mar ar ciapadh go dona iad
where they were tormented, harrassed
Níor ligeadh isteach sa tír seo iad cé gur bheag nár bádh iad, idir fhir, mhná agus pháistí, agus cé gur thréig siad tír
mar ar ciapadh go dona iad.
is dona an chuimhne atá agam
I have a bad memory
Deir mé é seo chuile bhliain ach
is dona an chuimhne atá agam.
gortaíodh go dona é
he was seriously injured
Buaileadh sa bhrollach é agus
gortaíodh go dona é.
chomh dona céanna
every bit as bad
Bhí siad scriosta agus gan chodladh i rith na Nollag agus gach seans go mbeidh cúrsaí
chomh dona céanna go ceann cúpla mí go fóill.
gortaithe go dona
badly injured
Ní raibh ach £13 ina sparán, mar aon le rudaí beaga pearsanta, agus shíl sí ag an am nach raibh sí
gortaithe go dona.
bhí cúrsaí chomh dona sin
things were so bad
*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned
lámhachshooting
rachtoutburst
acraí tíhousehold utensils
as go brách leooff they went
léiriúproduction
cheanncheathrúheadquarters
coistí cosanta áitiúlalocal defence committees
dírbheathaisnéisautobiography
gan strówithout difficulty
i dtaiscesaved
do lá na coise tinnefor a rainy day
bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad
dá mba gháif it was necessary
leithleachasselfishness
scoilt aduainstrange split
chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire
easpa suimelack of interest
tragóidítragedies
Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society
baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin
tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face
géarchéimcrisis
chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action
saothar in aiscewaste of time
déistindisgust
ag cáineadhcriticising
ciúnaithe go mórgreatly quietened
línte síochánapeace lines
ruathair laethúladaily raids
polarúpolarization
girseacha ógayoung girls
nóibhéinenovena
cailín aonaira lone girl
ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle
le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help
an cúigear a ruaigeadhto drive the five off
riochtstate
a cuid néarógher nerves
clocharconvent
ar an Iúrin Newry
tachrántoddler
eachtraincident
círéibriot
faoi lán seoilin full swing
ag glioscarnachglistening
bréan le boladh gáissmelling bad from gas
comhracfight
otharcharrambulance
formhór an bhealaighmost of the way
ag dul ar foscadhsheltering
ag sciorradhsliding
ag lámhacáncrawling
fras lámhaighvolley
babhlaíbowls
a gciarsúirtheir hankies
leachtliquid
cosaintprotection
bodhardeaf
bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling
ba ghnách leishe used to
d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home
stad an bhusthe bus stop
thuirling séhe disembarked
neamhurchóideachinnocent
bábántainnocent
ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him
trup na mbrógthe sound of the shoes
neamhchoireachinnocent
níor shamhlaighhe didn't imagine
an t-uafásthe horror
anfaterror
cortwist
dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head
scáilshadow
scoilteadh a bhlaoschis skull was split open
scréachascreams
na hionsaitheoiríthe attackers
níos truacántamore plaintive
go prasquickly
ag maothú an chairpéidmoistening the carpet
Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died
go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky
ar mire le feargmad with rage
beaginmhehelplessness
cé a bhí ciontachwho was responsible
níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged
ciontach i ndúnmharúguilty of murder
go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack
ag maíomhstating
seanphionós na fuipethe old whip punishment
i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault
peann a chur le párto put pen to paper
aiféalaregret
gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment
ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in
a chaith go dona lena thionóntaí
who treated his tenants badly
Ba thiarna brúidiúil é
a chaith go dona lena thionóntaí.
buailte go dona ag an ngorta
badly affected by famine
Beidh an Bhanglaidéis faoi uisce ar fad, nach mór, agus na milliúin teifeach ag brú isteach san Ind agus sa tSín, dhá thír mhóra a bheas
buailte go dona ag an ngorta.
gortaíodh cara leis go dona
a friend of his was seriously injured
Mar atá a fhios ag an tsaol mhór anois, maraíodh Bert McCartney (33) (agus
gortaíodh cara leis go dona) ar an 30 Eanáir i ndiaidh scliúchais a tharla idir é féin agus baill de chuid an IRA i dteach tábhairne i lár Bhéal Feirste.
Caitheadh go dona leis an bhfear bocht ón taobhlíne
the poor man was badly treated from the sidelines
Caitheadh go dona leis an bhfear bocht ón taobhlíne agus lucht tacaíochta Átha Cliath a bhí i gceist!
