gorm turcaide
turquoise
Bhí na ballaí clúdaithe le plaisteach bán garbh, agus bhí solas gorm turcaide ann.
cé acu a théann léine ghlas le briste gorm
whether a green shirt goes with blue trousers
Bhí an saol ag dul thairis aniar agus níor mhian le Fiachra é a chaitheamh á bhuaireamh féin fá cé acu a théann léine ghlas le briste gorm.
oibrí coiléir ghoirm
blue collar worker
Teachtaireacht shoiléir
=======
Deir Berlusconi gur oibrí coiléir ghoirm é, fiontraí, agus fear a thuigeann na feirmeoirí agus na ceardaithe.
na Cruacha Gorma
the Blue Stack Mountains
Ritheann abhainn na Finne fríd an ghleann seo atá ag síneadh aniar ó na Cruacha Gorma go dtí Alt na Péiste ar an taobh thoir, agus Cnoc na hAmaid agus na Sídhe Rothaí ar an taobh ó thuaidh.
na Cruacha Gorma
The Blue Stack Mountains
Tugann siad cuairt ar na Cruacha Gorma agus ar Ghleann Bheatha chomh maith.
bhuachaillí na héide goirme
the boys in blue
Agus, dár ndóigh, ná déanaimis dearmad ar iompar "ainmhí" na nGardaí a chuir alltacht ar an bpobal ar 6 Bealtaine 2002, nuair a thug scata de bhuachaillí na héide goirme bascadh ceart do dhream mac léinn a bhí ag léirsiú i lár Bhaile Átha Cliath.
bratach ghorm
blue flag
Tá "bratach ghorm" ag an trá seo mar aitheantas ar ghlaineacht na háite, agus ar shábháilteacht na trá.
imir bheag ghorm
a hint of blue
Bhí craiceann geal bán orthu agus imir bheag ghorm ann.
chnoic ghorma Fhánada
the blues hills of Fanad
An lá dár gcionn, chuaigh muid ó dheas go Bun Cranncha, a bhfuil tránna an-fhada ann os comhair chnoic ghorma Fhánada.
Mo ghoirm thú!
Bravo!
AÓF: Mo ghoirm thú!
*Tá Éamon Ó Donnchadha le cloisteáil ar an dlúthdhiosca *Seachrán Sí (CD 135) a d'eisigh Cló Iar-Chonnachta (www.
an cine gorm i gcoitinne
black people in general
Ach dá mbeadh cead ag an lucht geal drugaí a úsáid, mar shampla EPO, druga a mhéadaíonn ar líon na gceall dearg san fhuil, b'fhéidir go mbeidís in ann dul in iomaíocht le muintir na hAfraice agus an cine gorm i gcoitinne.
ar nós daoine gorma
like black people
Ní haon duine mise a dhéanann faillí sna daoine a chuidigh liom in am an ghátair, na daoine a d’oibrigh ó dhubh go dubh ar nós daoine gorma.
don chine gorm
for black people
Ar mhaith an rud é páirtithe faoi leith a bheith ann i Meiriceá ag gníomhú thar ceann sainghrúpaí? Arbh fhearr páirtithe a bheith ann don chine gorm, d'fheirmeoirí, do na boicht, do lucht an tuaiscirt agus lucht an deiscirt? B'fhéidir nárbh fhearr, agus gur féidir leat ionadaíocht a aimsiú sa dá pháirtí atá ann cheana féin.
ag caitheamh bairéad gorm
wearing blue berets
Agus iad ar mhisean thar lear, bhíodh sé chomh dócha lena athrach go mbíodh na saighdiúirí ag caitheamh bairéad gorm, ar comharthaí de chuid na Náisiún Aontaithe iad.
seanadóir gorm
a black senator
Má thoghtar Ford, beidh seanadóir gorm i ndeisceart na Stát Aontaithe den chéad uair ó aimsir an chogaidh chathartha.
na seancheantair Ghorma
the old black areas
**Seancheantair Ghorma**Is é tuaisceart Manhattan an chuid is caoile den oileán agus ó na Clabhstraí ó dheas leathnaíonn sé amach go dtí na seancheantair Ghorma – Washington Heights agus Harlem.
mar chroílár na siamsaíochta goirme.
as the centre of black entertainment.
