fiach sionnach
foxhunting
Ní fhaigheann Páirtí an Lucht Oibre mórán vótaí faoin tuath i Sasana ar ndóigh, áit a bhfuil an Campaign for the Countryside go hiomlán in aghaidh an rialtais, maidir le fiach sionnach, cearta spaisteoireachta, praghas an bhreosla agus mar sin de.
Bhealach Féich
Ballybofey
Tá Gleann Fhinne suite i gcroílár an chontae, i dtrátha ocht míle ó Bhealach Féich agus deich míle ó na Gleanntaí.
fiacha
debts
Mar gheall air seo fágadh na hiascairí le fiacha móra.
nach bhfuil fiacha orm a inse
that I don't have to say
*
Gluais • Glossary
girseachgirl
clisteclever
giodalachperky, self-conceited
ardnósachpompous
a mhaíomhasserting
go sotalacharrogantly
úimléideachuseful
ag coimhéadwatching
máistreás(female) teacher
ag inse d'achan duinetelling everyone
ciallmeaning
dúilliking
Taispeánfaidh sin daofaThat'll show them
chuartaigh síshe searched
nach bhfuil fiacha orm a insethat I don't have to say
a raibh sa rangeveryone in the class
sámsáilprattling
i bhfiacha
in debt
Deir Stephen Rowan, stiúrthóir an Rutland Centre, a chabhraíonn le handúiligh, go bhfuil cur amach aige le deireanas ar dhaoine óga a bhí €40,000 i bhfiacha de bharr cócaoin.
fiacha
debts
Bhí fiacha $5.
bhfiach dubh
raven
Tá cuma ghránna ar an scalltán, ach mar a deir an seanfhocal, "Is fada dho ráite gur geal leis an bhfiach dubh a ghearrcach féin.
ag fiach
hunting
Bhíodh deis acu ceathrú uaire nó fiche nóiméad a chaitheamh ag fiach agus ba mhinic slam coiníní nó muc fiáin aimsithe acu sula mbeadh orthu dul ar ais ar an traein.
fiacha a ghlanadh
clearing debts
In áit é sin a dhéanamh, áfach, dhírigh na hollchomhlachtaí nua ar chostaisí a ghearradh, oibrithe a scaoileadh chun siúil, fiacha a ghlanadh, agus gníomhaíochtaí eile a dhéanamh a raibh sé mar aidhm ghearrthréimhseach acu luach scaireanna na gcomhlachtaí ar na stocmhalartáin a choinneáil chomh hard is a d'fhéadfaí.
ní bheadh fiachadh uirthi
she wouldn't have to
Ach ar a laghad bheadh sí ar shiúl ón áit seo agus ní bheadh fiachadh uirthi aghaidh a thabhairt ar a cairde agus an saol mór.
fiacha móra
big debts
Cén fáth ar gá dúinne, na tomhaltóirí, íoc as na fiacha móra atá ar na comhlachtaí fóin toisc go ndearna siad botúin amaideacha fadó?!
A chairde Gael, tá an réabhlóid ag tosú anseo! Tá muid chun an fód a sheasamh i gcoinne na nguthán siúil ainnis! Anois, fan nóiméad go seolfaidh mé teachtaireacht téacs chun an scéal a scaipeadh …
Is léiritheoir/stiúrthóir sa réimse eolaíochta agus oideachais é Diarmaid Mac Mathúna leis an gcomhlacht teilifíse Agtel ((www.
nochtadh a fhiacha
the revealing of its debts
An bhfaighidh Údarás Aerfort Bhaile Átha Cliath (Aer Rianta mar a bhí) an bronntanas luachmhar seo? Nó an mbeidh críochfort príobháideach ann agus é in iomaíocht leis an bhfoirgneamh atá ann anois (rud a chuirfeadh gliondar ar chroí crua Mhíchíl Uí Laoire, atá ag lorg a leithéid – go glórach – le fada)? Nó an dtiocfar ar chomhréiteach, agus an mbeidh comhlacht príobháideach ag reáchtáil an chríochfoirt agus é ar cíos aige ón Údarás?
