bhaothán
fool
"Nach bhfuil a fhios ag an
bhaothán gur thiar i nGaillimh atá Ó Loideáin, áit arbh as a mhuintir?" a cheistíonn Balor an Ainchis.
baotháin
fools
"Tá mé bodhraithe ag na
baotháin.
brealláin bhradacha
scoundrelly fools
Tá mé bréan de na
brealláin bhradacha agus a gcuid bladair faoin bhligeardaíocht idir an bheirt bhómán sin Micí Mac Corr-thigh agus Roy Rogers Ó Catháin," a deir Balor an Buaiceálaí faoi lucht na meán cumarsáide nach bhfuil a dhath ar bith eile acu le scríobh nó le labhairt fá dtaobh de ach beirt iarpheileadóirí.
leibide
fool, slovenly person
"Níl mise leath chomh bog leis an
leibide sin ar gnách leis an t-alt seo a scríobh!" a fhógraíonn Balorina go trodach.
bhrealláin
fools
Agus ós ag caint dúinn ar scliúchas sin Chorn na Cruinne, meabhraítear domh rud eile a déarfadh mo mháthair mhór fá dtaobh de na piteoga céanna: 'A chonách sin oraibh, a
bhrealláin gan mhaith.
ag cur dallamullóg orainn féin
fooling ourselves
Táimid
ag cur dallamullóg orainn féin nuair a deirimid go bhfuilimid chomh saibhir anois is atá an Ghearmáin.
dundaláin
fool/idiot
Idir tháillí agus chíos agus a bheith ag cur amú airgid ar mhacasamhail an
dundaláin a chuaigh amach, beidh pingin mhaith i gceist.
a chuid pleidhcíochta
his fooling around
ón gcéfrom the quay
ag éalú ó Sergioescaping from Sergio
bhí dul amú uirthishe was wrong
láithreachimmediately
díomádisappointment
ón mbriseadh croífrom the heart-break
spriocannatargets, ambitions
santachgreedy
craosvoracity
matáinmuscles
a chúl leathanhis broad back
N'fheadar an fear séimh éI wonder if he's a gentle man
ceachtlesson
dainséarachdangerous
pónairíbeans
ar bhonn páirt- nó lánaimsearthaon a part-time or full-time basis
grástúlachtgracefulness
gníomharthaactions
friochtánfrying-pan
gluaiseachtmovement
rinceoirdancer
le fáil go fliúrseachplentiful
ag taitneamhshining
go hainnismiserable
nuair a bhíonn na líonta folamhwhen the nets are empty
Bíonn go deimhinIt is indeed
a chuid pleidhcíochtahis fooling around
Ní bhaineann sin leatMind your own business
ró-áthasachto happy
Gabhaim pardún agatI apologise
fiosrachinquisitive
castacomplicated
conas a chríochnóidh cúrsaíhow things will finish up
mo mhuinínmy trust
ar teitheadh uaidhfleeing from him
ionraichonest
mímhacántadishonest
deoratears
déistindisgust
mórthimpeall orthuaround them
ag soilsiúshining
ná bac leisdon't bother with him
Baothán
simpleton, fool
"Bhí mé á rá! Nach é sin a bhí mé á rá!" a mhaíonn Balor an
Baothán.
