le béal ar leathadh
with an open mouth
"Cén béal? Cén druid? Cén chúis?" a fhiafraíonn Balor
le béal ar leathadh.
a leathadh
spread
Is féidir an riosca a laghdú tríd an infheistíocht
a leathadh thar earnálacha, airgeadraí agus cineálacha sócmhainní.
a bhéal ar leathadh
his mouth open
Duine os ár gcomhair amach agus
a bhéal ar leathadh aige, ina chodladh go sámh.
cúisíodh níos mó ná leath
more than half were prosecuted
Sa bhliain 2000 gabhadh 62,000 duine; astu sin
cúisíodh níos mó ná leath.
cluichí leath ceannais agus ceannais
semi-final and final matches
Agus mé i láthair ag
cluichí leath ceannais agus ceannais na hÉireann i mbliana, bhain imirt Chill Chainnigh, Thiobraid Árann agus uaireanta imirt an Chláir, na Gaillimhe agus Phort Láirge an anáil díom.
ina dhá leath
in two halves
Antaine Ó Faracháin: Cathain a tháinig an smaoineamh chun cinn an chéad uair an tOireachtas a roinnt
ina dhá leath agus féile a chur ar siúl i mí na Bealtaine?
Liam Ó Maolaodha: Ag cruinniú lae ar an 29 Márta 1998.
leath na fírinne fiú
even half the truth
Ach má tá
leath na fírinne fiú ina bhfuil á rá le blianta anuas ag iarbhaill de sheirbhísí rúnda na Breataine, leithéidí Deacon, Wallace, Holroyd, Pincher agus Shayler, faoi insíothlú sheirbhísí rúnda na Breataine sa stát seo, tá i bhfad níos mó ag an rialtas agus ag saoránaigh na tíre seo le bheith buartha faoi ná eachtraí *Stakeknife*, cuma iad a bheith fíor nó bréagach.
ar leathadh
open
*
Gluais • Glossary
as an tom coillfrom the hazel bush
scoilbsplinters
ina chiotógin his left hand
cloch speilescythe-stone
faobharsharp edge
lann na scinethe blade of the knife
dheamhan a gcloisfeadh sé béicíl na ngasúrhe wouldn't hear the shouting of the children
araebecause
clósyard
i ngeall ar an mbáisteachbecause of the rain
a ghoilehis stomach
dornán eileanother small quantity
slámamount
ag an gcrann mór darachat the big oak tree
beartbundle
lagweak
an scoththe best
cáilreputation
a bhí uaidhthat he wanted
garbhchomhaireamha rough count
deich scillingten shillings
gadwithe, rope
chuir sé an ruaig ar an madrahe chased the dog
seascaircosy, snug
caonachmoss
stoc storrúil an chrainnthe strong trunk of the tree
choisrigh sé é féinhe blessed himself
éadan síonchaite rocachweather-worn wrinkled face
ar mhullach a chinnon the top of his head
scáinteacht ghruaigesparseness of hair
bun tornapathe bottom of a turnip
eala bhána white swan
ag
fairewatching
thuirling an spideog ar an talamhthe robin landed on the ground
le dúilwith desire
ag preabadhjumping
ruainnín aráina small piece of bread
beathafood
sprúillemorsel
ag samhlúimagining
síógínlittle fairy
dea-shíóga good fairy
de dhoirte dhairtedartingly, suddenly
a dhá luaithe isas soon as
in airde ar leac na fuinneoigeup on the window-sill
a broinn deargher red breast
giodamachfrisky, jaunty
mífhoighdeachimpatient
ag bíogaílchirping
go háiridespecially
uaibhreachproud, spirited
ar leathadhopen
lena bréagadhtoo woo her
babhtaísometimes
cuinneogchurn
drisiúrdresser
dos cabáistetuft of cabbage
máimín fataía handful of potatoes
ag cuardach na nuachreafóigesearching the new soil
cruimhmaggot
bagrachthreatening
binnsweet
a ghlaoití amanta air féinhe used to be called sometimes
spideoga difriúladifferent robins
á leanúintfolllowing him
conairpathway
ag moilliúslowing
nuair a d'iniúch séwhen he examined
súil ribesnare (of thin cord or wire)
d'fheith siseshe waited
de réir dealraimhapparently
ina ghnóthaíin his affairs
ar nós gasúirínlike a young child
go n-abrofaíthat it be said
gileacht a súlthe brightness of her eyes
frídthe smallest thing
go beachtprecisely
chomh haerach céannaevery bit as lively
achairína very short time
seafóidnonsense
<td cl
fá leath troighe
within half a foot
"Ní mó ná sásta a bhí mé cúpla mí ó shin agus mé ar mó sháimhín só istigh i dtábhairne, mé suite liom féin ag ól cúpla galún leanna go ciúin béasach, nuair a tháinig ceann de na cleitíní damanta sin
fá leath troighe de mo chluais chlé - bhuail sé mé i gclár m'éadain!"