Níor chabhraigh an phraiseach i gcúrsaí slándála le déanaí le cás an Údaráis, agus níor chabhraigh nochtadh a fhiacha ach an oiread, ach níl an bhean ramhar ag gabháil fhoinn fós agus ba chróga an té a chuirfeadh a phinsean ar gheall go bhfágfar Údarás Aerfort Bhaile Átha Cliath as an gcluiche go huile agus go hiomlán.
fiach
hunting
Cloisfidh tú na leithscéalta ar fad – is ar mhaithe le cothú na n-ainmhithe a dhéantar é, de réir dealraimh! Nuair a bhí mé féin san Afraic Theas, bhí caint faoi thús a chur le fiach i bPáirc Kruger, chun líon na n-eilifintí a choinneáil faoi smacht.
fiacha
debts
Chinn an club ar athrú go cumann lánaimseartha go luath tar éis dóibh na fadbhanna ollmhóra a bhí acu lena gcuid fiacha a réiteach.
fiacha
debts
Más fíor na tuairiscí, bhí sé ag iarraidh airgead a shaothrú le fiacha a bhí ar a dheartháir a ghlanadh.
báite i bhfiacha
heavily in debt
Is é fírinne an scéil ná go bhfuil muid báite i bhfiacha.
go bhfuil muid ag ligean dár bhfiacha imeacht ó smacht
that we are letting our debts get out of control
Ach tá fianaise ann go bhfuil muid ag ligean dár bhfiacha imeacht ó smacht.
fiacha troma
heavy debts
Anuas air sin, tá méadú as cuimse tagtha ar líon na ndaoine a bhíonn ag lorg cabhrach ón tSeirbhís um Chomhairle Airgid agus Buiséadaithe (MABS), foras stáit a bunaíodh i 1992 le teacht i gcomhar ar dhaoine a bhfuil fiacha troma orthu.
i bhfiacha
in debt
Tar éis seacht mbliana bhí an t-airgead sin uilig caite agus bhí an coláiste i bhfiacha.
leis na fiacha a fhiosrú
to investigate the debts
Ba léir dúinn gur chaimiléir é an Stiúrthóir Airgeadais, Richard Griffiths, agus nuair a tháinig Vantagepoint Consultancy isteach sa choláiste in 2003 leis na fiacha a fhiosrú, thug muid comhad fianaise dóibh.
gadhair fhiaigh
hunting dogs
Ní cinedhíothú amháin a bhí mar aidhm ag brúideanna míleata Milosevic, na gadhair fhiaigh a scaoileadh amach lena chaoinchead chun drochobair Shátain a chur i gcrích.
i bhfiacha
in debt
B’fhéidir gur cuma leis an lucht eagraithe (agus leis an lucht leanta freisin, b’fhéidir) ach tá a lán de na clubanna i bhfiacha agus i dtrioblóid dá réir.
ag fiach
hunting
Gan duine ná deoraí le feiceáil ach beirt fhear le gránghunnaí agus madraí ag fiach amuigh sa choinleach.
ag fiach amhrán
hunting songs
Sa leabhar seo, áfach, is éard atá againn ná léargas ar fhear óg muiníneach, lán le sprid, lán le ceol, le grá don saol, é i mbun fionachtana in iarthar na tíre ag cuartú saoil a bhí ag sleamhnú uainn, ag iascaireacht fonn a bhí beagnach ar ghrinneall na farraige agus ag fiach amhrán a bhí i bhfolach i bhforaoisí an ama.
i bhfiacha
in debt
Cé go raibh an Bhreatain go mór i bhfiacha ag na Stáit Aontaithe ag an am sin (ón dara Cogadh Domhanda), dhiúltaigh Wilson Arm na Breataine a sheoladh chuig Vítneam agus ní raibh sé ag sodar i ndiaidh LBJ an dóigh a raibh Blair ag sodar i ndiaidh George W.
fáltas fiach
just enough to cover expenses
Deir siad fosta go n-íocann siad a gcion féin chuig an chiste náisiúnta agus go bhfuil fáltas fiach acu ón ioncam a thagann ó ola na Mara Thuaidh.
