Chuaigh an tír i bhfeidhm orm ar bhealach nach raibh mé ag súil leis, agus an dealramh ar na dathanna nach bhfaca mé riamh - an turas siar go Conamara agus ar aghaidh go hÁrainn go háirithe, áit a raibh col ceathrair liom ag obair mar sheandálaí ar Dhún Aonghasa.
Go deimhin, le fíorghairid tháinig seandálaithe ar iarsmaí seanteampaill, agus a leithéidí, gar don áit seo agus táthar beagnach cinnte gur ionad an-naofa a bhí ann dhá mhíle bliain ó shin.
Bhí mé ag freastal ar chúrsa i mBaile an Fheirtéaraigh faoin tseandálaíocht agus faoin timpeallacht sa cheantar, cúrsa a bhí á reáchtáil ag Oidhreacht Chorca Dhuibhne.
asp)Cuid 1 den alt ar fáil anseo
Le cur leis an uafás, nuair a rinne an Teachta John Bruton (Fine Gael) fiosrú fuair sé amach go bhfuil 1,516 tuairisc seandálaíochta in easnamh (is gá tuairisc a chur ar fáil faoi gach láthair).
Tagann seandálaithe aitheanta chun na háite le breathnú air – measann siad gur ochtú hiontas an domhain atá ann – ach scriosann Gusaí Gaimbín Cillín *Chait*ríona sular féidir é a chur ar liosta caomhnaithe.
Thug an seandálaí agus staraí, Micheal Gibbons, arb as an gClochán i gContae na Gaillimhe dó, an spreagaitheasc in ar pléigh sé tionchar leantach an Ghorta Mhóir ar thírdhreach na hÉireann.
Thit siad ar Gable Crag ag Great Gable agus fuair Alan Turner, feirmeoir, 54 bliana d’aois, bás agus gortaíodh Andy Platell, seandálaí ó Ollscoil Durham.
Tháinig seandálaí a bhí ag tochailt sa cheantar ar an phictiúr den sliabh ag pléascadh agus creidtear gurb é seo ceann de na chéad samplaí de thírdhreach a rinneadh riamh.
D’fhoilsigh an seandálaí Breatnach, Rhys Maengwyn Jones, staidéar sa bhliain 1969, fágaim, inar thug sé *“firestick farming”* ar an dóigh a riaraidís a ndúiche.
Bhíothas ag súil nach mbeadh éinne in innimh taisí an cheithearnaigh a dhí-adhlacadh as olluaigh go deo, ach d’éirigh le seandálaithe a chnámharlach a aimsiú dhá bhliain ó shin, ag baint feidhme as eastóscadh aigéid núicléasaigh.
ag cur ar chumas na seandálaitheenabling the archaeologists
Tá an nuatheicneolaíocht ag cur ar chumas na seandálaithe a gcuid oibre a dhéanamh na laethanta seo ar shlí i bhfad níos éifeachtaí agus níos tapúla, mar a mhíníonn Diarmaid Mac Mathúna.