Tá troid fhíochmhar ar siúl idir na hAontachtaithe bunreachtúla, sprid an ghnáthphobail s'acu in ísle brí (agus is rud an-chontúirteach é seo, rud nach dtug náisiúnaithe a n-aghaidh mar is ceart air go fóill).

Tá grúpaí eile ar fud na tíre i ngleic le comhairlí contae atá ag iarraidh loiscneoirí a thógáil ina gceantar.

An bhfuilimid ag snámh in aghaidh easa.

Dá bharr seo agus de bharr na gcostas ard a bhaineann le cás clúmhillte a chosaint agus suimeanna na ndamáistí a bheith chomh mór sin, tá níos lú agus níos lú nuachtán ag bacadh le cásanna leabhail a throid.

Ba iad sinsear Doherty a chuaigh trasna an Atlantaigh, agus a throid go fada agus go tréan chun áit a bhaint amach sa tsochaí Mheiriceánach.

Cúpla céad slat ón chomhrac, tigh Leneghan, chuala Máire Catherine ag screadaíl le pian.

Throid sé an galar go misniúil cróga, agus cé go raibh lámh in uachtar á fháil ag an mbreoiteacht air de réir a chéile, níor chaill sé riamh an fhéith grinn a bhí ann.

"I dtraidisiún atá chomh sean le Tuaisceart Éireann, glacfaidh David Trimble agus Jeffrey Donaldson páirt sa troid bhréagach ag Scarva," a scríobhann Emerson.

Mar dhuine fásta bhíodh sé in achrann leis na gardaí go minic.

Níl aon dabht ach go mbeadh an-chuid le cailliúint ag poblachtánaigh dá mbeartóidís ar dhul ar ais i mbun troda.

Is maith le TK Whitaker "fear 1916" a thabhairt air féin go magúil, ní de bharr gur ghlac sé páirt sa chomhrac, ar ndóigh, ach de bharr gur sa bhliain sin a rugadh é, i Ros Treabhair, Contae an Dúin.

Níor chóir go mbeadh baill na heagraíochta ag dul in adharca a chéile mar gheall ar an sacar nó an rugbaí.

" Fiú sna 1960í agus roimhe bhí Bríd ag cluinstean faoi na fadhbanna a mbeadh sí ag troid ina n-éadan le linn a saoil oibre.

Cheana féin tá iarrthóirí Fhianna Fáil do thoghchán na hEorpa 2004 san iarthar, Seán Ó Neachtain agus James McDaid, tar éis a bheith in adharca a chéile.

Ba é mo mhian riamh a bheith céim ar chéim leis na díospóireachtaí agus leis na forbairtí sin uilig nó, cé gur mheas mé gurbh amaideach an mhaise ag acadúlaithe agus ag criticeoirí na nua-litríochta Gaeilge dul i ndeabhaidh i sciorta ar bith den díospóireacht nuair nár ghá ná nár thairbhe dóibh é, ba é gort sin na critice an gort a bhínnse ag iarraidh a shaothrú.

Murach stoirm thobann samhraidh, níl a fhios cén uair a thiocfadh deireadh leis an chomhrac seo.

Baineann téamaí mhórchuid na n-amhrán a scríobhaim leis an gceantar sin, mar aon le troid na mbundúchasach i gcomhair féinrialtais, agus oidhreacht an Ghorta Mhóir i gCeanada.

Is minic a ritheann sé liom go bhfuil siad ag troid cath laochta.

Tamall gairid ina dhiaidh sin, bhí sé ar ais sna Sealadaigh agus é ag robáil banc an iarraidh seo - gníomh eile atá píosa fada ón dearcadh románsúil ar chomhrac na saoirse.

Is minic a ritheann sé liom go bhfuil siad ag troid cath laochta.

” Tá sé tógtha le cúrsaí pleanála faoi láthair, ach beidh ceist éigin eile ann amach seo, nuair a bheidh an cath seo troidte aige.

