mhaide mullaigh
mainstay
An-smaoineamh, déarfá, ach de ghnáth ní shamhlófá tionscadal den sórt seo leis na Poblachtaigh choimeádacha, mar gheall ar an deighilt bhunreachtúil idir stát agus eaglais a bhíonn mar
mhaide mullaigh acu ina gcuid fealsúnachta.
i mullach a chéile
on top of one another
"Bhíos ana-phríobháideach ionam féin agus níor thaitin sé liom a bheith i scoil le nócha éigin dalta eile agus b'fhéidir daichead bean rialta, agus sinn go léir
i mullach a chéile, agus ag teacht salach ar a chéile.
Mullach na Seangán
Florence Court
Go híorónta, mar gheall ar an 12 Iúil agus ceiliúradh bhua an Rí Liam ag Cath na Bóinne, bhí
Mullach na Seangán tréigthe.
ar mhullach an phriosa
on top of the cupboard/press
"Cuirim corr-rud i dtaisce faoi bhosca na mbrioscaí
ar mhullach an phriosa aird sa chisteanach.
i mullach a chéile
on top of each other
Níor aistrigh mé riamh go dtí gur aistrigh mé go hÉirinn!
Beo!: Cén chéad teagmháil a bhí agat leis an Ghaeilge?
AH: Ar saoire, ag iarraidh ciall a bhaint as na gutaí ar fad
i mullach a chéile ar na comharthaí bóthair!
Beo!: Cén tslí ar fhoghlaim tú an teanga?</p
AH: Thosaigh mé le leabhair agus téipeanna, mar a thosaíonn gach foghlaimeoir, déarfainn.
ina mullach
on top of them
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
ina mullach
on top of them
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
an dlaoi mhullaigh
to put the finishing touches
"Sé amhrán de mo chuidse," a deir sé, "agus bheadh gach duine ag caoineadh!"
D'fhoilsigh Colm cnuasach gearrscéalta, *Turasóireacht*, i 1995 agus ba mhaith leis
an dlaoi mhullaigh a chur leis na scéalta atá á scríobh aige le tamall de bhlianta anois don chéad chnuasach eile.
Cruinniú Mullaigh na Mílaoise
Millennium Summit
Thosaigh an scéal seo ag bailiú nirt trí bliana ó shin, ag
Cruinniú Mullaigh na Mílaoise a d'eagraigh na Náisiúin Aontaithe.
i mullach a chéile
on top of each other
Bhí na lipéidí uilig curtha ar bharr gach bocsa agus nuair a bhí siad uilig
i mullach a chéile mar a bhí ní rabhthar ábalta á léamh.
sa mullach orthu
on top of them
Tá cuma rí-aisteach orthu - mar bheadh cheithre roth ar an mbóthar (bhí trí roth ar chuid acu) agus clár leathan le grianchealla leagtha anuas
sa mullach orthu.
ar mhullach a chinn
on the top of his head
*
Gluais • Glossary
as an tom coillfrom the hazel bush
scoilbsplinters
ina chiotógin his left hand
cloch speilescythe-stone
faobharsharp edge
lann na scinethe blade of the knife
dheamhan a gcloisfeadh sé béicíl na ngasúrhe wouldn't hear the shouting of the children
araebecause
clósyard
i ngeall ar an mbáisteachbecause of the rain
a ghoilehis stomach
dornán eileanother small quantity
slámamount
ag an gcrann mór darachat the big oak tree
beartbundle
lagweak
an scoththe best
cáilreputation
a bhí uaidhthat he wanted
garbhchomhaireamha rough count
deich scillingten shillings
gadwithe, rope
chuir sé an ruaig ar an madrahe chased the dog
seascaircosy, snug
caonachmoss
stoc storrúil an chrainnthe strong trunk of the tree
choisrigh sé é féinhe blessed himself
éadan síonchaite rocachweather-worn wrinkled face
