ón uaigh
from the grave
Is dócha gurbh é bunú Choláiste na Rinne a shábháil Gaelainn na nDéise
ón uaigh; comhfhiontar de shórt a bhí anseo idir muintir na háite agus lucht athbheochan na teanga.
saor ó bhroid
free from distress, misery
Conas d'aghaidh a thabhairt ar mhairgí móra an tsaoil i bhfilíocht? Caidé mar is féidir é seo a dhéanamh go fírinneach nuair nach bhfuil á chaitheamh agat féin ach saol beag suarach, sábháilte,
saor ó bhroid agus ó bhuaireamh? Níl de fhreagra agam air sin ach gur dóigh liom go mbíonn filíocht mhaith ar thaobh an tsolais agus ar thaobh na beatha i gcónaí.
gcruthaíonn tú féin an taitneamh a bhaineann tú as áit ar bith
you yourself create the enjoyment that you get from any place
Ceann de na rudaí is bunúsaí ar fad ná go
gcruthaíonn tú féin an taitneamh a bhaineann tú as áit ar bith, nó ócáid ar bith ag a bhfuil tú.
Ionnach go raibh Síle ar ais ón bheár
Síle was just about back from the bar
Ionnach go raibh Síle ar ais ón bheár agus a tóin fúithi nuair a dúirt Cian: "Caith siar anois é nó tá cóisir i dtigh Úna agus féadann muid giota a bhaint dó más mian linn an bus deireanach a fháil.
Ionnach go raibh Síle ar ais ón bheár
Síle was just about back from the bar
Ionnach go raibh Síle ar ais ón bheár agus a tóin fúithi nuair a dúirt Cian: "Caith siar anois é nó tá cóisir i dtigh Úna agus féadann muid giota a bhaint dó más mian linn an bus deireanach a fháil.
ó neart go neart
from strength to strength
Thosaigh sí a comhlacht féin, CRUMPLEHORN Art Studios, roinnt blianta ó shin agus tá sí dóchasach go n-éireoidh leo dul
ó neart go neart de réir a chéile.
as ar fáisceadh é
from which he was bred
B'ionann é agus laoch de chuid an GAA a bheith dúnmharaithe, ionsaí ar an duine agus ionsaí ar an chultúr
as ar fáisceadh é.
ó dhubh go geal
from dusk to dawn
Bhí Danú, grúpa a bhfuil ceangal aige le Gaeltacht na Rinne, ag casadh ceoil do lucht éisteachta dílis agus Robbie Hannon agus Paddy Glackin ag seinm
ó dhubh go geal.
duileasc ó chuantaibh Chléire
dulse from the harbours of Cape Clear
Leis an trí shórt bídh dob ansa le Fionn Mac Cumhaill luaitear:
Iascach mara muirí
ó chríochaibh Bhaoi is Bhéarra,
Méarán Faoide fíorghlaine,
duileasc ó chuantaibh Chléire.
nuair a bhí an racht casachtaí curtha thairsti
when she had recovered from the paroxysm of coughing
"A léithéid de lá," arsa Rita léi féin
nuair a bhí an racht casachtaí curtha thairsti.
as seo amach
from now on
Is léir ón chuidiú a fuair muid ó na Breatnaigh i gceantar Frongoch go bhfuil níos mó féinmhuiníne ag muintir na tíre sin anois agus, gan amhras, beidh níos mó comhoibrithe idir na hÉireannaigh agus na Breatnaigh
as seo amach.
amharc amach as faoin dá shúil
look out from under her eyes (shy)
Bhí Eilís faiteach agus ní dhearna sí ach
amharc amach as faoin dá shúil ar an bheirt a tháinig isteach.
