Is mór an gar go bhfuair tú éalú nó d'imeofá ón tsaol ach a bheith ag éisteacht leo beirt ar ábhar éidithe an aosa óig.

Nuair a bhíothas ag sainiú leasainm agus ag rianadh ghinealach Choirpri Liphechair, is é an cuntas a rinneadh ar an 'Liphechair': a Liphu dia m*áthair* (= don/ón Life dá m*háthair?*) ara mbét rochar Liphe, nó **il**-Liphe a m(h)áthair (= ar an méid a ghráigh sé an Life, nó a mháthair, 'il-Liphe') Amhail sin, gona fhleiscín, a breacadh arís é sa dán 'A Brigit **il**-Life Luirc'.

Is mór an gar go bhfuair tú éalú nó d'imeofá ón tsaol ach a bheith ag éisteacht leo beirt ar ábhar éidithe an aosa óig.

Ionnach go raibh Síle ar ais ón bheár agus a tóin fúithi nuair a dúirt Cian: "Caith siar anois é nó tá cóisir i dtigh Úna agus féadann muid giota a bhaint dó más mian linn an bus deireanach a fháil.

Ionnach go raibh Síle ar ais ón bheár agus a tóin fúithi nuair a dúirt Cian: "Caith siar anois é nó tá cóisir i dtigh Úna agus féadann muid giota a bhaint dó más mian linn an bus deireanach a fháil.

"Fan go fóill beag," arsa Nuala.

Go raibh an ceol agus na hamhráin agus an comhluadar chomh maith céanna agatsa sa mbliain nua seo atá amach romhainn is a bhí agamsa sa mbliain atá díreach imithe!

"Lá Caille - na *Calendae* - buailte linn arís agus, *mirabile dictu*, tá *Beo!* beo fós, más ar éigean atá," dar le Balor an Scoláire Clasaiceach.

Bhí gach rud ag feidhmiú mar a d'iarrfadh do bhéal iad a bheith: na solais treo, an solas cúlaithe, na ceannsolais, agus na solais chliatháin.

Lean mé liom á ghríosú ar ais chun na linne agus d'éirigh liom sa deireadh, más ar éigean é.

" "Deor bheag bhídeach," arsa Nell, "le dath a chur air go díreach.

Cad é an rud é *hit list*? Píosa páipéir a bhfuil "hit list " scríofa air agus pleananna scríofa maidir le pleanáil dúnmharuithe, nó díreach liosta ainmneacha? Na péas féin a dúirt gur "low level intelligence" a bhí sa liosta a fuarthas.

Moladh léi nó bhí a fhios ag gach duine dá suífeadh sí bomaite go ligfeadh sí le sruth agus nach mbeadh ceansú le déanamh uirthi.

" Is mór an gar gur ól an seanphéire deoch nó beirt, ar an laghad bhí caolsheans ann go mbainfeadh siad sult as an lá nuair a thiocfadh sé.

"Tá mé ar tí an saol a fhágáil ag seo uilig," arsa Jemma léi.

Ní dheachaigh ach grúpa an-bheag againn thart ar an teach: díreach mise agus lánúin as Sasana.

Ní féidir le bean cinneadh a dhéanamh díreach seasamh ar an tsráid.

" Mhol Áine lena hathair agus í ag smaointiú go gcaithfeadh dóigh inteacht a bheith thart air seo.

díreach ag an am sin, d'fhéadfadh an comhlacht dul síos.

Íorónta go leor b'fhéidir tuairimí mar seo a bheith ag teacht ó pholaiteoir, ach an bhfuil firinne ar bith iontu nó an cleas a bhí ann go díreach chun poiblíocht a fháil don ócáid? Tháinig go leor ealaíontóirí agus criticeoirí chun tosaigh ina dhiaidh sin chun Gradam Turner a chosaint.

Is rí-léir go ndéanann siad ar fad a ndícheall ar son na n-imreoirí agus na gcluichí agus déanann siad an-iarracht a bheith cóir agus féaráilte.

Ach ní bheidh a gcuid fadhbanna ach ina dtús.

Caithfidh siad, mar sin, dalta an PSNI, dul i ngleic le barúlacha agus traidisiúin sheanbhunaithe.

Níl aon dabht ach gur cóire Stát Thuaisceart Éireann ó shin.

Le blianta fada tá eagraíochtaí ar nós Comhlámh ag gearán go bhfuil an tAontas Eorpach ag dumpáil bia ar mhargaí na dtíortha neamhfhorbartha ar phraghsanna atá thar a bheith íseal, díreach chun fáil réidh leis na sléibhte ime agus mairteola, na lochanna bainne agus na lochanna fíona.

