Táthar ag dúil
It is expected
Táthar ag dúil go mbeidh olltoghchán Westminster ann ar an 7 Meitheamh ach Dé Domhnaigh seo caite (29 Aibreán) glacadh an chéad daonáireamh ó thuaidh le deich mbliana, agus táthar ag súil go mbeidh ardú suntasach i líon na gCaitliceach le sonrú ann.
ag dúil leis
expecting
Cad é faoin Fhronta Pan-Náisiúnaíoch? Tá bearna idir an SDLP agus Sinn Féin, tá Bertie Ahern ag obair lámh ar láimh le Tony Blair (agus é ag breathnú ar an chéad olltoghchán eile ó dheas), tá rialtas úr i Meiriceá nach bhfuil chomh tógtha sin fá cheist na hÉireann, ainneoin go raibh siad níos gníomhaí go dtí seo ná mar bhí daoine
ag dúil leis (ach ní chuideoidh cás "Thriúr Bogota" le nascanna rathúla le Washington a chothú do Shinn Féin).
Bhí sé ag dúil
he was hoping
Bhí sé ag dúil go mbeadh na prátaí i gceart nó ní raibh uaidh tuilleadh a cheannacht, ach bhí bachlógaí ar na sceidíní a bhí fágtha agus bhí siad righin seargaithe.
dúil
creature
Ní an leon aonraic atá sí ag cuartú ná an *rhino* geal, nó fiú an t-aonbheannach breac, ach
dúil níos teirce fós atá á cuartú aici: an Misinéir Éireannach.
dúil
liking
Ach céard tá i ndán do chumann ar nós Cumann Báire Caoimhín? Cen chaoi ar féidir le cumann feidhmiú i gceantar ina bhfuil bochtaineacht shoiléir agus fadhb mhór drugaí i measc daoine óga ar thaobh amháin agus pobal neamhbhuan, sealadach ar an taobh eile? Is cumann beag é, cumann gan chumhacht, a mheall isteach buachaillí a d'fhreastail ar scoileanna áirithe sa cheantar, chomh maith le corrfhear óg ó Chorcaigh nó Uíbh Fháilí a tháinig ag obair sa cheantar agus
dúil san iománaíocht aige.
tá uisce le mo ghialltrachaí le dúil
my mouth is watering with craving
Agus mé ag suí chun boird le mo rogha de bhéile a phiocadh ón gclár leathan atá ar fáil le linn Sheachtain na Gaeilge
tá uisce le mo ghialltrachaí le dúil! Ach ní fhéadfainn gan an choirm cheoil mhór in Break for the Border (i lár chathair Bhaile Átha Cliath) a bheas ar siúl Dé Céadaoin, 13 Márta a lua libh.
dúile
elements
Labhrann sé faoi na ceithre
dúile, an chré, an t-uisce, an tine, an t-aer - agus an cúigiú dúil, an gaol eatarthu go léir.
ag dúil leis
expecting
Cad é eile a dtiocfadh libh bheith
ag dúil leis ach amháin teip, agus sibh ag gabháil do chluichí na nGall!!'"
Ag sodar i ndiaidh na n-uaisle agus na nGall atá lucht seirbhíse na tíre seo dar le Balorina na Súile Glinne Nimhe.
na dúile láidre
great fondness
Tá sé fíor go dtagann go leor chuig an bhFleadh nach n-aithneodh port ó chornphíopa, ach is deas an rud é le rá go bhfuil slua macánta dílis a fhilleann ar ais bliain i ndiaidh bliana de bharr
na dúile láidre atá acu sa cheol agus an meas atá acu ar na ceoltóirí.