ó dhubh go dubh
from dawn until dusk
Ní raibh post faighte ag Dervla go fóill agus ach go bé gur casadh Máire uirthi bheadh sí ina suí suas ina tóiteog agus gan focal aici le héinne
ó dhubh go dubh.
i bhfolach ar na Naitsithe
hiding from the Nazis
Chónaigh an cailín sin, a teaghlach agus roinnt daoine eile i seomraí rúnda sa teach agus iad
i bhfolach ar na Naitsithe.
a ngruaig ina gclibíní ag an bhailc fearthainne
their hair like rats' tails from the downpour
Bhí na páistí a bhí ag spochadh as ina seasamh ansin agus
a ngruaig ina gclibíní ag an bhailc fearthainne.
aiseolas na n-othar
feedback from patients
Tá mise i láthair chun
aiseolas na n-othar a chloisteáil.
nach mbeadh Féilim mar údar aige
that he wouldn't have Féilim as an authority, wouldn't take advice from him
Ach chinn Fiachra i bhfad ó shin
nach mbeadh Féilim mar údar aige sna cúrsaí seo.
ar an tríú seilf anuas
on the third shelf from the top
"Cuir na dioscaí
ar an tríú seilf anuas, an ceann a bhfuil na dioscaí eile air, agus cuir an MP3 ar an tseilf is faide suas, sa bhosca dearg sin," arsa Fiachra.
ó na ceithre hairde
from every part of the country
Tagann suas le 2,000 déagóir
ó na ceithre hairde ag triall go "Gaeltacht Gheal Ghaoth Dobhair" achan samhradh le freastal ar chúrsaí Choláistí Cholm Cille agus an Phiarsaigh.
Lasmuigh de
apart from
Lasmuigh de mhic léinn na Roinne tá suim ag gnáthmhuintir na cathrach i gcúrsaí na hÉireann freisin.
bhonn go baithis
from head to toe
Eithne ag déanamh iontais cé chomh glan is a bhíonn an *kandoura*a chaitheann na fir, an chulaith-léine a chlúdaíonn ó
bhonn go baithis iad.
ó thúirín an mhoisc
from the tower of the mosque
Bleaist eile d'*Allah akbar* ar fud na bhfud,
ó thúirín an mhoisc - tá Dia mór.
ag gnóthú as
benefiting from it
Tá an-dochar déanta don Bhord agus Sinn Féin
ag gnóthú as.
tuirlingt ó
alight from
Tar éis dom
tuirlingt ó thraein an Euro-City ar bhruach na Máine beagnach ceithre bliana ó shin, bhuail mé le a lán Gearmánach, agus a lán daoine ó thíortha eile leis atá ag cur fúthu anseo, nach bhfuil tada is fearr leo a dhéanamh ná bualadh isteach i dteach tábhairne seachtain i ndiaidh seachtaine agus ceol traidisiúnta na hÉireann a sheinm nó rincí seite a dhéanamh.
tuirlingt ó
alight from
Tar éis dom
tuirlingt ó thraein an Euro-City ar bhruach na Máine beagnach ceithre bliana ó shin, bhuail mé le a lán Gearmánach, agus a lán daoine ó thíortha eile leis atá ag cur fúthu anseo, nach bhfuil tada is fearr leo a dhéanamh ná bualadh isteach i dteach tábhairne seachtain i ndiaidh seachtaine agus ceol traidisiúnta na hÉireann a sheinm nó rincí seite a dhéanamh.
ón tSín
from China
Tharla an rud céanna do thionscal na fíodóireachta agus na lásadóireachta tar éis an chogaidh freisin, agus luaitear fiú an iomaíocht
ón tSín agus ón tSeapáin - ní le déanaí a tháinig an tíogar Áiseach chun cinn! Tá an díospóireacht chéanna ar siúl na laethanta seo faoi mhífheiliúnacht na Gaeltachta do chomhlachtaí ardteicneolaíochta de bharr easpa línte ISDN.
bainid aoibhneas as an duilliúr
they take delight from the leaves
Ach na Seapánaigh, glacann siad grianghraif de chrainn agus ní gá go mbeadh an crann ar fad ann;
bainid aoibhneas as an duilliúr, dathanna á dtréigean, glas, buí, dearg, órga.
