múnlaithe
moulded
Tá siad múnlaithe ar inneoin chrua na staire agus tá siad tréitheach, cumasach ar páirc nó ar pár: Tomás Ó Criomhtainn, Piaras Feirtéar, Pádraig Ó Fiannachta, Eibhlín Ní Mhurchú, Maidhc Dainín Ó Sé, Páidí Ó Sé, Tom Crean, Jerome O'Connor, Seosamh Ó Dálaigh, Paddy Bán Ó Brosnacháin, Peig Sayers, Diarmuid Ó Duibhne.
a mhúnlú
shape
Stad mé de nós na humhlaíochta nuair a tháinig fís chugam go raibh gach aon bhómán agus liúdramán amuigh beo ar an chomhréiteach shochrach shóúil, gur lig siad d'fhorógra a bpáirtí a gcuid smaointe a mhúnlú.
barúlacha a mhúnlú
to shape opinions
Ní raibh sé ábalta barúlacha a mhúnlú i dtreo a pholasaithe féin agus chaill sé an cath ina pháirtí féin.
agus ár dtuiscint a mhúnlú
and shape our understanding
Sna suiteálacha *They're All the Same* (1991) agus *Same Difference *(1990) ardaíonn sé ceisteanna faoin tslí a dtig le teanga dul i bhfeidhm orainn agus ár dtuiscint a mhúnlú, sa chás seo íomhá meáin de bheirt a bhfuiltear in amhras orthu gur baill iad den IRA.
mhúnlú
shaping
Tá dream inár measc, áfach, nach bhfuil aon mhúnlú déanta ar a spiorad cruthaitheach agus a dtagann a gcuid ealaíne ó fhoinse iomasach.
le saothar Ballagh a mhúnlú
to shape Ballagh's work
Is cinnte gur chuidigh na blianta sin le saothar Ballagh a mhúnlú agus go raibh siad mar chroisbhealach ina shaol ó thaobh fealsúnachta agus dearcaidh de.
straitéisí an UUP a mhúnlú mar is mian leis féin
to shape the strategies of the UUP as he desires
Tá toradh dearfach a d'fhéadfadh a theacht as an choimhlint seo is déanaí: b'fhéidir go dtig le Trimble smacht a fháil ar an pháirtí agus straitéisí an UUP a mhúnlú mar is mian leis féin, gan a bheith ina phríosúnach ag an eite choimeádach.
múnlaithe
shaped
Cad é a shílfidh muintir na cathrach, mar sin, den saothar is úire atá le feiceáil ar a gcuid sráideanna?
Tá tréad bó i ndiaidh teacht go dtí an phríomhchathair, ní an cineál atá beo, dar ndóigh, ach píosaí dealbhóireachta, múnlaithe mar bha agus maisithe ar dhóigheanna éagsúla.
múnlaí
moulds
Is é an tslí a gcuirtear an pharáid le chéile ná go ndéantar múnlaí de choirp bhó as snáithín gloine agus iad ar lánmhéid (7 dtroithe ar fhad, 4 troithe ar airde agus 2 throigh ar leithead), ansin tugtar cuireadh d'ealaíontóirí, idir aitheanta agus amaitéaracha, as na tíortha éagsúla atá ag glacadh páirte sa pharáid iad a mhaisiú ar a ndóigh féin.
Tosaímid a mhúnlú ár n-ionchas
we begin to mould our expectations
Tosaímid a mhúnlú ár n-ionchas le cuidiú na bhfocal a léimid.
múnlaíonn siad ionchas an léitheora
they shape the reader's expectation
Is iad an bonn faoin saothar léitheoireachta iad; múnlaíonn siad ionchas an léitheora ó thús.
oibreoir oibreacha múnlaigh
sewage plant operator
Cé gur bhain post an phríomhoide scoile áit amach sa chuid uachtarach den liosta, ag #84, bhí post an mhúinteora i bhfad níos ísle ná sin, ag #164, áit amháin, díreach, faoin oibreoir oibreacha múnlaigh.
múnlaithe
moulded
5 bpunt meáchain ann agus bhí an chéad deilbhín múnlaithe i gcré-umha agus ansin clúdaithe le hór 24 carat.
a lúbadh is a mhúnlú
to bend and to shape
In áit an córas a athrú, áfach, déantar iarracht na daltaí a lúbadh is a mhúnlú mar a tharla i gcás aíonna Phrocustes.
cé a mhúnlaigh sibh?
who shaped you?