Balor bocht! Ní mó ná sásta a bhíonn sé leis na daoine nach mbíonn ag caitheamh ar chor ar bith sna tábhairní - iad sin nach mbíonn ag caitheamh airgid atá i gceist aige, iad sin nach gcuireann a lámh isteach ina bpócaí riamh ach amháin fá choinne a dtóin a scríobadh.
an leath íochtair
the bottom half
Ach is é
an leath íochtair de Roinn a hAon is cás dúinn san alt seo dáiríre.
leath-thógtha
half built
Tá cuid de na tithe
leath-thógtha, le gur féidir an struchtúr a fheiceáil.
leathadh tinneas aiféalach
a lingering illness was spread
*
Gluais • Glossary
i mullach a dteilifíseánon top of their television sets
an tAlsáiseachthe Alsation
ar a thóirafter him
ag leámelting
gréisceachgreasy
bratachflag
ag guairfeachfluttering
caoincístrains
séimhgentle
leathadh tinneas aiféalacha lingering illness was spread
á gcaoineadhmourning them
na slánathe healthy
na heasláinthe sick
a riarto manage, administer
nach dtruailleofaí na fialathat the vials wouldn't be contaminated
na táirgí folathe blood products
míchúramachcareless
ginidínígerms
cruth na ginidethe shape of the genie
mearbhallconfusion
a gcailleadh a gcroíthe buillewhose hearts would miss a beat
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
leata chomh mór
open so wide
leac oighirice
liomóidlemon
ag diúlsucking
bodhairedeafness
béasamanners
gránnahorrible
cumhachtpower
mo leithéidsethe likes of me
docharharm
múrshower
caiteover
fás maithgood growth
ag feadaílwhistling
sáite amachstuck out
stróeffort
leidclue
bodhraithedeafened
gleonoise
oibleagáideachtobligingness
cothrom na Féinnefair play
dúnárasachreticent
cantalpetulance
aisteachasqueerness, strangeness
ar fheabhasexcellently
a chur as a riochtto distort
sádh amach an cloigeann údthat head was stuck out
an iarraidh seothis time
coiscéimstep
filltefolded
muinchillesleeve
plaitbald patch
burlaí bána gruaigewhite trusses of hair
malaíbrows
ag sméideadh a chloiginnnodding his head
gach re soicindevery second second
in ard a chinnas loud as he could
ríforearm
clúmhachdown (on face)
smigchin
dallamullóg a chur ormto hoodwink me
nár thug mé neamhaird airthat I didn't ignore him
ar feadh na síoraíochtafor an eternity
bearnagap
tuillteearned
meangadhsmile
clamhsáncomplaint
luaigh séhe mentioned
bréanfoul
tá fíorbhrón ormI'm really sorry
múiscnausea
slisínslice
chinn mé arI decided
a chur díomto give up
tioncharinfluence
á tochasbeing scratched
go gontaconcisely
eachtra gadaíochtatheft incident
trealamh lofarotten equipment
ag geonaílwhimpering
croitheadh uafásachterrible shaking
samhlaighimagine
a scáthhis shadow
leata chomh móropen so wide
macallaecho
boinnsoles
ag coisíochtpacing
ag comhaireamh na gcoiscéimeannacounting the steps
óltachdrunk
dheasaighadjusted
mo bhaithisthe top of my head
luasc siarrocked backwards
sálaheels
glanbhearrthaclean-shaven
olldoirdbasses
bhreac mé na sonraí cuíI wrote down the appropriate details
ceann dúbáiltea double
bhain searradh asam féinI stretched myself
shéid séhe blew
á spreagadhencouraging him
á thionlacanaccompanying him
clingireachttinkling
cantaireachtchanting
grágaílcroaking, braying
dalltavery drunk
ag éalúescaping
go séimhgently
a chonúisyou useless person
an oiread fuadair faoi teitheadhtrying to flee so quickly
bailigh leat mar singet lost then
mallachtaícurses
líomhaintíallegations
mhaslaigh éI insulted him
barántas gabhálaarrest warrant
ionchúiseamh poiblípublic prosecution
cillíncell
luaithreadáinashtrays
stóltastools
go ngéillfeadh sé gach rud domuntil he would surrender everything to me
pleotafool
sciotaíl searbhasachsarcastic tittering
uirlisíinstruments
píopaí lonrachashining pipes
tiubhthick
tanaíthin
boghabow
sreangáinstrings
béicílyelling
búireachroaring
leis an imeacht thar fóir seofor this going overboard
bródpride
uabhararrogance
i mbarr mo réimeat my peak
a admháilto admit
ní raibh neart agam airI couldn't help it
iomrascálaíwrestler
togha a
ná bíodh leath oiread seanchinn ort
don't be so damn cheeky
"
"Seo,
ná bíodh leath oiread seanchinn ort," arsa Ruán.