"Is mór an gar nach raibh an teach ar thine," arsa Máire.

"Nach méanar domh," ar seisean leis féin agus d'oscail sé canna beorach.

An bhfuil ábhar grinn ar bith againn? Tá, ach is ar éigean é, ainneoin eisceachtaí suntasacha.

Bhí an t-allas ina rith le Diarmaid agus é díreach ina sheasamh ansin.

Is tír álainn í Éire, go díreach mar a shamhlaínn í, nó níos deise fós.

Ní raibh ach a tóin buailte ar an tsuíochán nuair a scairt an fáilteoir, "Sin tú, a Fiona.

* Gluais • Glossary mo dhícheallmy best a gheallaim dom féinI promise myself san fhásachin the desert d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate don Charghasfor Lent cleastrick chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself blastatasty íobairtsacrifice maitheasgood bródúilproud casacht mhór ghroía great big cough tairseachthreshold tanaíthin fiáinwild de shíoralways seanfhaiseantaold-fashioned láchfriendly, pleasant mearbhallconfusion cheapasI thought a bhlas tuaisceartachhis northern accent chloisimis a chasachtwe used to hear his cough bhímis ar bíswe used to be excited/impatient cúbógacollections of Easter eggs scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside go scafántaspeedily ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it ag iomrascáil lena chéilewrestling one another suachmáneasy-going person gan puth análawithout a puff of breath parlúsparlour, sitting-room deireadh sí linnshe would say to us cur i gcéill iomlántotal pretence thuigeadh siseshe'd understand bheannaímis dówe would greet him d'fhiafraímis dewe'd ask him d'fhreagraímiswe would answer go fuarbhruiteindifferently ag tóraíocht an mhálasearching for the bag nodclue go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them beadaílover of sweet things dá bharras a result d'éalaigh méI escaped cófrapress ag póirseáil thartrummaging about málaí plaisteachaplastic bags doirtealsink de phreabsuddenly go raibh mo chosa nitethat it was all up with me polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north daoine muinteartharelations díospóireachtaí bríomharalively debates a chuairteannahis visits b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men ag útamáilfumbling ba ghiorra in aois diclosest to her in age mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me barrúilfunny de shíor dár gcáineadhalways criticizing us ag spochadh as m'uncailteasing my uncle agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her tá sé chomh maith agamI may as well á leanúintfollowing him garda gradaimguard of honour cársánwheeze inchreidtecredible plúchadhasthma ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle dá mbéarfaí ormif I was caught isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places macalla na nglórthathe echo of the voices tuaromen, sign an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best mealltachenticing bonnánhorn fardoraslintel of door vardúswardrobe bheir mé barróg airI hugged him ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions glicsly caoi a chur ar an áitto tidy up the place margadhdeal a roinntto share stróic méI tore daitecoloured dúil chráitetorturous desire candaí móra seacláidebig chunks of chocolate blúire ar bhlúirebit by bit giodalachperky bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down smeartha le seacláidcovered in chocolate teipfailure

Ceol na fidle is mó a bheas á bhualadh, go díreach mar a bheifí ag dréim leis sa taobh seo tíre! (Leagan níos mó den ghrianghraf anseo)(johnthetaelarge2.

Míníonn sé é féin sa ráiteas seo a leanas: "Is minic thar na blianta mé ag cur brú ar Éamonn Ó Doornail, eagarthóir *Beo Ar Éigean*, an páipéar seo a chur amach i bhfoirm páipéir.

Níl sé cothrom, ceart ná cóir.

I dtoghcháin na hEorpa ó thuaidh, tá neamhshuim an phobail chomh tábhachtach céanna leis an líon daoine a thig amach ag vótáil agus d'fhéadfadh sé tionchar mór a imirt ar shaol polaitíochta an tuaiscirt.

Rud amháin a sheasann amach i gCamus ná an pháirc pheile, páircín beag atá sách mór ar éigean do chluichí faoi 14 bliana, b'fhéidir.

Rinneadh ceangal idir an nóiseán cineál doiléir seo den tsaoirse agus an nóiseán doiléir eile gur daonlathas a bhí i Meiriceá, ina raibh próiseas cothrom toghcháin.

Uaireanta, ní dhéanaim ach scaoileadh leis, chun féachaint cad a thagann as an bhfrása sin.

