Bhí thart fá seasca nó ochtó duine ag obair sa seomra glan i sealanna i rith an lae agus san oíche.

Bhuail sí le cara dá cuid a bhí díreach i ndiaidh a seal oibre san otharlann a chríochnú agus a raibh a héide banaltra uirthi go fóill.

I Saorollscoil Bheirlín, d'inis Eva Faridi do na mic léinn faoin tréimhse a chaith sí ag obair mar sclábhaí i monarcha mhuinisin de chuid Flick, ag líonadh gránáidí le pléascáin le linn sealanna a mhaireadh suas le dhá uair déag.

Chaith mo mháthair a saol ar fad mar bhanaltra ag obair sealanna oíche.

“Bhí mé ag éisteacht le tuairisc ar TG4 aréir mar gheall ar an sos comhraic agus chuala mé cainteoir dúchais as Conamara ag rá ‘an fhoréigean’ mar thuiseal ainmneach tríd síos.

Anois, fiú, tá sí ag tabhairt cúnaimh i Guinan’s, ag obair roinnt sealanna agus ag cuidiú le bunadh an tí an áit a choinneáil slachtmhar.

Cúrsaí polaitíochta ba bhun leis an iompú teanga, próiseas a bhí tosaithe roimh bhliain an Drochshaoil dar ndóigh, ach ar cuireadh dlús leis lena linn is ina dhiaidh.

An Tiontú Teanga Mhaigh an tOllamh Declan Kiberd in aiste ar an Irish Times le déanaí go ndearna muintir na hÉireann margadh leis an todhchaí sna 1830í – go dtabharfaidís cúl dá dteanga is dá gcultúr mar mhalartú ar rath eacnamaíochta (rath nach bhfuair siad faraor géar!).

Tugann an t-aistriú cumhachta seo le fios go bhfuil an ré seo ina hidirthréimhse idir an ré ina raibh na Stáit Aontaithe ollchumhachtach agus ré nua ina mbeidh trí no ceithre de chumhachtaí móra ann (tíortha a bhí an-lag ó thús na nua-aoise i leith).

Tá siad glúin chun tosaigh san athrú teanga i ndáiríre.

Tugann Noone agus Doyle sampla suntasach den iompú teanga i measc na nÉireannach a bhí ag obair ar ghoirt an óir in Bendigo na hAstráile sna 1850í.

Níl ansin ach comharthaí den athrú teanga atá ag tarlú i measc an phobail.

Chonaic mé féin iompú teanga casta ar ais in achar cúpla mí.

Tá beagán den ghruaim orm faoin athrú teanga atá tarlaithe ó shin i leith i gCois Fharraige le linn dom a bheith anseo.