ó umar na haimléise
from a miserable plight
Ar nós mar a rinne Kevin Heffernan le hÁth Cliath sa pheil, d'éirigh le Cyril Farrell foireann iomána na Gaillimhe a thabhairt
ó umar na haimléise go dtí an buaicphointe i 1980, nuair a bhuaigh siad ar Luimneach i gCluiche Ceannais na hÉireann.
ó neart go neart
from strength to strength
Deich mí ar aghaidh, tá cúigear Sinn Féineach ina dTeachtaí Dála i dTeach Laighean agus an chuma ar an pháirtí go bhfuil sé ag dul
ó neart go neart ar an taobh ó dheas den teorainn mar aon leis an taobh ó thuaidh.
a eascraíonn as
which stem from
Tá gach dealramh air gurb iad an leibhéal ard coireachta agus foréigin
a eascraíonn as mí-úsáid alcóil an t-aon rud a bhfuil an Rialtas seo buartha faoi.
deighilte amach
alienated, separated from
Ó bhí an t-olltoghchán ann, áfach, braitheann inimircigh dara glúine iad féin
deighilte amach ón tsochaí Ollannach, próiseas a thosaigh tar éis uafás an 11 Meán Fómhair agus a bhfuil treisiú ag teacht air ó bhí an 6 Bealtaine ann.
d'éirigh sé as an uachtaránacht
he resigned from the presidency
Ní raibh de hÍde sásta rud mar seo a chur isteach sa bhunreacht agus
d'éirigh sé as an uachtaránacht.
ó ghlúin go glúin
from generation to generation
Seo an t-aon dóigh gur féidir a chinntiú go rachaidh an Ghaeilge
ó ghlúin go glúin.
ó chuile cheard
from every corner
ó chuile cheard
=======
Deir Muiris Ó Rócháin, stiúrthóir na scoile, gurb iad na scoláirí is tábhachtaí, ach ar ndóigh taobh amuigh de na ranganna iad féin bíonn an baile lán le ceoltóirí.
ó cheann ceann na bliana
from one end of the year to the other
Daoine nach bhfeiceann a chéile b'fhéidir
ó cheann ceann na bliana.
ó neart go neart
from strength to strength
Maidir leis na pleananna don todhchaí bhí sé ag súil go rachadh an grúpa
ó neart go neart agus go mbeadh deis acu cuireadh a thabhairt d'ealaíontóirí ón taobh amuigh teacht isteach chun labhairt faoina saothar siúd.
Ar shiúl ón
away from
Ar shiúl ón fharraige, bhí an t-oileán iontach ciúin.
seachas
apart from
Bhí thart ar 60 mac léinn ag déanamh staidéir ar an nGaeilge san ollscoil i Rennes agus ba Fhrancaigh iad go léir
seachas mé féin.
Cé is móite d'eisceacht nó dhó
apart from one or two exceptions
Cé is móite d'eisceacht nó dhó, mar shampla, Uíbh Fhailí i gcoinne Chorcaí sa bhliain 2000, is beag cluiche iontach a tharla de bharr an chúldorais ó 1998 agus bhí go leor cluichí aontaobhacha ann i mbliana faoin gcóras a thugann an dara seans do gach foireann.
as baile isteach
from out of town, not from there
Dhéanfá cuntas ar dhathanna na bhfear ar mhéara láimhe amháin, is é sin iad uilig ach Pietr arbh
as baile isteach é.
diomaite de thréimhsí gairide
apart from short periods
Is mór an dul chun cinn atá déanta ag an fhear deisbhéalach seo a rugadh agus a tógadh i Mín na Leagha agus a bhfuil bunús a shaoil caite aige sa cheantar álainn seo,
diomaite de thréimhsí gairide in áiteanna mar Londain, Chill Dara agus Luimneach nuair a bhí sé níos óige.
ag sleamhnú uaim
slipping from me
Tháinig mé go hÉirinn i mí na Samhna agus phill mé i ndeireadh na Bealtaine, agus dheamhan athrú a bhí ar an aimsir - mar sin, níor mhothaigh mé an t-am
ag sleamhnú uaim.
