Bhain mé an-taitneamh as an tseancháipéis de bhreis agus 1,000 leathanach a léamh agus mionscrúdú a dhéanamh ar na léarscáileanna cuimsitheacha a thaispeáin meath na Gaeilge ón mbliain 1911 go dtí an bhliain 1925 nuair a dhein na Gardaí Síochána áireamh speisialta le comparáid a dhéanamh le daonáireamh na bliana 1911.

Tugtar cosaint dlí do na mná agus is gá dóibh scrúdú leighis a fháil ar bhonn rialta.

Ach níl aon mhaith iontu sin mura bhfuil na gasúir ábalta an t-eolas sin ar fad a úsáid taobh istigh dá n-intinn, mura bhfuil a fhios acu cén chaoi le scagadh a dhéanamh ar an eolas sin agus úsáid a bhaint as leis an sprioc atá agat a bhaint amach.

Tá siadsan i gcruachás anois chomh maith, agus grinniniúchadh á dhéanamh ag Binse Fiosraithe Morris ar a n-iompar.

scrúdú iarbháis ======= Ba chúis mhór bróin eile don teaghlach nuair a fuair siad amach ó na póilíní nach mbeadh siad ábalta corp Brenda a fháil nó sochraid a eagrú ar feadh 25 lá ar a laghad, mar go mbeadh scrúdú iarbháis ann.

Ina measc bhí an Dochtúir Edel Bhreathnach a d'oibrigh ar an Discovery Programme, a bhí urraithe ag an Rialtas le hinúchadh a dhéanamh ar Theamhair; an tOllamh Tomás Ó Cathasaigh, Harvard; an tOllamh J.

Chruthaigh srúdú fóiréinseach go raibh an ceart acu.

” Téama coiteann ======= Ach cibé ábhar a bhíonn á phlé aige, is é an téama coiteann ná smior an Éireannachais, ábhar a ndéantar iniúchadh air i gcláracha faisnéise ar nós *The Irish Condition*, *Na Gaeil Phrotastúnaigh *agus *The Irish Experience*.

Chun an saothar seo a chruthú, chaith Bowler dhá bhliain ag cur aithne ar na príosúnaigh; rinne sé iniúchadh géar ar a ngnáthaimh laethúla agus ghlac sé páirt iontu é féin.

* Cultúr ólacháin ======= Ní fúmsa atá sé scagadh a dhéanamh ar an fhianaise a chualathas le mí anuas nó buille faoi thuairim a thabhairt faoin mhéid a tharla ar an oíche chinniúnach úd ar maraíodh an trádálaí beithíoch, Richie Barron.

* Cultúr ólacháin ======= Ní fúmsa atá sé scagadh a dhéanamh ar an fhianaise a chualathas le mí anuas nó buille faoi thuairim a thabhairt faoin mhéid a tharla ar an oíche chinniúnach úd ar maraíodh an trádálaí beithíoch, Richie Barron.

Má dhéanann muid anailís ghrinn ar na láidreachtaí agus ar na laigí atá againn, tiocfaidh muid ar chúpla conclúid.

Cuireadh tairne eile i gcónra Phádraig Uí Fhloinn, an tIaraire Trádála, Tráchtála agus Turasóireachta, nuair a rinneadh iniúchadh ar na socruithe a rinneadh leis an chomhlacht National Toll Roads (NTR), atá i gceannas ar dholadhroichead an M50.

Foilsíodh an fhianaise i sraith altanna sa pháipéar náisiúnach ó thuaidh, *The Irish News*, í bailithe ag Stephen McCaffery, ach ba iad an Pat Finucane Centre agus an Justice for the Forgotten Group a tháinig ar an eolas i gcéaduair i ndiaidh dianscagadh a dhéanamh ar cháipéisí sa Public Records Office i Londain.

D'fhéach sé ar an dá chlúdach agus i ndiaidh dó mionscrúdú a dhéanamh orthu chuir sé iallach orainn pictiúr beag a bhí ar an dá chlúdach a thógáil amach.

Nuair a amharcann tú air ar dtús, is é an donn an príomhdhath a fheicfidh, ach má dhéanann tú mionscrúdú ar an phictiúr chífidh tú nach donn amháin atá ann ach dathanna éagsúla, iad curtha le chéile le tuiscint mhín.

