"I ndáiríre, bíonn siad fiáin nuair a thagann siad isteach sa scoil.

Saol sóisialta ======= Más duine tú a dtaitníonn saol sóisialta fiáin agus spleodrach leis, seachain Stromboli mar nach bhfuil áit ar bith le dul san oíche.

Tearmann d'éin fhiáine atá ann, ar imeall Loch Cuan.

Bail ó Dhia orthu! Tháinig mise anseo thart fá cheithre bliana ó shin ón Ollainn le mo pháirtí Ingrid agus chaitheamar an chéad dá bhliain ag cur eolais ar an tír álainn fhiáin seo.

Tá cartúin pholaitiúla curtha i gcló a thaispeánann "Father O'Malley", é á nochtadh féin dá phobal, é ar crith agus cuma fhiáin ina chuid súl, agus ceann eile a thaispeánann sagart sa tóir ar chléirigh altóra, díreach mar a bheadh fostóir drúisiúil ag rith i ndiaidh a rúnaí dhathúil.

Ní chreidfeá chomh bríomhar is a bhí siad, agus iad ag seinm ceoil agus ag rá amhrán go fiáin flúirseach.

Bhí breis oibre orm nuair a bhíos ag déanamh na diagachta agus an staidéar eile san am céanna, agus bhíos fiáin chun caide an uair sin.

I measc na saothar bhí radharcanna éagsúla den Earagail, an timpeallacht áitiúil agus a háilleacht fhiáin, chomh maith le roinnt portráidí agus stáidéir neamhbheo.

Tá sé suite i gceantar measartha fiáin iargúlta ar an taobh dheas de Loch Meilbhe, in aice leis an teorainn le Contae Fhear Manach.

Bomaite eile, tá trup cósúil le hainmhithe fiáine ag dul ar mire thart fá dtaobh díot agus nuair a amharcann tú thart tugann tú faoi deara gur fear ag díol uisce atá ann.

Ansin shiúil muid suas ar dhroim creagach, agus bhí radharc iontach ann trasna páirceanna geala glasa agus fána leo go dtí an fharraige, iad lán de bhláthanna fiáine.

Áilleacht nádúrtha ======= Thaitin an tírdhreach leis na hIodálaigh seo: an t-aigéan, na haillte, an cósta fiáin agus garbh.

Tá sé dochreidte gur chuir tú ceist orm faoi sin! Sílim go bhféadfainn dul agus an trá fhada Outermost a shiúl: na riasca, na dumhcha, na maidhmeanna fiáine toinne - reilig mórán long - na míolta móra caite i dtír uaireanta, an tsnámhraic agus an muirchur, reilig ag ceann amháin di ina bhfuil coirp gaolta agus cairde curtha, agus na tithe solais aonair atá mílte óna chéile ar dhroim an Outermost.

Breathnaíonn thart mar a bheadh ainmhí fiáin ann.

Tá crainn, caonach agus bláthanna fiáine ar na bruacha.

In ionad margaí ildaite leabhar (idir shean agus nua) agus bia (ó *sushi go burritos*) dheireadh na seachtaine, agus féastaí fiáine na hoíche, níl le feiceáil ach cúpla duine ag brostú leo trí na cearnóga.

"Bíonn daoine ag dul fiáin gan smacht i ndiaidh oíche ar an ól, ach i ndiaidh oíche ar thobac bíonn siad socair go fóill.

Bhí gruaig fhiáin dhubh air agus dhá phluc mhóra dhearga.

bunúsmost cé a bheadh ina dhiaidh ormwho would blame me faraoralas leaspáindancing, coloured lights before eyes ag gliosarnachglistening dhá liathróid mearcairtwo balls of mercury le míshuaimhneasuneasily clóscríobhántypewriter úsáid inteachtsome use i sruthannain torrents (of words) ainmhí fiáinwild animal teorainneacha mo chuid leathanachthe borders of my pages aibhneacha mo chuid dúighthe rivers of my ink déistinnausea samhnasdisgust ag tarraingt na léine allasaípulling the sweaty shirt buarthaworried scalltawretched, puny sa bhúireachin the roaring ag preabarnaílthrobbing aicíd ghallda inteachtsome foreign disease folcadh mór fadaa very long bath tintreacha ifrinnthe sparks of hell i dtólamhalways galar na dúiseachtathe disease of wakefulness bándeargpink níor chuir duine ar bith chugam ná uaimnobody bothered me seileogaspits mo mhacasamhailsethe likes of me doilighdifficult mo phlucmy cheek nimhneachsore conáiltefreezing ailleog cheoilburst of song i mo chuid samhlaíochtain my imagination creathashivers trupnoise gnúisface farraige fhíochmharferocious sea go fuarbhruitelistlessly ealaíswans faitíos millteanacha great fear tráidiretray

Anois, tá cait fhiáine ann, ach níl siad mór go leor le tabhairt faoi fhia.