**Balor:** Ar tháinig sibh faoi thionchar daoine speisialta? Nó cé a mhúnlaigh sibh?
**CD:** Boc éigin sa tSín nó áit inteacht eile sa Chianoirthear a mhúnlaigh muid an chéad lá riamh.
a mhúnlaigh Haughey dó
which Haughey shaped for him
Eite nua
I 1992, trí bliana déag tar éis ar luíodh isteach ar dhroim an Loingsigh leis an mbata a mhúnlaigh Haughey dó, tháinig eite “Country and Western” Fhianna Fáil, fá shirriamacht Albert Reynolds, chun cumhachta nuair a ghríosaigh bean Sean Doherty a fear chun an fhírinne d’insint.
múnlaí eile
other models
Tosófar ag cur múnlaí eile ina n-áit i gceann sé nó seacht de bhlianta, ach níor thosaigh Airbus nó Boeing, i ndáiríre, ag forbairt na n-aerlínéar nua fós.
múnlaithe ar chorp Gormley féin,
modelled on Gormley's own body,
In 2005 a tugadh "Another Place", an t-ainm cnuasaitheach atá ar na céadta deilbh múnlaithe ar chorp Gormley féin, ar an suíomh cois farraige ina bhfuil siad suite, agus is fáilte, a bhí idir chroíúil agus dhoicheallach, a chuir bunadh na háite rompu.
i múnlú na todhchaí sin.
in the shaping of that future.
Measaim gur féidir leis seasamh siar agus bheith bródúil as an bpáirt atá imeartha aige féin i múnlú na todhchaí sin.
rud éigin a mhúnlú
to form something
Teastaíonn uait rud éigin a mhúnlú le gur féidir a bheith dílis don lúbaireacht atá ionat.
múnlú
shaping
Ma tá lúbaireacht ionat agus rudaí casta taobh istigh ionat, is gá múnlú a dhéanamh ar an dteanga chun sin a chur in iúl.
a mhúnlú
to mould
Beidh leasuithe bunúsacha le déanamh ar mhodhanna cumarsáide na ngardaí, go háirithe má táimid le fórsa a mhúnlú a mbeidh ar a chumas aige dul i ngleic le fadhbanna nua-aoiseacha.
a mhúnlú,
to shape,
Níor mhór do na meáin Ghaeilge ról a imirt lena bhfuil i ndán a mhúnlú, seachas ról fulangach ag freagairt dó.
ag múnlú
shaping
Smaoiním ar a héirim cheoil agus samhlaím í sa stiúideo le ceoltóirí a banna, ag pleidhcíocht le smaointe ceoil, ag ceardaíocht, ag múnlú, ag fiosrú agus “African Mailman”*, *nó “He Needs Me”nó “You’ll Never Walk Alone*” *á seinm acu.
múnlaithe
modelled, shaped
** Labhraíonn comhghleacaí dá chuid leis lá amháin faoi mhainicíní sileacóin, ar a dtugtar Real Dolls, atá múnlaithe i bhfíorchruth mná.
múnlaithe as miotal
moulded from metal
Chruthaigh sé saothar don Túr Teilifíse Žižkov i bPrág chomh maith dar teideal ‘Tower Babies’ inar thaispeáin sé leanaí, múnlaithe as miotal, ag déanamh a mbealach snámhach suas taobhanna an fhoirgnimh ar a nglúine agus a ar lámha.
mhúnlaigh mé
moulded me
Agus an deireadh tagtha nach mór leis an chaibidil seo de mo shaol, thig liom a dhearbhú gurbh é an bhliain thar lear seo an t-am is mó a mhúnlaigh mé agus an tréimhse is fearr dá raibh agam go dtí seo.
múnlaithe
moulded
Tá samplaí dá shaothar le feiceáil in Angel of the North, an figiúr tionsclaíoch ollmhór a amharcann síos ar an A1 ag Gateshead i Sasana agus Another Place - céad figiúr múnlaithe as miotal a amharcann amach ar an fharraige ó thrá Crosby.
mhúnlú
to mould
Bhí sé in ann an cloigeann a oibriú agus an rang go léir a mhúnlú dá thoil féin.
Mhúnlaigh
shaped, moulded
Mhúnlaigh sé sin, ní nach ionadh, aigne an aosa óig.