Is daoine ar leith iad na bainisteoirí i gcúrsaí spóirt.
a loic go dona air
who let him down badly
Crá, briseadh croí – bean
a loic go dona air – ba chúis lena fhearg agus lena dhuairceas an oíche úd.
a loic go dona air
who let him down badly
Crá, briseadh croí – bean
a loic go dona air – ba chúis lena fhearg agus lena dhuairceas an oíche úd.
gortaithe go dona
badly hurt
Ba chuaranfa de chatagóir a cúig é, an cineál is measa, agus is é an t-ábhar iontais is mó nár maraíodh aon duine is nach raibh aon duine
gortaithe go dona.
gortaithe go dona
badly hurt
Ba chuaranfa de chatagóir a cúig é, an cineál is measa, agus is é an t-ábhar iontais is mó nár maraíodh aon duine is nach raibh aon duine
gortaithe go dona.
áit ar ghortaigh sé a rúitín go dona,
where he hurt his ankle badly,
Bhog Seán go St Albans ansin,
áit ar ghortaigh sé a rúitín go dona, agus d’éirigh sé as an sacar agus gan é ach seacht mbliana déag.
gortaithe go dona.
badly injured.
Go hádhúil, ní bhfuair an gasúr bás ach chaill sé súil san ionsaí a d’fhág Aidan Wallace marbh agus triúr eile
gortaithe go dona.
a gortaíodh go dona ar na mallaibh
who were badly injured recently
Tugadh áit lárnach freisin sa pharáid do bheirt fhear óga aeracha
a gortaíodh go dona ar na mallaibh nuair a rinneadh ionsaí orthu i lár Sydney de bharr iad a bheith ag siúl agus greim láimhe acu ar a chéile.
Gortaíodh go dona é
he was badly injured
Gortaíodh go dona é ach ní bhfuair sé bás.
tite go dona i bhfeoil
very much overweight
Ba as an Astráil formhór na bpaisinéirí agus caithfear a rá go raibh go leor acu
tite go dona i bhfeoil, mionlach nach beag acu a bhí fíormhurtallach.
olc, maith, nó dona
good, bad or indifferent
Ba é an aidhm a bhí ag an rialtas, an fhorbairt a chothú, bíodh sé
olc, maith, nó dona.
thíos go dona
in a bad way
Tá an-chuid daoine
thíos go dona leis an chúlú mhór mhillteanach seo, agus tá daoine óga ina measc siúd.
más dona leat
if you don't like
Ach fiú
más dona leat an genre, ba cheart trial a bhaint as an gceann seo.
ar caitheadh go dona leis
was he badly treated
SMM: Meas tú
ar caitheadh go dona leis? DÓS: Caitheadh go han-dona leis, is dóigh liom.
Más Dona Maol is Measa Mullach
from bad to worse
Más Dona Maol is Measa Mullach
===============
Fiú gan an trioblóid sin, bheadh dúshlán mór roimh pháirtí an rialtais cheana féin - na Daonlathaigh.
buaileadh go dona tinn
was taken seriously ill
Liatroma am amháin, ach
buaileadh go dona tinn é.
chlis go dona ar
failed badly
Mar sin féin,
chlis go dona ar an chineál caipitleachais a chleachtar sa tír seo, caipitleachas na caimiléireachta, agus cheapfá go mbeadh muintir na hÉireann ag iarraidh tiontú in aghaidh na ngnáthpháirtithe dá bharr.
buailte go dona
badly hit
Tá an fhoirgníocht scriosta ar fad sna ceantair tuaithe, tá an miondíol
buailte go dona de dheasca an chúlaithe, agus tá ceist mhór faoi thodhchaí na déantúsaíochta, rud a fhágann deacrachtaí ar leith ag an cheantar sin.
fadhb dhona óil
a bad drinking problem
Fágadh athair Neal, fear a raibh
fadhb dhona óil air, i bhfeighil Neal óig agus ní go rómhaith a chruthaigh sé mar thuismitheoir.
sách dona
bad enough
I súile an tseanréimis, a raibh ceannas acu ar COG le fada, bhí sé
sách dona go mbeadh lucht acadúil ag dul isteach i gceardchumann, ach níos measa fós, bhíodar tar éis ballraíocht a ghlacadh sa WUI, an ceardchumann céanna ina raibh na gnáthoibrithe – na feighlithe, na glantóirí agus na teicneoirí! Bhí alltacht níos mó ar chuid de na ollaimh nuair a shocraigh na léachtóirí dul ar stailc! Léachtóirí ollscoile ag dul ar stailc! Níor tharla sé riamh cheana i stair na tíre!