Ina ionad sin, léirigh an tsraith – ainneoin tríocha cúig bliain a bheith imithe ó tharla Triail na nArm – go bhfuil an cogadh fós á troid.

* Gluais • Glossary úrscéalnovel gráinhatred shamhlaigh séhe imagined údar bróidreason to be proud brúpressure déistindisgust ní túisceno sooner scíthrest bata agus bótharthe sack cloí leis an spriocto stick to deadlines sobalcólaísoapaholic mealltabeguiled sáiteengrossed fuil ina chuisleblood in his veins anáil ina pholláiríbreath in his nostrils ruaig séhe banished néaróganerves mírpiece airdattention torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone a leannán nuaher new boyfriend lán de chacfull of shit giúmar an leithristoilet humour dleachtaroyalties go borbabruptly go searbhasachsarcastically ag caint seafóidetalking rubbish sáiteánjibe otharpatient a ainm baistehis first name gearáncomplaint údarreason chaon duineeach of us ciontachguilty tostsilence mar is iondúilas usual cruógachbusy garmhacgrandson cionaffection a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease in éindí léialong with her sách ísealin a low voice béimstress ar bís le thú a fheiceáildying to see you tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you dearmadachforgetful contúirteachdangerous d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight airecare go mífhoighdeachimpatiently aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work díomhaoinidle docharharm cuideachtacompany aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst curtha amúwasted leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him coscban seafóidrubbish iarrachteffort chéad Chomaoineachfirst hold Communion ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day an mac drabhlásachthe prodigal son brionglóiddream den seandéanamhof the old kind greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable deisopportunity smaoineamhidea ar scáileánon screen aiféalaregret an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing greimbite ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming i mbun trodaengaged in fighting iontas na n-iontassurprise surprise iriseoirjournalist taithíexperience comhiriseoirfellow journalist mionsciortamini-skirt beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade

* Gluais • Glossary úrscéalnovel gráinhatred shamhlaigh séhe imagined údar bróidreason to be proud brúpressure déistindisgust ní túisceno sooner scíthrest bata agus bótharthe sack cloí leis an spriocto stick to deadlines sobalcólaísoapaholic mealltabeguiled sáiteengrossed fuil ina chuisleblood in his veins anáil ina pholláiríbreath in his nostrils ruaig séhe banished néaróganerves mírpiece airdattention torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone a leannán nuaher new boyfriend lán de chacfull of shit giúmar an leithristoilet humour dleachtaroyalties go borbabruptly go searbhasachsarcastically ag caint seafóidetalking rubbish sáiteánjibe otharpatient a ainm baistehis first name gearáncomplaint údarreason chaon duineeach of us ciontachguilty tostsilence mar is iondúilas usual cruógachbusy garmhacgrandson cionaffection a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease in éindí léialong with her sách ísealin a low voice béimstress ar bís le thú a fheiceáildying to see you tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you dearmadachforgetful contúirteachdangerous d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight airecare go mífhoighdeachimpatiently aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work díomhaoinidle docharharm cuideachtacompany aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst curtha amúwasted leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him coscban seafóidrubbish iarrachteffort chéad Chomaoineachfirst hold Communion ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day an mac drabhlásachthe prodigal son brionglóiddream den seandéanamhof the old kind greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable deisopportunity smaoineamhidea ar scáileánon screen aiféalaregret an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing greimbite ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming i mbun trodaengaged in fighting iontas na n-iontassurprise surprise iriseoirjournalist taithíexperience comhiriseoirfellow journalist mionsciortamini-skirt beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade

Seans maith go leanfadh an gnáthógánach seo ar aghaidh ag rá nach ndearna an Pholainn an méid sin troda agus íobartha i gcaitheamh an chogaidh le go mbrúfaí córas cumannach anuas uirthi ina dhiaidh.

Ní raibh an dara rogha ag Lee ach dul i ngleic le Hooker nuair a chas an dá arm ar a chéile ar an 30 Meitheamh.