as seo amach
from now on
Mar atá rudaí faoi láthair, tá cosc á chur ar thógáil go leor tithe aonair, go háirithe sa Ghaeltacht, agus imní ar roinnt mhaith de mhuintir na tuaithe nach mbeidh cead acu lonnú ina gceantar dúchais
as seo amach.
a ruaigeadh as a gcuid feirmeacha beaga
who were driven from their small farms
Ach taobh amuigh de féin is iad na seanfhilí nach maireann is mó cáil, mar shampla Séamus Ó Doraidhin a scríobh "Sliabh Liag", Éamonn Ó hEasgain a chum "Mo Chaora Bheag Dhílis" agus an Teachta Dála agus Seanadóir, Míchéal Óg Mac Pháidín, a scríobh mórán píosaí, ach go háirithe "Díbirt an Bhabhdhúin" a thugann cuntas ar na teaghlaigh
a ruaigeadh as a gcuid feirmeacha beaga i mBabhdhún.
an bhrí is an bheatha a shú amach as
to suck the vigour and the life from
Agus munar éirigh leo gach a bhí uathu a chur i gcrích, d'éirigh leo
an bhrí is an bheatha a shú amach as mórán chuile ráiteas, chuile cháineadh, chuile phlean gníomhaíochta, chuile straitéis a d'eascair ón gcruinniú nach raibh ag teacht lena gclár féin.
a d'eascair ón gcruinniú
which emerged from the meeting
Agus munar éirigh leo gach a bhí uathu a chur i gcrích, d'éirigh leo an bhrí is an bheatha a shú amach as mórán chuile ráiteas, chuile cháineadh, chuile phlean gníomhaíochta, chuile straitéis
a d'eascair ón gcruinniú nach raibh ag teacht lena gclár féin.
as ar fáisceadh iad
from which they came
"
Is rud iontach é go bhfuil na logainmneacha bailithe ar an dlúthdhiosca seo, sula n-imeoidh siad as cuimhne leis an saol
as ar fáisceadh iad.
fuarthas cead uathu
permission was obtained from them
Fear é Alec McFadden a bhfuil taithí aige ar a bheith ag déileáil leis na póilíní agus tar éis tamaill
fuarthas cead uathu dul ar aghaidh leis an pharáid.
a scoireadh ón arm
who was dismissed from the army
Tá sé i gceist ag an Aire Cosanta Michael Smith ráiteas a eisiúint laistigh de chúpla seachtain faoi chás Dhónail de Róiste,
a scoireadh ón arm i 1969.
gur ruaigeadh de Róiste as a phost
that de Róiste was driven from his job
Más amhlaidh go raibh Dwyer ag obair don rialtas ag an am, an bhfuil seans ann
gur ruaigeadh de Róiste as a phost toisc go raibh eagla ar údaráis áirithe ag an am go bhfaighfeadh de Róiste, de bharr gur leifteanant é, an méid seo amach agus b'fhéidir tuilleadh.
is mó a bhainfidh leas as an teip seo
who will benefit most from this failure
Is iad Sinn Féin agus an DUP
is mó a bhainfidh leas as an teip seo.
sa darna doras domh
two doors away from me
Agus tá sí trí bliana déag agus ceithre scór!
"Bhí sé d'ádh orm ansin go raibh Caitlín Ní Dhomhnaill, a bhfuil clú agus cáil uirthi sa lá atá inniu ann,
sa darna doras domh.
as an iarthar i gcoitinne
from the west in general
Ní léir fós an ar dhaoine as an Astráil nó
as an iarthar i gcoitinne a bhí an t-ionsaí dírithe.
ní aithneoidís barra ceoil thar bharra sópa
they couldn't tell a bar of music from a bar of soap
Cuid mhór acu
ní aithneoidís barra ceoil thar bharra sópa, nó céim damhsa thar chéim sa Ghaeilge Ársa.
chun an baol ó Sellafield a mhaolú
to lessen the danger from Sellafield
Ach ní leor é
chun an baol ó Sellafield a mhaolú: tá monarchana eile ar an láthair chéanna atá chuile phioc chomh contúirteach léi, nó níos measa.
bailiú trofaithe ó íospartaigh
the collecting of trophies from victims
Tá
bailiú trofaithe ó íospartaigh coitianta i measc sraithmharfóirí.
leanamar ar aghaidh uaidh sin
we continued from there
Bhaineamar an-taitneamh as an gcúpla cleachtadh a bhí againn agus
leanamar ar aghaidh uaidh sin.