Ag fiach.
hunting.
báite i bhfiacha.
drowning in debt
Mar shampla, tá muintir na tíre báite i bhfiacha.
ag dul níos doimhne i bhfiacha
going deeper into debt
Le deich mbliana anuas tá daoine ag dul níos doimhne i bhfiacha agus is é sin an laige is mó atá i ngeilleagar na tíre seo.
Gleann na bhFiach
Ravensdale
Sin an fáth go bhfuil líne tráchta ar an A1 ag síneadh siar go dtí Gleann na bhFiach ar a 8.
fiacha móra ar
in serious debt
Tá fiacha móra ar dhaoine agus bhí siad ag caitheamh níos mó airgead ná mar ba chóir dóibh.
fiach poiblí
public debt
”
Ina alt “The Great Depression of the 21st Century,” taispeánann Chossudovsky gurb iad, fiach poiblí gan srian agus lárúchán gan fasach na cumhachta bainc, an toradh a bheidh ar phlean Paulson.
fiacha ollmhóra
massive debts
Ar ndóigh, deir na criticí nach bhfuil an t-airgead ag an rialtas lena leithéid a dhéanamh agus nach dtiocfaidh as seo ach fiacha ollmhóra a mhairfidh ar feadh na scórtha bliain.
i bhfiacha
in debt
Tá siad báite i bhfiacha agus chuaigh siad thar fóir nuair a bhí an borradh eacnamaíochta i mbarr a réime.
níor shaill gan fiacha é
it was at a price
Ach níor shaill gan fiacha é - cead ag mórshiúlta Oráisteacha siúl fríd cheantracha náisiúnaíocha.
bhfiach
debts
Tá géarghá acu siúd a bhfuil buairt na hiomarcaíochta agus na bhfiach mór ag goilleadh orthu le tuiscint agus le deimhniú ón chuid eile againn.
báite i bhfiacha
up to its neck in debt
Agus faoi cheann bliana eile, deireadh 2009, bhí na céadta míle díomhaoin, bhí an tír báite i bhfiacha, agus bhí cuma na n-ochtóidí tagtha ar chúrsaí airgeadais.
i bhfiacha
in debt
Tá roinnt mhaith díobh i bhfiacha is bíonn orthu na fiacha a íoc trí obair mar lucht saothair faoi bhanna, in ainneoin gur cleachtas é seo a cuireadh ar neamhní i 1976.
fiacha
debts
Tá fiacha ollmhóra – príobháideach agus poiblí – ag brú go trom ar an Bhreatain agus tuigtear anois go mbeidh ar an rialtas nua Coimeádach-Liobrálach ciorraithe géara a ghearradh ar an tír.
fiacha ollmhóra
massive debts
Dúrt gur cheapas go raibh sé siúd tar éis teacht go hÉirinn, cosúil leis an CAI mar ionadaí dos na Bainc mhóra, i ndáiríre, agus cheapas go rabhadar ag píonósú an ghnáthlucht oibre, daoine bochta, daoine dífhostaithe, daoine ar pinsean chun fiacha ollmhóra lucht specúiléireachta a íoc.
ní fiacha poiblí
not public debt(s)
Fiacha príobháideacha is ea iad agus ní fiacha poiblí.
báite i bhfiacha
awash in debt
Is leamh an rud é go mairfidh an Teach atá freagrach as an phraiseach agus go gcuirfear deireadh leis an cheann atá beagnach saor ó mhilleán!