Cuid lárnach, bhunúsach de thaithí an tsamhraidh is ea cluichí Chumann Lúthchleas Gael, lena ndathanna, sluaite móra, bratacha, conspóidí, troideanna, argóintí agus araile.

Ní thig leo dul rófhada chun tosaigh ar a lucht leanúna, dar leo, ach tharla eachtra iontach an mhí seo caite nuair a thug urlabhraí an pháirtí ar chúrsaí póilíneachta, an t-iarchime Gerry Kelly, le fios go raibh cainteanna díreacha idir é féin agus baill shinsearacha de chuid an PSNI roimh mháirseáil chonspóideach de chuid an Oird Oráistigh i dtuaisceart Bhéal Feirste ar an 12 Iúil, mórshiúl a mbíodh racáin lena linn le blianta beaga anuas.

Is mór an trua go bhfuil macallaí den tseantroid ann go fóill agus go bhfuil sé deacair éalú uathu.

Bhí an teannas agus an t-atmaisféar chomh holc san áit, síorthroid agus coimhlint idir pearsantachtaí éagsúla.

Tá sé furasta go leor, ar ndóigh, rudaí a cháineadh ó na taobhlínte – mar a chruthaigh an DUP – ach is scéal eile ar fad é nuair atá freagracht ort agus tú i ndeabhaidh polaitíochta le do shean-namhaid agus sibh ag iarraidh a theacht ar chomhréiteach a shásódh an bheirt agaibh.

Tá lucht an tobac an-láidir mar bhrúghrúpa sa nGearmáin, áfach, agus tá siad ag troid go fíochmhar in aghaidh an choisc.

Nil duine ar bith ag dúil le *ko* ach le troid bunaithe ar thaicticí agus an poblachtánachas agus an t-aontachas i ndeabhaidh pholaitíochta.

Nil duine ar bith ag dúil le *ko* ach le troid bunaithe ar thaicticí agus an poblachtánachas agus an t-aontachas i ndeabhaidh pholaitíochta.

Tá troid inmheánach ar siúl agus cé a bheas ag dáileadh amach an airgid mar chnámh spairne.

Thosaigh céad troid na bhfeachtas i gceart i mí Eanáir agus Feabhra 2007 nuair a d’fhógair Hillary Clinton agus Barack Obama (príomhiarrthóirí na nDaonlathach) a bhfeachtais agus nuair a thosaíodar ag díospóireacht.

Is cuma céard a deir daoine eile faoi, ní féidir a shéanadh ach gur cuid lárnach de chluichí Gaelacha í an bhruíon agus an t-achrann sa lá atá inniu ann.

Má ghlacann muid leis gurb iad Clanna Gael (clubainm atá coitianta ar fud na tíre) a imríonn cluichí na nGael agus a bhíonn de shíor ag troid lena chéile, b’fhéidir go raibh an ceart ag na Sasanaigh.

Bíodh an diabhal ag scéalta beaga mar thrioblóid ar an stocmhalartán, shíormharú san Iaráic, agus easpa árachais i measc na saoránach bocht - ba é an scéal mór ná an troid a thit amach idir sonóg pheile Ollscoil Oregon agus sonóg pheile Ollscoil Houston i rith cluiche peile Meiriceánach an deireadh seachtaine seo a chuaigh thart.

Agus ní hamháin go raibh sé ag troid - bhí sé ag bualadh, mar a déarfá, "faoin gcrios” - ach an oiread.

Bhíodh smacht an-mhaith i gceist, léirítí ómós don réiteoir agus ní bhíodh achrann ná troid ann riamh.

”Agus an mbíonn troideanna ag titim amach go rialta sa chompántas? “Bíonn daoine ag troid lena chéile.

Tugadh le fios go raibh an triúir ag cothú troda sa chlub oíche.