ar mhullach a chinnon the top of his head
scáinteacht ghruaigesparseness of hair
bun tornapathe bottom of a turnip
eala bhána white swan
ag
fairewatching
thuirling an spideog ar an talamhthe robin landed on the ground
le dúilwith desire
ag preabadhjumping
ruainnín aráina small piece of bread
beathafood
sprúillemorsel
ag samhlúimagining
síógínlittle fairy
dea-shíóga good fairy
de dhoirte dhairtedartingly, suddenly
a dhá luaithe isas soon as
in airde ar leac na fuinneoigeup on the window-sill
a broinn deargher red breast
giodamachfrisky, jaunty
mífhoighdeachimpatient
ag bíogaílchirping
go háiridespecially
uaibhreachproud, spirited
ar leathadhopen
lena bréagadhtoo woo her
babhtaísometimes
cuinneogchurn
drisiúrdresser
dos cabáistetuft of cabbage
máimín fataía handful of potatoes
ag cuardach na nuachreafóigesearching the new soil
cruimhmaggot
bagrachthreatening
binnsweet
a ghlaoití amanta air féinhe used to be called sometimes
spideoga difriúladifferent robins
á leanúintfolllowing him
conairpathway
ag moilliúslowing
nuair a d'iniúch séwhen he examined
súil ribesnare (of thin cord or wire)
d'fheith siseshe waited
de réir dealraimhapparently
ina ghnóthaíin his affairs
ar nós gasúirínlike a young child
go n-abrofaíthat it be said
gileacht a súlthe brightness of her eyes
frídthe smallest thing
go beachtprecisely
chomh haerach céannaevery bit as lively
achairína very short time
seafóidnonsense
<td cl
i mullach a chéile
on top of one another
Chaith siad roinnt ama ag taisteal i Maine, Massachusetts agus Meicsiceo ach, taobh amuigh de sin, chaith siad a saol
i mullach a chéile, ceithre huaire is fiche sa lá, seacht lá na seachtaine.
chruinniú mullaigh an Aontais Eorpaigh
the EU summit meeting
Céard a spreag na léirsitheoirí a tháinig amach ar shráideanna Bhaile Átha Cliath le linn
chruinniú mullaigh an Aontais Eorpaigh i dtús na míosa? Sa bplé ar fad sna meáin roimh ré leagadh an-bhéim ar an mbaol foréigin a bhí ann, ach is beag plé a rinneadh ar na cúiseanna agus ar na haidhmeanna a bhí ag an lucht agóide.
i mullach a dteilifíseán
on top of their television sets
*
Gluais • Glossary
i mullach a dteilifíseánon top of their television sets
an tAlsáiseachthe Alsation
ar a thóirafter him
ag leámelting
gréisceachgreasy
bratachflag
ag guairfeachfluttering
caoincístrains
séimhgentle
leathadh tinneas aiféalacha lingering illness was spread
á gcaoineadhmourning them
na slánathe healthy
na heasláinthe sick
a riarto manage, administer
nach dtruailleofaí na fialathat the vials wouldn't be contaminated
na táirgí folathe blood products
míchúramachcareless
ginidínígerms
cruth na ginidethe shape of the genie
mearbhallconfusion
a gcailleadh a gcroíthe buillewhose hearts would miss a beat
ar mhullach a chinn
head first
Mar a bhuailfeá do dhá bhois ar a chéile, tháinig rois gaoithe móire a thóg na seoltaí agus chuaigh Ciarán
ar mhullach a chinn ar urlár an bháid.
fágadh ar mhullach a chinn é
he fell over
Rinne Tadhg ar Shiobhán mar bheadh sé ag treabhadh fríd chlábar, ach ní bhfuair sé céim amháin féin gur
fágadh ar mhullach a chinn é.