Duine de na hollaimh seanbhunaithe, a raibh sé de cháil air gur fíorannamh a thagadh sé isteach ar obair, thiomáin sé thar an bpicéad.
Tá sé sách dona
it’s bad enough
Tá sé sách dona go mbeadh go leor daoine sa státchóras ar ioncam €100,000+ ach ar a laghad tá na daoine sin ag obair don airgead a fhaigheann siad.
an oiliúint a thabhairt dona mbeirt mhac
training their two sons
Is í
an oiliúint a thabhairt dona mbeirt mhac príomhchuspóir thuismitheorí Peter.
dódh go dona
was badly burned
Nuair a dhúisíonn sé sa leabhar, siúlann sé timpeall na hotharlainne bige agus feiceann sáinn garsúir amháin dar
dódh go dona tar éis ionsaithe gáis na nGearmánach.
go dona” diúltach, sceirdiúil, neamhinspioráideach
a bleak, negative, uninspiring ‘bad’
Ní bhíonn ach “
go dona” diúltach, sceirdiúil, neamhinspioráideach mar mharc ar ár gcuid iarrachtaí.
Má ba dhona an samhradh
if summer was bad
Íseal Grian, Gearr a Rith
========
Má ba dhona an samhradh a fuair Éire, is doirche, is fliche agus is fuaire a bheas an aimsir in íochtar domhain go ceann ráithe.
an dóigh ar caitheadh go dona le muintir dhúchais na tíre
how the native people were treated
Bhí ciníochas follasach le sonrú san Astráil um an dtaca sin, cuir i gcás an dúnghaois inimirce, an White Australia Policy, agus
an dóigh ar caitheadh go dona le muintir dhúchais na tíre i réimsí áirithe sa saol abhus.
ní fhéadfadh an trácht ach a bheith go dona
traffic just has to be bad
Ar żwiemel Slim Sleamhain
=========
Leis an daonra mór atá ar Mhálta,
ní fhéadfadh an trácht ach a bheith go dona.
gortaithe go dona
hurt badly
Tuigim an duine lag go rímhaith mar bhí mé mór le níos mó ná duine amháin a bhí
gortaithe go dona agus a bhí lagaithe go mór ag an saol.
Más Dona
if A. are bad
Más Dona Apple, is Measa Spotify
=================
Cá bhfios dúinn, b’fhéidir gur gineadh an scéal i bhfocal fánach ó Willis faoi na difríochtaí idir ceirníní agus tomhaltas ceoil comhaimseartha, ach má tá fadhb ag Willis lena leithéid beidh sé trína chéile faoi Spotify.
gortaithe go dona
hurt too badly
Ní raibh mé
gortaithe go dona, ach nuair a chonaic daoine eile an grianghraf ar Facebook bhí imni orthu.
go dona tinn le hailse
very ill from cancer
D’fhógair sé ag tús Mí Aibreáin go bhfuil sé buailte go tobann agus
go dona tinn le hailse.
stiúrtha go dona
badly directed
I ngeall air sin, is minic na monarchana seo
stiúrtha go dona.
Más Dona Maoil, is Measa Mullóg
if things are bad, things can be worse
Tá múinteoirí ar m’aithne nach bhfuil acu ach tithe saoire sa Tuirc! Tá aithne agam ar bhean bhocht amháin agus is sa Bhulgáir atá teach saoire s’aicise! Cén sórt saoil é sin? Samhlaigh, agus tú ag teacht i dtreo thús an tsamhraidh, agus do chuid cairde uilig ag súil leis an tsaoire a chaitheamh ag tumadh ar chósta Amalfi nó ag tonnmharcaíocht i ndeisceart na Fraince; agus níl agatsa le bheith ag súil leis ach fíonta na tuaithe agus béilí saora i mbialanna na Bulgáire! Samhlaigh sin anois, a Bhaloir!