éalú ó fhreagracht
escape from responsibility
Ba thithe déirce iad ón taobh amuigh; thug siad deis don phobal
éalú ó fhreagracht agus a bheith saor ó chiontacht.
saor ó chiontacht
free from guilt
Ba thithe déirce iad ón taobh amuigh; thug siad deis don phobal éalú ó fhreagracht agus a bheith
saor ó chiontacht.
a tógadh uainn
who was taken away from us
Niall Ó Dónaill
a tógadh uainn seacht mbliana ó shin.
gur shíolraigh an pheil Astrálach
that Australian football originated from
Tá roinnt mhaith daoine ann a cheapann
gur shíolraigh an pheil Astrálach ón bpeil Ghaelach - nó gur col ceathracha iad ar a laghad.
Seachas sin
apart from that
Seachas sin tá siad an-chosúil lena chéile.
sú na heorna
spirits distilled from barley
"Áááá, nár bhreá liomsa bronntanas Nollag a fháil ón Aire Rialtais sin a bhí chomh fial flaithiúil lena chairde ar chostas an Stáit:
sú na heorna, brandaí agus todóga gan iarraidh, gan íoc.
feasta
from now on
Más "craoltóir tráchtála"
feasta é, cuireadh sé deireadh leis an tseanmóireacht faoi thábhacht an stáisiúin agus admhaíodh sé gurb é leas na hinstitiúide agus ní leas an náisiúin an chloch is mó ar a pháidrín.
in easnamh uathu
missing from them
Dar leis go mbeadh an gairmiúlachas an-chontúirteach do na clubanna toisc go mbeadh na himreoirí is fearr
in easnamh uathu, rud atá tar éis tarlú i gcás an rugbaí i gCúige Mumhan.
nach raibh dul uaidh
that there was no getting away from it
Thit croí Gerry; níor lú air an diabhal ná siopadóireacht na Nollag, ach bhí a fhios aige
nach raibh dul uaidh.
gur fhorás an bheatha dhaonna ó eachtráin
that human life evolved from aliens
Ná déanaimis dearmad gur tháinig sé ó ghrúpa a chreideann
gur fhorás an bheatha dhaonna ó eachtráin ar éirigh leo máistreacht a fháil ar an chlónáil.
thuirling seanduine as
an old person alighted from it
Stop muid in áit éicint iargúlta chun cúpla grianghraf a ghlacadh de na caoirigh, mar nach bhfuil siad againn sa bhaile! Stop bus mór ar thaobh an bhóthair agus
thuirling seanduine as.
ó cheann ceann na cathrach
from one end of the city to the other
Tá radharc ar an adharc
ó cheann ceann na cathrach.
scoite amach ón lárchumhacht
isolated from the central power
Ní bheidh iontas ar éinne, seachas, b'fhéidir, ar chorr-státseirbhíseach thall sa mBruiséal a bhíonn ag plé go teibí le saol oibre na mílte duine, gan aon tuiscint cheart aige ar thoradh a chuid ionstraimí reachtúla sna pobail bheaga iascaireachta atá
scoite amach ón lárchumhacht.
óna Rúnaí Roinne
from his Departmental Secretary
Gheobhaidh an tAire tacaíocht sa mhéid seo
óna Rúnaí Roinne, Tim Dalton, agus ó chuid de bhainistíocht an Gharda Síochána, go háirithe iadsan nach raibh tráth ina mbaill den bhrainse speisialta.
daoine óga ón cheantar a mhealladh isteach
to attract young people from the area in
Bhí sé mar chuid den sprioc ag an ghrúpa seo
daoine óga ón cheantar a mhealladh isteach chun a bheith ag obair ar thionscadal lena dtimpeallacht a dhéanamh níos deise agus dóchas a chruthú don todhchaí agus don ghlúin atá le teacht.