dúil
liking
*
Gluais • Glossary
girseachgirl
clisteclever
giodalachperky, self-conceited
ardnósachpompous
a mhaíomhasserting
go sotalacharrogantly
úimléideachuseful
ag coimhéadwatching
máistreás(female) teacher
ag inse d'achan duinetelling everyone
ciallmeaning
dúilliking
Taispeánfaidh sin daofaThat'll show them
chuartaigh síshe searched
nach bhfuil fiacha orm a insethat I don't have to say
a raibh sa rangeveryone in the class
sámsáilprattling
ag dúil
expecting
)
Ach má bhí aontachtaithe
ag dúil go dtosódh olagón agus ochón ó na poblachtánaigh, bhí dul amú orthu, agus seo an fáth.
dúil
liking
*
Gluais • Glossary
sprioctarget
ní túisce anseo thúno sooner are you here
iontach slachtmharvery tidy
beathalife
mórphearsa ficsingreat fictional character
dílleachtaorphan
sa tsraithin the series
uaighgrave
an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work
oilithreachtpilgrimage
clúiteachrenowned
a mhaíomhto boast
iarsmalannmuseum
tairgtear camchuairteannatours are offered
bantreoraífemale guide
díomhaoinidle
ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life
troscánfurniture
sprúillí mionsonraíochaminor fragments
col ceathrachacousins
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it
adhlacthaburied
i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors
iad a rangúto categorise them
SeapánaighJapanese
díograiseachenthusiastic
searmanasceremony
a fhiafraí deto ask
dúilliking
luachannavalues
chomh patuar intias apathetic towards her
smidword, syllable
carrchlóscarpark
mionsamhailminiature
éalúescape
proinntitherestaurants
camchuairt oidhreachtaheritage tour
baiste asnamed after
a cuid pearsanher characters
bunchlochfoundation-stone
straitéis mhargaíochtamarketing strategy
uimhirphlátaínumber plates
gléastadressed
príomhsheómain show
Oileánaighisland-people
mórtasach asproud of
dúchasachnative
mangairísellers
ollúna mórluachachaself-important professors
tionscalindustry
débhríochambiguous
bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on
tuairiscítearit is reported
frith-Anneanti-Anne
Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged
fonóidmockery
d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image
casadhtwist
is barrúlafunniest
cúiseamhaccusation
leispiachaslesbianism
(chuir sí(she
nuair a d'áitighwhen she argued
comhdháilconference
leispiachas folaithehidden lesbianism
cairdeasfriendship
cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love
oirirceminent
flúirse tagairtílots of references
homa-anghráchhomo-erotic
traidisiúnaithetraditionalists
ábhar a stoitheadhto take material
comhthéacscontext
náireachshameful
scannalachscandalous
nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis
i dtólamhalways
treoraí ar leitha separate guide
na sluaite leispiachathe crowds of lesbians
díoltas DéGod's revenge
mallaithedamned
go mear ocrachquickly and hungrily
páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park
tithe itheacháineating houses
tuirlingtto alight
ar an drochuairunfortunately
níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of
ag foghlúplundering
ag creachlooting
fáilteachwelcoming
go gealgháireachcheerfully
le teann diabhlaíochtaout of devilment
sé glúinesix generations
dubh le turasóirípacked with tourists
cárgrimace
níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips
oineachhonour
freastalaíwaitress
babhla seabhdairbowl of chowder
ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk
diúilicínímussels
breallachclam
portáncrab
gliomachlobster
trosccod
róshrónachtoo nosey
meascthamixed
glasraívegetables
diúgann tú an t-anraithyou drain the soup
an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet
dúil
liking
Siúlann na mná ar deiseal agus na fir ar tuathal, timpeall na cearnóige, agus iad ag déanamh géarstaidéir ar a chéile go dtí go n-aimsíonn siad an duine a bhfuil
dúil acu ann.
dúil
liking
Lasmuigh de mo ghrúpa ceoil agus den teanga, tá
dúil mhór agam ceardlanna cultúrtha, feiseanna ceoil srl.
dúil
liking
Ach rinneamar ár ndícheall agus, dar liomsa, tá an ceol ar an albam an-chroíúil agus táim an-bhró
dúil as.