Mar shampla, in ainneoin gurbh é sa bhliain 1954 a dúirt Winston Churchill é, ní thuigeann gach duine go fóill gur fearr i gcónaí a bheith ag caint ná a bheith ag troid – tá an *jaw-jaw* níos fearr ná an *war-war*.

***Míbhuntáistí:* **Tá amhras ar go leor faoi mar gheall ar go síleann siad nach bhfuil a dhóthain taithí bainte amach aige san Aontas Eorpach, áit a dtroidtear na mórchathanna talmhaíochta agus iascaireachta faoi láthair.

Bíonn daoine óga a bhfuil leadrán orthu ag spreagadh troideanna le gur féidir leo iad a thaifeadadh ar an nguthán póca agus iad a uaslódáil go leithéidí YouTube.

Tráth den saol, bhíodh an grád gnó mar chuid den jab domhsa agus bhaininn an-sult as – dá mbeadh aon duine ag iarraidh é a bhaint díom, throidfinn go crua le hé a choinneáil.

Chomh maith le scannán faisnéise a thaispeáint a rinne an scannánaí clúiteach Ken Burns faoin Seanadóir Ted Kennedy, labhair Kennedy é féin ag an gcoinbhinsiún, in ainneoin go bhfuil sé ag troid in aghaidh na hailse inchinne.

Leanann an clár ár dtroid le cóir leighis a shocrú dó.

Tá an t-aos polaitíochta ag troid na seantroideanna arís agus arís eile, cé go bhfuil bunús na ngnáthdhaoine bogtha ar aghaidh.

Comóradh Ach cén sórt comóradh a theastaíonn? Níos luaithe i mbliana, fuair an saighdiúir Francach deiridh a throid sa Chéad Chogadh Domhanda, Lazare Ponticelli, bás in aois 110 bliain agus chaill an Fhrainc an ceangal díreach deireanach a bhí aici leis an gCogadh Mór.

D’imigh sé leis cosa in airde agus é sásta go mbeadh roinnt suaimhnis aige agus é ag tiomáint in ionad a bheith ag éisteacht le daoine ag troid agus ag achrann ar a chúl sa charr.

Thuig sé go raibh dhá rud ríthábhachtach chun an cogadh a bhuachan: níor mhór go mbeadh na daoine taobh thiar den chúis, agus an dara rud, gurbh fhearr dó cogadh cosantach a throid.

” Bíonn coimhlintí ann ach ag deireadh an lae, nuair atá deireadh leis an chogaíocht, filleann gach duine ar chúrsaí polaitíochta, agus ar chearta bunúsacha an duine - caoinfhulaingt, meas, ceart agus mar sin de.

Ba é tuairim na saineolaithe le fada, freisin, gurbh obair in aisce é cogadh na hIaráice, agus gur san Afganastáin a bhí an cath le cur dáiríre.

An tImreas in áit na hImeartha Ní cuis díomá dom nach spéis leo an pheil, ach a mhalairt.

Is minic a fheictear daoine, a bhíonn cuibhiúil deas de ghnáth, á marú le maidí gailf nó le haon uirlis troda a bhíonn áisiúil.

Thiocfadh liom Willie O Dea a cheapadh ina ghinearál orthu; tá taithí aigesean ar uirlisí troda a láimhseáil.

Bhí troid i Llano de Banda i mí Lúnasa 1936 ach bhí Capa i mBarcelona faoin am.

Tuar Cogaidh Tá cogadh cultúir á throid ag Nelson cóir le fada an lá.

A mhalairt ar fad, a dúirt sé, nó ba cheart moladh agus ómós a thabhairt do "our brave men and women in uniform" a throid in éadan na sceimhlitheoireachta.

Chuaigh crógacht na bhfear óg a throid agus a cailleadh ag Kokoda i gcion go han-mhór ar mhuintir na hAstráile.

Le linn na coimhlinte seo inar throid Paragua i gcoinne na Brasaíle, na hAirgintíne is Urugua coinscríobhadh an-chuid fear ó Phobal Chambacuá.