leata
open
Tá cóipeanna den leabhar le buachan i gcomórtas mhí Mheán Fómhair *Beo!*
Gluais • Glossary
á fhoilsiúbeing published
gnó turasóireachtatourism business
músclaítear fiosracht na mnáthe woman's curiousity is awakened
ailt nuachtáinnewspaper articles
faillcliff
seilbhpossession
contúirtídangers
bagairtíthreats
creathán fuachtaa cold shudder
fainicwarning
foláireamhnotice, warning
deireadh a haistir saoilthe end of her life's journey
go fuarchúiseachindifferently
buillí croíheartbeats
anáil an tsonaisthe breath of happiness
seargthawithered
iachallcompulsion
fíricífacts
breacthawritten down
rianmark
d'aon ghnódeliberately
blúire páipéirpiece of paper
luaitementioned
tarraiceándrawer
stán síshe stared
imlíneoutline
scáilshadow
gortcultivated field
cruthanna dubhablack shapes
ag corraí go bogmoving gently
sceacha aitinnfurze bushes
céadfaísenses
ar tinneallon edge
doircheachtdarkness
ina glaicin her hand
leiceanncheek
á shlíocadhstroking it
pollairí a sróineher nostrils
b'in mar a shamhlaíodh sí iadthat's how she used to imagine them
istoícheat night
ina comhluadarin her company
folamhempty
dul i dtaithí arget used to
cuachta go clutharnestled comfortably
fál cosantaprotective fence
fothramnoise
gíoscáncreaking
ag tnúth lelooking forward to
brat teolaíwarm covering
an tsíorgheonaílthe continuous droning
ag dul thar bráidpassing by
cloig rabhaidhalarms
sianaílwhining
otharchairr ag scréachaílambulances screeching
pléascáinexplosives
gleo cogaíochtathe noise of war
ar fud na comharsanachtaall over the neighbourhood
éalúto escape
amhrasdoubt
easpa fuaimelack of noise
tranglamclutter
ina sámhchodladhsleeping soundly
cliotaráilclattering
macalla a coiscéime féinthe echo of her own footstep
pluidblanket
ag siosarnachrustling
a fallaing oícheher night gown
taobh leisbeside it
sciathánwing
dallógblind
duibheblackness
crónánhumming
leataopen
an bunalt údthat original article
carnánpile
béicscream
ag stánadh isteach uirthistaring in at her
ag faire uirthilooking at her
á slogadhswallowing her
spléachadhglance
sceonmharterrifying
trí choiscéimthree steps
scréachscream
rith sé léiit occured to her
cur síos ceartproper description
ag tochailt isteach intidigging into her
tanaíthin
camcrooked
go tostachsilently
ag fairelooking
ar diúitéon duty
Ag baint lán na súl aisti.
a ghéaga leata faoi chosa an domhain
his legs open under the feet of the world
Gluais • Glossary
carógblack-haired woman
airdheed
míchinniúintill fate
caidéisinquisitiveness
frigháireslight smile
ní shamhlófáyou wouldn't imagine
cár go cluaisgrin to the ears
go réchúiseachin a laidback way
geolánfan
glinnclear, distinct
a dhallfadh thúwhich would blind you
ceirdtrade
an rud ar dheacra greim a fháil airthe thing that was difficult to get hold of
súimínsip
fiosrúinvestigating
ar a thóirlooking for him
geoindrone, hum
boladh a allais féin chuigethe smell of his own sweat coming to him
cuideachtacompany
leigheassolution
díbholaíochdeodarant
ceist oidhreachtaquestion of inheritance
os cionn cláirlaid out (dead)
uisce reoiteiced water
a thuairimseanhis opinion
prochógahovels
drochfháistinebad prophecy
buagift
tairbhebenefit
ar nós cuma liomindifferently
a shúile sáite i ngile na cathrach amuighhis eyes staring at the whiteness of the city outside
marfachdeadly
ag dul don éag mar cháchgoing the way of all flesh
beathalivelihood
bean feasafortune-teller
go frimhagúilmockingly
ag ceilt na seanscéine uirthihiding the old terror from her
beag beann ar bhrothallindifferent to heat
anamsoul
an dea-scéalthe good news
an drochscéalthe bad news
á pholladhstabbing him
a ghéaga leata faoi chosa an domhainhis legs open under the feet of the world
ag leathadh amach
spreading out
Meastar go bhfuil 100 milliún acu sa tír anois agus iad
ag leathadh amach ar fud na tíre.
sa leath thoir
in the eastern half
Tá siad
sa leath thoir de cheantar cósta na Críche ó Thuaidh agus i gcúinne thoir thuaidh New South Wales.
an leath íochtair
the bottom half
Tá cúpla cineál éin a bhfuil sé oibrithe amach acu gur fearr an bhuaf a iontú bunoscionn agus gan ach
an leath íochtair a ithe, áit a bhfuil an nimh i bhfad níos laige.