Anseo atá an Apollo Theater, a d’oscail do Ghormaigh i 1934 agus a bhfuil cáil dhomhanda air sa lá atá inniu ann mar chroílár na siamsaíochta goirme.
an t-aon duine gorm
the only black person
Ach diaidh ar ndiaidh, a dúirt Henry, tháinig sé ar an tuiscint go raibh daoine ag stánadh air, ní mar gheall ar gur aithin siad a aghaidh ón teilifís, ach mar gheall ar gurbh é an t-aon duine gorm sa chathair.
daoine gorma
black people
Deir Mind fosta go bhfuil saol na nÉireannach thall chomh deacair is atá sé do na mionlaigh shofheicthe, is é sin, na daoine gorma agus daoine ón Áis.
soiscéalaí an chine ghoirm
a black evangelist
Fir agus mná den traidisiún Críostaí atá faoi chaibidil aige agus aithneoidh léitheoirí cuid de na hainmneacha: Dietrich Bonhoeffer, ministir Protastúnach a mharaigh na Naitsithe de bharr nach ngéillfeadh sé dóibh; Dorothy Day, bean thar a bheith spéisiúil a chomhbhunaigh an nuachtán an *Catholic Worker* agus Máirtín Liútar Cing, soiscéalaí an chine ghoirm sna Stáit Aontaithe a feallmharaíodh.
iarrthóir óg gorm.
young black candidate
DaonlathaighÓ thaobh na nDaonlathach de, níl aon dabht ach go bhfuil beirt chun tosaigh go náisiúnta – Hillary Clinton, bean an iar-uachtaráin Bill Clinton, agus Barack Obama ó Illinois, an
t-iarrthóir óg gorm.
uachtarán gorm
a black president
Tá seans iontach maith ann go mbeidh uachtarán gorm ag muintir na Stát Aontaithe i gceann bliana.
ó aimsir an cheannaire ghoirm
since the time of the black leader
Má tharlaíonn a leithéid, ardófar ceisteanna nár ardaíodh i Meiriceá ó aimsir an cheannaire ghoirm Martin Luther King.
ag cur thar maoil le hoibrithe gorma.
overflowing with black workers.
Níorbh fhada go raibh cathracha déantúsaíochta mar Detroit, Michigan, Paterson agus Nua-Gheirsí ag cur thar maoil le hoibrithe gorma.
na mílte ealaíontóir gorm
thousands of black artists
I Nua-Eabhrac déantar trácht ar an "*Harlem Renaissance*" – uair a tháinig na mílte ealaíontóir gorm go dtí an ceantar sin chun bualadh lena chéile agus chun leas a bhaint as áiseanna na cathrach.
os cionn na léine goirme,
over the blue shirt
Agus a chonách sin orthu mar scaifte húranna!”
Caidé a dúirt an Graoisín? Sea, “Breast thú!”
Ar aghaidh leis ansin chun labhairt le Johnny Edwards, ach nuair a chonaic sé an folt gruaige ar foluain sa ghaoth, gach ribe de ag sméideadh go cineálta leis, ba é gnúis ghnaíúil dhóighiúil Enda Álainn Aoibhinn a shamhlaigh sé ag lonrú faoin fholt gruaige agus os cionn na léine goirme, agus thiontaigh sé ar a sháil le chuile “Breast thú!” mar bheannacht aige.
Mormannach gorm
a black Mormon
Mura bhfuil Mormannach gorm feicthe agat riamh, tá cúis mhaith leis sin: ní raibh a leithéid ann go dtí 1978.
glacadh le huachtarán mná nó gorm,
to accept a female or black president,
Is cosúil gur thuig an páirtí go mbeadh muintir na Stát Aontaithe sásta glacadh le huachtarán mná nó gorm, ach ní le huachtarán Mormannach!
Creideamh sách nua is ea an Mormannachas, ar cuireadh tús leis i Stáit Aontaithe Mheiriceá.
cloigíní gorma
bluebells
Nuair a bhí mé féin ann, bhí na cloigíní gorma agus na plúiríní sneachta spleodrach i measc na gcrann.
pobail mhóra ghorma
large black communities
I stáit mar Georgia, Alabama, agus South Carolina – a bhfuil pobail mhóra ghorma iontu – níor tharla sé riamh go raibh an oiread céanna daoine gorma ag clárú mar thoghthóirí ó aimsir na gcearta sibhialta amach.
dhaoine gorma
black people
Dúirt siad liom go bhfuil siad ann do dhaoine bochta, do dhaoine gorma agus do dhaoine gan charr.
drong fear gorm
a gang of black men
Ba í an t-aon duine geal a bhí ann agus “Cousin” ab ainm don díoltóir ticéad! Dúirt sí go raibh uirthi dul amach sa sneachta lena mún a dhéanamh mar go raibh drong fear gorm ag crochadh thart taobh amuigh de leithreas na mban.
gorm
black (person)
Agus iarrthóir óg gorm i gceist, ní nach ionadh gur roghnaíodh téamaí mar "*Change you can believe in*” d'oícheanta deireanacha an choinbhinsiúin.
fráma tiúbach gorm
blue tubular frame
Rinneadh gach tír, seachas an Bhreatain – (a léiríodh mar spás bán, tagairt gan amhras, do sceipteachas frith-Eorpach na tíre sin) a léiríú i bhfoirm míreanna móra crochta ar fráma tiúbach gorm déanta as miotal agus gi nár tháínig tír ar bith slán ó ghéíre Cerný, tháinig roinnt tíortha amach níos fearr ná an chuid eile!