ó thíortha iasachta
from foreign countries
Tá iascairí áitiúla, daoine óga ó Ghalicia, ón Spáinn agus
ó thíortha iasachta ag obair ó dhubh go dubh chun na tránna agus na carraigeacha a ghlanadh.
ó dhubh go dubh
from dawn until dusk
Tá iascairí áitiúla, daoine óga ó Ghalicia, ón Spáinn agus ó thíortha iasachta ag obair
ó dhubh go dubh chun na tránna agus na carraigeacha a ghlanadh.
thuirling seanduine as
an old person alighted from it
Stop muid in áit éicint iargúlta chun cúpla grianghraf a ghlacadh de na caoirigh, mar nach bhfuil siad againn sa bhaile! Stop bus mór ar thaobh an bhóthair agus
thuirling seanduine as.
Thigeadh lionn dubh air ó am go ham
he used to get depressed from time to time
Thigeadh lionn dubh air ó am go ham agus chaithfeadh sé go leor ama ag siúl leis féin ar an uaigneas.
brú an Bhéarla
the pressure from English
Tá
brú an Bhéarla ag teacht orainn ó eagraisí stáit agus ón eaglais chomh maith.
uaithi
from her
Bhí amhránaí álainn eile ina cónaí gar do mo cheantar féin, Eileen Briscoe, agus gach seachtain chuaigh mé chuici siúd chun amhráin a fhoghlaim
uaithi.
slán ó thinte
safe from fires
Tá daoine ag rá nach bhfuil aon ghnoithe ag an Astráil a bheith ag caitheamh $1 billiún (€550 milliún) ar an gcogaíocht nuair nach bhfuil dóthain áiseanna ar fáil leis an bpríomhchathair a choinneáil
slán ó thinte mar a tharla coicís ó shin.
ó cheann ceann na cathrach
from one end of the city to the other
Tá radharc ar an adharc
ó cheann ceann na cathrach.
as ar fáisceadh Comhaontú Aoine an Chéasta
from which the Good Friday Agreement emerged
Ba é an masla a chaith an UUP ar an DUP ná gur éalaigh siad ón choimhlint le Sinn Féin agus gur sheas an UUP an fód sna cainteanna ilpháirtí
as ar fáisceadh Comhaontú Aoine an Chéasta.
ón Chorn
from Cornwall
Mar sin, má amharcann muid ar an léarscáil, tá sé breá soiléir cén fáth a ndeachaigh Ceiltigh
ón Chorn agus Devon go dtí an Bhriotáin sa chuigiú haois IC.
bréan le boladh gáis
smelling bad from gas
*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned
lámhachshooting
rachtoutburst
acraí tíhousehold utensils
as go brách leooff they went
léiriúproduction
cheanncheathrúheadquarters
coistí cosanta áitiúlalocal defence committees
dírbheathaisnéisautobiography
gan strówithout difficulty
i dtaiscesaved
do lá na coise tinnefor a rainy day
bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad
dá mba gháif it was necessary
leithleachasselfishness
scoilt aduainstrange split
chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire
easpa suimelack of interest
tragóidítragedies
Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society
baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin
tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face
géarchéimcrisis
chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action
saothar in aiscewaste of time
déistindisgust
ag cáineadhcriticising
ciúnaithe go mórgreatly quietened
línte síochánapeace lines
ruathair laethúladaily raids
polarúpolarization
girseacha ógayoung girls
nóibhéinenovena
cailín aonaira lone girl
ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle
le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help
an cúigear a ruaigeadhto drive the five off
riochtstate
a cuid néarógher nerves
clocharconvent
ar an Iúrin Newry
tachrántoddler
eachtraincident
círéibriot
faoi lán seoilin full swing
ag glioscarnachglistening
bréan le boladh gáissmelling bad from gas
comhracfight
otharcharrambulance
formhór an bhealaighmost of the way
ag dul ar foscadhsheltering
ag sciorradhsliding
ag lámhacáncrawling
fras lámhaighvolley