Baineann iascairí úsáid as an phort go fóill, ach seachas sin, is áit fhiáin agus ghalánta é.

Bhí saoirse áirithe ag baint leis freisin mar nach raibh tuismitheoirí ansin ag faire ort agus, dá bhrí sin, b'fhéidir go raibh muid buille beag fiáin ag na ranganna.

Bhí Tadhg amuigh ag croitheadh a thóna leis an cheol fhiáin a bhí ag dul chomh hard sin gur mheas Deirdre go raibh croí breise ag bualadh ina hucht.

Gluais • Glossary slatairea slip ar dhath na mealahoney-coloured lasairflame tochtdeep emotion ó shaol na mbeofrom the world of the living deorantachtaloofness colgrage caidéisinquisitiveness ar a buaicat its highest point go lomghéagachwith bare limbs reoitefrozen leáitemelted carnthaheaped gágacracks saothar na seanbhaiclethe work of the old crowd cleiteánpainter's brush cuideachtúilsociable leafa gáirefaint smile brí fhiáin na beathathe wild meaning of life amhrasachsuspicious ag bá na dtuamaídrowning the tombs go híoróntaironically go neamhshaoltaethereally í a fháscadhto squeeze her tathagsubstance go duasmántagloomily ní háil léi iad a dhíolshe doesn't want to sell them an dúluachairmidwinter cor tolgachstrong turning movement Fastaím!Nonsense! an chreachthe booty bruth féasóigea fluff of beard sméid sí isteach éshe beckoned him in súimínsip coscairtthaw i ngátarin distress ar foluainfluttering i mbreo samhratain a summer-like glow ciumhaisedge ina sheilbhin his possession agus shín uaidh a lámh á lorgand he extended his hand looking for it rian a choshis footprints

Bhí radhairc aoibhne mórthimpeall na háite: an fharraige fhiáin ar thaobh amháin agus cnoic ghlasa ar an taobh eile.

Bhí radhairc aoibhne mórthimpeall na háite: an fharraige fhiáin ar thaobh amháin agus cnoic ghlasa ar an taobh eile.

Cé nach raibh sé riamh ar an chnoc, is iomaí scéal scéiniúil a chuala sé ó oifigigh an NRA faoi na beanna contúirteacha, na hainmhithe allta agus an daoscarshlua dúchasach fiáin, fiata, fraochta.

Tá bóthar amháin chuig Ulapul, a thagann ó Inbhir Nis trí shléibhte fiáine seasca, ansin ritheann sé le fána go dtí Loch Bhraoin, atá fada leathan.

“Ach caidé faoin PSNI? Cén fáth gur thug sibh faoi bhur seanchairde chomh fraochta fiata fiáin i mbliana, a Shúoráiste?” “B’éigean dúinn é a dhéanamh,” a mhínigh Súoráiste.