Ní hamháin go rabhas ag teacht abhaile ó Mheiriceá, ach bhí mo chairde imithe chomh maith! (Dáithí ag gáire anseo) SMM: An raibh an doirseoireacht crua mar obair? DÓS: Bhí agus, shamhlóinn an rud céanna leis in Éirinn agus i Meiriceá, daoine ag iarraidh dul isteach, daoine fé aois, is rudaí mar san, ach ní raibh bruíonta, ní raibh aon achrann ann, fé mar a chífeá - SMM: - Bhíodar níos dea-mhúinte ná anso? DÓS: Is dóigh liom go raibh, mar chím daoine agus bíonn siad ag bruíon ar na sráideanna in Éirinn agus ní tharlódh sé sin i Meiriceá mar ní scaoilfeadh na gardaí leo.

Ní hamháin go rabhas ag teacht abhaile ó Mheiriceá, ach bhí mo chairde imithe chomh maith! (Dáithí ag gáire anseo) SMM: An raibh an doirseoireacht crua mar obair? DÓS: Bhí agus, shamhlóinn an rud céanna leis in Éirinn agus i Meiriceá, daoine ag iarraidh dul isteach, daoine fé aois, is rudaí mar san, ach ní raibh bruíonta, ní raibh aon achrann ann, fé mar a chífeá - SMM: - Bhíodar níos dea-mhúinte ná anso? DÓS: Is dóigh liom go raibh, mar chím daoine agus bíonn siad ag bruíon ar na sráideanna in Éirinn agus ní tharlódh sé sin i Meiriceá mar ní scaoilfeadh na gardaí leo.

Dhá scór bliain ó shin, tháinig an smaoineamh chun cinn faoi Údarás na Gaeltachta agus throid Cearta Sibhialta na Gaeltachta feachtas fada len é a bhaint amach.

Is é is fearr chun troid a léamh.

Ag breathnú siar anois, tá na cogaí a throid an Bhreatain ó 1997 ar an scéal is iontaí d’oidhreacht an Luchta Oibre.

Agus nuair a chonaic siad a gceannaire molfach mórchumhachtach mórghníomhach, dúirt siad d’aon ghuth nach raibh polaiteoir ar bith eile ar chlár na cruinne a bhí in inmhe a dhul chun spairne leis, gan trácht ar bhodach beag creatach meathánta as Contae na Mí.

Throid an reisimint seo i mBaile Átha Cliath i 1916 agus d’eagraigh Reggie Trench buíon lámhaigh, deirtear.

Déarfadh daoine freisin nach bhfuil an iomaíocht chomh géar ná chomh dian i gcás dornálaíocht na mban is atá i spóirt eile, ach aon duine a bhí ag féachaint ar throideanna Katie, agus ar a troid i gcoinne Queen Underwood de chuid na Stát Aontaithe sa bhabhta leathcheannais go háirithe, thuigfidís gurb é a mhalairt atá fíor dáiríre.

Déarfadh daoine freisin nach bhfuil an iomaíocht chomh géar ná chomh dian i gcás dornálaíocht na mban is atá i spóirt eile, ach aon duine a bhí ag féachaint ar throideanna Katie, agus ar a troid i gcoinne Queen Underwood de chuid na Stát Aontaithe sa bhabhta leathcheannais go háirithe, thuigfidís gurb é a mhalairt atá fíor dáiríre.

Bhí luas lasrach faoi troid Chraoibhe le Dong chomh maith agus cruinneas thar na bearta glan feiceálach ann.

Cé gur chaith Michael Mallin cúig bliana dhéag in Arm na Breataine, bhí sé ag réiteach le troid i gcoinne an airm chéanna ó 1913 ar aghaidh.

Sa cheantar sin cois Loch Michigan ar an taobh ó thuaidh de Chicago, meas tú cad é an cnámh spairne is mó idir na hiarrthóirí? Ní hé na cogaí atá an tír ag troid san Iaráic agus san Afganastáin ná an ceann atá siad ag tosnú sa Phacastáin, ná an ghéarchéim gheilleagair a bhfuil baint láidir aige leis na cogaí sin.

