Go dtí seo is í crosóg na corónach deilgne is mó is cúis leis sin ó na seascaidí i leith, cé gur cosúil go bhfuil sí sin faoi smacht i láthair na huaire.
sna seascaidí agus sna seachtóidíin the Sixties and Seventies
Ach cén chaoi a bhfuil Gaeilge chomh snasta sin ag fear nár tógadh léi? Míníonn McLaughlin an t-atmaisféar cultúrtha a bhí thart air agus é ag fás aníos sna seascaidí agus sna seachtóidí i dteaghlach ina raibh cúigear páistí.
Cén uair a thiocfadh leat a rá go bhfuil níos mó luacha ag baint le rud a laghdú ná mar atá le rud a mhéadú? Cé mhéad uair a chuala tú duine ag gearán faoi chanbhás lom spárálach, é ag rá nach bhfaca sé rud ar bith ann, go raibh an praghas áiféiseach agus go dtiocfadh le duine ar bith é a dhéanamh?
An bhfuil an freagra faighte agat go foill? Is ea, tá mé ag caint faoi ghluaiseacht ealaíne a tharla sna seascaidí agus atá go fóill ábalta díospóireachtaí fíochmhara a spreagadh idir daoine faoin fhiúntas a bhaineann léi agus an t-aitheantas atá nó nach bhfuil tuillte aici.
Bhí an pictiúr ar iarraidh ar feadh dhá bhliain agus le linn na tréimhse seo sheas na mílte Francach i scuainí chun féachaint ar an spás lom a bhí fágtha ar an bhalla! Agus deirtear nár tháinig an t-íosachas chun cinn go dtí na seascaidí!
*Is as Doire ó dhúchas í Ciara Nic Gabhann ach tá sí ina cónaí i mBaile Átha Cliath anois, áit a bhfuil sí ag obair mar mhúinteoir ealaíne.
Tháinig sé chun cinn i dtús báire i ndeireadh na seascaidí mar dhuine de na feachtasóirí a d'eagraigh an mórshiúl cearta sibhialta i nDoire ar an 5 Deireadh Fómhair 1968.
Sna seascaidí, fuair mé an méid creidmheasa a bhí de dhíth chun post múinteoireachta a fháil ach bhí an tuarastal ró-íseal i gcomparáid leis an tuarastal a bhí agam sa bhanc.
Ní ábhar dóchais é, áfach, a laghad airde a thug an dá rialtas ar chruachás náisiúnaithe na Sé Chontae an uair úd sna seascaidí a d'fhág an IRA an stáitse.
“Tháinig an tionscadal seo amach as ceo na mblianta, ó thraidisiún ceoil na ndaoine atá curtha ar théip ó thús na seascaidí,” a dúirt sé féin liom, ach, ina theannta sin, fáisceadh an tionscadal as fís agus fuinneamh fir a thóg air féin rud inteacht a dhéanamh ionas go mbeadh na glúnta atá le theacht in innimh sult a bhaint as seancheol agus seanchas iad siúd atá imithe agus foghlaim uathu.
Ní raibh sé ach fiche bliain roimhe sin, sna seascaidí, ó scríobh an t-iriseoir cáiliúil John Healy leabhar faoina chontae féin, Maigh Eo, dar teideal *No One Shouted Stop.
“Tháinig an tionscadal seo amach as ceo na mblianta, ó thraidisiún ceoil na ndaoine atá curtha ar théip ó thús na seascaidí,” a dúirt sé féin liom, ach, ina theannta sin, fáisceadh an tionscadal as fís agus fuinneamh fir a thóg air féin rud inteacht a dhéanamh ionas go mbeadh na glúnta atá le theacht in innimh sult a bhaint as seancheol agus seanchas iad siúd atá imithe agus foghlaim uathu.
Ach ní go dtí go ndeachaigh sé ag obair mar mhac léinn i Londain ar feadh an tsamhraidh ag deireadh na seascaidí, ag déanamh obair thógála ar na tolláin faoi Londain, a thosaigh sé ag labhairt na Gaeilge go rialta.
