Nach bhfaca sé í? Nach bhfaca sé í á leanúint chun na coille, í ar aon chonair leis, í ag moilliú nuair a mhoill seisean.

An rud ba mhó cáil sa chathair go dtí na seachtóidí (nuair a thosaigh an cearrbhachas dleathach) ná an *Boardwalk*, cosán adhmaid cois cósta leagtha in airde os cionn an ghainimh idir piaraí siamsaíochta na cathrach agus thar dhoirse na n-óstán agus na *casinos*.

) Níl fhios agam cén sórt amadáin a scríosfadh áit álainn le teachtaireacht mar seo, ach guím drochrath ar an chleamhnas! An Camus Binne Tógadh leacht cuimhneacháin nua i mbliana in aice leis an chosán go Port, clachán tréigthe, álainn ar an taobh thuaidh de Ghleann Cholm Cille.

Mar chuid eile den fhorbairt, socraíodh brú a chuir ar shiúlóirí feidhm a bhaint as Cosán an Oilithrigh.

Cé go bhfuil corrdhream mar Greenpeace ag iarraidh stop a chur leis an druileáil taiscéalaíochta, agus cé go dtuigeann gach duine againn go bhfuil cosán aontreo á shiúl againn, ar an drochuair tá sé soiléir nach bhfuil an tsamhail gheilleagrach á húsáid againn ábalta sinn a tharrtháil.

Bhí daoine ag maireachtáil i bhfad thar a n-acmhainn ar feadh i bhfad, le creidmheas ar fáil go héasca, agus carranna ollmhóra acu i gcabhsaí a dtithe ollmhóra fobhailteacha.

Tá achar 73 míle sa chosán seo ó bhéal abhann Ribble ar chósta Muir Éireann soir ó thuaidh go dtí a foinse ag Cam Fell, sna Penwynion i bPáirc Náisiúnta na *Yorkshire Dales*.

Thug na siúlóirí ‘Bóthar na mBrící Buí’ ar an milleadh seo, milleadh atá mar chuid de ‘fhorbairt na háite’! Deir fógra in aice leo: ‘Treoróidh na marcanna buí ar na clocha agus ar bholláin i dtreo thoir thuaidh thú ar ais go cosán rochtana an Oilithrigh.

Seanchosán na n-aoirí: cuireadh éadan nua air le hairgead na hEorpa lenár linn féin.

Níl cónaí ná áitreabh ann, ach seanchosáin a chleacht na Breatnaigh ar feadh na gcianta, brácaí lucht siúil, agus nead na bhfiach.

Mar shampla, mhol mé dóibh an cosán a choinneáil ar imeall na haille nuair a bheas siad á dheisiú, agus tugaim faoi deara go bhfuil na cipíní a chuir siad síos chun an tslí a leagan amach, go bhfuil siad san áit cheart, go dtí an t-ardchlár roimh Chosán an Aon Fhir agus an mullach.

Tá pleananna ar bun chun cosán a thógáil timpeall ar chósta na Breataine ina iomláine.

Ní raibh cosán féin isteach san áit ar thug Jaques mé, ach staighre, agus droichead cúng thar sruthán.

Mhúchadh an crann sitce an fál agus an cosán in imeacht na mblianta sa gcaoi go mbíodh seanfhear ina chónaí leis féin ag siúl isteach tollán dorcha crann, i lár an lae, le gabháil chuig a theach féin! Ba cheadmhach an t-am sin crainn a chur le taobh cosáin nó le bruach srutháin gan srian ar bith agus b'shin é an cur a rinne dochar do shaol an duine agus do bheatha an éisc araon.

Mhúchadh an crann sitce an fál agus an cosán in imeacht na mblianta sa gcaoi go mbíodh seanfhear ina chónaí leis féin ag siúl isteach tollán dorcha crann, i lár an lae, le gabháil chuig a theach féin! Ba cheadmhach an t-am sin crainn a chur le taobh cosáin nó le bruach srutháin gan srian ar bith agus b'shin é an cur a rinne dochar do shaol an duine agus do bheatha an éisc araon.

Ní inniu ná amárach a tharlóidh seo ach tá súil agam go gcuirfidh ábhar an ailt seo tuilleadh beochta sa díospóireacht agus, ag eascairt as sin, go gcruthófar tuiscint níos fearr ar thábhacht na Gaeilge ó thaobh feiceálacht na teanga ar chosáin agus ar cholbha bhóithre na tíre.

com* ar an téad chéanna le béim mhór ar shiúl sléibhe agus ar an chosán chósta atá acu anois, Llwybr Arfordir Cymru.

Bhéarfaidh Tony Birtill amach ar chonairí an tsléibhe san alt seo thú, go barr binne i gCymru y Ddraig Gôch, in Albain na dTréan agus i Sasain na Sócmhainní.

Siúlann Pat Butler ardmhá spioradálta na scannánaíochta an tros so ar chonair a leag dís sárléirtheoirí ‘fíoreisceachtúla’ amach roimhe.