Agus an tír báite i bhfiacha, is cóir gach caiteachas stáit a scrúdú, ach nílim ag teacht leis na tráchtairí a chuireann an bhéim ar chostas an tSeanaid mar chruthú gur chóir deireadh a chur leis.
i bhfiacha
in debt
Is é mo chomhairle duit, caith an t-airgead go luath agus ceannaigh talamh, bó/arbhar, ór, carr nó rud ar bith! Cuimhnímis go bhfuil an domhan ar fad i bhfiacha deich n-oiread d'olltáirgeacht an domhain.
an fiach dubh
the raven
“Is mise Rí an Domhain,” a dúirt sé leis an dá ghiorria agus an fiach dubh a bhí mar chuideachta aige ar mhullach an tsléibhe naofa.
fiacha
debts
Anuas air sin, luann David McWilliams cás na nGréagach, a bhfuil brú ag teacht orthu ón Aontas Eorpach agus ón gCiste Airgeadaíochta Idirnáisiúnta roinnt dá sócmhainní féin a dhíol chun a gcuid fiacha a ghlanadh.
fiacha an stáit
state debt
Níl an t-airgead againn fá choinne beartas mór spreagtha (*stimulus*) cionn is go bhfuil droch-chaoi ar chúrsa fioscacha agus go bhfuil fiacha an stáit ag dul ó smacht.
na fiacha s'acu
their debts
Má d'aistrigh an rialtas agus lucht rachmais na fiacha s'acu chuig na daoine ba bhoichte i Meiriceá, bhí sé mar a gcéanna sa Bhreatain.
ina ciseach le fiacha
in a mess from debts
Tuigimid uilig go bhfuil an tír ina ciseach le fiacha ach ní mór cuimhneamh ar thábhacht na hóige agus a mbaineann leis an sonas is an dearfacht sa mhéid a tharlóidh amach anseo.
d’ualach na bhfiach
the debt load
Cúpla lá ina dhiaidh sin thug sé dúshlán cheannairí an Aontais Eorpaigh agus shealbhóirí na mbannaí, agus d’éirigh leis aon ochtú cuid d’aon faoin gcéad a bhaint d’ualach na bhfiach atá ar mhuintir bhocht chráite na tíre seo.
fiacha a íoc
pay (their) debts
Ar bhealach tá sé fíorshimplí: níl sé ar chumas na Gréige a cuid fiacha a íoc.
fiacha
debts
Is mór an méid airgid é sin ar na saolta deireanacha seo agus ba shoiniciúil an chéad réiteach a mhol an Teachta Ó Cuív, ’sé sin go nglanfadh an Stát na fiacha seo mar shocrú aon uaire.
fiacha air
in debt
An té nach bhfuil is nach raibh fiacha air, mo dhála féin, fós féin, baintear tuairim is €200 de gach mí thar mar a bhaintí cúpla bliain ó shin.
fiacha
debts
Le tarrtháil a dhéanamh ar uachaisí fabhtacha airgeadais, tá cinneadh déanta ag Rialtas na Breataine go nglanfadh an pobal ar fad, ní hamháin an earnáil phoiblí - múinteoirí, altraí, oibrithe eile otharlainne - go nglanfadh siad seo fiacha na mbancanna i gcur chuige atá bunaithe ar gheilleagair neamartach, dar liom.
Maitheamh Fiacha
remittal of debts
Maitheamh Fiacha
=========
In Earrach na bliana, 1981, chaill 72 duine a gcuid postanna i monarcha Contek Teo ar an Cheathrú Rua i gConamara.
nead na bhfiach
the raven’s nest(s)
Níl cónaí ná áitreabh ann, ach seanchosáin a chleacht na Breatnaigh ar feadh na gcianta, brácaí lucht siúil, agus nead na bhfiach.
i bhfiacha
into debt
Anuas ar sin, toghadh Fianna Fáil sa bhliain 1977 agus rinne siad léirscrios ar an gheilleagair – ghearr siad cánacha, mhéadaigh siad caiteachas poiblí go mór, agus chuaigh siad go mór i bhfiacha.
fiacha troma
large debts
Bhí fiacha troma ar an gcumann agus ceithre bliana ó shin rinneadh uachtarán an chumainn de agus faoina stiúir, d’éirigh leis an gcumann na fiacha a ghlanadh.