Tá Krauss ag déanamh staidéir ar Eyak ó bhí na seascaidí ann agus tá doiciméadú déanta aige ní hamháin ar an teanga sin ach ar go leor de na naoi dteanga dhéag eile atá á labhairt go fóill in Alasca.
Dúirt sé féin go ndeachaigh sé go Páras le bheith páirteach in agóid na mac léinn sna seascaidí agus ansin gur chaith sé am in Ollscoil Kiel sa Ghearmáin ag déanamh staidéir ar an fhisic sular bhog sé ar ais chun na Breataine le post a ghlacadh in Ollscoil Sussex.
go ndearnadh sna seascaidí é.that it was made in the Sixties.
Thosaigh muid in aice le dhá dhealbh; macasamhail na Banríona Victoria agus spíce déanta as miotal gorm a raibh an chuma air go ndearnadh sna seascaidí é.
Rinne Moon teagmháil le boic mhóra na heite deise sa tSeapáin go luath sna seascaidí, nuair a chuir bunaitheoir CIA na Cóiré (KCIA), Kim Jong-Pil, é in aithne do Yoshio Kodama agus Ryoichi Sasakawa – beirt choirpeach cogaidh agus máistrí *yakuza* a thosaigh ag obair do CIA na Stát Aontaithe (SAM) i ndiaidh an Dara Cogadh Domhanda.
Chuir sé an iontas orm a léamh san Irish Times, thiar sna seascaidí go raibh foirne sacair i nGaeltacht Dhún na nGall a raibh an Ghaeilge á husáid mar ghnáth-theanga chumarsáide i measc na n-imreoirí! Ag dul ó scil orm a bhí sé, cén chaoi a d’fhéadfá a bheith ag labhairt Ghaeilge agus ag imirt an chluiche ghallda.
Deireadh na gcaogadaí, tús na seascaidí a bhí ann agus bhí oiread aithne ag Charlie ar imreoirí de chuid foireann Chiarraí go mbíodh cead isteach aige i seomra feistis Chiarraí i bPáirc an Chrócaigh lá cluichí ceannais na hÉireann.
Is cuid de chóras leighis na hIndia na chakraí céanna agus le leathadh fhealsúnacht an oirthir chugainn sna seascaidí, tháinig fás faoi líon na ndaoine a chuir a muinín i bhfealsúnacht agus i gcórais leighis na hIndia.
Tá an turnamh airgeadais ar an ghéarchéim is mó dár bhuail an tír ó phléasc an Tuaisceart i ndeireadh na seascaidí, agus thug sé rud mór uafásach amháin le fios: tá córas polaitiúil na tíre, an cultúr a bhaineann leis, a chuid foras, agus na daoine atá ina bharr, tá an t-iomlán, is léir, mí-oiriúnach don aonú haois is fiche.
Nuair a d’imigh na Briotanaigh sna seascaidí, tháinig Julius Nyerere i gcumhacht agus thug sé faoin tír neamhspleách a chur chun feabhais, agus sin mar atá sa lá atá inniu ann.
Thug sé rabhadh dá chara Kennedy sa bhliain 1961 gan saighdiúirí SAM a chur go Vítneam, agus lean sé air ag comhairliú na n-uachtarán i gcoinne an chogaidh sin ar feadh na seascaidí.
Rinneadh sáriarracht ceantar turasóireachta a dhéanamh den cheantar ó na seascaidí i leith, agus bíonn tramanna agus busanna saor in aisce ag rith anois thar dhuganna nuachóirithe a bhfuil iarsmalanna de gach saghas ina seasamh in áit na seanmhonarchana agus trádstóras.
Nuair a d’fhógair an IRA sos cogaidh cheana féin sna seascaidí ní dhearna Rialtais na hÉireann ná na Breataine go leor leis an phobal náisiúnach sna Sé Chontae a chosaint.