Ba é an 100ú ball d’Arm Shasana a maraíodh san Afganastáin i mbliana, agus uimhir 345 ó thosaigh siad ag troid sa tír sin, arís, i 2001.

Bhí sé i gceist aici taighde a dhéanamh ar an chóras imdhíonachta agus ar mhianach na gcorp seo ag an tús, ach baineadh geit as achan duine nuair a thosaigh roinnt cealla ag nascadh in áit a bheith ag troid i gcoinne a chéile agus is ar an chomhtharlúint neamhghnách seo atá an saothar bunaithe.

Dálta daoine bochta ar fud na n-oileán seo, is ar na daoine is laige a thitfidh an t-ualach is mó sna ciorruithe atá le déanamh - seandaoine, páistí, daoine atá tinn mar ní thig leo troid in éadan an chórais.

Faoin captaen nua ar an bhfoireann, tá Fianna Fáil ag troid ar ais.

Bhíomar ag iarraidh scéal an phobail a insint, scéal na gcarachtar seo a throid go cróga, taobh den scéal nach raibh feicthe sna meáin.

Babhta go bás atá ar siúl go deimhin.

Bí ag caint ar bhailchríoch a chur ar scéal - *unfinished business!* Sracadh na Dála ========= Beidh coimhlintí sa chéad Dáil eile idir Sinn Féin agus Fine Gael mar tá an dá pháirtí scartha an oiread sin ó thaobh idé-eolaíochta de, ach beidh sé suimiúil a fhail amach cad é mar a throidfidh Fianna Fáil in éadan Shinn Féin agus iad ag roinnt na hidé-eolaíochta céanna.

Chreid mé ag an am nach bhféadfaí duine ní b’fhearr a fháil leis an nGaeltachta a tharrtháil: polaiteoir a thuig cás na Gaeltachta, a chreid in úsáid na Gaeilge ina shaol pearsanta agus ina shaol poiblí agus duine cumasach a fáisceadh as saol na Gaeilge, a bheadh in ann a chúinne a throid ag bord an Rialtais.

Mhínigh mé an scéal i mí Eanáir faoi Christopher Davies, 22, ball de na Irish Guards agus an 100ú ball d'Arm Shasana a maraíodh san Afganastáin i 2010 agus uimhir 345 ó thosaigh siad ag troid sa tír sin, arís, deich mbliain ó sin i 2001.

(Mo thrua nach raibh ceamaraí againn ar lucht athscríofa na staire, pé áit a rabhadar, nuair a d’aithin an Bhanríon Eilís a Dó, ina beart sa Gháirdín Cuimhneacháin Náisiúnta, nár choirpigh, ach saighdiúirí in Arm na Poblachta na fir sin a d’fhear Cogadh na Saoirse agus Éirí Amach na Cásca ar an Choróin).

Tharla 2016 ag druidim linn, tá Coiste Cuimhneachán na Cásca i Learpholl ag déanamh taighde ar na hóglaigh as an cheantar seo a throid san Éirí Amach agus i gCogadh na Saoirse.

Is iomaí cineál laoich atá sa saol idir laochra a throid is a bhásaigh ar son saoirse a ndreama, laochra polaitíochta, laochra litríochta, ceoil agus scannáin, laochra spóirt agus mar sin de.

Dá bharr sin, is beag a bhfaighidh aon phobal nach mbeidh in ann é féin a eagrú agus a chur chun cinn, agus a mbeidh ar a chumas cath a throid ar son acmhainní an stáit.