na fiacha a ghlanadh
cleared the debt
Bhí fiacha troma ar an gcumann agus ceithre bliana ó shin rinneadh uachtarán an chumainn de agus faoina stiúir, d’éirigh leis an gcumann na fiacha a ghlanadh.
fiacha ina n-iomláine
entire debts
Cuireann na rialacha sin teorann ar mhéid an easnamh cháinaisnéise atá ceadaithe (3% OTI) chomh maith le teorainn ar an mhéid fiacha ina n-iomláine atá ceadaithe ag tír ar leith (60% OTI).
ghéarchéim fiacha
debt crisis
Aithnítear go bhfuil an neamhaird a rinneadh ar rialacha Maastricht ar na cúiseanna atá leis an ghéarchéim fiacha.
gan a bheith i bhfiacha le héinne
not to be in debt to anyone
Bhí an prionsabal céanna ag m’athair, gan a bheith i bhfiacha le héinne.
ag dul ag fiach
going hunting
Dhein roinnt acu magadh faoi, mar ab fhurasta a dhéanamh: seanduine, raidhfil ina ghlac aige agus é ag dul ag fiach i mbrothall Bhotsuáine.
fiacha
debts
É sin agus rud tábhachtach eile a chuir ar chumas na ndaoine ní ba mhó d’ábhair an tsaoil a cheannach, mar atá, fiacha.
breis fiacha a ghineadh
generate more debt
Tuilleadh Iasachtaí
=======
Sa tarna léacht, *“The Darwinian Economy”*, cháin Ferguson saineolaithe Meiriceánacha cosúil le Paul Krugman a deir gur chóir do rialtais ilghnéitheacha an Iarthair breis fiacha a ghineadh ina gcuid géilleagar d’fhonn fostaíocht a chruthú.
trí fhiacha nua a ghineadh
by generating new debts
Dar le Ferguson, ní féidir fuascailt na faidhbe baincéireachta a dh’fháilt trí fhiacha nua a ghineadh ná trí dhiansmacht a chur ar na bancanna ach an oiread.
fiacha troma á mbagairt ar
serious debt threatening
Bogaimís chun cinn ochtó bliain anois go hÉirinn áit a bhfuil fiacha troma á mbagairt ar bheirt shiúlóirí a ghlac seasamh den chineál céanna.
fiach mór orthu
intense hunting
Bíonn fiach mór orthu de ghrá a gcuid feola.
gach ribe ar a ceann chomh dubh leis an bhfiach
every hair on her head as black as a raven
Tháinig bean a’ tí, bád breá mná, agus gach ribe ar a ceann chomh dubh leis an bhfiach.
na fiacha a mhaitheamh d’Éirinn
to forgive Ireland’s debt
Ach caithfidh tusa na fiacha a mhaitheamh d’Éirinn.
fiacha
debts
Tá luach na dtithe tite le 53 faoin chéad agus líon na dtithe a thógtar tite le 60 faoin chéad ó bhí 2006 ann agus tá fiacha €4 billiúin ag iasachtaithe sa tuaisceart ar NAMA.
i bhfiacha leis an Gearmánaigh
in debt to the Germans
Athruithe ar Thír is ar Thalamh
==========
Tá pobal na hÉireann i bhfiacha leis an Gearmánaigh ar na billiúin Euro; tá comhlachtaí móra na Gearmáine ag ceannach siopaí Shráid Grafton agus tá na Rúisigh, fiú, ag tosú ár gcuid óstán a cheannach (an t-óstán a raibh Tóstal na Gaeilge 2013 san áireamh).