Thug an *New York Times *cuireadh do pháiste ó Manhattan píosa beag péintéireachta a dhéanamh chun go bhfeicfeadh siad an raibh bua Marla neamhghnách nó, go deimhin, le feiceáil an dtiocfadh le páiste ar bith péint aicrileach agus buidéil citsip lán péinte a láimhseáil chomh héifeachtach céanna.

Agus tharla nach raibh ar an bhaile sin ach an t-aon fhear amháin feasa feachtnach fíréanta a bhí sásta cluas le héisteacht a chur air féin.

Ta na himreoirí i dteideal cuid chóir den ioncam sin a bheith roinnte eatarthu.

Ach tá an bhainisteoir chomh tábhachtach céanna, nó níos tábhachtaí.

Bhí sé díreach i ndiaidh a chuid a chaitheamh agus shuigh sé síos os comhair an teilifíseáin agus é ag meilt ama go dtiocfadh Ellen chun na bhaile óna cuid oibre.

Fuair mé amach go raibh an Ghaeilge fós beo ar éigean agus tháinig fonn orm triail a bhaint as blaiseadh den teanga ar a laghad a fháil.

“Ann ach é, a mhic,” arsa Diarmaid agus lean sé Fiachna isteach agus shuigh sé síos os comhair a ríomhaire .

Anois is arís, déanann siad iarracht beagán reatha a dhéanamh, ach gearrann siad cúinní agus ar éigean a chríochnaíonn siad an cúrsa, go fiú agus iad ag siúl.

Bíonn siad ag lorg seachadadh “díreach in am” agus ciallaíonn sé sin go mbíonn ar a soláthróirí (a bhíonn go minic i dtíortha eile) comhpáirteanna a sheoladh go tapa.

Dúradh san alt go raibh *Learning Irish *díreach foilsithe agus go raibh sé bunaithe ar Ghaeilge Chois Fhairrge, is é sin le rá, canúint m’athar.

An tseachtain roimhe sin, bhuaigh na Jackals ar éigean in aghaidh na New Haven County Cutters.

Ba dheacair (bhí sé dodhéanta i ndáiríre) éalú uaidh toisc go raibh na meáin chumarsáide – idir nuachtáin, raidió agus theilifís – lán scéalta de gach sórt faoi na himreoirí agus a gcuid ban agus go leor rudaí eile nár bhain ach ar éigean le cúrsaí gailf.

Anois, ní cuimhin liomsa go raibh sé ró-liobrálach! I ndáiríre, macasamhail Choláiste Iarfhlatha a bhí ann ach go raibh éadach dubh ann agus is dóigh go raibh cúraimí beaga eile spioradálta ort.

Bhí Cathal Beag Álainn Ó Searcaigh ag crúsáil leis agus é i ndiaidh a shúil a chaochadh leis *An Buachaill Caol Dubh*.

“Agus mar fhreagra ar an tuar agus ar an tairngreacht éireoidh na fíréin amach ó gach Gaeltacht sa tír, agus ó Ghaeltacht nó dhó nach bhfuil sa tír, agus déarfaidh siad in athuair agus in athuair arís nach bhfuil ach réiteach amháin ar an fhadhb seo, nó is fadhb mhór í gan dabht gan amhras ar bith: deontais agus deontais agus tuilleadh deontas.

5 orlach) de cheantar Montmartre i samhradh na bliana 1886, díreach i ndiaidh do Páras a shroicheadh le stopadh lena dheartháir Theo.

Taitníonn an ceol agus an amhránaíocht chomh maith céanna liom.

Ach údar imní do mhuintir Átha Cliath luath go maith sa séasúr gur chaill foireann na hardchathrach a bealach, mar a déarfá, ar nós mar a tharla i gcoinne Mhaigh Eo i gcluiche leathcheannais na hÉireann an samhradh seo caite tar éis tús maith spleodrach.

Baineann na handúiligh aidréanailín seo triail as eachtraí éagsúla, dála Jack Osbourne ar an teilifís.

“Do bharúil anois cén áit, a Bhaloir? Nach n-aithníonn tú do liosta aidiachtaí féin? Ghoid mé iad amach as alt de do chuid ar *Beo Ar Éigean*! Cá háit eile a bhfaighfeá Gaeilge chomh galánta nó chomh snasta? Dála an scéil, tá súil agam go bhfuil tú ag fáil luach do shaothair ón sprionlaitheoir suarach sramach sin Ó Doornail.

Agus is mar gheall ar stocaireacht mar sin atá cead ag daoine go fóill gunnaí a cheannach in Virginia (an stát inár tharla an sléacht) gan bac ar bith, díreach mar a cheannófaí im nó cabáiste sa margadh.