Más Dona Maoil, is Measa Mullóg
===============
James: Agus an cháin úr seo ar na tithe! Níl sé ceart ná cóir! Caidé faoi na múinteoirí bochta a bhfuil trí nó ceithre theach acu? Caidé mar a thiocfaidh leo siúd an cháin seo a íoc ar an tuarastal laghdaithe a bheas againn! Tá sé thar am againn muirthéacht a bheith againn sa tír.
mhaslaigh sé dona go leor iad
he insulted them enough
Ní raibh mo leathbhádóir chomh bagrach céanna, ach
mhaslaigh sé dona go leor iad trí mhíniú dóibh os ard i mBéarla nár aithin siad teanga na hÉireann, an Ghaeilg, agus choinnigh air i bhfad ag rachtaíl gáire ina ndiaidh! Choinnigh siad orthu ag gearradh bealaigh go maolchluasach, ach is é an trua nach bhfaca slua ceart iad, mar roghnaigh siad sráid bheag choisithe lena sonc maslach a thabhairt do na ‘heachtrannaigh’ na teanga aduaine.
má buaileadh iad go dona
if they were beaten badly
Mothaíonn muintir na Gaeilge ar feadh roinnt laethanta nár múchadh an dé ina sinsir, is
má buaileadh iad go dona sa saol, níor síobadh de dhromchla an domhain iad ar aon chuma.
Más Dona Galltacht is Measa Gaeltacht is Lucht Gaeilge
if things are bad in Anglo-Ireland the G. and the Irish speakers are worse
*"
Cad tuige gur tugadh oiread sin suntais don eagarfhocal seo? ’Sí freagra na ceiste ná go raibh ríméad orainn deimhniú oifigiúil a fháil ónar gcomharsain béal dorais ar an rud atá soiléir do chách - gur cluiche maith í an iománaíocht! Mar a dúirt an té a dúirt:
"*Arise Knocknagoshel, and take your place among the nations of the earth!*"
Más Dona Galltacht is Measa Gaeltacht is Lucht Gaeilge
=====================
Dá olcas an tír frí chéile, is measa i bhfad cíocras phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta stampa aitheantais a fháil ón taobh amuigh go bhfuil tábhacht ag baint lena n-oidhreacht.
bhuail carr é go dona ina óige
a car stroke him badly in childhood
Ina dhiaidh sin go léir, ní thuigeann an pobal gur
bhuail carr é go dona ina óige, ba ar éigean a tháinig sé beo as agus fágadh sláimín airgid i gcuntas dó nuair a thiocfadh sé in inmhe.
Sách dona
that’s bad enough
Sách dona agus mar bharr ar an donais is i mBéarla, cé is moite d’abairtín fánach amháin, a bhí an bhileog faoi Matt Carthy a scaipeadh ar thithe anseo i nGaeltacht Chonamara.
tite go dona
fallen badly
Anuas air sin, bhí tacaíocht do pháirtithe an chomhrialtais
tite go dona mar gur chreid muintir na tíre go raibh an cháinaisnéis bunaithe ar bhréaga agus ar ghealltanais sháraithe.
Turasóireacht na Tuaithe Tite go Dona
rural tourism is badly hit
Turasóireacht na Tuaithe Tite go Dona
====================
Tá an fhianaise le feiceáil sa phobal seo.
Gortaíodh an mháthair go dona
the mother was badly injured
Gortaíodh an mháthair go dona agus bhí sí gan mhothú ar feadh cúpla lá sular tháinig sí chuici féin agus tháinig ar an fhírinne.
ag caitheamh do dona leis na bundúchasaigh
treating the Aboriginals badly
Tá na rialtais stáit san Astráil fós
ag caitheamh do dona leis na bundúchasaigh, mar a mhíníonn Dáithí Ó Colchúin.
go rabhthas ag caitheamh go dona le seandaoine
that old people were being badly treated
Léirigh clár faisnéise ar RTÉ an mhí seo caite
go rabhthas ag caitheamh go dona le seandaoine i dteach altranais i mBaile Átha Cliath, ach ní haon eisceacht é an cás seo – tá a leithéid an-choitianta ar fud na tíre.
Buaileadh go dona tinn
illness struck
Buaileadh go dona tinn í níos luaithe i mbliana ach tá sí ar a seanléim isteach is amach go Domhnach Broc arís.
nach bhféadfadh sé a bheith chomh dona leis
it couldn’t be as bad as
Ag breathnú chun cinn ar 2013, Bliain na Gaeilge, deir Donncha Ó hÉallaithe
nach bhféadfadh sé a bheith chomh dona leis an mbliain atá caite.
a bhí corraithe go mór is go dona
which was greatly troubled
Chaith Ciarán Mac Aonghusa a shúil ar thír
a bhí corraithe go mór is go dona anuas na blianta, tír a throid in aghaidh na Naitsithe agus na Rúiseach anuas go 1956, An Úcráin.
a ghoill go dona
which really upset
Tá Ciarán Mac Aonghusa den bharúil gurbh iad na botúin bheaga thar aon ní eile
a ghoill go dona is a chuir olc ar na daoine.