* Gluais • Glossary fríd ghloine dhorchathrough a dark glass smúidmist, murkiness bréagachfalse is annamhit is seldom mionrudaíminor things doiléirvague i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields sin an tuigethat's why ag stánadh amachstaring out léanalawn ag croitheadh a gcinnshaking their heads íomhánnaimages iontassurprise machnamh ceartproper thinking scáileánscreen ag preabadhjumping bladhaire coinnlea candle flame eachtraíevents chan éthat's not it dá thairbhe sinbecause of that rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things ar bharr na mbeannon the cliff tops an lá fá dheireadhthe other day ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour substaintsubstance dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs taoidetide fiúntasworth gníomhact nó a mhalairtor the opposite blaiseadhtaste gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey fuaimeanna fánachaoccasional noises díoscadhcreaking coiscéimeanna folmhaempty footsteps stánadh fadaa long stare craos na tineadhthe roaring fire dromchlasurface cha dtig liomI can't cha dtig liom í á threorúI can't guide it déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning le rachtanna fiáinein wild fits seileogaspits sáthadh scinethe stabbing of a knife aonarachsolitary staidéarthalevel-headed teas an phaisinthe heat of passion breithbirth a cheiltto hide anáilbreath is annamhit is seldom fiúntachworthwhile dathanna seachantachaelusive colours goitsecome on, come here neadrachanests seanbhallógaíold ruins deifrehurry cha raibh faill aigehe hadn't the time contráiltewrong go brách síoraíever ag déanamh iontaiswondering i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing stócach ógyouth bodhardeaf pian a fhuilstinto suffer pain mo bheomy life lena dhornwith his fist le mé féin a chosaintto protect myself ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way cinneadhdecision cinntídecisions go fadálachslowly chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate cuideachtúilhelpful athrú séasúrthe change of seasons de ghlanmheabhairoff by heart gialljaw gobachprotruding gruaig fhionnblond hair dóighiúlachtbeauty tarraingteachattractive rud inteachtsomething buaireamhsorrow ag bruidearnaighthrobbing coimhthíochstrange idir barra na gcrannbetween the tops of the trees ag iarraidh mairstin airtrying to live on it nimhneachsore bhlais mé an phianI tasted the pain tchíthear domhit seems to me go dianstrictly samhailimage mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different daonnachtaíhumanist an cine daonnathe human race bréanfoul an bréantas a cheiltto hide the foulness cumhráin bhréigefalse perfumes lofarotten gnásanna sóisialtasocial customs béasamanners seanseiteannaold sets ag foscladhopening ag scamhadhpealing creatlachframe-work creidbheáilto believe scigdhráma an tsaoilthe farce of life de réir mar atáthar ag dréimas is expected táirgíproducts caiteoir eiseamláireachexemplary spender lúcháireachjoyous teorainneacha luaisspeed limits ag cailleadh foighdelosing patience sceadamánthroat mo bhrú folamy blood pressure sciathánarm go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could comhairleadvice díomádisappointment sólassolace lagmheasarthachtrather small amount ag tochailtdigging

D’ionsaigh an slua fiáin seo, ina raibh suas le 5,000 duine ar fad, aon duine a chuir olc orthu, ina measc mná agus déagóirí nach raibh in ann iad féin a chosaint, póilíní a tháinig i gcabhair orthu agus oifigigh otharchairr a bhí ag cuidiú le daoine a bhí gonta.

Agus níor tháinig mé ar shlua chomh fiáin sin riamh.

Slógaí a bhí teasaí go maith nuair a thugadh “Broy Harriers” Fhianna Fáil agus “Léinte Gorma” Chumann na nGaedhal fána chéile le bataí, doirne agus liúireach fhiáin troda! Insealbhaíodh Dúbhglas de hÍde, a raibh glactha leis mar iarrthóir aontaithe idir na páirtithe uilig, mar chéad Uachtarán na hÉireann.

Shiúil mé síos an staighre go mall agus go ciúin, mo chroí ag bualadh go fiáin i mo chliabhrach, na deora réidh le sileadh.

Bhí sé cosúil le bheith ag breathnú ar chlár de chuid David Attenborough! Is páirc thar cionn é Etosha – tá áiseanna maithe inti ach tá sí fiáin go leor mar sin féin, agus tá sé dochreidte an méid ainmhithe atá ansin.

I measc na rudaí eile a chonaiceamar ar an turas, bhí Fish River Canyon, an dara cainneon is mó ar domhan agus na capaill fhiáine atá le fáil sa ghaineamhlach.

Tá seisean níos fiáine ná Hiroshie – screadaíl agus torann! An-chraic! Ag deireadh na hoíche, tá aon duine dhéag againn ar an stáitse.

Cé go bhfuil a leithéid in Éirinn anois – Slí Chill Mhantáin, mar shampla – tá sléibhte na tíre fós fiáin; níl siad chomh heagraithe is atá siad sa chuid eile den Eoraip agus sin cuid den tarraingt, mar a mhínigh grúpa ban Iodálach dom nuair a rinne siad an cúrsa siúl sléibhe i nGleann Cholm Cille (cf.

D’athraigh baill an bhanna ó fhir óga fhuinniúla fhiáine, go fir thuirseacha thraochta, bréan den ghnó agus den cheol.