An Fiach Dubh
the raven
”
‘Corvus Corax’ – An Fiach Dubh – is ainm don ghrúpa, rac-cheol a bhfuil blas na meánaoise air, agus is é fear stiúrtha agus amhránaí na buíne a bhí ar an líne agam.
tá m’ainm sa leabhar ag an bhfiach dubh
my name is on the raven’s list (my days are numbered)
Ach tá m’ainm sa leabhar ag an bhfiach dubh go fóill.
ag fiach
hunting
Ba chuimhin liom a dúirt mé, go mba bhreá leis dul amach ag fiach leis an raidhfil.
a bhaineann le fiacha príobháideacha
which pertain to private debt
B’é an Breitheamh Hogan an breitheamh a d’éist leis na cásanna cúirte ba chasta le cúpla bliain anuas, cásanna cosúil le sáinn uafásach Mrs Fleming a bhí cromtha fén MS, agus na cásanna ilghnéitheacha a bhaineann le fiacha príobháideacha agus na bancanna.
fiacha troma
serious debts
Bhí fiacha troma ar an eagraíocht agus na billí úis ag ardú.
fiacha troma
heavy debt
Tá Cinecittà ar cheann de na háiteanna is suntasaí i stair na scannaíochta san Iodáil ach de dheasca easpa airgid agus fiacha troma, tá éiginnteacht ann anois maidir le todchaí an tsuímh stairiúil seo.
atá báite i bhfiacha
who are swamped in debt
Sé bliana ó thit an tóin as an ngeilleagar domhanda, bíonn na gutháin de shíor ag bualadh in oifig bheag i mBaile Blainséir agus fágtar faoi naonúr treoir a thabhairt maidir leis na roghanna atá ar fáil do dhaoine atá báite i bhfiacha.
lena bhfiacha pearsanta
with their personal debts
Tá 53 oifig ag an tseirbhís ina dtugann comhairleoirí treoir do dhaoine maidir le buiséadú agus conas dul i ngleic lena bhfiacha pearsanta.
idir fhiacha fóntais
including utility debts
Ach nuair a dhéantar cíoradh ar fhiacha pearsanta na gcliant, is minic go n-aimsítear fadhb i bhfad níos casta le hiasachtaí agus fiacha a bhaineann le soláthróirí éagsúla idir fhiacha fóntais, fhiacha ó chártaí creidmheasa, iasachtóirí airgid, fhiacha imeartha agus mhorgáistí.
fhiacha imeartha
gambling debts
Ach nuair a dhéantar cíoradh ar fhiacha pearsanta na gcliant, is minic go n-aimsítear fadhb i bhfad níos casta le hiasachtaí agus fiacha a bhaineann le soláthróirí éagsúla idir fhiacha fóntais, fhiacha ó chártaí creidmheasa, iasachtóirí airgid, fhiacha imeartha agus mhorgáistí.
ghéarchéim na bhfiacha pearsanta
the personal debt crises
Is Tábhachtaí Ceist an Ocrais ná Aon Ní
===============
Tugann na staidrimh léiriú níos doimhne ar ghéarchéim na bhfiacha pearsanta agus ar acmhainní an teaghlaigh.
fiacha an dráma féin do
the play’s own homage to
Is iomaí gné sa dráma seo a dhéanann nasc daingean idir na haisteoirí agus an lucht féachana: fiacha an dráma féin do thraidisiún scéalaíochta a ritheann ó William Carleton go Séamus Ó Duilearga, an bhéim ghrámhar a chuirtear ar chairdeas leochaileach na bhfear, mar aon le greann tobann na tuaithe.
fiacha troma ar an gcúige
heavy burden of debt on the province
Tá geilleagar Québec ag streacailt léi faoi láthair chomh maith, le fiacha troma ar an gcúige agus dífhostaíocht go forleathan, go háirithe i measc na n-óg.
dul i bhfiacha
to go into debt
Tuigim freisin go mbíonn daoine sásta dul i bhfiacha d’fhonn a bheith i láthair ag comórtas Chorn an Domhain.
a cuid de na fiacha náisiúnta a ghlacadh
to accept their share of the national debt
Níl sé soiléir cén todhchaí a bheadh ag Albain neamhspleách – an mbeadh ar Albain a cuid de na fiacha náisiúnta a ghlacadh, cuirim i gcás? Séanann na daoine gur fiú go mór ola na Mara Thuaidh.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