babhlaíbowls
a gciarsúirtheir hankies
leachtliquid
cosaintprotection
bodhardeaf
bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling
ba ghnách leishe used to
d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home
stad an bhusthe bus stop
thuirling séhe disembarked
neamhurchóideachinnocent
bábántainnocent
ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him
trup na mbrógthe sound of the shoes
neamhchoireachinnocent
níor shamhlaighhe didn't imagine
an t-uafásthe horror
anfaterror
cortwist
dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head
scáilshadow
scoilteadh a bhlaoschis skull was split open
scréachascreams
na hionsaitheoiríthe attackers
níos truacántamore plaintive
go prasquickly
ag maothú an chairpéidmoistening the carpet
Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died
go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky
ar mire le feargmad with rage
beaginmhehelplessness
cé a bhí ciontachwho was responsible
níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged
ciontach i ndúnmharúguilty of murder
go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack
ag maíomhstating
seanphionós na fuipethe old whip punishment
i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault
peann a chur le párto put pen to paper
aiféalaregret
gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment
ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in
feasta
from then on
Is cosúil gur chuir sé in iúl do na himreoirí oíche amháin go raibh sé ag éirí as ach cúpla lá ina dhiaidh sin bhí sé ar ais arís tar éis do chúpla duine de na himreoirí dul chun cainte leis agus a intinn a athrú dhó! Is minic a bhíodh sé ar buile le himreoirí a bhí ag pleidhcíocht ar an bpáirc thraenála (nó ligeadh sé air féin go raibh) agus b'fhéidir go sínfeadh sé an fheadóg chuig an duine a bhí ag clamhsán nó a leithéid agus go ndéarfadh leis dul i gceannas ar an bhfoireann é féin
feasta.
ón iasacht
from abroad
Ar an gcaoi seo, is féidir le lucht foilsitheoireachta i dtíortha go leor súil a chaitheamh ar leabhra
ón iasacht, agus cuid acu a chur á n-aistriú, má thaitníonn siad leo.
Cé is móite de
apart from
Cé is móite de roinnt athruithe - cuireadh brú ar mhúinteoirí an Ghaeilge a fhoghlaim, cuir i gcás - fágadh cúrsaí cuid mhaith faoi mar a bhí faoi réimeas na Sasanach.
ó fhoinse iomasach
from an intuitive source
Tá dream inár measc, áfach, nach bhfuil aon mhúnlú déanta ar a spiorad cruthaitheach agus a dtagann a gcuid ealaíne
ó fhoinse iomasach.
tarraingthe óna chuimhne
drawn from his memory
Tá comharthaí suntasacha ón chathair, ar nós Ardeaglais Naomh Fionnbarra nó dealbh an Athar Maitiú, le feiceáil ina chuid pictiúr agus iad ar fad
tarraingthe óna chuimhne.
mar a thitfeadh splanc orm
like a bolt from the blue
Ach bhuail sé mé
mar a thitfeadh splanc orm agus mheas mé nach raibh an dara rogha agam ach leanúint orm.
buille d'fhuip
a blow from a whip
Téann stair na Gaeilge sa tír seo chomh fada siar leis na chéad daoránaigh a tháinig dá neamhthoil agus a d'fhaigheadh
buille d'fhuip dá labhróidís le chéile ina dteanga dhúchais.
ag maireachtáil ar an gcláirseach go hiomlán
making a living entirely from the harp
AÓF: An bhfuil tú
ag maireachtáil ar an gcláirseach go hiomlán anois nó an bhfuil post eile agat, "post ceart"?
CDeB: Bhí post agam sa teilifís.
ó neart go neart
from strength to strength
Má tharlaíonn sé i mBaile Átha Cliath is cinnte go dtarlóidh sé i nDoire Cholm Cille, cathair eile atá ag dul
ó neart go neart ó thaobh íomhá na Gaeilge de agus líon na gcainteoirí a úsáideann an teanga go laethúil.
