
don't spread the news
Mar gheall go bhfuil Twitter mar fheidhmchlár ar mo ghuthán agam i bhfoirm Twibble is ní dhéanfaidh mé dearmad ar an mbainne go brách arís, ach
ná scaip an scéala gur gheall mé sin!
ag leathadh
spreading
Chomh maith leis na mamaigh thuas, tá 34 cineál éisc eachtrannach bunaithe sna huiscebhealaí abhus, tá fiche cineál éin eachtrannach ag eitilt inár spéartha agus tá fiailí ionracha andúchasacha ag fás ar an talamh agus
ag leathadh in aghaidh an lae.
scaipeadh
to spread
Bheadh an t-idirlíon ina chuidiú do thionscadal na nuachtán, ní bheadh ann ach bealach eile chun na scéalta móra a
scaipeadh agus, go bunusach, bhaileofaí an nuacht féin ar an bhealach chéanna.
leathnú
the spread
Tugtar an chreidiúint do Cholm Cille agus don 12 manach a bhunaigh an mainistir ar Í in éindí leis, as
leathnú na Críostaíochta i measc na gCruithean agus tugtar ómós dá réir ar fud na hAlban do ‘Cholumba’, an bunainm Laidine a thugtar in Albain ar Cholm Cille sin againne.
Scaip
spread
Scaip an galar eacnamaíoch ina loscadh sléibhe ar fud an domhain mhóir.
spréadh
spreading
De réir a chéile, tá an soiscéal ag
spréadh go bhfuil rudaí maithe ag tarlú, go bhfuil an chraic sa cheol agus go bhfuil muid bródúil.
scaipeadh
spreading
Ní cóir do dhuine ar bith a bheith á
scaipeadh ná fiú ag éisteacht leo.
Scaipigí
spread
Scaipigí an scéal.
leathadh
spread
Is cuid de chóras leighis na hIndia na chakraí céanna agus le
leathadh fhealsúnacht an oirthir chugainn sna seascaidí, tháinig fás faoi líon na ndaoine a chuir a muinín i bhfealsúnacht agus i gcórais leighis na hIndia.
scaipeadh
to spread
Ach céard is fiú do dream ar bith duais ar bith a urrú sa chomórtas muna bhfaigheann siad oiread is focal ar shuíomh an Oireachtais? Le Foinse agus Lá Nua imithe bealach an gharraí, beidh leitheidí an Oireachtais agus na heagraíochtaí Gaeilge ag brath ar an bpobal agus ar an bpobal arlíne, ach go háirithe, chun an scéal a
scaipeadh.
scaiptear
is spread
Dá leithne a
scaiptear an dream beag eitneach seo ar fud na cruinne, áfach, is ea is dóichí go gcaillfear cleachtais chreidimh is saíochta agus, nach bhfágfar den chultúr ársa seo ar deireadh ach cur síos tur i leabhair scolártha.
leathnú
spreading
Theastaigh obair an Údaráis a roinnt idir cúrsaí teanga sa Ghaeltacht agus cruthú fostaíochta, le béim níos treise ar an bpríomhchúram faoin Acht atá ar an Údarás: an Ghaeilge a chaomhnú is a
leathnú sa Ghaeltacht mar ghnáth-theanga an phobail sna ceantair Ghaeltachta.
leathnú
spread
Scéal Phádraig agus a pháirt i
leathnú na críostaíochta go hÉirinn a bhí á scagadh againn le linn an chúrsa.
scaipthe
spread out
Cé go bhfuil muid
scaipthe ar fud na tíre, is féidir linn a bheith i dteagmháil lena chéile tríd an teicneolaíocht nua agus tá dream bunaithe againn cheana féin ar www.
scaipeadh
spread
Éascaíonn na teicneolaíochtaí seo
scaipeadh an ábhair ach níl sé soiléir go gcruthaíonn siad saol níos cóire ina bhfuil an saibhreas a thuilltear roinnte ar chách a chruthaigh an saibhreas céanna.
scaipthe
spread
Bhí a fhios againne go maith go raibh 10,000 cainteoir dúchais i nGaeltacht Chonamara as féin, ó Bhearna siar go Carna, gan caint ar Ghaoth Dobhair ná ar chainteoirí dúchais a bhí
scaipthe ar fud na tíre.