Liosta le háireamh is ea na mí-úsáidí a déanadh ar chaiteachas na heagraíochta de réir iniúchadh a rinne an Seanadóir Shane Ross don Sunday Independent agus suim airgid de €643,000 luaite le turais thar sáile don Phríomhfheidhmeanach agus dá bhean chéile, do fheidhmeanaigh shinsireacha eile ón chomhlacht agus dá gcuid aíonna thar tréimhse ceithre bliana.

Mar sin, is cóir athbhreathnú a dhéanamh ar an chóras toghchánaíochta.

Ná hiarr orm aon dualgas eile a thógáil orm féin an lá sin, mar beidh mé gafa le figiúirí a mheas, a scagadh is a chíoradh.

Rinne Susperregui, a mhúineann Cumarsáid in Ollscoil Thír na mBascach agus an ghrianghrafadóireacht mar shaincheird aige, mionscrúdú ar an phictiúr agus maíonn sé nach bhfuil tírdhreach an phictiúir ag teacht le tírdhreach Cero Muriano.

Íoctar a leithéid ar scrúdú i ngaráiste, gan aon bhall den charr a chóiriú ar chor ar bith chor ar bith! Coinnigh an t-airgead sin in do phóca.

Tá do charr in innimh dul faoin athscrúdú anois.

An Chríonnacht ======= Ní thiocfadh le duine fásta obair an lae a dhéanamh nó páirt a ghlacadh sa tsochaí murach an cumas atá ann scagadh a dhéanamh ar an lear mór eachtraí agus seachrán atá ina thimpeall.

5% dá foireann riaracháin, cé go ndeachaigh siad tríd an chóras scolaíochta a bhfuil siad féin i bhfeighil air! Mar fhreagra ar Thuarascáil an Choimisinéara, d’eisigh Aire Airgeadais an ama, Brian Cowen, ráiteas ar an 29 Márta, 2006 ag geallúint go ndéanfaí athbhreithniu ar an cheist: “Chun tús a chur leis an phróiseas, tá mé tar éis a iarraidh ar mo Roinn, mar ghnó práinne, dul i dteagmháil le Ranna agus Oifigí eile chun a fháil amach cén gnás atá in úsáid acu agus chun a iarraidh orthu ar chóir é sin a athrú.

Tá an scagadh á dhéanamh agam, ar cé mar a líonfar na suíocháin sa 43 Dáilcheantar, á fhoilsiú ar Gaelscéal sna seachtainí idir sinn agus an toghchán.

Ó thaobh chúrsaí sabháilteachta de, ghnóthaigh an T250 cúig réalta sa Euro Ncap – eagras atá i mbun scrúduithe sabháilteachta san Eoraip agus a chuireann in iúl don chustaiméir cé chomh slán agus atá na gluaisteáin ar fad atá ar fáil ar an Mór-Roinn.

Ó thaobh chúrsaí sabháilteachta de, d’éirigh go maith leis an 159 i scrúduithe NCAP agus ghnóthaigh sí 5 réalta ar na meáin.

Mionscagadh fíorphearsanta ar riocht na nGiúdach is ea é.

B’é ceann de na geallúintí a rinne Fine Gael agus an Lucht Oibre sa bhfeachtas ná go bhfaighfí réidh le Gaeilge éigeantach sna scrúduithe stáit agus sa státseirbhís.

Ó tharla gur scrudú inmheánach de chuid na nGardaí atá ar bun, ní gnáthchleachtas é tuarascálacha den chineál sin a fhoilsiú.

Níor fheil an féinscrúdú do Margaret óg, agus ba bheag a spéis, de réir dealraimh, i smaointí teibí fealsúnachta taobh amuigh dá páirtí caomhach muirneach.

com/tracks/143329723&auto_play=false&hide_related=falseauto_play=false&show_artwork=false"></iframe> Foilsíodh iniúchadh náisiúnta 1996 a rinneadh ar Bhunreacht na hÉireann.

Sa chaibidil seo ón leabhar déantar cíoradh ar na meáin úra agus na dúshláin a gcaithfidh na meáin Ghaeilge aghaidh a thabhairt orthu.

Amharcann Breandán Delap ar an chinneadh deireadh a chur leis an Ghaeilge mar ábhar scrúdaithe i Sasana.