Múnlú
moulding
Múnlú Théarmaí na Smaointeoireachta
Ach ná habair os ard nach é an ‘faisisteachas Ioslamach’ – cibé céard é féin – ach an Síónachas atá ina bhagairt is mó do shíocháin dhomhanda, nó is cinnte go gcuirfear frith-Sheimiteachas i do leith.
mhúnlaigh
shaped, formed
Iadsan a bhí in adharca a chéile, agus sa deireadh thiar thall, b’iadsan a mhúnlaigh an t-aontú deireanach.
múnlú cloiche
moulding stone
Cruthaíonn Michelangelo na figiúir sna picitiúir seo mar a bheadh sé ag múnlú cloiche.
múnlaithe
moulded
Dúirt an fealsamh Kierkegaard agus é ag machnamh ar an ábhar seo gurb é is file ann:
> Duine míshona, a bhfuil a chroí réabtha ag buairt cheilte, ach a bhfuil a bhéal múnlaithe ar bhealach chomh speisialta sin, nuair a thagann osnaí agus olagóin amach as, go mbíonn binneas ceoil ag baint leo.
múnlú
mould
Chruthaigh sí íomhá di féin i staidéar colainne amháin a rinne sí, mar shampla, ina raibh múnlú anchumtha déanta aici le cuid mhór oscailtí béil agus cruthanna cíche.
múnlú
a mould
Óg is Aosta
======
Tá 300 figiúir déanta aige cheana féin agus iad ar fad bunaithe ar dhaoine áitiúla a bhí sásta ligint dó múnlú a dhéanamh ar a gcorp.
mhúnlaigh
shaped
Is iomaí polaiteoir in Éirinn a bheadh in éad leis sin!
Agus ní ina thír féin amháin a bhfuil meas as cuimse ar an bhfear beag féasógach seo a mhúnlaigh cumhacht dhomhanda as tír a bhí, mar a déarfá, ‘ag forbairt’.
mhúnlaigh mé mar ealaíontóir
shaped me as an artist
“Ba é an t-am sin i mBéal Feirste a mhúnlaigh mé mar ealaíontóir”.
múnlaí
moulds
Agus cosúil leis an idirlíon baineadh úsáid as na meáin seo ar fad, na meáin chló san áireamh, chun pornagrafaíocht a dhíol is a scaipeadh!
Bearnaí á Líonadh
=========
Tá roinnt fiontraithe Éireannacha agus seanmhná uaisle na nuachtán ag baint trialach as múnlaí na meán eile cheana féin.
mhúnlaíonn
mould
Is an-suimiúil go deo é an dóigh a ghlacann pobal teanga le focail agus a mhúnlaíonn said na focail sin lena bhfuaimeanna dúchais féin.
An Múnlú
the formative period
An Múnlú
====
D'fhéadfadh Michael D saol sona acadúil a chaitheamh.
múnlaí eile
other ways
Tá méid áirithe le foghlaim chun na cláir seo a thuiscint is a úsáid i gceart ach is fiú go mór é seo a dhéanamh má tá tú ag iarraidh do chuid griangraf a úsáid i múnlaí eile.
múnlaithe
moulded
D’fhéadfaí a mhaíomh gur shíolraigh a chuid carthanacht dleathach as na tubaistí sin - gur leanbh de chuid na himeagla nó gur táirge den ár í - agus má shíolraigh, an léiríonn a chuid breithiúnais gur rud múnlaithe, deartha fiú an charthanacht sin? Rinne Wilde tagairt do ‘chneácha an ghráidh’ i De Profundis.
cé a mhúnlaíonn
who forms
Nach é sin a deirtear? Ach cé a mhúnlaíonn an tuairimíocht choiteann?
Nach mbeadh díospóireacht phoiblí níos fearr againn dá mbeadh ainmneacha na “n-imreoirí” ar eolas ag cách? Nach mbeadh cur agus cúiteamh i bhfad níos macánta agus níos cuimsithí againn dá bharr? Dá mbeadh gach éinne “sofheicthe” nach ndéanfadh sé cúrsaí i bhfad níos sibhialta ná mar atá i láthair na huaire? An fearr leis an bhformhór againn a bheith ag ag plé le “fíordhaoine” agus le féiniúlacht sho-aitheanta leanúnach nó an é go bhfuil an mheatacht go forleathan inár measc i gcónaí?