pleota
fool
leac oighirice
liomóidlemon
ag diúlsucking
bodhairedeafness
béasamanners
gránnahorrible
cumhachtpower
mo leithéidsethe likes of me
docharharm
múrshower
caiteover
fás maithgood growth
ag feadaílwhistling
sáite amachstuck out
stróeffort
leidclue
bodhraithedeafened
gleonoise
oibleagáideachtobligingness
cothrom na Féinnefair play
dúnárasachreticent
cantalpetulance
aisteachasqueerness, strangeness
ar fheabhasexcellently
a chur as a riochtto distort
sádh amach an cloigeann údthat head was stuck out
an iarraidh seothis time
coiscéimstep
filltefolded
muinchillesleeve
plaitbald patch
burlaí bána gruaigewhite trusses of hair
malaíbrows
ag sméideadh a chloiginnnodding his head
gach re soicindevery second second
in ard a chinnas loud as he could
ríforearm
clúmhachdown (on face)
smigchin
dallamullóg a chur ormto hoodwink me
nár thug mé neamhaird airthat I didn't ignore him
ar feadh na síoraíochtafor an eternity
bearnagap
tuillteearned
meangadhsmile
clamhsáncomplaint
luaigh séhe mentioned
bréanfoul
tá fíorbhrón ormI'm really sorry
múiscnausea
slisínslice
chinn mé arI decided
a chur díomto give up
tioncharinfluence
á tochasbeing scratched
go gontaconcisely
eachtra gadaíochtatheft incident
trealamh lofarotten equipment
ag geonaílwhimpering
croitheadh uafásachterrible shaking
samhlaighimagine
a scáthhis shadow
leata chomh móropen so wide
macallaecho
boinnsoles
ag coisíochtpacing
ag comhaireamh na gcoiscéimeannacounting the steps
óltachdrunk
dheasaighadjusted
mo bhaithisthe top of my head
luasc siarrocked backwards
sálaheels
glanbhearrthaclean-shaven
olldoirdbasses
bhreac mé na sonraí cuíI wrote down the appropriate details
ceann dúbáiltea double
bhain searradh asam féinI stretched myself
shéid séhe blew
á spreagadhencouraging him
á thionlacanaccompanying him
clingireachttinkling
cantaireachtchanting
grágaílcroaking, braying
dalltavery drunk
ag éalúescaping
go séimhgently
a chonúisyou useless person
an oiread fuadair faoi teitheadhtrying to flee so quickly
bailigh leat mar singet lost then
mallachtaícurses
líomhaintíallegations
mhaslaigh éI insulted him
barántas gabhálaarrest warrant
ionchúiseamh poiblípublic prosecution
cillíncell
luaithreadáinashtrays
stóltastools
go ngéillfeadh sé gach rud domuntil he would surrender everything to me
pleotafool
sciotaíl searbhasachsarcastic tittering
uirlisíinstruments
píopaí lonrachashining pipes
tiubhthick
tanaíthin
boghabow
sreangáinstrings
béicílyelling
búireachroaring
leis an imeacht thar fóir seofor this going overboard
bródpride
uabhararrogance
i mbarr mo réimeat my peak
a admháilto admit
ní raibh neart agam airI couldn't help it
iomrascálaíwrestler
togha a
ghlacfá a bheith i do bhodhrán amach
you'd need to be a right ejit/fool
Ní raibh Cathal ná Bríd le feicéail ar chor ar bith agus, ar ndóighe, níorbh iontas mór ar bith sin, nó
ghlacfá a bheith i do bhodhrán amach mura n-aithneofá go raibh an bheirt udaí i gceann a chéile.
a stumpa amadáin
you out-and-out fool
Gluais • Glossary
athinsintretelling
ar dhlúthchuid de theagasc na Súifeach iad tráthwhich were once an integral part of the Sufis' teachings
an iomarca tráchtatoo much traffic
ar bíson tenterhooks
sceitimínírapturous excitement
ar leathadhwide open
as mo shlíout of my way
a stumpa amadáinyou out-and-out fool
ar iasachton loan
is baolachI'm afraid
ag grágaílbraying
go frascopiously
thar fóirover the top
taibhreamhdream
brímeaning
i do dhúiseachtawake
cóisirparty
scata leaideannaa crowd of lads
óinseachfoolish woman
ag tagairt domsareferring to me
stuaicsullen appearance
ní nach ionadhnot surprisingly
truapity
murach na mnáif it wasn't for the women
Sall leis.
Amadán déanta
a total fool
Amadán déanta é Denis.
pleidhcí
fools
Ní déarfaidh mé nach bhfuil loitiméirí agus
pleidhcí ann, ach is mionlach iad.
cuirimis dallamullóg orainn féin
let us not fool ourselves
Ach ná
cuirimis dallamullóg orainn féin: ní san Eaglais amháin a tharlaíonn mí-úsaid ghnéasach.