Leathnú
broadening, spreading
Cúngú nó
Leathnú
========
Shíl mé féin go raibh Clann na hÉireann cineál cúng mar eagraíocht.
scaradh
spreading
Luibheolaíocht
======
Tuigeann oifigigh mo Roinne an tábhacht a bhaineann le gníomhaíocht an duine sa phortach; an siúl, scoradh, a bheith ag baint, an
scaradh, an gróigeadh srl.
scéal a scaipeadh
to spread the word
Tá dreamanna éagsúla, ar nós foireann an Plastiki, ag iarraidh an
scéal a scaipeadh, ach ní mór dúinn a thuiscint ag an deireadh thiar thall go dtéann tionchar ár ngníomhartha i bhfad níos faide uainn ná an saol lasmuigh de fhuinneog an tí s’againn féin.
spréadh
spread
Ar Son na Teanga
=======
Sea, ar son na teanga, tharla gur seo chugainn na Sínigh agus an tSínis ar an mbéal réidh acu le
spréadh amach ar fud Éireann iathghlas mar a rinne an Chríostaíocht a leathnaigh amach as Cluain Mac Nóis, as Cluain Ioraird agus as Cluain Fearta.
scaipthe
spread
Lenár dtraidisiúin dhifriúla, idir Bhéarla agus Ghaeilge, nó an éagsúlacht chultúir, tá bríonna difriúla
scaipthe tríd an tír, buntáiste ann féin.
leathnú
to spread out
- Áireamh ar riachtanais dhifriúla foghlaimeoirí agus cainteoirí dúchais
- Polasaí náisiúnta ó thaobh an tumoideachais de
- Scéim ‘Erasmus’ na Gaeltachta a bhunú agus Cúrsa Gaeltachta an BA (Oideachas) a
leathnú
- Clár oibre d’fhorbairt na hollscolaíochta lán-Ghaeilge
- Ábhar scoile eile “Saíocht agus Litríocht na Gaeilge” a sholáthar
- Curaclam comhtháite a chur i bhfeidhm
-5 Tacaíocht, treoir agus maoiniú cuí a chur ar fáil do na heagrais dheonacha agus phobail a mbeidh ról criticiúil acu i gcur i bhfeidhm pleananna teanga insna ceantair Ghaeltachta.
leathnú na teanga
spreading the language
**“Tá an Rialtas lánmhuiníneach go músclóidh na hathruithe seo, a chuireann spreagadh in áit éigeantais, dea-mhéin breise don Ghaeilge agus go gcuideoidh siad le
leathnú na teanga laistigh agus lasmuigh den státseirbhís trí atmasfear níos fabhraí a chothú dí.
spréití
used to be spread
In Éirinn, mharaítí muc nó coileach ar an lá sin agus
spréití cuid den fhuil i gceithre chúinne an tí chun an teach agus an teaghlach a chosaint ar olc.
scaipthe ar fud
spread throughout
**SMM: An gcronaíonn tú California uait, tharla gur tirime mar áit í ná iarthar na hÉireann, agus tá seanchairde leat
scaipthe ar fud na Stát Aontaithe ar fad chomh maith? An gcronaíonn tú na seanchairde go léir?**
SÓD: Tá mé sa mbaile in Éirinn, i ndáiríre.
scaip an scéala
spread the news
Deirtear gurb iad siúd a
scaip an scéala go raibh an tír ag lorg cabhrach agus a chuir tús leis an bhfeachtas tarrthála a d’eascair as.
scaipfí
would be spread about
Ach d'éirigh sé soiléir nach n-oibreodh an sreabhadh oibre sin, agus thosaigh siad ag obair leis na meáin chumarsáide traidisiúnta chun go
scaipfí na scéalta dóibh.
scaipeadh
to spread
Ach is gá an scéal a
scaipeadh go forleathan NACH bhfuil fás tagtha faoi líon na scoileanna ó Mheán Fómhair 2008! Is é buairt AITHEANTAS ná go mbeidh deireadh ré roimh an ngaelscolaíocht, mar earnáil oideachais atá ag fás, muna mbuaitear Cath Ráth Tó.
Spréigh sé
he spread
Spréigh sé a dhá sciathán amach agus d’iompaigh sé a dhá bhois in airde, dálta Big Jim Larkin ar Shráid Uí Chonaill.
scaipthe
spread
15 oileán atá
scaipthe ar fud 2 mhilliún ciliméadar cearnógach atá i gceist anseo.
scaipeadh
spread
Ach an bua ba mhó a bhí acu ná a thapúla is a heagraíodh na hagóidí, agus an luas inar
scaipeadh eolas i measc na bhfeachtasóirí.
scaipeadh
to spread
Agus cosúil leis an idirlíon baineadh úsáid as na meáin seo ar fad, na meáin chló san áireamh, chun pornagrafaíocht a dhíol is a
scaipeadh!