Chomh Sean leis na Cnoic
==============
Ní rud nua é an cur i gcéill agus an chleasaíocht seo i dtaobh cúrsaí ionannais agus ainmneacha ar ndóigh.
mhúnlú as a riocht
moulded out of shape
Tráth a bhfuil an daonlathas faoi bhrú, an tsochaí á scoilteadh, agus an cultúr a mhúnlú as a riocht ag fórsaí an domhandaithe, ní mór cuimhneamh gur mór an tionchar a imríonn foinse an airgid ar an ábhar a chraoltar nó a chuirtear i gcló.
Múnlaíodh
was moulded
Múnlaíodh a dearcadh polaitiúil i measc na mac léinn ar an eite chlé, san eagraíocht radacach ‘People’s Democracy’ a bhí ag iarraidh, ní hamháin a gcearta síbhialta do Chaitlicigh a bhaint amach, ach ‘Socialist Worker’s Republic’ a chur ar bun chomh maith.
mhúnlaigh
shaped
Eisean a labhair go líofa mar gheall ar na ‘better angels of our nature’, íomhá dar mhúnlaigh Lincoln as nath difriúil dar thairg a chomhairleoir William Henry Seward dhó in 1861.
Múnlaíonn agus treoraíonn na heachtraí óige seo sinn
these childhood incidents mould and guide us
Múnlaíonn agus treoraíonn na heachtraí óige seo sinn amach sa saol, mórán i ngan fhios dúinn féin is dócha, ach tá an-chuid daoine thart orainn sa saol, níos mó ná mar a shamhlaítear, atá gearrtha gonta i dtólamh.
Tá ailtireacht an Chruinntí múnlaithe
the architecture of the Rotunda is designed on the lines
Tá ailtireacht an Chruinntí múnlaithe de réir Eaglais an Adhlactha Naofa i Iarúsailéim agus ba í an chéad eaglais chiorclach a tógadh riamh sa Róimh í.
a mhúnlaíonn luacháil an earra seo
which shape the value of this item
Is mar earra coincréideach— ‘*it*’ —a deintear luacháil ar an ngrá go minic anois agus is iad fórsaí an mhargaidh a mhúnlaíonn luacháil an earra seo.
mhúnlú le haghaidh alt irise
put into shape for an article in a magazine
Tá oiread ábhar sa tsaol is féidir a scagadh, a scríobh agus a mhúnlú le haghaidh alt irise ar na saolta seo go dtig liom a mhaíomh go bhfuil mic léinn na meán millte.
mhúnlú ar bhealach aerach agus éagsúil
to (re)mould in a gay and different way
Níl a fhios go baileach ag Mulligan céard atá i ndán don imeacht amach anseo, ach go bhfuil sé i gceist aige an Ghaeilge agus cultúr an Ghaelachais a mhúnlú ar bhealach aerach agus éagsúil.
Múnlú
moulding
Múnlú intinn na glúine aníos inár ndiaidh a tharraing aird Bhreandáin Delap nuair a mheá sé oide na linne seo sa chóras oideachais.
Ní sinne a mhúnlaíonn an saol
we aren’t the ones who shape the world
Ní sinne a mhúnlaíonn an saol oiread is a shílimid, ach an ríomhaireacht a mhúnlóidh sinne feasta, is baolach.
an ríomhaireacht a mhúnlóidh sinne feasta
computing shall shape us from now on
Ní sinne a mhúnlaíonn an saol oiread is a shílimid, ach an ríomhaireacht a mhúnlóidh sinne feasta, is baolach.
eagras atá ag múnlú bealaí nuála
an organization which is moulding novel methods
Chas Colm Mac Séalaigh le hAntoine Ó Coileáin, ceannaire Gael Linn, eagras atá ag múnlú bealaí nuála leis an nGaeilge a chur chun cinn le breis is glúin anuas agus atá áirithe anois ar na sé cheanneagras faoin gcóras nua maoinithe.
faoi mhúnlú d’iompar
about the moulding of your behavior
Sásta faoi mhúnlú d’iompar ceannach earraí ar líne? Tá bealaí againn le thú a chur ag ceannach! Is maith an aire an fhógairt a deir Roseanne Smith thíos faoi thaighde idirlín a rinneadh ar an bpobal.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