na ndúl is teirce
the most rare creatures
Seo a mhaíonn Fear na Súile Nimhe: "Dar le mo sheanchara, Daithí Atinburó, go bhfuil an Turasóir Meiriceánach anois áirithe go hoifigiúil i measc
na ndúl is teirce in Éirinn, chóir a bheith chomh gann leis an siopadóir bocht agus an ceardchumannaí sásta.
nuair a bhí deireadh dúile bainte dó
when she had given up totally on him
Agus
nuair a bhí deireadh dúile bainte dó, is léir gur bhuail tallann inteacht é agus chuir sé chun tosaigh béile Síneach uirthi don Aoine seo.
le dúil
with desire
*
Gluais • Glossary
as an tom coillfrom the hazel bush
scoilbsplinters
ina chiotógin his left hand
cloch speilescythe-stone
faobharsharp edge
lann na scinethe blade of the knife
dheamhan a gcloisfeadh sé béicíl na ngasúrhe wouldn't hear the shouting of the children
araebecause
clósyard
i ngeall ar an mbáisteachbecause of the rain
a ghoilehis stomach
dornán eileanother small quantity
slámamount
ag an gcrann mór darachat the big oak tree
beartbundle
lagweak
an scoththe best
cáilreputation
a bhí uaidhthat he wanted
garbhchomhaireamha rough count
deich scillingten shillings
gadwithe, rope
chuir sé an ruaig ar an madrahe chased the dog
seascaircosy, snug
caonachmoss
stoc storrúil an chrainnthe strong trunk of the tree
choisrigh sé é féinhe blessed himself
éadan síonchaite rocachweather-worn wrinkled face
ar mhullach a chinnon the top of his head
scáinteacht ghruaigesparseness of hair
bun tornapathe bottom of a turnip
eala bhána white swan
ag
fairewatching
thuirling an spideog ar an talamhthe robin landed on the ground
le dúilwith desire
ag preabadhjumping
ruainnín aráina small piece of bread
beathafood
sprúillemorsel
ag samhlúimagining
síógínlittle fairy
dea-shíóga good fairy
de dhoirte dhairtedartingly, suddenly
a dhá luaithe isas soon as
in airde ar leac na fuinneoigeup on the window-sill
a broinn deargher red breast
giodamachfrisky, jaunty
mífhoighdeachimpatient
ag bíogaílchirping
go háiridespecially
uaibhreachproud, spirited
ar leathadhopen
lena bréagadhtoo woo her
babhtaísometimes
cuinneogchurn
drisiúrdresser
dos cabáistetuft of cabbage
máimín fataía handful of potatoes
ag cuardach na nuachreafóigesearching the new soil
cruimhmaggot
bagrachthreatening
binnsweet
a ghlaoití amanta air féinhe used to be called sometimes
spideoga difriúladifferent robins
á leanúintfolllowing him
conairpathway
ag moilliúslowing
nuair a d'iniúch séwhen he examined
súil ribesnare (of thin cord or wire)
d'fheith siseshe waited
de réir dealraimhapparently
ina ghnóthaíin his affairs
ar nós gasúirínlike a young child
go n-abrofaíthat it be said
gileacht a súlthe brightness of her eyes
frídthe smallest thing
go beachtprecisely
chomh haerach céannaevery bit as lively
achairína very short time
seafóidnonsense
<td cl
a dhúil sa spórt
his liking for sport
An spórt mar ghairm
=======
Deirtear gurb é
a dhúil sa spórt ba chúis lena imeacht.
dúil mhór
a great liking
Tá
dúil mhór ag daoine sa cheol seo.
dúil mhór
a great liking
Ach leis an fhírinne a rá, tá
dúil mhór againn a bheith ag seinm ceoil mar shlí bheatha.
dúil
desire
Cén fáth go ndéanann siad é? Fís, brionglóid,
dúil, aisling - focail mar sin a thagann chugam féin nuair a chuirim an cheist sin.