breallán
fool
*
Gluais • Glossary
glúin nuaa new generation
brívigour
ag dul ó neart go neartgoing from strength to strength
fiontar foilsitheoireachtapublishing enterprise
cnuasach gearrscéaltacollection of short stories
cé gur mhionnaigh Artairalthough Artair swore
slíomairesmooth, flattering, hypocritically friendly person
saint an ghoilethe greed of his stomach
a chomhairle a athrúto change his mind
ar fheabhas uiligabsolutely excellent
osnasigh
ar chúl an mhuinílbehind the neck
muisiriúnmushroom
ní réitíonn siad sin liom beag ná mórthey don”t agree with me at all
snaghiccups
gráinnínpinch
cainéalcinnamon
síoltaseeds
a sháith biaenough food
ag cruthú rud úrcreating something new
má thuigeann tú leat méif you know what I mean
a sheachaintto avoid
muiníntrust
blastatasty
ordóg coisetoe
an iarraidh sinthis time
cnapheap
á ghreadadh go cúramachcarefully mixing it
babhlabowl
scilléadskillet
shamhlaigh séhe imagined
go díbhirceacheagerly
subhachascheerfulness
ag leathadhspreading
geirfat
bréanfoul
doilighdifficult
a chreidbheáilto believe
ar leithseparately
mar a thit rudaí amach domhow things worked out for me
ní raibh dadaidh le fáilthere was nothing available
i mo ghlacin my hand
ag diúlsucking
bhí an t-ádh dearg ormI was dead lucky
dea-chumthashapely
láchfriendly
fialgenerous
níor bhlais mé riamhI never tasted
faic na ngrástnot a thing
ag cuimilt a béilrubbing her mouth
a mháshis thigh
seanmóireachtpreaching
greimbite
iomrámention
deisopportunity
luachmharvaluable
seanchaslore
as ar fáisceadh iadfrom which they were wrought
doilíssorrow, difficulty
i leathchogarin a half-whisper
iad a chur i ngníomhto put them in action
seal beag gearra short period
sa Nua-Shéalainnin New Zealand
ina ghabhalcrotch
ag sápressing
críonmhíoltawood-worms
corrachprojecting
lorgashin
damanta nimhneachdamn sore
scoilteadh a chraiceannhis skin was split
crá gan mhaolútorment without alleviation
chun an tí bhigto the toilet
ina gcuideachtain their company
báisteach mhillteanachterrible rain
foscadhshelter
a bhaint amachto reach
ag bleadaracht go díchéillíblattering senselessly
scaiftecrowd
ag casachtachcoughing
breallánfool
millteanach dóighiúilextremely pretty
as miosúrextraordinary
gan choinneunexpected
blas searbha sour taste
breis agus a sáithmore than her fill
strambánachlong-winded
smut féin den fhírinneeven a small bit of truth
é a thionlacanto accompany him
a bhéarfadh íthat would take her
críochend
gan mhórchuid náirewithout a lot of embarrassment
gnóthachbusy
straois léanmharwoeful grimace
trína gruaig mhín bhánthrough her soft white hair
sula bpléascfadh a lamhnánbefore his bladder would explode
ag cogaint a spúnóigechewing the spoon
déaraimislet us say
drochnósannabad habits
tuairimíopinions
cogaíwars
slí mhaireachtála fholláinhealthy way of life
a mhealladhto coax
a chuir fíorionadh uirthiwhich really surprised her
ag cur tharstutalking away
go díbhirceach dícheallacheagerly and diligently
d’fholmhaigh séhe emptied
sásarsaucer
doirtealsink
thriomaigh éhe dried it
slachtmhartidy
á thionlacan féinaccompying himself
sultmharenjoyable
spídslander
gan mhuirnwithout tenderness
magairlítesticles
nuair a dheifrigh Artair tharstu de léimwhen Artair hurried past them with a jump
<t
baotháin
fools
“Tá a fhios agam sin nó chuir mé agallamh orthu, agus sin an tuige go bhfuil mé bodhraithe ag na
baotháin, go bhfuil mé briste, bascaithe agus brúite.
bréan de na brealláin bhradacha
sick of the scoundrelly fools
”
Anois an dtuigeann sibh cén fáth go bhfuil Balor Bocht Briste
bréan de na brealláin bhradacha agus a gcuid bladair agus a gcuid bligeardaíochta.
bómáin bhundúnacha
silly fools
Níl iontu ach
bómáin bhundúnacha.
a chur in iúl don amadán seo
to tell this fool
Rinne na ceoltóirí iarracht
a chur in iúl don amadán seo go raibh siad a scairteadh ‘Deis, clé.
pleidhce.
fool.
Focann
pleidhce.
an leibide sin
that fool
Tuaisceartach eile –
an leibide sin May Mac Ránais – a bhí mar mhúinteoir aicise, agus a rian sin ar a heaspaí gramadaí.
in ainneoin mhaíomh na n-amadán a rinne é.
despite the boasting of the fools who did it.
Dhiúltaigh mé glan léimneach bhuinsí a dhéanamh, agus diúltaím fós,
in ainneoin mhaíomh na n-amadán a rinne é.
breallán,
fool,
Tiocfaidh an lá a mbeidh bóthar ar gach logán,
Teach mór ar gach cnocán,
Droichead thar gach feadán,
Cóiste faoi gach
breallán,
Béarla i ngach bothán,
Is an saol ina bhrachán.
liosta na n-amadán
list of fools
Cuirtear sonraí pearsanta an íospartaigh sin ar
liosta na n-amadán nó, ar “*suckers list'*”, mar a thugann siad air, agus gheobhaidh sé cuid mhór litreacha agus scairteanna gutháin as sin amach; níos mó ná céad scairt sa tseachtain i gcásanna áirithe.
bhómáin
silly fool
An dtiocfadh leat gnúis mar seo a shamhlú ar phápaire, a
bhómáin? Bhuel, an dtiocfadh leat?