dhéanfainn dhá leath de
I'd kill him
"Dá mbeadh Fionn sin agam anois
dhéanfainn dhá leath de.
ar leathadh
wide open
Gluais • Glossary
athinsintretelling
ar dhlúthchuid de theagasc na Súifeach iad tráthwhich were once an integral part of the Sufis' teachings
an iomarca tráchtatoo much traffic
ar bíson tenterhooks
sceitimínírapturous excitement
ar leathadhwide open
as mo shlíout of my way
a stumpa amadáinyou out-and-out fool
ar iasachton loan
is baolachI'm afraid
ag grágaílbraying
go frascopiously
thar fóirover the top
taibhreamhdream
brímeaning
i do dhúiseachtawake
cóisirparty
scata leaideannaa crowd of lads
óinseachfoolish woman
ag tagairt domsareferring to me
stuaicsullen appearance
ní nach ionadhnot surprisingly
truapity
murach na mnáif it wasn't for the women
Sall leis.
go ndearna Balor a chuid géag uachtaracha a leathadh
that Balor stretched his top limbs
Agus tharla insan áit sin
go ndearna Balor a chuid géag uachtaracha a leathadh agus a chuid géag íochtaracha a leathadh agus dhírigh aire na beirte ar leithead a leata.
ar leithead a leata
to the width of his spreading
Agus tharla insan áit sin go ndearna Balor a chuid géag uachtaracha a leathadh agus a chuid géag íochtaracha a leathadh agus dhírigh aire na beirte
ar leithead a leata.
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
ar leathadh
wide open
Agus cionn is gur duine mé agus go bhfuil mé daonna, amharcaim ar na comhlachtaí móra a tharraing na céadta míle punt amach as an sparán seo, agus bíonn mo bhéal
ar leathadh agus mo theanga ag gobadh amach.
leath na bhfataí
half the potatoes
I mí na Bealtaine, fógraíodh go mbeadh McDonald’s ag ceannach
leath na bhfataí a úsáideann siad san Astráil ón Nua-Shéalainn.
ag leathadh
spreading
ie))
Praghas: €8
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
aistrithe ón mBreatnaistranslated from Welsh
déagóirteenager
anoireicseanorexia
le biseach a fháilto get better
maitheasgood
tréimhseperiod
ach a mhalairtbut quite the opposite
gluaisglossary
de bhéicshouting
á freagairtanswering her
fonndesire
os comhair an scátháinin front of the mirror
ag leathadhspreading
straincgrimace
as ucht Défor God's sake
ag fuarú sa mhuigíngetting cold in the mug
casachtcough
friochtafried
do dhóthainyour fill
éinína little bird
an-leasa lot of good
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
leathadh na litearthachta
the spread of literacy
Le forbairt an chló agus le
leathadh na litearthachta a tháinig an coincheap sin den litríocht chun cinn, agus is i gcuideachta na saoirse cainte, an daonlathais agus an náisiúnstáit a tháinig sé.
ag leathadh
spreading
ie))
Praghas: €8
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
aistrithe ón mBreatnaistranslated from Welsh
déagóirteenager
anoireicseanorexia
le biseach a fháilto get better
maitheasgood
tréimhseperiod
ach a mhalairtbut quite the opposite
gluaisglossary
de bhéicshouting
á freagairtanswering her
fonndesire
os comhair an scátháinin front of the mirror
ag leathadhspreading
straincgrimace
as ucht Défor God's sake
ag fuarú sa mhuigíngetting cold in the mug
casachtcough
friochtafried
do dhóthainyour fill
éinína little bird
an-leasa lot of good
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
leathadh na litearthachta
the spread of literacy
Le forbairt an chló agus le
leathadh na litearthachta a tháinig an coincheap sin den litríocht chun cinn, agus is i gcuideachta na saoirse cainte, an daonlathais agus an náisiúnstáit a tháinig sé.
nach leathann sé
that it doesn't spread
Is é an t-ábhar dóchais is mó faoin ngalar seo nach bhfuil ar a chumas aistriú ó dhuine go duine nó, má tá,
nach leathann sé go héasca.
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
leath a dhóthain ama dó
half enough time to him
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
leath dá chloigeann
half his head
Bhí
leath dá chloigeann in easnamh, agus bhí a pheilbheas go hiomlán scoilte.
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
leath a dhóthain ama dó
half enough time to him
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
Nuair a leathann a gháire
when his smile spreads
Nuair a leathann a gháire ar Harper, géaraíonn an bainne féin! Is é Alberta in iarthar na tíre a phríomhdhaingean cumhachta agus idé-eolaíochta agus is ann a bhí a cuid fréamhacha ag an Chomhghuallaíocht Cheanadach.