ó mhullach an tsléibhe seo
from the top of this mountain
Ach más ea, is fiú an tairbhe an trioblóid mar gur beag radharc in Éirinn atá inchurtha leis an cheann atá le fáil
ó mhullach an tsléibhe seo.
an dlaoi mhullaigh
the cap
Chuir céasadh Dholores
an dlaoi mhullaigh ar shraith de scéalta náireacha a foilsíodh le leathbhliain anuas.
ar mhullach vaigín féir
on top of a hay wagon
Nuair a bhí siad á chuartú, tháinig sé amach i dtrucail ardaithe agus thóg sé carr na bpóilíní agus d’fhág
ar mhullach vaigín féir é.
ag tochas a mhullaigh
scratching the top of his head
leathnaíonn siadthey spread
is tú ag dul tharstuas you pass them
duine éicint dá shliochtone of his offspring
éachtfeat
ag maíomh asboasting about it
brogús camphusacha sour-faced humourless person
ina intinn míoltóigein his midge mind
a mhalairtthe opposite
próistethin, spindly person
ag cur chuige ná uaidhbothering him
a mhímhúineadhhis unmannerliness
an ghráin shíoraídeep hatred
faoi tharcaisneheld in contempt
dá mbeadh breith ar a n-aiféala ag daoineif people could undo what they had done
seaftaíshafts
corrdhuinethe odd person
deargscabhaitéaraa total blackguard
airdheed
nuair a thitidíswhen they used to fall
ag tochas a mhullaighscratching the top of his head
rúnintention
é a dhíbirtto drive him out
go raibh diomar airthat there was something wrong with him
plódaícrowds
Ag tairiscint breabanna.
ina mhullach
on top of him
Taistealaí ab ea é a sheinn agus é ina sheasamh, agus bata faoina chos, ag ócáidí móra pobail agus a fuair bás ró-óg nuair a thit falla
ina mhullach i 1950.
mullaigh
top of house
Anois siúlaim leat i gcaorán na bhfuiseog is éistim le monabhar abhna do bhriathra ó Bhéal an Áthaagus cuirim mo bheola le do chneas atá cumhra, a ghrá, le sméara dubha Ghleann an Átha …i dtobainne, tá mé lán díot, a mhian, is níl a dhath le déanamh agam ach luí síos leat go dianar leaba seo an dáin agus tú a bhriatharú chun beatha …
Gluais • Glossary
glao coiligh a póigethe rooster call of her kiss
mullaightop of house
buí-ómrayellow-amber
bruth análahot breathing
múr teasabank of heat
cága callánachanoisy jackdaws
á ngríosúinciting them
a ngiúmaráilhumouring them
go breabhsántasprightly
meall gréineorb
cabhail chathrachcity body
spréite go hanástaspread awkwardly
tnáitejaded
basár a brollaighthe bazaar of her bosom
ag borradhswelling
dlaoithe casacurly tresses
cabhsaí dúshlánachachallenging lanes
á gclutharú féinhiding themselves
méalasorrow
buairtvexation
cruachásdistress
ag déanamh tochtagrieving silently
an tréanthe strong
ag tromaíocht ar an truadenigrating the wretch
meannánkid
méileachbleating
scrínteshrines
bean feasa na gclós ársawise woman of the ancient yards
dhorchaigh spéir a súlthe sky of her eyes darkened
ceannaircrevolt
a d’fheall orthuwhich failed them
boige paidrethe softness of prayer
le báinífurious
bhruth bréan bildeálathe foul heat of the building site
ag déanamh angaidhfestering
i bhforógraí bagracha lucht léirsithein the threatening proclamations of the demonstrators
bhachlógachindistinct
siogairlínípendants
glémhaiseachexquisitely beautiful
go ríogúilregally
teanga túisetongue of incense
ag clingireachtringing
bantracht bheoshúileachthe quickeyed women
le coim na hoícheat nightfall
ag spréamh
cheannbhrat glé an dorchadaisspreading the bright canopy of darkness
bioráinpins
ag lonrúshining
clóca sróilcloak of satin
aigeantaspirited
buimefoster-mother
deoch shuainsleeping-draft
spréachspark
súgachmerry
ag glinniúintsparkling
tú a mhuirniúto caress you
linntepools
cumhaloneliness
le tú a aoibhnniúto make you blissful
ionúinbeloved
másaíthighs
a niamhraigh mo dhánwho made resplendent my poem
i gcaorán na bhfuiseogin the bog of the larks
monabharmurmur
chneasskin
cumhrafragrant
miandesire
an dlaoi mhullaigh a chur ar chonradh
to put the finishing touches to an contract
Agus ainneoin na himní atá léirithe ag an Roinn Oideachais ina scéim teanga, tá an rialtas ar tí
an dlaoi mhullaigh a chur ar chonradh, ar fiú €300m é, le foirgnimh a thógáil dá bhfoireann díláraithe.