Creidim fós go bhfuil cuid den locht ar an gcúrsa Matamaitice sna meánscoileanna agus ar chaighdeán na múinteoireachta sa seomra ranga ach anois ceapaim gur sna bunscoileanna atá préamhacha na faidhbe lonnaithe: tá sciar áirithe bunscoileanna ann atá ag cliseadh ó thaobh múineadh na mbunscileanna uimhríochta do na daltaí agus tá na daltaí sin ag snámh in aghaidh easa nuair a théann siad isteach sa gcóras meánscolaíochta.

Bheadh an cheist simplí go leor ach tá conspóid i ndiaidh briseadh amach idir Coimisiún na gCeart Daonna agus an Chomhairle do Mhionlaigh Eithneacha atá i ndeabhaidh lena chéile faoi cé acu is ionann an seicteachas agus an ciníochas.

Cuireann sé argóintí na teanga Gaeilge os ár gcomhair agus cé go dtuigimid go léir na constaicí agus na buanna ar fad a bhaineann le labhairt na Gaeilge sa tír seo, pé sa Ghaeltacht nó sa Ghalltacht atáimid, agus cé go bhfuil cainteoirí Gaeilge ag snámh in aghaidh an easa don mhórchuid, cé go bhfuil sé sin ar fad ar eolas againn, tá rud éigin úrnua agus scléipeach, liriciúil, spreagúil, teann agus drámatúil cruthaithe ag Magan.

Tá siad níos mó, agus tá dúchas dána, trodach iontu.

Tá mealladh eile ann, áfach, agus is é sin go bhfuil seans i gcónaí ann go dtarlóidh clampar, cipeadráil nó spairníocht idir imreoirí ar an bpáirc rud a tharla go minic san am atá thart.

tá próiseas an athmhuintearais ag dul ar aghaidh ar bhonn laethúil ó thuaidh agus ní i measc an mheánaicme daonchairdiúil amháin, ach sna háiteanna is mó coimhlint san am atá thart i measc daoine is mó a bhí páirteach sna troideanna sin, mar ghníomhaithe nó mar íobartaigh.

Tá an chumhacht chéanna ag baint leis an Chúnant i measc Aontachtaithe inniu is atá ag Forógra na Poblachta i measc Náisiúnaithe, mar sin, cad é mar is féidir réadúlacht stairiúil an Chúnaint ina chomhthéacsanna éagsúla a cheiliúradh i 2012 ar bhealach nach gcuirfidh isteach ar Aontachtaithe cionn is nach n-aithníonn sé an chrógacht agus an mórtas cine a bhí ina measc agus nach gcuirfidh isteach ar Náisiúnaithe cionn is nach n-aithneofar an seicteachas agus an bhagairt fholaithe foréigin atá ann? Bunaíodh an bhuíon pharaimíleatach na *Ulster Volunteers/Ulster Volunteer Force* ag an am seo le troid in éadan Riail Dúchais - bhíodh na hAontachtaithe go minic ag beartú foréigin sular smaoinigh Náisiúnaithe air - agus ba é an UVF - mar an 36th (Ulster) Division - a throid ag sléacht an Somme i mí Iúil 1916.

Ba í an t-aon duine a cúisíodh as Cath Thaobh an Bhogaigh a throid in aghaidh fórsaí slándála an stáit! Ba shainchomhartha cumhachtach an resistance í.

Óir is iomaí uair a bhain duine feidhm as an mbua a bhí aige leis an bhfocal scríofa le daoine eile a spreagadh chun troda ar údar amháin nó ar ábhar eile.

"* Is cosúil go bhfuil troid faoi úinéireacht na staire ag dul ar aghaidh.

San áireamh sa bhuíon sin, tá Jim Stynes a cailleadh ar 20 Feabhra 2012 in aois 45 bliain (fós óg agus gníomhach ar son daoine eile) i ndiaidh dó troid go cróga agus go huasal i gcoinne ghalair na hailse le roinnt blianta anuas.

Murach peannaireacht ghéarchúiseach Sorrentino agus scil Penn, ní dóigh liom go ngéillfinn gan troid do chonsaeit an scannáin – racréalta spíonta sa tóir ar Neatsaí.