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
ag leathadh
spreading
*
Gluais • Glossary
glúin nuaa new generation
brívigour
ag dul ó neart go neartgoing from strength to strength
fiontar foilsitheoireachtapublishing enterprise
cnuasach gearrscéaltacollection of short stories
cé gur mhionnaigh Artairalthough Artair swore
slíomairesmooth, flattering, hypocritically friendly person
saint an ghoilethe greed of his stomach
a chomhairle a athrúto change his mind
ar fheabhas uiligabsolutely excellent
osnasigh
ar chúl an mhuinílbehind the neck
muisiriúnmushroom
ní réitíonn siad sin liom beag ná mórthey don”t agree with me at all
snaghiccups
gráinnínpinch
cainéalcinnamon
síoltaseeds
a sháith biaenough food
ag cruthú rud úrcreating something new
má thuigeann tú leat méif you know what I mean
a sheachaintto avoid
muiníntrust
blastatasty
ordóg coisetoe
an iarraidh sinthis time
cnapheap
á ghreadadh go cúramachcarefully mixing it
babhlabowl
scilléadskillet
shamhlaigh séhe imagined
go díbhirceacheagerly
subhachascheerfulness
ag leathadhspreading
geirfat
bréanfoul
doilighdifficult
a chreidbheáilto believe
ar leithseparately
mar a thit rudaí amach domhow things worked out for me
ní raibh dadaidh le fáilthere was nothing available
i mo ghlacin my hand
ag diúlsucking
bhí an t-ádh dearg ormI was dead lucky
dea-chumthashapely
láchfriendly
fialgenerous
níor bhlais mé riamhI never tasted
faic na ngrástnot a thing
ag cuimilt a béilrubbing her mouth
a mháshis thigh
seanmóireachtpreaching
greimbite
iomrámention
deisopportunity
luachmharvaluable
seanchaslore
as ar fáisceadh iadfrom which they were wrought
doilíssorrow, difficulty
i leathchogarin a half-whisper
iad a chur i ngníomhto put them in action
seal beag gearra short period
sa Nua-Shéalainnin New Zealand
ina ghabhalcrotch
ag sápressing
críonmhíoltawood-worms
corrachprojecting
lorgashin
damanta nimhneachdamn sore
scoilteadh a chraiceannhis skin was split
crá gan mhaolútorment without alleviation
chun an tí bhigto the toilet
ina gcuideachtain their company
báisteach mhillteanachterrible rain
foscadhshelter
a bhaint amachto reach
ag bleadaracht go díchéillíblattering senselessly
scaiftecrowd
ag casachtachcoughing
breallánfool
millteanach dóighiúilextremely pretty
as miosúrextraordinary
gan choinneunexpected
blas searbha sour taste
breis agus a sáithmore than her fill
strambánachlong-winded
smut féin den fhírinneeven a small bit of truth
é a thionlacanto accompany him
a bhéarfadh íthat would take her
críochend
gan mhórchuid náirewithout a lot of embarrassment
gnóthachbusy
straois léanmharwoeful grimace
trína gruaig mhín bhánthrough her soft white hair
sula bpléascfadh a lamhnánbefore his bladder would explode
ag cogaint a spúnóigechewing the spoon
déaraimislet us say
drochnósannabad habits
tuairimíopinions
cogaíwars
slí mhaireachtála fholláinhealthy way of life
a mhealladhto coax
a chuir fíorionadh uirthiwhich really surprised her
ag cur tharstutalking away
go díbhirceach dícheallacheagerly and diligently
d’fholmhaigh séhe emptied
sásarsaucer
doirtealsink
thriomaigh éhe dried it
slachtmhartidy
á thionlacan féinaccompying himself
sultmharenjoyable
spídslander
gan mhuirnwithout tenderness
magairlítesticles
nuair a dheifrigh Artair tharstu de léimwhen Artair hurried past them with a jump
<t
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
leath an bhuiséid
half of the budget
Ach dá gcaithfí
leath an bhuiséid a chuirtear ar fáil don Chomhpholasaí Talmhaíochta ar thaighde agus ar fhorbairt, agus ar thionscadail nua fiontraíochta, bheadh an tsean-Eoraip chun cinn ar na Stáit laistigh d'achar gairid, a dúirt sé.
leath na rann agus na n-oifigí rialtais
half on the government departments and offices
nach raibh inniúlacht sa Ghaeilge curtha san áireamh ag
leath na rann agus na n-oifigí rialtais ina gcuid comórtas d’ardú céime inmheánach.
leath-uathoibríoch
semi-automatic
Maíonn an tuarascáil gur “chaill” an UDR 190 raidhfil
leath-uathoibríoch, meaisínghunna nó piostal in aon bhliain amháin, 1972.
leathadh
scattering
Leis an
leathadh daoine a tharla de bharr an Chogaidh Chathartha, scaip an cluiche ar fud na Stát Aontaithe.
mó ná leath na ndeontas tithíochta
more than half of the housing grants
Is do dhaoine i nGaillimh a bronnadh níos
mó ná leath na ndeontas tithíochta anuraidh (51%) agus íocadh a dhá oiread ann thar mar a íocadh i nGaeltacht Dhún na nGall, a tháinig sa dara háit.
ag leathadh amach
spreading out
30 ar maidin chun breathnú ar dhathanna éirí na gréine
ag leathadh amach thar ghaineamhlach na Namaibe.
leath na n-ionsaithe orthu
half the attacks on them
Thugadar le fios, mar shampla, nach raibh fórsaí míleata Mheiriceá ag tuairisciú, ná ag comhaireamh,
leath na n-ionsaithe orthu sa tír.