Mar is gnách san earnáil seo, tháinig brú ollmhór díreach roimh an mbriseadh lár téarma, agus na spriocdhátaí ag bagairt orthu! Mar sin, bhí mise lánsásta le teacht na Cásca, agus thapaigh mé an deis chun éalú ón mbaile agus m’aghaidh a thabhairt ar thuaisceart an Oileáin Thuaidh.

Roghnaigh muid amhráin agus liricí a bhí ar ardchaighdeán, seachas amhráin a chur ar an albam díreach toisc go raibh siad i nGaeilge.

Beidh Barry Andrews ar a sála.

Ach laistigh de cheithre lá tháinig claochlú ar thuairim roinnt mhaith de phobal na cruinne agus iad den bharúil nach gníomh cóir a bhí sa chrochadh ach linseáil sheicteach an daoscarshlua.

Thug baill den chomh-aireacht le fios i dtosach nach raibh i gceist ach tréimhse chneastachta, mar a tharlaíonn go minic agus ceannaire nua díreach ceaptha ag páirtí polaitíochta.

Theip ar chuid mhór acu, tá cuid eile acu ag maireachtáil ar éigean agus tá cuid eile acu ag dul in éag.

Ní fheictear dom go bhfuil sé cuí nó ceart cumhacht a bhronnadh ar leithéidí Shinn Féin/IRA mar dhuais.

Chuaigh sí sa seans agus is ar éigean a tháinig sí slán.

Ach tá míbhuntáistí ann freisin agus tá ráflaí ann go mbíonn fostóirí ag breathnú ar na suíomhanna sin nuair a fhaigheann siad CV chun féachaint go díreach cé chomh bríomhar is atá saol sóisialta daoine atá ag lorg poist.

Deir siad fosta go n-íocann siad a gcion féin chuig an chiste náisiúnta agus go bhfuil fáltas fiach acu ón ioncam a thagann ó ola na Mara Thuaidh.

Dar leis an seanadóir, ní bheadh sé ceart ná cóir í a bheith páirteach i gceannaireacht na tíre de bharr go raibh sí “*deliberately barren*”.

Idir sin agus airgead ó Roinn na Gaeltachta bhí muid in ann costas an tí nua, ar éigean, a dhéanamh.

Tá deireadh le 2007 agus nár bhreá a rá "*and they all lived happily ever after*", ach ba thúisce *Bah Humbug* i mo bhéal tráth na Nollag atá díreach thart.

Oíche amháin ag a naoi, dúirt sé liom go raibh fonn air bualadh isteach chuig Lance agus a bhean Suzanne leis an jab tógála a bhí díreach curtha i gcrích ar a dteach a fheiceáil.

– faoin am sin bhí na héin ina ndúiseacht le fada! Ba ar éigin a d’fhan mé i mo dhúiseacht, ach níor chuir a leithéid stop le Shea riamh.

Ar eagla na heagla go bhfuil tú in amhras faoin scéal seo, caithfidh mé a insint duit go bhfuil sé go hiomlán fíor: is pearsa í Michelle atá cruthaithe ag Micheál dó féin i saol fíorúil ar a dtugtar Second Life.

Faoin am a fhaigheann tú a fhad le Páras – nó pé áit a raibh tú ag dúil le bheith nuair a chuir tú an ticéad in áirithe (agus ní mar a gcéanna an dá áit go minic) – is ar éigean a thabharfaidh fear an tacsaí leis sa charr thú, agus sin tar éis neamhiontas agus míthuiscint i dtosach, agus ina dhiaidh sin díospóireacht, troid, búiríl, stróiceadh mionnaí móra agus tarraingt gruaige.

Bí ag caint ar fhéinmheas agus ar dhínit a chailleadh! Bhí cuid mhaith de na daoine a raibh mé in éineacht leo ag rá gur chóir dúinn é a dhéanamh nocht – ní bheadh sé mórán níos measa dá ndéanfaimis amhlaidh!Chlis an méid beag teicníce a bhí agam orm, agus cuireadh i rang mé.

Ach mo dhála féin, bhí suim aige i siúl sléibhe agus sa rothaíocht.

” Dúshlán nuaTá an t-albam áirithe sin ó 1973 ar cheann de na cinn is tábhachtaí i gceol traidisiúnta na hÉireann agus tá sé chomh húr céanna sa lá atá inniu ann is a bhí ag an am sin.

Cheap an bhean ar chuir mé agallamh uirthi ar oileán Chliara go raibh an ceamara ar bhain mé úsáid as an uair sin beag, ach is ar éigean go dtugann na daoine a gcuirim agallamh orthu anseo sa Bhrasaíl faoi deara go bhfuil ceamara i mo lámh ar chor ar bith.

Deasy ar an 23 Bealtaine, díreach sular thuirling Phoenix.

An lá áirithe seo, agus é ar tí imeacht abhaile, d'iarras air éisteacht le píosa ceoil a bhí díreach cumtha agam.

Tá súil agam go n-éireoidh go maith leo, ach tá mé chun mo rothar a úsáid go ceann mí nó dhó, ar eagla na heagla! Tá an gramadóir "Ceart", a chabhraíonn le daoine gramadach agus litriú doiciméad Gaeilge a chinntiú go huathoibríoch, foilsithe ag Diarmaid Mac Mathúna ag www.

Bí ag caint ar scanrúil – bhí lear mór daoine óga féinmhuiníneacha ansin a bhí díreach tar éis a mbunchéim a chríochnú in Ollscoil Luimnigh agus bhí an 99 faoin chéad eile acu díreach tagtha amach as institiúid inteacht eile.

Fearacht mhuintir Bhaile Átha Cliath, is breá leis na hAstrálaigh leasainmneacha a thabhairt ar ghnéithe poiblí, agus tugtar ‘An Crochadán Cóta’ go forleathan ar an ndroichead.

” Chaith mé ceithre lá i gcuideachta shliocht na ndílleachtaí agus dála an ambasadóra, mhothaigh mé go raibh mé i gcomhluadar gaolta seachas i measc strainséirí.

” Óir is é an toradh is mó atá ar an volte face a rinne sé ar an cheist seo ná go bhfuil dochar mór déanta, chan amháin dá údarás mar Thaoiseach, ach do sheasamh an Aire Airgeadais (tar éis a chéad cháinaisnéis a chur de), an Aire Sláinte (an té is mó a luadh leis an phlean) agus an Tánaiste (nach raibh ábalta éirí amach na gcúlbhinseoirí a chur faoi chois) fosta.

Chan sí cúpla classic, agus ansin lean sí le cuid de na hamhráin úra atá ar a dlúthdhiosca úr te bruite.

Má dhéanann sé iarracht tíocht ar shocrú cóir le Cúba maidir le saoirse trádála a cheadú arís idir an dá thír, beidh a fhios againn nach caint san aer atá ar bun aige.

Ní raibh ach na húdaráis páirteach sa cheiliúradh ar an chéad dul síos, mar ní raibh mórán le ceiliúradh ag na daoránaigh a tháinig chun na tíre i slabhraí, agus bhí cuid acu fós ina bpríosúnaigh.

Nuair a phléitear dáta an lae náisiúnta, leoga, is minic a dhéantar tagairt do Lá na Saoirse, fearacht na Stáit Aontaithe.

Áit le Síneadh Siar Níl in óstán do roinnt daoine ach áit le síneadh siar tar éis lá mór fada fánaíochta i gceantar coimhthíoch.

Ba gheall le bua é an toradh ó thaobh foireann Átha Cliath de sa mhéad is gur éirigh leo rud a dhéanamh nár éirigh le Tiobraid Árann ná le Corcaigh a dhéanamh agus ba é sin Cill Chainnigh a chur faoi bhrú agus an lámh in uachtar a fháil orthu ar feadh tréimhsí suntasacha den chluiche.

Níl ach mí fágtha go mbeidh na toghcháin áitiúla ar siúl in Éirinn le comhaltaí a roghnú do na comhairlí contae, comhairlí cathrach agus do na comhairlí baile.

An té a bhí ag éisteacht le Máire Ní Chochláin ag labhairt ar Morning Ireland an mhí seo caite, cheapfadh sé gur inné a tháinig sí i gcumhacht agus tá an chuid eile acu, go léir, amhlaidh.

Shíl mé go raibh sí fós in Osló, ach ar eagla na heagla chuir mé teachtaireacht aici, an raibh seans ar bith an raibh sí cóngarach do Trondheim.

Iníon bhean singil is ea an mac léinn Maru, cailín atá díreach chomh imeallaithe leis féin.

Díreach ar mhúnla na nglún a chuaigh romhainn, is breá linn ár gcairde agus is mór againn an spraoi, an spriolladh agus an spórt; siamsa simplí an tsaoil, mar a déarfá.

Agus níl ansin ach a leath.