Le breis agus bliain anuas táim ag tabhairt cuairte ar phríosúnaigh eachtrannacha atá ag íoc go daor as na coireanna a dhein siad - mar is cóir.

Bhí líon mór príosúnach (b'as Éirinn a bhformhór) i mbeairic in iarthar Sydney a chinn ar éalú, máirseáil ar Sydney, longa a ghabháil agus filleadh ar Éirinn.

Ní raibh cead ag na príosúnaigh pholaitiúla peann ná páipéar a bheith ina seilbh acu i gcaitheamh na seacht mí a chaith sé san institiúid sin sular aistríodh iad go Príosún Lewes.

Líomhaint thar a bheith tromchúiseach é seo atá ag teacht salach ar an léamh traidisiúnta ar an stailc ocrais, is é sin go raibh na ceannairí lasmuigh ag tathant ar na príosúnaigh éirí as an agóid.

Deir sé fosta nach ndéantar ciapadh ar na cimí seo ainneoin go bhfuil an Úisbéiceastáin, Maracó agus an Éigipt áirithe ag Roinn Stáit Mheiriceá mar thíortha ina sáraítear cearta daonna agus ina gcéasaítear príosúnaigh.

Iarratas ======= Chun gur féidir le príosúnach den Chineál A cuairt a fháil ó dhuine éigin, caithfidh sé iarratas a chur faoi bhráid an ghobharnóra ar fhoirm oifigiúil agus ainm agus seoladh an chuairteora air.

Jabanna uirísle ======= Thug na húdaráis “príosúnaigh threascracha” ar na poblachtánaigh agus ní bhfuair siad cead ach jabanna uirísle a dhéanamh.

Is ag Donovan Wylie atá an focal scoir lena chuid pictiúr den Maze, an príosún cáiliúil inar coinníodh na mílte príosúnach poblachtánach agus dílseach agus ina bhfuair 13 óglach bás le linn na stailceanna ocrais.

Is cosúil gur céasadh an-chuid de na príosúnaigh sna príosúin thar lear cheana féin (is eol don domhan anois mar a caitheadh le príosúnaigh Abu Ghraib san Iaráic, mar shampla), agus rialtas Mheiriceá den tuairim nach raibh stádas saighdiúra tuillte ag na hamhrasaigh, agus dá réir sin, nach raibh cearta ar bith acu de réir Choinbhinsiún na Ginéive.

Chun seo a dhéanamh, ámh, beidh ar arm Mheiriceá Coinbhinsiún na Ginéive a shéanadh, mar is faoi dhlíthe an airm a chúiseofar na príosúnaigh.

Bunaíodh an tír “nua” seo san 18ú haois, agus rinne go leor príosúnach as Sasana, Albain, Éirinn agus tíortha eile an turas fada ar bháid mhóra go dtí an áit aineoil seo.

Labhraíos le hiníon léinn le déanaí a thug le fios os comhair ranga go raibh sí céad fán gcéad ar son chéasadh príosúnach, fiú iadsan nach mbeadh cúiseanna curtha ina leith.

Faraor, briseadh isteach sa charr a bhí ar cíos againn in Port Arthur, a bhí ina choilíneacht do phríosúnaigh tráth – b’fhéidir gurbh é ceann de na taibhsí a bhí ciontach! Bhí draíocht éigin ag baint leis an Tasmáin domsa a bhí in easnamh ar an gcósta thoir.

**Pionós seachas athinniúlú**Is de bharr drugaí atá líon na bpríosúnach i Meiriceá ardaithe ó thús na seachtóidí i leith, ach le fás na bpríosún i Meiriceá tá na dálaí i bhfad níos measa anois ná cheana, agus tá dearcadh na ndaoine i leith na bpríosún athraithe freisin.

Ba é McCain an t-aon duine a labhair amach in aghaidh chéasadh príosúnach agus ba eisean an t-aon duine nach bhfuair bualadh bos ón lucht éisteachta.

Shíl mé go raibh mé i ndiaidh éirí fíorleisciúil, agus bhraith mé ar nós príosúnaigh ar an tolg - ag titim níos faide agus níos faide isteach sna cúisíní.

Déanann Tony Birtill cur síos ar an tslí ar diúltaíodh cead dó cuairt a thabhairt ar phríosúnach poblachtánach i bPríosún Gartree sna hochtóidí.

Tá an-dochar á dhéanamh d’íomhá na Stát Aontaithe ar fud an domhain ag polasaí rialtas an Uachtaráin Bush i leith príosúnach polaitiúil, dar le Brian Ó Broin.

Tá léargas spéisiúil le fáil faoi shaol phríosúnaigh Éireannacha i Sasana sna seachtóidí ó litreacha a sheol beirt bhan Ghaeltachta chuig Rialtas na hÉireann ag an am.