Bearnaí á Líonadh
=========
Tá roinnt fiontraithe Éireannacha agus seanmhná uaisle na nuachtán ag baint trialach as múnlaí na meán eile cheana féin.
leathnú amach
spread out
**SMM: Ar cheart do bhailte eile eagras áitiúil ar nós Gael-Taca agus Gaillimh le Gaeilge a thosú agus ar chuimhnigh sibh
leathnú amach go dtí bailte eile i nGaillimh ar nós Ghort Inse Guaire agus Bhéal Átha na Slua?**
BNC: Obair Ghael-Taca, Ghaillimh le Gaeilge, Ghnó Mhaigh Eo, Cheatharlach le Gaeilge, ba cheart a
leathnú amach.
leathnú na teanga
spread the language
Sa Dáil ag an am dúirt an tAire Richie Ryan, a bhí freagrach as na hathruithe a chur i bhfeidhm, go raibh an Rialtas “lán-mhuiníneach go musclóidh na hathruithe seo, a chuireann spreagadh in áit éigeantais, dea-mhéin breise don Gaeilge agus go gcuideoidh siad le
leathnú na teanga laistigh agus lasmuigh den státseirbhís trí atmasféar níos fabhraí a chothú di.
leathnaithe
spread
** Le fada tá déagóirí ag diúltú don Ghaeilge mar theanga chumarsáide lena gcomhaoisigh agus go deimhin tá an galar sin
leathnaithe chuig an té atá breis is fiche bliain d’aois chomh maith.
scaipeadh
spreading
Is iontach an méid atá bainte amach i gCathair na Gaillimhe maidir le hainmniú eastáit, ó thaobh eolas ar an nGaeilge a
scaipeadh ar chuile chineál duine i measc an phobail.
Scaip
spread
Scaip cultúr caochta na súl agus nós bronnta na gclúdach litreach ar fud an chórais riaracháin.
scaipfí
would be spread
Tá sé an-tábhachtach dúinn freisin go
scaipfí eolas faoi bhithéagsúlacht na mara chuig pobal níos leithne.
leathnú
spread
Bhí sé i gceist bualadh isteach go hOileán Í, áit ar bhunaigh Colm Cille an mhainistir, as ar deineadh an chríostaíocht a
leathnú isteach go hAlbain.
scaipeadh eolais
spread, diffusion of information
Deir sé nach bhfuil sé cinnte an dtuigeann lucht dréachta dúnghaoisí féin na himpleachtaí sin agus na tionchair a d'fheadfadh a bheith acu ar chúrsaí daonlathais, ar
scaipeadh eolais agus ar thuiscint na ndaoine ar a bhfuil ag tarlú.
soiscéal sin a scaipeadh
to spread that good news
Fuair sé deis shainiúil a chomhphobal féin a athdhearadh de réir phrionsabal dleathach nua-aimseartha, agus tá fonn air an
soiscéal sin a scaipeadh.
cnónnaí meilte spréite
ground nuts spread
Bíonn taos baklava chomh tanaí le páipéar, é ar maos i mil leáite, agus
cnónnaí meilte spréite ar a bharr.
scaipthe fud fad
spread throughout
Tá an saothar ar fad
scaipthe fud fad na cathrach i suíomhanna suntasacha éagsúla ar nós Dánlann Hugh Lane, Dánlann Náisiúnta na hÉireann agus i suíomhanna taobh amuigh faoin spéir sa chathair féin.
spréigh siad
they spread
Mar atá a fhios againn, ba iad Tuatha Dé Danann a bhunaigh an Phoblacht i 1921 nuair a
spréigh siad púdar draíochta ar chuid mhór d'Éirinn, éacht a chruthaigh an oiread sin sonais agus só go raibh na Sasanaigh deasa in ann filleadh chun an bhaile!
Ach níor bhain an smúit draíochta cuid de thuaisceart na tíre amach agus d'éirigh na daoine ansin feargach agus thosaigh ag bualadh a gcomharsana, daoine macánta a shíl gur leo an áit.
scaipthe
spread out
Cén fáth?
Fathach na Seacht gCeann
===============
Níl aon tír ar domhan a bhfuil ceannasaíocht chomh
scaipthe is atá i Libia.
Scartaí amach
were spread out
Scartaí amach a raibh á iompar aige ar an mbinse fada ag bun an tseomra léachta.
spréite
spread
Bhí iontas orm bean aosta a fheiceáil ina measc, í ina suí ina craiceann ar mharmar an urláir, na cosa
spréite amach roimpí.
scaiptear go coitianta
is spread widely
Eachtraí áirithe a thit amach i rith na dtreimhsí sin chuaigh siad i bhfeidhm chomh mór sin ar mhuintir na Seice go spreagann siad cur agus cúiteamh i gcónaí, in ionad glacadh leo scun scan mar chuid de leagan oifigiúil na staire a
scaiptear go coitianta, mar is minic a tharlaíonn i gcás stair náisiúnta.
scaipeadh nuachtlitreacha
the spreading of newsletters
Ar na héilimh seo thathantaigh sé go gcuirfí stailc ar bun, stailc nach staonfadh go dtabharfaí ar ais an athuair an tsaoirse cainte, agus go gcoscfaí
scaipeadh nuachtlitreacha de chuid fhórsaí an Airm Shóivéadaigh.
Leath an tost
the quiet spread
Leath an tost ó bhord go bord ar theacht isteach dhom.