Bhí an tigh lán ach thuig gach éinne go raibh an tigh folamh – folús amh mar a bheadh duine éigin tar éis cuid de screamh an domhain a stracadh i mbabhta fiáin feirge.

Is féidir le haon duine dul ag marcaíocht idir uair an chloig agus sé huaire an chloig, agus radharc ar leith a fháil ar an tírdhreach agus ar na hainmhithe fiáine.

An amhlaidh go raibh an ceart ag na Sasanaigh tar éis an tsaoil? An é go mbíodh na Gaeil fiáin agus neamhshibhialta? Go mbídís i gcónaí ag troid lena chéile agus nach mbíodh smacht acu orthu féin? Níl ann ach ceist.

Bhí na cailíní ag damhsa go corpchuara chun tosaigh, bhí na buachaillí ina seasamh go craos-súileach sna heití, bhí an ceol dainséarach, fiáin agus bhí an oíche lán le hallas gáirsiúil, brothallach lár an tsamhraidh.

Ar bharr an South Sutor, feiceann tú go bhfuil foirgnimh thréigthe mhíleata ar fud na haille, agus taobh thiar de sconsa, tá collaigh fhiáine le feiceáil! Tá tuilleadh eolais i dtaobh Hugh Miller le fáil sa leabhar The Legend of Hugh Miller, a scríobh Martin Gostwick agus a d'fhoilsigh Cromarty Courthouse i 1993.

Mhair siad, ar éigean, ar mhuca fiáine a sheilg siad sna coillte agus bhí siad ag brath chomh maith ar na bradáin ar rug siad orthu san abhainn lena líonta.

Téim ann chun sult a bhaint as an dúlra, go mór mór na bláthanna fiáine a thagann faoi bhláth ar na cnoic.

Easpa síoltaAch cé gur mhian le a lán feirmeoirí talamh a chur ar leataobh leis na bláthanna fiáine seo a chur agus a chaomhnú, tá easpa síolta ar fáil le hé a dhéanamh.

D'inis sí dom go bhfeileann drochthalamh do bhláthanna fiáine, agus tá na gairdíní i NWC déanta as brice brúite, aolchloch, seanéadaí agus dlúthdhioscaí brúite, fiú.

In Éirinn, tá áilleacht na mbláthanna fiáine le feiceáil fós in áiteanna mar Ghleann Cholm Cille i gContae Dhún na nGall.

eagrán *Beo!* mhí Mheán Fómhair, 2003), bhain siad an-sult as an cheantar fiáin, álainn seo.

Bhí grianghraf den triúr againn a raibh cuma ‘wanted poster’ as iarthar fiáin Mheiriceá air.

Tá píosa fada fiáin ceoil ag an mbanna dar theideal, Luna Park.

Shúamar áilleacht na láithreach isteach, gona sléibhte, crainnte, bláthana fiáine agus dathanna spleodracha an tsamhraidh.

Meallann an féarach úr méith ainmhithe fiáine as an bhfásach freisin agus tá camaill go leor le feiceáil sna grinnill agus cois locha i láthair na huaire.

Táim i mo shuí i gcistin duine eile, i gcontae duine eile ag breathnú amach ar thírdhreach a bhíos uaireanta fliuch, uaireanta fiáin, uaireanta geal, uaireanta glas ach i gcónaí neamhaithnid.

B'é seo an Bono is fearr – an file fiáin a lean a chroí agus a d'imigh le sruth.

Coinníonn sé istigh na cáblaí agus na cuaillí fóin ina chuid tírdhreachanna agus is mar sin a dhéantar nasc leis an saol loighciúil agus leis an dúlra fiáin.

Maith dhom an bladhmann fiáin sin – fillim anois ar an scannán.

Tá sé cumhachtach go leor le hainmhithe móra leithéidí an bhuabhaill uisce fhiáin agus na bó baile a mharú.

Tháinig mé chuig an áit fhiáin álainn seo chun an Ghaeilge a mhúineadh in Ollscoil Brest, ach fágfaidh mé an scéal sin do lá eile.

Ina luí ar a bhéal agus a shrón a chuir an péintéir an radharc ar chanbhás – an anacair agus an chascairt, an brú agus an t-uafás fiáin allta a bhi ag aibhriú os comhair a shúl.