Ní raibh muintir na Bulgáire róshásta go raibh a dtír léirithe mar leithreas Turcach – an cineál a seasfaidh tú ann - agus cháin ionadaí na tíre, Betina Joteva, go dóite é ag rá: ‘Ní thig liom glacadh le leithreas ar léarscáil mo thíre.
duine gorm
black person
Mar sin i measc ár dtionóntaí bhí fear darbh ainm Naguriganda, an chéad duine gorm a bhí mar mhac léinn leighis i gCorcaigh, mura bhfuil dearmad orm.
gculaith dhorcha ghorm
a dark blue suit
“Is lóchrann dóchais sibh don saol mór mar caitheann muid samplaí coincréiteacha a bheith againn mar tá na teoiricí uilig againn ach is tearc iad na heiseamláir ar éirigh leo sa saol réadúil,” arsa Ging agus é ar a shuaimhneas i gculaith dhorcha ghorm.
fear gorm
a black man
Ach b'shin roimh an 4ú Samhain, 2008, nuair a bhain Barack Hussein Obama, fear gorm a tógadh in Hawai'i, an teach bán amach.
bhratach na Léine Goirme
the Blueshirt flag
Bhailigh sé a chuid cairde uilig le chéile agus mhionnaigh siad go sollúnta faoi bhratach na Léine Goirme go ndéanfaidís Brian a chrá go dtí go n-éireodh sé as.
daoine gorma
black people
Tá ceangal láidir le blianta idir an BNP agus cuid de na fir bhuí i Learpholl, ach bhí cnámh spairne eadarthu i gcónaí mar tá daoine gorma ina mbaill den Ord Oráisteach anseo agus in áiteanna eile.
Gorma
Black
Tharla seo cheana féin, mar shampla, in Irvington agus Orange, dhá cheantar Gorma i Nua-Gheirsí atá buailte ar a chéile, agus nach bhfuil otharlann iontu le roinnt blianta anois.
gcine gorm
black people
Cé gurb íad na Stáit Aontaithe an tír is mó ar Chríocha Mheirceá lena samhlaímid an ciníochas agus an cos ar bolg ar an gcine gorm, tá tíortha eile ar an mór-roinn sin ina ndearnadh, agus ina ndéantar fós, éagóir agus leatrom ar dhreamanna eitneacha mionlaigh.
saighdiúr gorm
black soldiers
pdf)
Lonnú Cambacuá
Nuair a treascraíodh José Artigas, ceannaire Uragua, i 1820 chuaigh sé ar deoraíocht ó thuaidh go Paragua in éineacht le 250 saighdiúr gorm, idir fhir is mhná.
Thír na bhFear Gorm
Morocco, the Maghreb
Sliocht Thír na bhFear Gorm
===
Mothaíonn dreamanna áirithe inimirceach gur fo-aicme san Ollainn iad.
goirme
blue
San áit a mbeifí ag súil le goirme na farraige, tá an tAigéan Atlantach ina mheascán de dhathanna gan choinne - buí, oráiste, agus dearg san áireamh.
gorm nó bundúchasach
black or native
Táimid ag caint ar réamhchlaontaí i gcoinne dhuine ar bith atá bocht, gorm nó bundúchasach; réamhchlaontaí a théann siar go dtí gur ghabh máirnéalaigh Phortaingéileacha cuan is caladh na Brasaíle i 1501.
gcúirt na Léine Goirme
in the Blue Shirt camp
Inseoidh mé daoibh: Agus gach iriseoir sa tír ag iarraidh agallamh a chur ar an Taoiseach nua, bhí siad ag scríobh isteach chuig ceanncheathrú Fhine Gael, nó ag bualadh ar dhoras theach an cheannaire, nó ag cur téacsanna gan stad chuig cairde dá gcuid i gcúirt na Léine Goirme.
léinte gorma
blue shirts
Bhí sé doiligh go leor cur suas leis na léinte gorma, ach anois tá daoine ann le léinte bándearga! Ní chaitheann a leath acu carbhait agus tá an leath eile ag iarraidh aos bearrtha ribí gruaige a chur as gnó.
dhathanna gorma agus glasa
blues and greens (colours)
Meascán de dhathanna gorma agus glasa atá sa mhórsceir agus is léir ón spéir gur órgánach beo mór millteach í.