cruinniú mullaigh
summit meeting
Fógraíodh go mbeadh
cruinniú mullaigh in Canberra ach dúirt Clare Martin nach mbeadh sí féin ag freastal air, cé go bhfuil cúram chúrsaí dúchasacha na Críche uirthi, go raibh dóthain cainte déanta.
den mhullach ba mhó ar domhan
of the highest summit in the world
Dá gcasfadh sé a chloigeann agus é a chlaonadh siar idir a ghuaillí bheadh lán a shúl aige
den mhullach ba mhó ar domhan, é ag lonradh faoi sholas an mheán lae.
an mullach a shroicheadh
to reach the summit
’
‘B’fhearr liomsa,’ arsa Liam, ‘
an mullach a shroicheadh as mo stuaim féin.
Mullaí nó marthanas?
Peaks or survival?
Misneach nó mí-ádh?
Mullaí nó marthanas? Milis nó searbh? Stuif na hóige is ea an laochas.
an mullach
the summit
Tamall sula mbainim
an mullach amach, tagaim ar an bhfoinse uisce ar a dtugtar **Fuente Reniega **(Tobar an tSéanta).
sméar mhullaigh
the icing on the cake
Chuir foireann úd Átha Cliath
sméar mhullaigh ar an mbliain le bua mór ar Ard Mhacha sa chluiche ceannais.
ón mhullach,
from the summit,
Bíonn lón againn ag an bhallóg ar a dtugtar Díseart Aoidh Mhic Bhricne, atá ciliméadar amháin
ón mhullach, díreach os cionn Loch Each.
leis an mhullach a bhaint amach.
to reach the summit.
Tá tobar beannaithe ann fosta, agus tugann muid cuairt air sula dtéann muid trasna Cosán an Aon Fhir
leis an mhullach a bhaint amach.
tá an dlaoi mhullaigh á cur
finishing touches are being made
Tá na scéalta grinn Gaeilge á gcleachtadh aige le tamall anuas agus faoi láthair
tá an dlaoi mhullaigh á cur ar an obair sin.
nár éirigh leo an mullach a fhágáil
who didn't manage to leave the summit
Cuireadh na créatúir
nár éirigh leo an mullach a fhágáil agus an teagascóir ag búir "*snowplow! snowplot*!" i ngrúpa na *losers*.
ina mullach.
on top of them.
Rinneadh iad a lúbadh agus a athmheascadh agus ansin chuir sé rithimí eile
ina mullach.
sa chruinniu mullaigh
in the summit
Mar a thugann an teideal le fios, bhain an plé a rinneadh lena linn leis na cineálacha éagsúla físe i leith thodhchaí na tíre ba mhian leo siúd a ghlac páirt
sa chruinniu mullaigh a bheith bainte amach faoin mbliain 2020.
mhullach
summit
Ar na cúrsaí siúl sléibhe, tugann muid cuairt ar Thobar Aoidh Mhic Bhricnesula sula dtéann muid trasna Chosán an Aon Fhir leis an
mhullach a bhaint amach.
Ar mhullach sin uilig
on top of all that
Ar mhullach sin uilig, gabhadh Arthur Nadel as Florida ar an 14ú Eanáir tar éis dó $350 milliún a chailliúint ina chiste infheistíochta agus an fhírinne a cheilt ó na hinfheisteoirí.
gcruinniú mullaigh
summit meeting
Tá sé mar aidhm ag an
gcruinniú mullaigh seo cinnirí éagsúla de chuid na polaitíochta, an ghnó agus eagraíochtaí neamhrialtais a thabhairt le chéile chun beartas nua, comónta a chur chun cinn i dtreo leigheas a fháil ar an ailse.
ó mhaol go mullach
from bad to worse
Is fíor gur tír í a théann
ó mhaol go mullach go minic agus is tír í a bhfuil éagsúlacht iontach ag baint leis an chumas a bhaineann lena cuid ceannairí.