Tá dúil mhór agam
I really like
*
Gluais • Glossary
fáilteachwelcoming
iontach fiafraitheachvery inquisitive
lochtblame
a mhalairt ar fadquite the opposite
le haoibh an gháirewith a smile
fial lena ndáimhgenerous with their affection
croíúilcordial
cumannfriendship
luachmharvaluable
Tá dúil mhór agamI really like
saoithiúlachtoddness
snagcheol preabach an tráchtathe throbbing jazz of the traffic
mo chéadfaímy senses
ricseánnarickshaws
gíoscánsqueaking
uchtógabumps
ag spréachadhspluttering
pléascántaexuberant
dordándrone
siamsánhumming
crónánmurmuring
rosc ceoilrhapsody
clapsholastwilight
mheasfáyou would think
searradhstretch
fonn súchaitetrite melody
solúbthaflexible
spleodrachboisterous
castaí úranew turns
tromchúiseachimportant, weighty
ag súgaíochtmaking merry
gan spionnadhwithout vigour
spreang spreagthaimpulse to inspire
a dtiúin dhiamhair féintheir own mysterious tune
rúndasecret
léargasinsight
mo thriallmy journey
gaosánnose
i dtólamhalways
do chuid rámhaí a ligean le sruthletting your oars go with the flow
i mbéal na séibesuddenly
ní aimseoidh duine é féin go deoa person will never find himself
balcóiníbalconies
glas olóigeolive green
stainnínístands
síodasilk
cadáscotton
glébright
gleoitepretty
seodajewels
tráchtáilcommerce
dronggang
an dubh a chur ina gheal ortto bamboozle you
stuaicsullen appearance
dreach diúltacha negative appearance
a ndíograistheir enthusiasm
a gcuid pionsúr amplachtheir greedy pincers
téann siad i bhfostú ionatthey become entangled in you
deilín na mbacachthe rigmarole of the tramps
ag margáil leatbargaining with you
ag dréim leatexpecting you
a athrachany better
bratógrag
in aicearracht aimsirein a short period of time
amhrasachsuspicious
tuahatchet
mangairísellers
seálta ollawool shawls
fidileachafiddles
saoltachtwordliness
spioradáltachtspiritiuality
neamhchoireachinnocently
manaslogan
teachtairímessengers
smailcmouthful
dúidíní draíochtamagical clay pipes
smálblemish
clúreputation
eiteogawings
áras mórluachachimportant dwelling
beadaíconceited
tíorántatyrannical
ceannsmachtupper hand
daonlathasdemocracy
éileamhdemand
go slachtmharneatly
neartplenty
giollaservant
ordúilorderly
fairsingspacious
fionnuarcool
babhta trom meitifisicea heavy session of metaphysics
toiteachsmoky
mífholláinunhealthy
truaillithe go holcbadly polluted
galsteam
ag sceitheadh ina scamaill dhubha ghalrachaescaping in black sickly clouds
stúrdust
ina phlá phlúchtachin a suffocating plague
sceadamáinthroats
scamhógalungs
cársánachwheezy
screamh ghlas sheileogachgreen salivary scum
ag spaisteoireacht thartstrolling around
gnúisface
gnaíúilcomely
ag rúscadhrummaging
i gcarn bruscairin a pile of rubbish
áilleagántrinket
séarachassewerage
bradaílpilfering
lena ruaigeadh as bealachto drive them out of the way
seilbh shaoltaworldly possessions
burlabundle
níos tibhethicker
go bhfóirfeadh na bróga i gceart dóthat the shoes would suit him fine
Tír Tairngire na féilethe Promised Land of generosity
miantadesires
Úll Mór na bhféidearthachtaíthe Great Apple of possibilities
brioscbrittle
tnáiteweary
dílleachtaorphan
brúidiúlachtbrutality
gluaiseachtaímovements
go míorúilteachmiraculously
méithrich
cothaitheachsustaining
gealbhan binnehouse-sparrow
broiddistress
dia an áidh agus an rachmaisthe god of luck and wealth
gaoiswisdom
coimirceprotection
bratógachragged
barróghug
dúil chráite
torturous desire
*
Gluais • Glossary
mo dhícheallmy best
a gheallaim dom féinI promise myself
san fhásachin the desert
d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate
don Charghasfor Lent
cleastrick
chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself
blastatasty
íobairtsacrifice
maitheasgood
bródúilproud
casacht mhór ghroía great big cough
tairseachthreshold
tanaíthin
fiáinwild
de shíoralways
seanfhaiseantaold-fashioned
láchfriendly, pleasant
mearbhallconfusion
cheapasI thought
a bhlas tuaisceartachhis northern accent