Fear tanaí gorm
black thin man
Fear tanaí gorm é Moisés, cónaí air sa favela (bailecheantar bocht) díreach taobh thiar den cheap árasán ina bhfuil cónaí ormsa.
ag amharc ar mhúscán gorm
watching blue mould
Ar ndóigh bhí cuid acu chomh leamh le bheith ag amharc ar mhúscán gorm ag fás ar phíosa aráin.
daoine gorma
black people
Ní ba chrua fós a bhí an saol ag cineálacha áirithe daoine: homaighnéasaigh, Giúdaigh, daoine gorma, agus ar ndóigh, mná.
lucht na léinte gorma
the blue shirts
Ní mó ná sásta a bhí lucht na léinte gorma le fear na léinte bándeirge.
ag tabhairt eolais faoin chine gorm
giving information about the black people
Bhí clár eolais sa tseanreilig i lár chathair Bhoston ag tabhairt eolais faoin chine gorm agus faoin gcaoi nach gcuirtí sa reilig sin iad mar bhí ceann dóibh féin i dtuaisceart an bhaile sa seanam.
faoi stair an chine ghoirm
about the history of the Blacks
Ghlaoigh sí láithreach ar a cara Hayden (nach bhfuil Gaeilge aige), a bhí trasna na reilige agus i mbarr a gutha ghlaoigh as Béarla "A Hayden - níl Gormaigh ar bith sa reilig seo!"
Ní phléitear cine i Meiriceá go poiblí, agus is é an t-ábhar is conspóidí i Meiriceá go fóill é, déarfainn, ach bhí Ána agus a comhdhaltaí ag foghlaim faoi stair an chine ghoirm le déanaí ar scoil, óir is é Feabhra "Mí Stair an Chine Ghoirm" i Meiriceá.
formhór mór na ndaoine gorma a facthas
most of the black people who were seen
As an am seo amach b'iad sclábhaithe formhór mór na ndaoine gorma a facthas san Eoraip agus sa domhan nua.
dhaoine gorma mar fho-chine
black people as an untermenschen
Níor fada gur thosaigh daoine geala ag breathnú ar dhaoine gorma mar fho-chine.
nach chomh maith sin a chaitear le hinimircigh ghorma
that black immigrants aren’t treated so well
Ní dhéanfar iontas de nach chomh maith sin a chaitear le hinimircigh ghorma atá sa tír in aghaidh an dlí.
an fáth go gcuireann muid daoine gorma
why we call black people (blue coloured people)
Is beag leathanach in Encounters: How Racism Came to Ireland nach raibh firicí ann nach raibh ar eolas agam nó a ndearna mé dearmad orthu - an fáth go gcuireann muid daoine gorma ar dhaoine ‘dubha’, mar a d'fhuadaigh foghlaithe mara ó thuaisceart na hAfraice céad go leith duine as Dún na Séad i gContae Chorcaí i 1631; mar a choinnigh Éireannaigh rotha na hImpireachta ag dul go héasca san India.
ná daoine gorma
is black people/ blue people
Deir Rolston gur thug na Lochlannaigh blamadr ar dhaoine gorma a fuair siad ar ruathair ar chósta thuaidh na hAfraice agus an bhunchiall atá le blamadr ná daoine gorma.
ar an chine ghorm
for black people
Is ón tsean-Lochlannais míle bliain ó shin a thagann an téarmaíocht atá againn inniu ar an chine ghorm.
Gorm agus geal
black and white
Gorm agus geal, buí agus uaithne
===========
Tharraing mé grianghraf ag cearnóg Campo Grande a chuaigh i bhfeidhm orm go mór: dathanna na Brasaíle á gcur ar aghaidh mhná gile, a raibh cúpla bliain le cois an trí scór aici, ag fear gorm nach raibh an scór féin bainte amach aige.
fear gorm nach raibh an scór féin bainte amach aige
a black man who hadn’t reached his twenties
Gorm agus geal, buí agus uaithne
===========
Tharraing mé grianghraf ag cearnóg Campo Grande a chuaigh i bhfeidhm orm go mór: dathanna na Brasaíle á gcur ar aghaidh mhná gile, a raibh cúpla bliain le cois an trí scór aici, ag fear gorm nach raibh an scór féin bainte amach aige.