Crib Goch
mullach rua
Chas muid ar ár gcara Glynn, an ball den fhoireann a d'aimsigh na coirp, nuair a bhí muid ar an droim sléibhe
Crib Goch cúpla lá i ndiaidh an timpiste.
mhullach cnoic
hilltop
Suite ar
mhullach cnoic gar do cheantar La Défense in iarthar na cathrach, ba champa míleata an Mont Valérien ó lár an naoú haois déag.
ó mhaoil go mullach
from bad to worse
Chuaigh cúrsaí
ó mhaoil go mullach nuair a bunaíodh buíonta forairdill i measc na mac léinn Indiach in Melbourne ag trí stáisiúin traenach, agus nuair a tharla ionsaithe díoltais in Harris Park, bruachbhaile in iarthar Sydney, tar éis ionsaí eile ar mhac léinn Indiach ann.
ar mullach a chéile
on top of other
Ní hamháin go maróidh sé mise, ach tá sraith carranna
ar mullach a chéile anoir im’ éadan atá ag déanamh 60 m.
mullaí
summits
' Thug sé '
mullaí' nó 'tops' ar an 255 cinn eile.
ar mullach
as well as, on top of
Mar sin,
ar mullach na mbuntáistí eile ar fad, braitheann tú cosúil le dia beag a bhfuil creideamh domhanda aige!
Go pearsanta is go proifisiúnta, tá fiúntas sóisialta agus gnó bainte agam as Twitter.
mhullach
summit
Bhí áthas orm an samhradh seo nuair a bhí mé i gceannas buíon siúlóirí le hOideas Gael ar Sliabh a Liag, mar chonaic muid go léir go bhfuil an tobar beannaithe, atá cóngarach do
mhullach an tsléibhe, deisithe arís.
mullach
on top of
Chuir mé an fíon bán goirt a bhí laghdaithe ón bpota sliogáin dhubha isteach ina
mullach agus chríochnaigh mé an t-anlann le huachtar.
mullach
peak(s)
Suas
mullach agus síos ailt, tá cuma na maitheasa ar na cosáin, atá greannta sa charraig lom.
sa mullach orm
on me by surprise
Tháinig sé
sa mullach orm, níor thuig mé go raibh sé a ghabháil a bheith mar seo, ach is é an rud is fearr a tharla, i ndáiríre.
sa mhullach ar
on top
Fanfaidh tú ar feadh scaitheamh fada fá choinne ceann amháin agus tiocfaidh cúpla ceann ansin
sa mhullach ar a chéile.
Cruinniú Mullaigh
earth summit
Thosaigh an próiseas sin sna hochtóidí agus leagadh amach cuid mhaith de na spriocanna ag ‘
Cruinniú Mullaigh Rio’ sa bhliain 1992.
mullach
summit
Ní fíor sin ar ndóigh, mar go nglacfadh sé ionann is trí uair an chloig an
mullach a bhaint amach ón charrchlós i mBun Glas!
Conamara - Connachta
Maidir le Conamara, measann údair *Lonely Planet* gurb é “*the last refuge*” don Ghaeilge.
Mullaigh
summit
Ag an gCruinniú
Mullaigh um Shlándáil Eithneach i Washington, dúirt Barack Obama gurb é an bhagairt is mó do shlándáil SAM ná an seans go bhfaigheadh eagraíocht sceimhlitheoireachta arm núicléach.
mhullach
summit
Bhí mé ar ais ar
mhullach Shliabh a Liag i Mí Aibreán, an cnoc is airde i bparóiste Ghleann Cholm Cille agus an buaicphointe ar mo chúrsa siúl sléibhe in Oideas Gael.
sméar mhullaigh an chnuasaigh
the very best story in the collection
Agus tá sé seo uilig le feiceáil sa scéal ‘Neill’,
sméar mhullaigh an chnuasaigh.
mhullach
summit
Is doiligh liom bhur ndiúltú, ach thug mé m’fhocal do mo chroí ar
mhullach Chruach Phádraig, sular fhág mé an baile, nach bpillfinn go rachainn a fhad leis an seomra sin liom féin; agus ní maith liom m’fhocal a bhriseadh.
ar mullach
on top
Cuid de na Bleá Cliathaigh iad féin, glacfaidh sé fada go leor orthu theacht a fhad le Aviva mar nach bhfuil an chathair ag feidhmiú i gceart le barraíocht sluaite
ar mullach a chéile.
mhullach an domhain
top of the world
Ar ndóigh níl an Rúis ina haonar agus í ag iarraidh seilbh a ghlacadh ar teiscinn reoite ar
mhullach an domhain.
mullach
top, summit
is measa
mullach!”