Balor: Le do chead, a Ian, ní thiocfadh liom gnúis mar sin a shamhlú ar dhuine ar bith, seachas ort féin.
an amadán sin
that fool
Léigh tú sin ar an idirlíon, nár léigh? Bhagair mise an dlí ar
an amadán sin as na bréaga sin a chur ar a shuíomh.
bhaotháin
fool
Anois, a Bhaloir, a
bhaotháin bhreallánta, bhundúnaigh, sílim gur leor sin mar agallamh, má tá tú ag iarraidh a bheith ar ais ag scríobh do Beo! ar an mhí seo chugainn.
meallta
fooled
Níl gach Meiriceánach
meallta le cleasanna na nIosraelach, áfach.
ná cuirimis dallmullóg orainn féin
let's not fool ourselves
Ach
ná cuirimis dallmullóg orainn féin.
cuireadh dallamullóg
were fooled
San agallamh a rinne mé le Jeff Gates, an príomhshaineolaí airgeadais agus údar Guilt By Association, mhínigh sé cén chaoi ar
cuireadh dallamullóg ar mhuintir SAM (http://www.
chuir dallamullóg ar
fooled
Ach d’fhéadfaí é a ainmniú i ndiaidh Perle, Feith, Libby, Zelikow, Lieberman nó duine ar bith de na Síónaigh a
chuir dallamullóg ar mhuintir SAM ar mhaithe le hIosrael.
dheántaí magadh fúthu
were made fools of
An corrdhuine a raibh sé de ghus iontu labhairt amach go poiblí,
dheántaí magadh fúthu: dúirt Bertie Ahern i 2007, nár thuig sé cén fáth nár chuir na saineolaithe geilleagair, a bhí ag ceistiú a chuid polasaithe ag an am, deireadh leo féin!
Bonn Náisiúnach Ilaicmeach
D’fhás mise aníos in Éirinn, a bhí faoi smacht polaitíochta ag Fianna Fáil.
dallamullóg a chur
to fool
Ach is gá do na ceardchumainn a thuiscint freisin nár cheart an
dallamullóg a chur ar dhaoine faoin cheist ach oiread.
bhuail bob ar
fooled
Dá mba duine thú a
bhuail bob ar lucht leasa shóisligh, is í leaba chláir na carcrach a bheadh i ndán duit!
chuir sé dallamullóg ar
he fooled
Agus é ina chathaoirleach ar an gCácas Comhdhála um Chearta an Duine,
chuir sé dallamullóg ar a chomhghleacaithe agus ar an bpobal maidir le ‘Nayirah,’ iníon ambasadóir Chuáit, a d’inis an scéal faoi shaighdiúirí Saddam ag caitheamh leanaí amach as goradáin otharlainne — bréag a chuir ina luí ar dhaoine tacú le Cogadh na Murascaille.
in ann cluain a chur ar
able to fool
Bhí Fianna Fáil
in ann cluain a chur ar fheilméirí beaga in iarthar na tíre agus ar an aicme oibre sna cathracha is sna bailte, a bhí ag streachailt leis an saol ar beagán páighe.
in ann cluain a chur ar
able to fool
Bhí Fianna Fáil
in ann cluain a chur ar fheilméirí beaga in iarthar na tíre agus ar an aicme oibre sna cathracha is sna bailte, a bhí ag streachailt leis an saol ar beagán páighe.
amadáin
fools
Dar le hiariománaí de chuid Chill Chainnigh, Eddie O Connor, níl in Uachtarán an CLG, Criostóir Ó Cuana, agus in go leor eile de lucht ‘Pháirc an Chrócaigh’ ach
amadáin agus fimínigh nach dtuigeann an obair atá ar siúl i measc bhaill na gclubanna timpeall na tíre.
hamadán nó dhó
a fool or two
Thosaigh sé seo le
hamadán nó dhó i rith feachtas toghchánaíochta Obama, ach tá sé ina bhunalt creidimh i measc cuid mhaith de lucht an "Tea Party" anois, na daoine i bhfad amach ar eite dheis an Pháirtí Phoblachtánaigh a sheasann in aghaidh bheartais lárchlé an uachtaráin agus an Pháirtí Dhaonlathaigh.
go raibh an lá ag na hamadáin
that the fools had won
Ba chosúil
go raibh an lá ag na hamadáin.