chloisimis a chasachtwe used to hear his cough
bhímis ar bíswe used to be excited/impatient
cúbógacollections of Easter eggs
scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside
go scafántaspeedily
ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him
chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it
ag iomrascáil lena chéilewrestling one another
suachmáneasy-going person
gan puth análawithout a puff of breath
parlúsparlour, sitting-room
deireadh sí linnshe would say to us
cur i gcéill iomlántotal pretence
thuigeadh siseshe'd understand
bheannaímis dówe would greet him
d'fhiafraímis dewe'd ask him
d'fhreagraímiswe would answer
go fuarbhruiteindifferently
ag tóraíocht an mhálasearching for the bag
nodclue
go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them
beadaílover of sweet things
dá bharras a result
d'éalaigh méI escaped
cófrapress
ag póirseáil thartrummaging about
málaí plaisteachaplastic bags
doirtealsink
de phreabsuddenly
go raibh mo chosa nitethat it was all up with me
polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north
daoine muinteartharelations
díospóireachtaí bríomharalively debates
a chuairteannahis visits
b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men
ag útamáilfumbling
ba ghiorra in aois diclosest to her in age
mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona
fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me
barrúilfunny
de shíor dár gcáineadhalways criticizing us
ag spochadh as m'uncailteasing my uncle
agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her
tá sé chomh maith agamI may as well
á leanúintfollowing him
garda gradaimguard of honour
cársánwheeze
inchreidtecredible
plúchadhasthma
ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle
dá mbéarfaí ormif I was caught
isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places
macalla na nglórthathe echo of the voices
tuaromen, sign
an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best
mealltachenticing
bonnánhorn
fardoraslintel of door
vardúswardrobe
bheir mé barróg airI hugged him
ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions
glicsly
caoi a chur ar an áitto tidy up the place
margadhdeal
a roinntto share
stróic méI tore
daitecoloured
dúil chráitetorturous desire
candaí móra seacláidebig chunks of chocolate
blúire ar bhlúirebit by bit
giodalachperky
bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting
tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down
smeartha le seacláidcovered in chocolate
teipfailure
a mbeadh dúil ag an léitheoir leis
that the reader would expect
Is é an chéad rud eile
a mbeadh dúil ag an léitheoir leis sa scéal ar léamh na n-abairtí tosaigh sin dó - ós rud go gcastar Bullaí Mhártain air agus é ag imeacht as baile ag fógairt catha ar shaol sin an rince nár casadh ar an léitheoir go fóill - go léireofar sa scéal contrárthacht a bheith fada buan idir an dá ghné de shaol Bhullaí Mhártain, idir saol an bhaile agus saol an rince.
dúil mhillteanach
great liking
Bhí
dúil mhillteanach aige sna scannáin agus, nuair nach mbíodh fonn air a bheith ag péinteáil, chaitheadh sé seachtain nó níos mó ag dul chuig scannáin.
ní raibh mórán dúile agam ann
I didn't like it much
Cén chaoi ar thosaigh tú air sin?
MNA: Seinneann m'athair an veidhlín agus thosnaigh mé féin ar an veidhlín agus mé ana-óg ach
ní raibh mórán dúile agam ann agus, caithfidh mé a rá, ní rabhas rómhaith.
ag dúil leis sin
expecting that
Fuair mé cúpla post i lár na cathrach a bhí suimiúil agus taitneamhach, ansin chaith mé cúpla mí ag obair ar Bhóthar na Seanchille, tréimhse a thaitin go mór liom, cé nach raibh mé
ag dúil leis sin.
tá dúil mhór againn i gceol Shligigh
we have a great liking for the music of Sligo
AÓF: An raibh aon rud áirid ar theastaigh uaibh a dhéanamh nó a bhaint amach leis an albam? Cén chaoi ar phioc sibh na tiúin, mar shampla?