Dúirt duine éigin ar éirigh leo an t-ardán a bhaint amach gurbh é ceann de na rudaí is mó a thaitin leo faoina ghradam ná an líon buaiteoirí nach raibh aithne aige orthu roimh na gradaim.
Más Dona Maol is Measa Mullach
from bad to worse
Más Dona Maol is Measa Mullach
===============
Fiú gan an trioblóid sin, bheadh dúshlán mór roimh pháirtí an rialtais cheana féin - na Daonlathaigh.
ó mhaoil go mullach
from bad to worse
*Out of the frying pan, into the fire* a deirtear i mBearla – ‘
ó mhaoil go mullach' is dóigh - agus tá muintir an tuaiscirt i ndiaidh bogadh ó ré na dTrioblóidí go dtí ré an chruacháis agus ciorruithe fíochmhara le cur i bhfeidhm ag Feidmheannas Stormont.
cruinniú mullaigh
summit meeting
Ag
cruinniú mullaigh de chuid an G20 ag tús 2010, is éard a bhí le rá ag uachtarán Mheiriceá, Barack Obama, faoi Lula ná: “Sin é an fear!”
Le tuiscint cad is cúis leis an ngrá seo ar fad caithfidh muid dul siar sa stair, siar chuig an triomach a chéas drochthailte an stáit bhoicht Pernambuco in oirthuaisceart na tíre sna 1950í.
mhullach an tsléibhe naofa
the sacred mountain’s summit
“Is mise Rí an Domhain,” a dúirt sé leis an dá ghiorria agus an fiach dubh a bhí mar chuideachta aige ar
mhullach an tsléibhe naofa.
mar sméar mullaigh
to top it off
Sin díreach a tharla in Wisconsin, a thug 19 suíochán as 33 sa seanad don pháirtí poblachtach, 60 suíochán as 99 sa teach íochtar don pháirtí céanna, agus suíochán an ghobharnóra
mar sméar mullaigh.
Ar mullach
on top
Ar mullach ghné na liogeolaíochta, is fearrde an tír an t-aos óg a fhásfas aníos ann a shnaidhmiú léi sa dóigh go bpillfidh siad abhaile i ndiaidh sealanna oibre is oideachais thar lear.
daoine sa mullach ort
of people ‘on top of you’
Tá an chathair gnóthach agus bríomhar agus ní bhraithfear fuadar ná sluaite
daoine sa mullach ort in áit ar bith.
níor bhain Villeneuve an sméar mullaigh
didn’t reach the top of the pile
Cuireadh ar ghearrliosta an Acadaimh é, ach
níor bhain Villeneuve an sméar mullaigh.
sa mhullach ar a chéile
on top of each other
Siad san na hÁisigh a oibríonn i siopaí allais éadaí na gcúlsráideanna, is a chodlaíonn
sa mhullach ar a chéile ar urlár na monarchan.
cuir eang sa maide mullaigh
one for the books, mark it down
Dé Domhnaigh 12 Meitheamh -
cuir eang sa maide mullaigh.
an sméar mullaigh
the best
Ach baineann Jessica Chastain, an mháthair,
an sméar mullaigh.
mullach sprice
summit
Níl ionam é a chríochnú, agus radharc agam anois fiú amháin ar an
mullach sprice.
an sméar mullaigh
the most excellent of all
Seoda an Riadaigh / The Essential Seán Ó Riada
=======================
Mar is léir ón méid thuas, tá fáil anseo ar ‘sheoda’ an Riadaigh,
an sméar mullaigh dá chuid saothar cruthaíochta.
mhullach
summit
D’ímigh mé liom go beo leis an gcéad
mhullach a dhreapadh.
chruinniú mullaigh
summit meeting
Le linn
chruinniú mullaigh an Aontais Afracaigh dhá bhliain ó shin, d’inis sé do thart ar 30 ceannairí Afracacha go raibh Iosrael taobh thiar de chuid mhaith de chogaí acmhainne fuilteacha na hAfraice.