mórchuid de lucht gorm na háite sin
most of the black people there
Bhí mórchuid de lucht gorm na háite sin ina sclábhaithe go dtí 150 bliana ó shin, ach fiú má saoradh iad i ndiaidh cogadh cathartha na tire in 1865, níor coscadh an ciníochas.
is annamh a fheictear daoine Gorma
black people are seldom seen
Dá réir sin, is annamh a fheictear daoine Gorma i mbailte áirithe, agus chomh hannamh céanna a fheictear daoine Geala i mbailte eile.
cheanglaíonn go rómhinic an cine Gorm
black people are too often linked
Ní cabhair ar bith iad na meáin, a cheanglaíonn go rómhinic an cine Gorm le dronganna agus drugaí.
minic a bhreathnaítear ar fhear Gorm atá ag siúl ar an tsráid mhícheart
a black man who is walking on the wrong street is often seen
Is é bun agus barr an scéil ná gur minic a bhreathnaítear ar fhear Gorm atá ag siúl ar an tsráid mhícheart mar amhrasán i mbun coire, seachas mar chuairteoir soineanta ar an gceantar.
bhí pobal gorm an bhaile
the town’s black people were
Más ea, ámh, bhí pobal gorm an bhaile ag tosú ag agóidíocht agus rinneadh scéal náisiúnta den eachtra.
faoin chine ghorm
about black people
Is ó Ghana an t-ealaíontóir Lynette Yiadom-Boakye a dhéanann portráidí bunaithe ar dhaoine samhailte a spreagann ceisteanna faoin chine ghorm agus an léiriú atá déanta orthu sna míndána.
Déad Ghoirm
Bluetooth
Seo roinnt de na rudaí atá ar fáil léi – luasrialú, suíocháin théite, roth stiúrtha déanta as leathair, Déad Ghoirm, aerchóiriú, ceangaltáin USB agus MP3, rialú ar an roth stiúrtha agus neart eile.
chomh gorm
so blue
Agus na súile… iad chomh gorm agus chomh glé leis an lus gormáin nó le droim na farraige i mbrothall an tsamhraidh, nó le droim locha in uaigneas an tsléibhe lá geal seaca sa gheimhreadh.
meirgí gorma
blue banners
Ná habraimis rud ar bith faoin dath dubh, nó fúthu siad a imríonn rugbaí in éide dhubh! Bhí na gormacha ar mhórán de mhuintir bhocht bhrúite na hÉireann i mbliana, ach ina ainneoin sin is uile, bhí na bratacha dúghorma agus gealghorma ar foluain ag muintir na cathrach cois Life; agus na meirgí gorma agus buí in airde ag muintir an Chláir i mí Mheán Fómhair.
i measc an chine ghoirm
amongst the blacks
Tá an céatadán de dhaoine óga a chríochnaíonn oideachas bunscoile ag dul in airde, cé go bhfuil a dhá n-oiread níos airde i measc an chine ghil is atá sé i measc an chine ghoirm.
saorfhear de chuid an chine ghoirm
a free black man
Claochlú an tSaoir ina Dhaor
==========
I Nua-Eabhrach réamhchogaidh na bliana 1841 tá cónaí ar Solomon Northup – saorfhear de chuid an chine ghoirm, saor adhmaid snasta, bheidhlíní oilte clasacacha.
i bhfianaise fulaingthe an chine ghoirm
in light of the what the Black people went through
Agus creidim, i bhfianaise fulaingthe an chine ghoirm, mar a ríomhtar í i ’*12 Years a Slave*’, nár mise an t-aon chriticeoir saolta i Cineworld Shráid Pharnell go dtáinig na mothúcháin aniar aduaidh air.
ag guairdeall thart le daoine Gorma
hanging around with Black people
"Cuireann sé as dom", arsa seisean (i measc rudaí eile) "go bhfuil tú ag guairdeall thart le daoine Gorma.
In ainneoin uachtarán Gorm
despite a Black president
In ainneoin uachtarán Gorm a bheith sa Teach Bán, is léir go bhfuil ciníochas beo beathaíoch i Meiriceá go fóill.
is ionann craiceann Gorm coirpeachas
Black skin and criminality are synonymous
Faraor, i súile an phobail Ghil, is ionann craiceann Gorm coirpeachas.
uachtarán gorm
a black president
Dealraíonn sé go bhfuil seans ann go mbeidh uachtarán gorm sa Teach Bán den chéad uair riamh.
Más stócach gorm thú a chaitheann cochall
if you’re a black hood wearing youth
Más stócach gorm thú a chaitheann cochall, tá tú ag siúl ar thanaí i roinnt áiteanna i Meiriceá.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