ó neart go neart
from strength to strength
Cuireadh clár oideachais Ghaeilge le chéile faoi stiúir Choláiste an Phobail, a reáchtálann ranganna Gaeilge ag gach leibhéal don phobal, agus atá ag dul
ó neart go neart.
ónár n-urraí
from our sponsors
Ba dheas, cinnte, dá mbeadh méadú ar mhéid na ndeontas seo ach tá muid buíoch as an tacaíocht atá á fáil againn
ónár n-urraí.
a shaothraigh sé as
which he earned from it
D'éirigh go maith leis an albam sin agus bhí sé in ann maireachtáil ar an airgead
a shaothraigh sé as ar feadh cúpla bliain.
ó neart go neart
from strength to strength
Tá ag dul
ó neart go neart ó shin.
as a támhnéal faitís
from her trance of fear
Praghas: €25 (clúdach crua)*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
bailithe le chéilegathered together
bhriseadh lárthéarmamid-term break
ghuigh Patrick oíche mhaith ar gach duinePatrick bade everyone goodnight
as go brách leisoff he went
ina sámhchodladhsound asleep
clagarnachclatter
liúigh Patrick féinPatrick himself yelled
den chosán bristeof the broken pavement
foscadhshelter
tolgcouch
phléasc gloine fhuinneoga an doraisthe glass of the windows in the door exploded
rinne lámhachánshe crawled
dallógablinds
leathorlachhalf an inch
grúpa confachan angry group
idirboth
ag béiceachshouting
casúrhammer
tairnínails
cláir adhmaidwooden boards
gráscardisorderly mob
bosca na bhfiúsannathe fuse box
lúth na ngéagthe power in her limbs
marbhintinneach le heaglamentally paralysed with fear
crógachtbravery
cinnireachtleadership
fuaraigeantacool-headed
ag síneadh na sreinge thart an coirnéalextending the chord around the corner
ag stiúradh cúrsaí cosantadirecting defence matters
as a támhnéal faitísfrom her trance of fear
ag breith ar dhá chamángetting hold of two hurleys
shín amach a cosshe extended her leg
Baineadh tuisle as an bheirt acuBoth of them tripped
a fhad a mhair an t-ionsaías long as the attack lasted
i mbaol a mbáisin danger of being killed
scanraithe as a mbeathascared to death
trost na mbrógthe tramp of the shoes
carr coimhthíoch bána strange white car
go tráthrialtaregularly
nach ndéanfadh Paddy iarracht teacht abhailethat Paddy wouldn't try to come home
róchontúirteachtoo dangerous
í ar a díchealldoing her best
ag iarraidh an tocht a cheilttrying to hide the emotion
leis an mhinicíocht raidió sinwith that radio frequency
barúilidea
gluaiseachtaímovements
i bhfianaisein light of
nach bhfuil an dara rogha aici ach a admháilthat she has no choice but to admit
drogallreluctance
an t-aon chosaintthe only protection
ó na túir
from the towers
Bhí Ó Fiannachta ar a shlí chun turas a thabhairt ar an Lárionad Trádála Domhanda i Nua-Eabhrac agus nuair a tháinig sé aníos ón subway chonaic sé an smúit agus na brící ar fad
ó na túir ag titim.
ag déanamh brabúis ón chogadh
profiteering from the war
Mhaígh an lucht agóide go raibh siad ag gníomhú i gcoinne na meán agus na gcorparáidí atá, dar leo, "
ag déanamh brabúis ón chogadh".
a dhíbir an Iaráic as Cuáit
which drove Iraq from Kuwait
Níl aon mhíniú tugtha ag an rialtas ar cén fáth a raibh fórsaí as 32 tír páirteach sa bhfeachtas
a dhíbir an Iaráic as Cuáit i 1991 ach nach bhfuil páirteach an iarraidh seo ach na Stáit Aontaithe, an Bhreatain agus an Astráil.