Mullach catach dubh
curly black-haired
Mullach catach dubh orthu, agus a gcneas chomh buí le céir na mbeach.
Mar sméar mullaigh an chnuasaigh
to cap it off
Mar sméar mullaigh an chnuasaigh, bronnadh sochraid stáit air i ndiaidh a bháis.
Más Olc Maoil is Measa Mullach
going from bad to worse
Más Olc Maoil is Measa Mullach
=============
Is cás le daoine go bhfuil an cumas ceannaithe atá acu imithe chun an diabhail agus go mbíonn an costas maireachtála sa Fhrainc ag ardú de shíor.
an sméar mullaigh
the crowning glory
Tá an mhian sin gnóthaithe anois aici agus cá bhfios nach é
an sméar mullaigh a bheas ar an scéal an bonn óir a bhuachan?
cruinniú mullaigh
a summit meeting
”
Bhí
cruinniú mullaigh faoi choinne thíortha na hEorpa Láir agus Thoir le tarlú idir 11-12 Bealtaine i Yalta na hÚcráine, ach tar éis do 13 de na 20 ceannaire stáit diúltú freastal air mar agóid in aghaidh na dtarluithe sa tír, ní raibh an dara rogha ag an Uachtarán Yanukovych ach é a chur ar ceal.
Reáchtáladh cruinniú mullaigh
a summit meeting was organized
Reáchtáladh cruinniú mullaigh d’Eagraíocht Chonradh an Atlantaigh Thuaidh (ECAT) i Chicago i mí na Bealtaine inar chíor na ceannairí straitéis scoir a dtrúpaí as cogadh na hAfganastáine.
Mar sméar mullaigh ar
like cream on the cake
Mar sméar mullaigh ar an mbailiúchán seo, tá leagan diamhrach den bhfonn ‘Aisling Gheal’ á sheinm ar an bpianó ag Seán Ó Riada.
an mullach
the summit
Mar shampla, mhol mé dóibh an cosán a choinneáil ar imeall na haille nuair a bheas siad á dheisiú, agus tugaim faoi deara go bhfuil na cipíní a chuir siad síos chun an tslí a leagan amach, go bhfuil siad san áit cheart, go dtí an t-ardchlár roimh Chosán an Aon Fhir agus
an mullach.
faoi scáth na mullaí scáfara
in the shade of the tremendous mountain peaks
Ag tiomáint dúinn
faoi scáth na mullaí scáfara agus an airde mhearbhallach ag tarraingt an chroí agus na hanála aníos trí mo scornach, mhínigh Jacques Thiers dom gur leagan de chanúint Toscani na hIodáile atá i dteanga na Corsaise ach go bhfuil iarsmaí ann den chaint a bhí ar an oileán roimh aimsir na Laidne.
mullach níor léir ná níorbh fhollas dom
a summit I’ve never spied
Agus ainneoin gach grinnstaidéar dá ndearna mé ar bhun na spéire ó aimsir m’óige anall, sliabh ní fhacas,
mullach níor léir ná níorbh fhollas dom.
ag caitheamh gainimh na trá sa mhullach ar a chéile
throwing beach sand at each other
An bhfuil siad chomh feidhmiúil is ba chóir daofu a bheith nó an gcaitear acmhainní maithe amú go ciotach ar roinnt acu? Tá mé ag cuimhneamh ar dhream a fuair maoiniú le taisteal go hIosrael agus a phill le léaráidí powerpoint díofu féin
ag caitheamh gainimh na trá sa mhullach ar a chéile ar ‘lá breá te sa tsamhradh’, lá a chaith siad ag déanamh bolg le gréin, go bhfóire Dia orainn.
ar mhullach sléibhe ar bith
on any mountain top
An Ceamara Glibe
===========
Ní bheidh mé
ar mhullach sléibhe ar bith le péire ski i mbliana.
faoi screamhóg mhullaigh na reitrice poiblí seo
concealed by the scales of public rhetoric
An Reitric nó an tAllagar?