Leath an cluiche am
the game spread out
Leath an cluiche amach i measc choláistí na hAontachta uilig go dtí go raibh an méid sin suime sa spórt gur bunaíodh go gairmiúil é in Ohio i 1920.
leath chomh cumhachtach ná chomh sotalach.
half as powerful and as arrogant.
Bhí siad níos faide ar shiúl agus bhí siad faoi ualach nach raibh
leath chomh cumhachtach ná chomh sotalach.
go gcaillfidh muid suas le leath ár dteangacha san aois seo
that we'll lose up to half our languages in this century
Measann sé
go gcaillfidh muid suas le leath ár dteangacha san aois seo agus go bhfaighidh tuilleadh teangacha bás sa chéad aois eile, go dtí nach mbeidh fágtha ach 5 nó 10% den líon atá ann anois.
ar leathadh
gaping
Fágfar sibh le bhur mbéal
ar leathadh an mhí seo a lucht léite *Beo Ar Éigean*, nó is sibhse – sea sibhse! – chan léitheoirí an *Ulster Protestant *nó an *Bullyboy Bulletin* nó fiú an *Garvaghy Gazette* – a léifidh an chéad agallamh riamh i nGaeilge le hIan Kyle Cuireata Curata Paisley an Ghlóir Mhóir agus na Tóna Leithne.
an leasachán a leathadh
to spread the fertilizer
Tá gá le fuinneamh i dtús báire: chun an talamh a ullmhú, an síol a chur,
an leasachán a leathadh (agus úsáidtear mórán fuinnimh chun leasachán ceimiceach a mhonarú), an fómhar a bhaint agus eatánól a dhéanamh as.
leath dhaonra na hÉireann
half the population of Ireland
Bheadh sé istigh sa Seanad ag bodhrú na seanadóirí agus ní bheadh am aige a bheith ag bodhrú
leath dhaonra na hÉireann ó gach ardán halla pobail ó Chóbh go Málainn.
leath na n-eachtraí
half the adventures
Níor luaigh mé
leath na n-eachtraí a tharla ar an turas lae seo go fóill.
Leath an cluiche amach ó na hollscoileanna mór le rá
The game spread out from the well known universities
Leath an cluiche amach ó na hollscoileanna mór le rá ar an gcósta thoir, agus roimh i bhfad, bunaíodh sraithchomórtas idir na seanollscoileanna, ar a tugadh The Ivy League.
ag leath-am
at half-time
Buidéal beorach as Wisconsin i ngach lámh, rug gach éinne greim ghualainne ar an duine in aice leis
ag leath-am agus chanadar amhrán na hollscoile, deora ag titim go fras óna súile.
leath na nGiúdach sin,
half of those Jews,
B’as Lublin do bhreis is
leath na nGiúdach sin, ní nach ionadh agus Lublin ina ionad Giúdach chomh tábhachtach sin roimh an gcogadh.
Leath bealaigh fríd an mhí,
half way through the month
Leath bealaigh fríd an mhí, fógrófar stiúrthóir úr ar Oireachtas na Gaeilge.
leath-thosach láir.
centre-half forward.
Thóg sé an méid sin blianta orm an áit cheart a aimsiú dom féin ar an bpáirc, agus táim sona sásta anois mar
leath-thosach láir.
aon leath Afracach,
half African
Tá sé aon cheathrú Síneach,
aon leath Afracach, aon deichiú cuid Éireannach, trí fhichiú cuid Rúiseach, Spáinneach, Francach, Sasanach agus Gearmánach.
duine é a dhéanann dhá leath dá dhícheall.
a person who does things by half
Ní fhéadfaí a rá gur
duine é a dhéanann dhá leath dá dhícheall.
a dhéanann dhá leath dá dhícheall.
who does things by half
Ní fhéadfaí a rá gur duine é
a dhéanann dhá leath dá dhícheall.
a dhéanann dhá leath dá dhícheall
who does things in half measure
Ní fhéadfaí a rá gur duine é
a dhéanann dhá leath dá dhícheall.
leath díobh
half of them
Sílim go raibh deichniúr sa ghrúpa –
leath díobh ó scoil na gcailíní, Coláiste Íosagáin – agus a leithéid de cheol a sheinn siad! A leithéid de bhua a bhí acu!