Athchóiriú Ionraic ========= Cruthaítear íomhá fiáin, míréireach agus cailín *streetwise* leis an gcarachtar Eliza ag tús an dráma.

Go príomha, caithfear a fhiafraí an féidir aon ní a choinneáil faoi choim in aois seo an idirlín? Óir is fearann fiáin, aindleathach é an an cibearspás nach n-aithníonn aon teorainn fhísiúil, chluaise ná scríofa.

Rinne mé iarracht a thuiscint céard a tharla, ach tá sé deacair nuair atá tú ag luascadh fiáin in ámóg agus cuimhnigh chomh maith go raibh thart ar sheisear againn ag luascadh inár n-ámóga, cosúil leis na liathróidí beaga a fheictear in oifigí, agus sinn ag bualadh in aghaidh a chéile.

Thaitin an raftadh go mór linn beirt, go háirithe toisc nár thit muid thar bord ar an mbealach síos an abhainn ar luas fiáin.

Bristear an fear bocht ag cumhachtaí atá níos treise ná é – marbhántacht, mire fiáin agus dúlagar míthrócaireach Justine.

Tá cáin tí i mbeagnach gach stát sna Stáit Aontaithe, áit a mbíonn luach na dtithe ag borradh is ag titim go fiáin.

Imeacht ó Phost ======= **CF: Caithfidh go raibh dúil mhór aige san aisteoireacht ón chéad lá, an raibh?** PNC: Á, bhí sé fiáin agus sa deireadh, bhí Áine óg, is dóigh liom, bhí obráid croí aige, *murmur*, ach níor chuir sé isteach air in aon chor… Bhí sé ag obair sa *Bonding Company*, ach bhí *The Full Shilling* (dráma le Lee Dunne, Joe McPartland sa phríomhpháirt) ar siúl i 1971.

Fad is a bhíonn an cóála ar an talamh bíonn sé i mbaol má bhíonn madraí baile nó fiáine ann, nó má bhíonn air bóthar a thrasnú.

Síobadh Fiáin ===== Thit dorchadas na hoíche ag a ceathar, agus b'shin an t-am a thugamar faoi deara nach raibh gach rud ina cheart: bhí soilse agus gléasanna aibhléise an tí ag faiteadh an t-am ar fad.

‘The Three Burials of Melquiades Estrada’ le Tommy Lee Jones (An Fhrainc/Meiriceá 2005) Optimum OPTD356 ========== Más ansa leat scéal comhaimsireach faoin Iarthar Fiáin, gnás atá in isle brí le scór blianta anuas, ardóidh an ceann seo an croí ionat.

Beithíoch Fiáin na nAlt Lom.

Sin Séamus bocht Heaney ag éisteacht go fadfhulangach le Lou Reed atá ag geabadh gan scíth faoi Taobh Fiáin den saol atá le teacht – nó an saol in bhfuil muid anois, a Mhaggie.

Bí geall go mbeidh nuachtáin na hÉireann lán le haltanna fadálacha agus muid ag druidim i dtreo 2016 faoin aisling atá imithe ar strae agus le heagarfhocail a bheas ag maíomh go mbeadh náire shaolta ar na géanna fiáine dá bpillfidís ar a dtír dhúchais sna saolta deireanacha seo.

Bhí a chroí istigh sna capaill fhiáine agus baineann an dán is clúití leis, ‘*The Man from Snowy River*’ le hiarracht rathúil corraitheach na capaill a thiomsú sna hAlpa in oirdheisceart na hAstráile.

Déanann na húrscéalta seo cur síos ar ghníomhaíochtaí eachtraíochta gaiscíochta na staile fiáine, Thowra, sa dúiche chéanna ina bhfuil dán Paterson lonnaithe.

Ní maith liom rudaí nua, saorga, in áiteanna fiáine, áille, de ghnáth, ach tá cuma shnasta ar an leacht tuisceaneach seo, atá déanta de chloich áitiúil.

Spreagann an nós seo bláthanna fiáine, beacha, féileacáin agus éin mar an traonach.

Is maith an rud é, mar sin, go bhfuil sárobair curtha i gcrích ag eagraíochtaí speisialta sa Bhreatain le bláthanna fiáine atá faoi bhrú a chaomhnú.

Tá an Rialtas i ndiaidh forbairt turasóireachta a sheachaint nuair a bheartaigh siad Slí an Atlantaigh Fhiáin, dar le Tony Birtill.