============
Ná bíodh aon chorrabhuais orainn feasta agus bainimis an brach idé-eolaíoch dár súile d’fhonn an fhírinne shearbh atá folaithe
faoi screamhóg mhullaigh na reitrice poiblí seo a nochtadh.
Tigíní beaga i mullach a chéile
small houses on top of each other
Tigíní beaga i mullach a chéile i gcathair ghríobháin de bhóithríní pollta agus cosáin chúnga – tá Sussuarana cosúil le gach bruachbhaile bocht eile in Salvador.
Feiceann Súil Ghlas Mullach Glas
one sees a mountain peak (life) subjectively
Feiceann Súil Ghlas Mullach Glas
=============
Roimh bhánú an lae mar sin bhí muid ag leanstan na lóchrainn gheala suas sleasa géara na Corcóige agus muid fós leath inár gcodladh.
an chéad mhullach
the first summit
Fán am a nocht ball bán an lae, bhí
an chéad mhullach sroichte agus an chéad pholl sa chárta.
ar chruinniú mullaigh
on the summit meeting
Ar an 16ú Meitheamh tugadh le fios trí eolas Snowden go raibh dianspiaireacht déanta ag GCHQ (a raibh cead acu an córas PRISM a úsáid)
ar chruinniú mullaigh an G20 i 2009 i Londain.
ar ghutháin póca na mullach
on the mobiles of those attending
Ní hamháin gur éist le gach glaoch teileafóin a rinneadh
ar ghutháin póca na mullach (Uachtarán na Rúise ina measc), ach d'oscail GCHQ caiféanna idirlín bréagacha ag an gcruinniú chun ríomhphoist na rannpháirtithe a léamh.
sa mhullach air
on top of it
Faoin am a raibh an stán ídithe, bhí an t-uisce gan dídean tagtha isteach i gcóras uisce an tí, ach ar a laghad ar bith, ní raibh leamhnacht radghníomhaíoch laethúil curtha trí mo cholainn
sa mhullach air ar feadh achair éigin laethanta nó coicíse.
cruinniú mullaigh
summit meeting
Leis an *Dublin Web Summit*, nó ‘
cruinniú mullaigh an ghréasáin’ is dóigh, thart do 2013 tá neart feidhmeannach teicneolaíochta ag déanamh machnaimh ar ghnólachtaí nuathionscanta (.
Bheadh sé mar sméar mhullaigh
it’d be a crowning glory
Bheadh sé mar sméar mhullaigh ar iarracht dochreidte a bhí déanta ag pobal agus is dóigh liom go raibh pobal na Gaeltachta ar fad tugtha linn againn an uair sin.
mullach bán uirthi
white topped
Bhí sí romham arís,
mullach bán uirthi mar a bheadh ar sheanóir ar bith agus rian na haimsire ar a craicinn, í ina seasamh go ciúin scéalach san áit ar cuireadh i dtalamh í míle go leith bliain ó shin.
Sa mhullach ar an mhéid sin
on top of that
Sa mhullach ar an mhéid sin, ba chainteoirí dúchais Gaeilge suas is anuas le trí cheathrú d’Arm Shasana ag Cath Cionn tSáile.
cloch mhullaigh
capstone(s)
Cé go bhfuil mé ag amharc orthu le 30 bliain, cuireann sé ionadh orm go fóill an dóigh a raibh daoine i Ré Nua na Cloiche, 5000 bliain ó shin, in innimh
cloch mhullaigh, moghlaeirí 40 tonna meáchain a chrochadh in airde agus a leagan ina luí ar thrí chloch eile.
bhaineadar sméar mullaigh
the reached the pinnacle
Chomáin Wanderers orthu agus
bhaineadar sméar mullaigh an tSraithchomórtais anuraidh.