Ní ba dhéanaí sa mhí, sheinneamar i gCaisleán Bhaile Átha Cliath don Lá Afracach, i dteannta le Republic of Loose, Sinéad O'Connor, Mundy agus flúirse ceoltóirí eile.
leath-admháil
a half-admission
Faighim
leath-admháil uaidh, áfach, gur seans nárbh é sin an rud ab fhearr dó a dhéanamh.
ina dhá leath
in two
agus thit an tóin as ansin!”
Saol an taistil
An gcuireann aon ní isteach uirthi, agus luaigh mé rudaí éagsúla go leor sa saol le Cathy ag an phointe seo? Dealaíonn sí an saol
ina dhá leath, saol an taistil agus saol an bhaile.
breis is leath
more than half
Dúirt
breis is leath den 800 fear a ceistíodh sa tsuirbhé gur eisleamáirí tábhachtacha ab ea na múinteoirí fireannacha a bhí acu ar scoil.
leath-thóin
singularis, semi-arse
)
Bhí brionglóid ag Balor – tromluí trom, tromchúiseach, tromchiallach, tromsmaointeach a tháinig chuige agus é ar a shleasluí ina phluais cháidheach, a chuid srann (agus eile) ag baint creathaidh as an tsliabh os a chionn agus as putóga na cruinne faoina
leath-thóin.
ar leathadh
agog
The Bottom South Bank - An Bun Deas Banc
Seo mar a chuir Balor an Bundallán síos ar an fhéile chlúiteach:
“Arís i mbliana tháinig daoine chun na féile seo ina mílte, iad ag stánadh lena mbéal
ar leathadh ar na físeáin den saol mar a bhí in Éirinn roimh theacht an Bundesbank: daoine ag seinm ceoil, ag damhsa agus ag ól.
leath ama
half time
“Níl Cill Chainnigh ag déanamh a ndíchill”, arsa Babs ar RTÉ ag
leath ama sa chluiche iomána idir Cill Chainnigh agus Áth Cliath i bPáirc Uí Nualláin Dé Domhnaigh 19 Aibreán.
leath bealaigh
half way
Tá an t-oileán 34 ciliméadar ar a fhad, cúig chiliméadar trasna agus tá sé tuairim is 1,500 ciliméadar taobh ó dheas den Tasmáin,
leath bealaigh idir an Astráil agus an Ilchríoch Antartach.
ag leathadh
spreading
Chomh maith leis na mamaigh thuas, tá 34 cineál éisc eachtrannach bunaithe sna huiscebhealaí abhus, tá fiche cineál éin eachtrannach ag eitilt inár spéartha agus tá fiailí ionracha andúchasacha ag fás ar an talamh agus
ag leathadh in aghaidh an lae.
ina dhá leath
in two
‘Antichrist’, le Lars Von Trier
Ná himigh i ngiorracht scread asail do ‘Antichrist’ le Lars Von Trier, fan iomlán glan ar an scannán a scoilt Féile Scannán Cannes
ina dhá leath i mbliana, má cheapann tú nach bhfuil seans dá laghad, ‘dá laghad’ a deirim, go bhféadfaí go mbeadh fiúntas agus dleathacht ealaíne de shaghas éigin i scannán ina bhfuil neart míreanna mar seo a leanas tríd síos:- bean a ghearrann a brillín di féin le deimheas mór garraíodóireachta, nó siosúr maintín, ní fhéadfainn a bheith cinnte cioca gléas gearrtha a d’úsáid sí - i ngar-seat ollmhór caol díreach os comhair an cheamara, í dulta glan iomlán as a meabhair le ciontacht a mhíneod ar ball;
an bhean chéanna i lár seisiúin suirí lena fear roimhe sin nuair a d’fhág sí gan aithne gan urlabhra é tar éis a mhagairle a bhataráil le ceap adhmaid, mar gur theastaigh uaithi eisean a ghortú as a ról féin sa chiontacht thuasluaite.
níl ansin ach a leath
that's just the half of it
Agus
níl ansin ach a leath.
leathadh
spread
Is cuid de chóras leighis na hIndia na chakraí céanna agus le
leathadh fhealsúnacht an oirthir chugainn sna seascaidí, tháinig fás faoi líon na ndaoine a chuir a muinín i bhfealsúnacht agus i gcórais leighis na hIndia.
leath thuaidh
northern half
Samhain (Sam+fuin)
Is mar fhuineadh, nó mar ‘dheireadh’ an tsamhraidh, mar ‘thráth báis’ na bliana a braitheadh an tSamhain riamh anall, agus bítear ag cuimhneamh ar ghnóthaí báis i
leath thuaidh an domhain trí chéile, an t-am seo den bhliain.
leath
half
SMM: Arbh fhearr leat níos lú oibre agus níos mó am a bheith agat leis na gasúir – an mbeifeá sásta scaoileadh le
leath do chuid oibre le bheith leis na gasúir níos mó? BNC: Tá sé sin a’m faoi láthair.