chuir mearbhall
ar fooled
Leath bealaigh tríd an chruinniú, chuala muid an fheadóg á séideadh agus rith muid trasna réamhchúirt an stáisiúin artola agus amach ar *Kilburn High Road*, rud a
chuir mearbhall ar na póilíní ar dtús.
dallamullóg ar na Dúchrónaigh
fooled the Black and Tans
I measc na scéalta suimiúla a luann Mary Ward sa leabhar tá cur síos ar eachtra inar chuir fear ón Lucht Siúil (glantóir poll deataigh) agus daoine ón bpobal buanlonnaithe an
dallamullóg ar na Dúchrónaigh i nGaillimh nuair a bhí na Tans ag lorg gunnaí agus iad sa tóir chomh maith ar fhir a bhí ar a gcoimeád.
saofa
fooled
Is íospháirtí iad na daoine faoin gcóras sin, óir táid sáraithe is
saofa ag forais pholaitíochta.
dallamullóg
being fooled
"Anecdotal" a thug Nesbitt ar a sceal féin ach "
dallamullóg" a thabharfadh daoine eile air.
Focal Amadáin
a fool’s saying
Na Trí Ní is Géire: Fiacail Coileáin, Dealg Feochadáin agus
Focal Amadáin
==========================
Aoi ar cuireadh fáilte roimhe sa Palacio de la Zarzuela an tseachtain seo a d'imigh tharainn ba ea gobharnóir Florida, Rick Scott.
nach gcuirtear an geal ina dhubh
orthu they’re not fooled
Tá gach cosúlacht ar an scéal nach bhfuil bealach fós ag na suímh seo chun cinntiú
nach gcuirtear an geal ina dhubh orthu i dtaobh aois na bpáistí.
ní chuirfidh an clú agus cháil go léir an dallamullóg ar
all the fame and acclaim shall not fool
Tá sé ar dhuine de na daoine óga is cumasaí faoi scór go leith bliana d’aois ar domhan atá luaite sa chomhluadar céanna le Mark Zuckerberg, Adele agus Lady Gaga, ach
ní chuirfidh an clú agus cháil go léir an dallamullóg ar an gCorcaíoch a chuir tús le gluaiseacht Coderdojo, James Whelton.
an pobal a mhealladh
people could be fooled
Chreid Sócraitéas gur modh lochtach ab ea an reitric, áfach, toisc go bhféadfadh sí
an pobal a mhealladh le hargóint bhréagach.
nach mbeadh i bhfad ag déanamh líbín den amadán
wouldn’t be long in soaking a fool
Bhí ceo-bháisteach dhlúth ann anois,
nach mbeadh i bhfad ag déanamh líbín den amadán a bheadh amuigh faoi agus gaoth a bhainfeadh na hadharca den eallach.
Rinne daoine áirithe staicíní áiféise díobh féin
some made fools of themselves
Rinne daoine áirithe staicíní áiféise díobh féin in amanna leis an leagan éithigh seo a chur in iúl.
an dubh a chur ina gheal ar
to fool
Ós rud é go raibh cúpla Euro ar fáil chun na comhthionóil seo a chur le chéile, rinne daoine iarracht an-mhór ar fad
an dubh a chur ina gheal ar Gabriel Byrne, Ambasadóir Cultúrtha na hÉireann, fear a dúirt nach raibh i gceist leis an Tóstal ach shakedown nó scéim chun airgead a bhaint de chuairteoirí a bhí ag teacht chun na hÉireann.
gurbh amadáin iad
were fools
I measc coimeádaithe na Stát Aontaithe, bhreathnaigh sé gurbh iad Cruz agus a chairde cosantóirí na tíre, agus
gurbh amadáin iad Boehner agus lucht lárnach na bPoblachtánach.
na n-amadán
the fools
Dálta RTÉ ó dheas, is eagraíocht í BBC NI atá ann le dearcadh an rialtais a chur chun cinn i measc, mar a déarfadh Bryan Dobson,
na n-amadán.
leibide
a careless fool
Ar an láimh eile, tá an ghráin dearg ag go leor air agus smaoiníonn siad air mar ‘
leibide’ atá ag tarraingt náire ar an gceathrú cathair is mó i Meiriceá Thuaidh.
féidir an dubh a chur ina gheal ar
you can fool
Ná ceap gur
féidir an dubh a chur ina gheal ar na léitheoirí.
Meallta go Mór
really fooled
Meallta go Mór
=====
Sílim ar bhealach go bhfuil gráin ag an iarthar air féin.
an dubh a chur ina gheal ar
to fool
Ar an rud is measa, is iarracht shoiniciúil eile atá ann
an dubh a chur ina gheal ar phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta.