an teanga a choimeád ina beatha.
keep the language alive
Is deacair a chreidiúint gur mhair an Ghaelainn i gcúinne beag torthúil agus tá an-chreidiúint ag dul do mhuintir na Rinne as ucht
an teanga a choimeád ina beatha.
Ina theannta sin
As well as that
Ina theannta sin, tá ceisteanna móra á n-ardú faoin mhéid taistil a bhíonn ar chaoirigh a dheánamh agus iad ag dul ó fheirm go seamlas.
Bhíodh brí bhreise ina choiscéim
There would be an extra spring in his step
Bhíodh brí bhreise ina choiscéim ag dul chuig an doras nuair a chloiseadh sé guthanna gasúr.
ina phraiseach
in a mess
Ní haon íonadh é go bhfuil an córas leighis
ina phraiseach, agus go bhfuil daltaí scoile fós á múineadh i bhfoirgnimh mhíshásúla, agus go raibh ar mhúinteoirí dul ar stailc le hardú tuarastail réasúnta a fháil.
bhí sé ina gheabadán an lá is fearr a bhí sé
he was a chatterbox at the best of times
Ach Dónall,
bhí sé ina gheabadán an lá is fearr a bhí sé agus ní tháinig druid ar a bhéal nuair a chuaigh sé i mbun na biotáilte.
bhí sé ina gheabadán an lá is fearr a bhí sé
he was a chatterbox at the best of times
Ach Dónall,
bhí sé ina gheabadán an lá is fearr a bhí sé agus ní tháinig druid ar a bhéal nuair a chuaigh sé i mbun na biotáilte.
ina hiomláine
in its entirety
Tar éis sé mhí de chur agus cúiteamh, chinn an Bord Pleanála ar dhiúltú don scéim
ina hiomláine.
ina sheasamh ansin ina stacán
standing there like an ejit
"Ní bhainim de," arsa Úna agus d'fhág sí Cian
ina sheasamh ansin ina stacán.
ina sheasamh ansin ina stacán
standing there like an ejit
"Ní bhainim de," arsa Úna agus d'fhág sí Cian
ina sheasamh ansin ina stacán.
cur ina luí ar dhaoine
convince people
"
Céard iad na fadhbanna a bhí acu go dtí seo? "Is dócha gurb é an rud is mó ná teacht ar an margadh agus
cur ina luí ar dhaoine go bhfuil sé ceart go leor ceannach ar an idirlíon.
é a chur ina thost
to shut him up
Nuair a ghabh na Sasanaigh John Mitchell i mí Aibreáin 1848, d'athraigh siad an dlí go speisialta chun
é a chur ina thost go deo.
ina stad glan
completely at a standstill, stopped
"Buaileann tallannacha iontacha an rud sin, ní luaithe é ag dingeadh as nó é
ina stad glan.
go mbeadh sí ina shásamh
that is would please him
An bhfuil tú ag meas
go mbeadh sí ina shásamh?"
"Níl.
Bhí an t-allas ina rith le Rita
Rita was embarrassed (lit., 'sweating')
"
Bhí an t-allas ina rith le Rita fán am a tháinig Caitríona ar ais leis an tae agus na brioscaí.
nach mbeadh uchtach aige dul ina ceann
he wouldn't have the courage to tackle it
Thosaigh sé ar an chisteanach nó bhí a fhios aige mura dtabharfadh sé aghaidh air sin ar tús
nach mbeadh uchtach aige dul ina ceann tráthnóna.
Ba bheag nach dtáinig a raibh ina ghoile aniar
he nearly vomited
Ba bheag nach dtáinig a raibh ina ghoile aniar nuair a chonaic sé an píosa feola a bhí folaithe ag cúl an chuisneora, ann ach go raibh sé beo.
ní bheifeá ina dhiaidh sin air
you wouldn't have blamed him for that
Bhí Antóin marbh tuirseach agus
ní bheifeá ina dhiaidh sin air agus an lá oibre a bhí istigh aige.
cur ina luí ar an aos óg
convince the young people
Más féidir linn
cur ina luí ar an aos óg go bhfuil rud éicint acu ba mhaith leis an gcuid is mó de phobal na tíre a bheith acu, beidh linn.
ní fhéadfaí Tadhg an dá thaobhachas a chur ina leith
they couldn't be accused of being two-faced
D'fheicfí go raibh an Lucht Oibre ag tabhairt teachtaireacht shoiléir don phobal agus
ní fhéadfaí Tadhg an dá thaobhachas a chur ina leith.