leath ceannais
semi-final
Beidh ochtar i mbliana agus beidh babhtaí ceathrú ceannais,
leath ceannais agus babhtaí ceannais.
leath
half
Is lá saoire poiblí é lá an rása in Melbourne - agus is
leathlá saoire neamhoifigiúil é gach áit eile sa tír.
ach a leath
only the half of it
Níl ansin
ach a leath.
leath na tíre
half the country
Tá
leath na tíre scriosta ag an díle agus an leath eile scriosta ag Thierry Henry, a bhfuil LÁMH agus focal idir é agus muintir FIFA.
ar leathadh
agape, wide open
Agus go gairid ina dhiaidh sin tosóidh polaiteoirí na tíre ag insint na fírinne, agus is iomaí béal a bheas
ar leathadh agus is iomaí súil a bheas á caochadh agus is iomaí béal a bheas á bhriseadh.
ar leathadh
wide open
in éineacht le chéile le tréimhsí mar sin a thabhair chun tosaigh? An bhfuil a fhios ag éinne, saineolaithe na bhforas oideachais san áireamh? Arb í an t-oideachas, airgead – ba lú ná luach éisc farraigí na tíre seo ag an am - an Chomh-mhargaidh a chuaigh sa timpeall, arb í an athnuachan bailte – arís le hairgead an AE – nó cad é a thosaigh an fuadar?
Dúirt seanfhear cúig ghlúin ó shin i Maigh Eo nuair a cheistigh eachtrannach é faoina shráidbhaile a bheith tréigthe amhail is gur shiúil gach éinne amach as an teach agus gur fhág siad an doras
ar leathadh ina ndiaidh, “The whole countries gone quiet and no man knows what ails it.
leath an léin
half of the woe
Ach níorbh é sin ach
leath an léin a leanfadh Dalit Tamil Nadu mar gheall ar an súnámaí.
leath a dhóthain
half enough
An faitíos atá orm go ndéanfar an botún céanna is a deineadh siar sna seachtóidí nuair a cuireadh deireadh leis an riachtanas Ghaeilge do fhostaithe sa státchóras, gan tada ceart a chur ina áit, rud a d’fhág nach bhfuil
leath a dhóthain daoine fostaithe ag na ranna stáit, le freastal ar an éileamh ón bpobal ar sheirbhís éifeachtach Ghaeilge.
Is Fearr Leath ná Meath
half a loaf is better than none
Is Fearr Leath ná Meath
===
Bhídís ag fáil deontas bliantúil ó Fhoras na Gaeilge roimhe seo.
Leathann
widens
Leathann a shúile gorma.
leath an achair
half the distance
Dá mbeadh milliún duine ina gcónaí i lár na hÉireann, an dream líonmhar sin a dteastaíonn uathu cuairt a thabhairt ar a gcairde nó a ngaolta i nGaillimh nó i mBinn Éadair, i nDoire nó i gCorcaigh, ní bheadh ach
leath an achair le taisteal acu, thar mar a tharlaíonn achan deireadh seachtaine, ó thús deireadh na bliana.
leath na hoibre
well started
Cuir lena hais aisteoir a chuireann Christopher Plummer i gcuimhne dhom (William Shimell) agus sin tús maith, munar
leath na hoibre fós é.
leath na rann
half of the departments
Ba rún daingean an cleachtas seo ar ndóigh go dtí gur nochtaíodh i dTuarascáil Bhliantúil 2005 an Choimisinéara Teanga nach raibh na rialacha á gcur i bhfeidhm agus nach raibh inniúlacht sa Ghaeilge curtha san áireamh ag
leath na rann agus na n-oifigí rialtais ina gcuid comórtas d’ardú céime inmheánach.
Leath Chuinn
northern half of Ireland
As Tobar Phádraig i gColáiste na Tríonóide a tháinig loscainn go
Leath Chuinn 400 bliain ó shin nuair a cuireadh an sceith ann.
Leath Mhogha
southern half of Ireland
Cine eile loscann, is cosúil, a bhí in iarthar
Leath Mhogha.
a leath acu
half of them
Bhí sé doiligh go leor cur suas leis na léinte gorma, ach anois tá daoine ann le léinte bándearga! Ní chaitheann
a leath acu carbhait agus tá an leath eile ag iarraidh aos bearrtha ribí gruaige a chur as gnó.
leath bealaigh
halfway
Mo bhean chéile a tháinig ar an óstlann sa deireadh i mbaile beag darb ainm Brides-les-Bains,
leath bealaigh idir Méribel agus Moutiers.
leath
half
D’úsáidfinn na figiúirí a chuirtí ar fáil chuile bhliain chun monatóireacht a dhéanamh ar staid na teanga sna ceantair láidir Ghaeltachta agus chun meabhrú don saol mór nach ann don Ghaeilge mar theanga teaghlaigh nó mar mheán teagaisc bunscoile in os cionn
leath de na ceantair oifigiúla Gaeltachta.