Anois, tá sé ag feidhmiú mar bhainisteoir eagarthóireachta agus mar fhoilsitheoir (i gcomhar le Seán Mac Seáin) ar an *Andersonstown News* féin, ar *an North Belfast News* (a bunaíodh i 1998) agus ar an *South Belfast News* (a lainseáladh an mhí seo caite).
De réir a chéile ansin nuair a tháinig na foilsitheoirí neamhspleácha ar an saol, laghdaíodh ar líon na n-aistriúchán liteartha agus díríodh níos mó ar ábhar scoile a fhoilsiú.
Níl de dhíth ach foilsitheoir toilteanach, eagarthóir díocasach, agus dea-thoil na ndaoine sin a bhfuil an chuid is mó den obair - an bailiú - déanta acu cheana féin.
Is é úinéir an fhoilsitheora is mó san Iodáil, Mondadori, comhlacht a fhoilsíonn leabhair mhór-ráchairte, nuachtáin agus irisí, agus a bhfuil 20% den mhargadh foilsitheoireachta inmheánach aige.
Ciallaíonn sé seo go bhfuil gá le seifteanna éagsúla chun dearadh suíomh gréasáin a fheabhsú, agus tá eolas mar gheall ar na féidearthachtaí sin curtha ar fáil ag O'Reilly, na foilsitheoirí.
Feicim go bhfuil O'Brien Press, foilsitheoirí Béarla, ag foilsiú leabhar i nGaeilge anois, aistriúcháin le scríbhneoirí Béarla den chuid is mó a deirtear liom.
I go leor tíortha eile, tá reachtaíocht ann chun iriseoirí agus foilsitheoirí a chosaint nuair a chuirtear clúmhilleadh ina leith ach iad a bheith ábalta a chruthú go raibh siad i ndáiríre ar thóir na fírinne agus go ndearna siad gach iarracht a chinntiú go raibh a bhfíricí cruinn.
" Cé go bhfuil a fhoilsitheoir fós ag iarraidh conradh leabhair a fháil do Collins in Éirinn, tá ráchairt an-mhór ar an úrscéal i measc léitheoirí Gael-Mheiriceánacha.
Diaidh ar ndiaidh thosaigh muid ag déanamh i bhfad níos mó cleachtaidh agus thuig muid ansin cé chomh dona is a bhí muid!"
Céim san fhisitheiripe
=======
Is mac é Colm leis an staraí agus foilsitheoir Pádraig Ó Snodaigh, agus an t-ealaíontóir agus scríbhneoir Cliodhna Cussen.
"
Lena chois sin, deir an foilsitheoir: "Nuair a tháinig scannail ghnéis na hEaglaise chun solais arís is arís eile le blianta beaga anuas, agus nuair a d'éirigh sé soiléir go raibh cliarlathas na hEaglaise tar éis iad a chur faoi cheilt, ní raibh Breslin ábalta réiteach a dhéanamh idir a chreideamh agus an réaltacht nua seo.
"
Fuair sí coimisiún ó Bhord na Leabhar Gaeilge ag deireadh na bliana seo caite agus bhí foilsitheoir aici cheana féin, Cois Life, a dúirt go raibh siad sásta an saothar a chur i gcló.
"Táimid ag feitheamh ar an tseirbhís seo le fada an lá," a deir Eoin Ó Riain, foilsitheoir atá lonnaithe i gCaorán, gar do Bhaile na hAbhann i gConamara, "ach níl aon chomhartha faighte againn go mbeidh sí againn go luath.
ÉÓD: An raibh sé deacair leabhar a scríobh d'fhoilsitheoirí a bhí na mílte míle uait?
DW: Bhuel, tá cuid acu anseo i Meiriceá, agus thug na mic léinn i mo ranganna cúnamh mór dom.
"
Léargas beag ó Niall O'Dowd, foilsitheoir an *Irish Voice*, ar Eoin Mac Tiarnáin, duine de na Gaeil Mheiriceánacha is tábhachtaí agus is aitheanta le céad bliain anuas.
ag cáineadh na bhfoilsitheoirí,criticising the publishers,
Pé scéal é, is beagairgead a fhaightear ó scríobh leabhar den saghas seo in Éirinn, agusní ag cáineadh na bhfoilsitheoirí, Blackwater Press, atáim".
Caithfear a thuiscint nach raibh foilsitheoirí Maoracha ná aon eagraíocht chun tacú le foilsitheoireacht Mhaorach ann, ná foilsitheoirí a bhí báúil leis na *nuances* polaitiúla sin.
Dála an cheoltóra agus a
chaidreamh leis an lipéad ceirníní, bíonn dream ag feidhmiú idir an scríbhneoir agus an pobal freisin – na heagarthóirí agus na foilsitheoirí.
'*
Ba é Dónall Ó Riagáin eagarthóir an leabhair *‘Voces Diversae: Lesser-Used Language Education in Europe’* agus is iad Cló Ollscoil na Banríona, na foilsitheoirí.
Mar aoi speisialta, tháinig an foilsitheoir agus an gníomhaí Niall O Dowd (a bhain cáil amach in Éirinn anuraidh nuair a d'fhógair sé go raibh beartaithe aige seasamh i dtoghchán na huachtaránachta) chun an leabhar a sheoladh go hoifigiúil.
Coimhthíos in Éirinn na Seascaidí
==============
Sa deireadh, bhog sé go Londain i 1962, áit a bhfuair sé post mar eagarthóir le foilsitheoir leabhair.
An Ceol agus Lipéad Ghael Linn
==============
**CMacS: Céard faoi chúrsaí ceoil? An bhfuil aon ábhar nua ar na bacáin?**
AÓC: Is foilsitheoir ceoil i gcónaí é Gael Linn.
Tá aithne ar Cholmán Ó Raghallaigh mar fhoilsitheoir agus mar údar leabhar páistí ach is fear é a bhfuil dua caite aige le go leor rudaí eile ina shaol chomh maith, mar a fuair Éamonn Ó Dónaill amach nuair a labhair sé leis le gairid.
D’éirigh foilsitheoirí an-éisealachpublishers became very choosey
D’éirigh foilsitheoirí an-éisealach le blianta anuas sa bhiaiste leabhar a chlóbhuailfidís, agus tá Gabriel Rosenstock den tuairim mar gheall ar an athrú iompair sin gur ‘gaire cabhair an fhéinfhoilsithe ná an doras’.