Níl tú ina cheann i bhfad
You haven't been at it long
Níl tú ina cheann i bhfad.
a chur ina luí ar dhaoine
to convince people
Ó ghnóthaigh siad an toghchán, tá an comhrialtas ag iarraidh
a chur ina luí ar dhaoine nach raibh mórán bainte ag na teifigh leis an toradh.
níl caill ar é seo ina cheann
he's not bad at it (i.e. he does it well)
"Is deacair á shárú lá fuar geimhridh agus
níl caill ar é seo ina cheann.
ina rachlas
in a mess
Tá an teach
ina rachlas acu.
gan aon choir a bheith curtha ina leith
without charge
Tá go leor de na daoine seo de shliocht Arabach nó Meánoirthearach á gcoinneáil faoi ghlas
gan aon choir a bheith curtha ina leith agus gan cead a bheith acu comhairle dlí a fháil.
scor an cháis ina éadán
the dismissal of the case against him
I ndiaidh
scor an cháis ina éadán, dúirt Stobie féin gur "mionimreoir i gcluiche i bhfad níos mó agus níos fuiltí" a bhí ann.
ina gcíor thuathail
upside down
D'éirigh idir Flatley agus léiritheoirí an tseó, áfach, agus bhailigh sé leis go tobann, rud a d'fhág cúrsaí
ina gcíor thuathail.
ag teacht anuas ina thuillte
raining really heavily
"
Le sin d'fhoscail an spéir agus thoisigh sé
ag teacht anuas ina thuillte.
a ngruaig ina gclibíní ag an bhailc fearthainne
their hair like rats' tails from the downpour
Bhí na páistí a bhí ag spochadh as ina seasamh ansin agus
a ngruaig ina gclibíní ag an bhailc fearthainne.
sáfaidh mé siar ina ghob é
I'll ram/stick it down his throat
An chéad fhear eile a luafas bréagán bog,
sáfaidh mé siar ina ghob é.
a chuireann lámh ina mbás féin
who commit suicide
Nuair a smaoinímid ar na fadhbanna a bhíonn ag an dream seo le halcól, le drugaí, le coireacht agus an méid acu
a chuireann lámh ina mbás féin, feicimid an tábhacht a bhaineann leis an gcumasú a thugann obair agus gluaiseachtaí deonacha do dhaoine tionchar a bheith acu ar a dtodhchaí agus a saol féin.
ina chomhluadar
in his company
Tá páistí chomh compordach
ina chomhluadar is atá daoine fásta.
Cad ina thaobh
why
Ní raibh mo mhuintir aon phioc sásta ach bhíos ag rá liom féin '
Cad ina thaobh go gcaithfinn mo shaol le rud nach bhfuil suim dá laghad agam ann?'"
Bhí an file Seán Ó Ríordáin ag obair san ollscoil ag an am agus chuaigh sé i bhfeidhm go mór ar Nuala agus ar mhic léinn eile de chuid na Gaeilge, leithéidí Michael Davitt agus Liam Uí Mhuirthile, agus spreag sé iad le dul i mbun na scríbhneoireachta.
ina colgsheasamh
standing erect
" In áit lámh dhearg Uladh, tá méar dhearg Uladh acu, agus í
ina colgsheasamh, ag déanamh comhartha mímhuinte.
Cuirtear ina leith
they are accused
Cuirtear ina leith go minic sna meáin go bhfuil siad cúlráideach agus paróisteach ach má théann tú isteach i gclubtheach de chuid an CLG aon oíche den tseachtain tá seans go mbeidh cluiche ón *Premiership* ar siúl ar scáileán mór sa tsólann.
Shílfeá nach leáfadh an t-im ina béal
you'd think butter wouldn't melt in her mouth
"
Shílfeá nach leáfadh an t-im ina béal, ach dhíolfadh sí sin ar an aonach tú," arsa Lillian.
ina chomhluadar séimh, suáilceach
in his gentle, pleasant company
Agus duine chomh deas is a bhfaca tú riamh!
Thit mé i ngrá lena chuid ceoil láithreach agus leis an duine féin ar ndóigh agus chaith mé an deireadh seachtaine ar fad
ina chomhluadar séimh, suáilceach.
ina gcuideachta
in their company
I ndiaidh uair an chloig iontach pléisiúrtha a chaitheamh
ina gcuideachta, shiúil mé amach ar shráideanna Bhaile Átha Cliath, ag tabhairt neamhairde ar an bháisteach mar go raibh teocht Mheicsiceo agus a bpearsantachta liom go fóill.
mé a fhágáil ina cheann
leave me in charge
Dá stróicfeadh sé leis agus
mé a fhágáil ina cheann dhéanfainn féin gnaithe breá.
bhí dhá chuid á dhéanamh den fhocal ina bhéal leis an smeacharnaigh
he was so out of breath he couldn't even talk
Ach fán am a dtáinig Bríd ar Thomás
bhí dhá chuid á dhéanamh den fhocal ina bhéal leis an smeacharnaigh.
ina sluaite móra
in big numbers
Tháinig daoine den lucht oibre anseo
ina sluaite móra sa naoú haois déag mar go raibh na mílte post le fáil sna muilte lín, sna dugaí agus sna longlanna.
ag coipeadh ina ghrua
simmering in his cheeks
An fhuil a bhí
ag coipeadh ina ghrua ag tabhairt dath geal air, fuath agus fearg ag géarú a dhá shúil mar a bheadh dhá mheana ag tolladh duine éigin ar mo chúl.
ní fheicfeá an dá shúil ina ceann leis an chaoineadh
her eyes were swollen because of crying
Bhí Bríd bheag sa tseomra ó tháinig an corp agus
ní fheicfeá an dá shúil ina ceann leis an chaoineadh.
a chuir lámh ina bás féin
who committed suicide
Bás a deirféar
=======
Mhothaigh Pádraigín go raibh dualgas uirthi a leithéid d'obair a dhéanamh, go háirithe i ndiaidh bhás a deirféar Eithne,
a chuir lámh ina bás féin i 1999.
ina fhortacht nó ina aithrí
a comfort or a penance
Uaireanta, níl mé cinnte a thuilleadh faoin turas seo ar an idirlíon, an bhfuil sé
ina fhortacht nó ina aithrí, an ríomhaire ina fhásach dochuimsithe agam faoin am seo.
cur ina luí ar
impress upon
"Ó thaobh na hailtireachta de, bíonn muid de shíor ag iarraidh
cur ina luí ar na cliaint a bhfuil Gaeilge acu gur ráitis mhuiníneacha iad na foirgnimh a dhearann muid, a bhfuil sé mar aidhm acu ardú meanman a thabhairt don phobal agus don teanga.
ag briseadh na gcos ina dhiaidh a bhí siad
they were falling over each other to get him
Leoga nach
ag briseadh na gcos ina dhiaidh a bhí siad.
ina cíor thuathail
in confusion
Tá an pholaitíocht aontachtach
ina cíor thuathail faoi láthair, gan fhios acu cé hiad a gcairde, nó cén dóigh is féidir an *infidel*, dar leo, a chur ó dhoras.
Tá sé ina bhróis déanta
he's a total mess
"A Dhia mór na glóire, an bhfeiceann tú Tadhg?
Tá sé ina bhróis déanta," arsa Siobhán.
gníomhú ina aonar
act alone
Ní féidir leis an gcomhlacht
gníomhú ina aonar maidir leis na cúrsaí seo agus go dtí go gcuirfidh Foras na Gaeilge breis acmhainní ar fáil do ÁIS, na dáilitheoirí leabhar, ní thiocfaidh aon fhorbairt ar an tionscal.
ina haonar
by herself
Chuaigh sí ansin
ina haonar ach bhí aithne mhaith aici ar go leor ceoltóirí a bhí ag maireachtáil sa chathair de bharr go raibh tréimhse caite aici ag obair i gclub darbh ainm PN Hithouse i gceantar Schwabing a mbíodh grúpaí Sasanacha ag seinm ann.
ina cuideachta
in her company
Bhí cara léi ag dul ar cuairt chun na tíre agus thug sí cuireadh do Nikki dul
ina cuideachta.
cur ina luí ar na baill eile
to convince the other members
Tá sí mar Threoraí Gaeilge leis an chraobh sin agus tá ag éirí léi
cur ina luí ar na baill eile go bhfuil tábhacht ag baint leis an teanga.
ina leithéid
in such a thing
Tá a lán suime ag daoine
ina leithéid.
ina gcomharsanacht
in their neighbourhood
Ba laochra iad na fir dhóiteáin
ina gcomharsanacht, agus bhí meas ag na dronga sráide agus ag na polaiteoirí araon orthu.
a chur ina luí ar an bpobal
to convince the public
Léiríonn na pobalmheasanna nach bhfuil ag éirí leis an Rialtas
a chur ina luí ar an bpobal gur chóir don Astráil a bheith páirteach in aon chogadh san Iaráic.
ina ghlóire ar fad
in all its glory
Cá bhfuil an seomra folctha agus an cith? Ar ais amach sa chlós, isteach doras eile, agus sin é -
ina ghlóire ar fad.
nach raibh giodal ina thóin
when he wasn't vain/self-conceited
Ní fhaca sí an lá ariamh
nach raibh giodal ina thóin.
go bhfuil an saol ina shuí ar a thóin agat
that everything is going your way
"Anois, a rún," ar seisean, "is dócha go síleann tú
go bhfuil an saol ina shuí ar a thóin agat anois.
nuair a chuirtear clúmhilleadh ina leith
when they are accused of defamation
I go leor tíortha eile, tá reachtaíocht ann chun iriseoirí agus foilsitheoirí a chosaint
nuair a chuirtear clúmhilleadh ina leith ach iad a bheith ábalta a chruthú go raibh siad i ndáiríre ar thóir na fírinne agus go ndearna siad gach iarracht a chinntiú go raibh a bhfíricí cruinn.
leis seo a chur ina luí ar an mbreitheamh
to convince the judge of this
Ní móide gur leor cúpla nóta scríofa ar chúl clúdaigh
leis seo a chur ina luí ar an mbreitheamh agus tá seans maith ann go mbeidh gá le cód cleachtais éigin a shocróidh foras ar leith.
glan ina choinne
totally opposed to
Moladh é seo a raibh an t-iarAire Dlí agus Cirt, John O'Donaghue,
glan ina choinne.
a nochtadh ina n-iomláine dúinn
to reveal them in their entirety to us
Tá an dlí á cur ag Éirinn ar an mBreatain faoi Choinbhinsiún OSPAR toisc nach bhfuil rialtas na Breataine sásta dhá thuarascáil speisialta faoin monarcha MOX ag Sellafield
a nochtadh ina n-iomláine dúinn.
tá mo ghaosán ina rith
my nose is running
"
"Ó, níl orm ach cloigeann nimhneach agus
tá mo ghaosán ina rith, sin é," arsa Fergus, nó bhí a fhios aige gur mhaith an té a rachadh idir Nóirín agus a mháthair.
cur ina luí orthu
to convince them
Mar a dúirt duine amháin liom, téann sé i bhfeidhm ar dhaoine agus éiríonn leis
cur ina luí orthu go bhfuil sé den tuairim go bhfuil an-tábhacht ag baint leo.
bhí an scéal ina chiseach
things were a mess
Eagraíodh cúpla cluiche peile i Melbourne in 1858 ach de bharr easpa rialacha,
bhí an scéal ina chiseach.
ina phóca tóna
in his ass pocket
Nuair nach mbeidh le híoc acu ach an cúpla pingin beidh i bhfad níos mó ama acu le seanchac a scríobh agus an t-eagarthóir, Éamonn Ó Doornail, a choinneáil chomh gnóthach sin agus nach mbeidh am aige an *highlighter* buí sin a chur ar ais isteach
ina phóca tóna.
ina bhfiosrúcháin
in their enquiries
Ba cheart dóibh geallúint chomh maith go gcuirfeadh siad gach blúirín eolais atá acu faoi aon chás faoi bhráid na nGardaí mar thacaíocht dóibh
ina bhfiosrúcháin.
ina bhfuil cosc ar thobac
in which smoking is prohibited
D'aimsigh mé an áit ar an idirlíon - tá ceol ar shuíomh gréasáin s'acu agus fógraítear an lóistín mar áit
ina bhfuil cosc ar thobac.
Bheir sé ar na scadáin ina bpéirí
he caught the herring in pairs
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
Bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
ina mullach
on top of them
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
ina dhrandal dearg
in his red gums
Ní raibh fiacail amháin
ina dhrandal dearg.
ina bhun
in charge of it
Tá rang ar siúl fós ann gach seachtain agus Gearóid Mooney
ina bhun.
Is binn béal ina thost
silence is golden
Is binn béal ina thost, an dtuigeann tú.
ina phluais bhrocach
in his grimy cave
Stán Balor go mailíseach ar an ghuthán póca, scríob sé a gheadán, a imleacán, a dhá ascaill agus fabhraí a shúile leis an aeróg, dhruid an fearas fuafar agus chuaigh ag meabhrú os cionn na tine
ina phluais bhrocach.
ina n-iomláine
in their entirety
Tar éis 70 noiméad, thug Ian Farmer cead don rúnaí tagairt a dhéanamh do na ráitis sna miontuairiscí, ach ní na ráitis
ina n-iomláine.
ina iomláine
in its entirety
Córas craiceáilte é sin, a dhéanann dochar don tionscal agus don stoc éisc araon, agus nach bhfreagraíonn do leas na sochaí
ina iomláine.
leas na sochaí ina iomláine
the good of society as a whole
Córas craiceáilte é sin, a dhéanann dochar don tionscal agus don stoc éisc araon, agus nach bhfreagraíonn do
leas na sochaí ina iomláine.
Bheir sé ar na scadáin ina bpéirí
he caught the herring in pairs
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
Bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
ina mullach
on top of them
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
ina dhrandal dearg
in his red gums
Ní raibh fiacail amháin
ina dhrandal dearg.
ina bhun
in charge of it
Tá rang ar siúl fós ann gach seachtain agus Gearóid Mooney
ina bhun.
má bhíonn sé ina chogadh
if war breaks out
Ceaptar gur 2,000 ar fad as an Astráil a bheas ann
má bhíonn sé ina chogadh.
ina thost
quiet
Ach nuair a rinneadh ionsaí ceimice ar na Curdaigh i Halabja i 1988 inar maraíodh tuairim is 4,000, bhí Howard
ina thost.
ina phluais bhrocach
in his grimy cave
Stán Balor go mailíseach ar an ghuthán póca, scríob sé a gheadán, a imleacán, a dhá ascaill agus fabhraí a shúile leis an aeróg, dhruid an fearas fuafar agus chuaigh ag meabhrú os cionn na tine
ina phluais bhrocach.
chnapán fola ina scamhóg
blood clot in her lung
Cé go raibh sí san otharlann, ní raibh na dochtúirí ábalta í a shábháil agus fuair sí bás ó
chnapán fola ina scamhóg.
ina bhfichidí
in their twenties
Cé nach mbíonn an chuid is mó acu ach
ina bhfichidí, bíonn cuma chaite orthu cheana féin.
an aois ina maireann muid
the age in which we live
Léargas beag eile ar an dóigh a mbraitheann an dearcadh atá againn ar an áit ina bhfuil muid agus
an aois ina maireann muid.
chuach suas ina dhorn í
(he) scrunched her up in his fist
Thug sé léim amháin agus bheir ar a léine agus
chuach suas ina dhorn í mar a bheadh seanchifleog ann.
ina sheilbh
in his possession
De réir an Achta seo, caithfear deich mbliana príosúnachta a ghearradh ar aon duine a chúisítear le luach breis agus €10,000 drugaí
ina sheilbh.
ina aonar
on his own
Oibríonn siad fiú agus é
ina aonar ag canadh lena ghiotár.
ina sámhchodladh
sound asleep
Praghas: €25 (clúdach crua)*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
bailithe le chéilegathered together
bhriseadh lárthéarmamid-term break
ghuigh Patrick oíche mhaith ar gach duinePatrick bade everyone goodnight
as go brách leisoff he went
ina sámhchodladhsound asleep
clagarnachclatter
liúigh Patrick féinPatrick himself yelled
den chosán bristeof the broken pavement
foscadhshelter
tolgcouch
phléasc gloine fhuinneoga an doraisthe glass of the windows in the door exploded
rinne lámhachánshe crawled
dallógablinds
leathorlachhalf an inch
grúpa confachan angry group
idirboth
ag béiceachshouting
casúrhammer
tairnínails
cláir adhmaidwooden boards
gráscardisorderly mob
bosca na bhfiúsannathe fuse box
lúth na ngéagthe power in her limbs
marbhintinneach le heaglamentally paralysed with fear
crógachtbravery
cinnireachtleadership
fuaraigeantacool-headed
ag síneadh na sreinge thart an coirnéalextending the chord around the corner
ag stiúradh cúrsaí cosantadirecting defence matters
as a támhnéal faitísfrom her trance of fear
ag breith ar dhá chamángetting hold of two hurleys
shín amach a cosshe extended her leg
Baineadh tuisle as an bheirt acuBoth of them tripped
a fhad a mhair an t-ionsaías long as the attack lasted
i mbaol a mbáisin danger of being killed
scanraithe as a mbeathascared to death
trost na mbrógthe tramp of the shoes
carr coimhthíoch bána strange white car
go tráthrialtaregularly
nach ndéanfadh Paddy iarracht teacht abhailethat Paddy wouldn't try to come home
róchontúirteachtoo dangerous
í ar a díchealldoing her best
ag iarraidh an tocht a cheilttrying to hide the emotion
leis an mhinicíocht raidió sinwith that radio frequency
barúilidea
gluaiseachtaímovements
i bhfianaisein light of
nach bhfuil an dara rogha aici ach a admháilthat she has no choice but to admit
drogallreluctance
an t-aon chosaintthe only protection
ina chlabhstar déanta
a right stupid person
Ach ní raibh Stiofán
ina chlabhstar déanta ar chor ar bith nó bhí sé ina sheasamh ar chúl dhoras an tseomra ag éisteacht le deireadh agus bhí plean aige.
cad ina thaobh nach mbeadh
why wouldn't he be
Duine é, mar sin, atá go mór sa nuacht agus
cad ina thaobh nach mbeadh - tá saol suimiúil á chaitheamh aige, mórobair déanta agus á déanamh fós aige i léann na Gaeilge, agus é deisbhéalach, tapaidh, cneasta agus mórchroíoch ina theannta.
ach ina dtús
just starting
Ach ní bheidh a gcuid fadhbanna
ach ina dtús.
ina bhforógra
in their manifesto
Tá sé ráite acu
ina bhforógra gurb é ról an ealaíontóra luachanna a choinneáil beo atá bunúsach agus daonna, agus nach mór seasamh in aghaidh na bhfórsaí a dhéanann iarracht ár n-ionracas a cheistiú.
fanacht ina dtost
to stay silent
"
Is uirlis chumhachtach agóide í an ealaín a labhraíonn faoi dhaoine nach bhfuil sásta
fanacht ina dtost.
ina choinne
against it
Tá an *Canberra Times *agus an *Sydney Morning Herald *
ina choinne agus tá an *West Australian *ag fanacht le toradh an chogaidh go bhfeicfidh siad an raibh an cinneadh ceart nó mícheart! Dúirt an freasúra sa bparlaimint go bhfuil na heagarthóirí agus tráchtairí i chuile cheann de pháipéir Rupert Murdoch ar fud an domhain, 174 acu, ag tacú leis an ionradh.
seachas an lámh láidir a úsáid ina gcoinne
instead of using force against them
Bheadh sé níb éifeachtaí deireadh a chur leis na smachtbhannaí atá curtha i bhfeidhm i gcoinne na hIaráice le dhá bhliain déag anuas agus pobal na tíre a mhealladh le cineáltas agus le cabhair
seachas an lámh láidir a úsáid ina gcoinne.
ag cur a ladar isteach ina ngnóthaí
interfering in their affairs
Tá sé de cheart ag saoránaigh gach tíre a dtodhchaí féin a shocrú gan tíortha eile a bheith
ag cur a ladar isteach ina ngnóthaí.
go mbídís ag lascadh an tsliotair ina choinne
they used to be lashing the ball against it
Scéal amháin greannmhar a bhí ag Billí Riocaird ina dhírbheathaisnéis, *No Hurling at the Dairy Door*, ná go mbíodh a mháthair de shíor ag fógairt orthu gan a bheith ag iomáint i gcoinne dhoras chró na mbó mar
go mbídís ag lascadh an tsliotair ina choinne gach seans a d'fhaighdís.