JNíC: Bhuel,
tá dúil mhór againn i gceol Shligigh, mar shampla, agus mar sin de chas mise cúpla port le Michael Coleman agus le Josie McDermott as Ros Comáin air.
dúile
liking
Do phobal a bhfuil an oiread sin
dúile aige i dtoghcháin, tá siad an-phatuar go deo i dtoghcháin na hEorpa.
dhúil
liking
Is mar sin a thosaigh mo shuim agus mo
dhúil sa Ghaeilge, agus thar na blianta mhéadaigh mo mhian chun an teanga a fhoghlaim.
dúil
liking
Thosaigh Ciarán féin a fhoghlaim na fidle nuair a bhí sé seacht mbliana d'aois, faoi stiúir a athar mhóir, Francie, agus cé go raibh
dúil aige sa cheol, bhí a intinn dírithe ar nithe eile ag an am.
ag baint deireadh dúile do tharrtháil de chineál ar bith
giving up all hope of any sort of rescue
Nuair a bhí Fionntán
ag baint deireadh dúile do tharrtháil de chineál ar bith, dúirt Ruán: "Sílim go n-aithním an focal ar fheoil ansin - feoil rósta.
dúil mhór
a great liking
Ní raibh muid ullamh don todhchaí, ach mar sin féin ba é sin an t-am!"
Le linn na tréimhse órga sin, chomh maith le bheith sáite i gcúrsaí réabhlóide, bhí
dúil mhór ag McCann sa scríbhneoireacht, agus faoin am a bhí sé sna fichidí luatha bhí dhá dhráma léirithe aige, i Londain agus i mBéal Feirste.
dúil
liking
Ba é an bealach macánta neamhghéilliúil a bhí aige a chuir eiteoga ar chroí daoine agus bhí
dúil i gcónaí ag an ghnáthphobal ina shaothar.
dúil mhór
a great like
Thaitin amhráin Ghaeilge ariamh liom agus bhí
dúil mhór in Clannad, sna déaga luatha.
ag baint deireadh dúile do chinneadh
giving up all hope of a decision
Ba thur an fháilte a chuir sé roimh an chur agus an cúiteamh seo uilig agus sa deireadh, nuair a bhí sé
ag baint deireadh dúile do chinneadh, agus nuair a mheas sé go raibh sí ag dul thar an cheasaí, dúirt sé: "I ngeall ar Dhia, a Shiobhán, déan cinneadh.
dhúil
desire
D’éistinn le hamhráin de chuid Chlannad, mar shampla, agus bhínn ag rá liom féin: “Cad é ábhar na n-amhrán seo?” Bhí siad lán d’uaigneas agus de
dhúil.
Tá dúil agat sna rudaí milse.
You like the sweet things.
MOLLY:
Tá dúil agat sna rudaí milse.
dhúil
desire
D’éistinn le hamhráin de chuid Chlannad, mar shampla, agus bhínn ag rá liom féin: “Cad é ábhar na n-amhrán seo?” Bhí siad lán d’uaigneas agus de
dhúil.
dúil ollmhór
great liking
Bhí
dúil ollmhór aige sna hamhráin féin agus i gcomhluadar na amhránaíochta.
dúil ollmhór
great liking
Bhí
dúil ollmhór aige sna hamhráin féin agus i gcomhluadar na amhránaíochta.
dúile
liking
Lá amháin, arsa cara leis, seinnteoir flúgalchoirn: “Cén fáth nach seinneann tú an ceol sin má tá an oiread sin
dúile agat ann? Ní leor bheith ag caint air.
dúil ollmhór
great liking
Bhí
dúil ollmhór aige sna hamhráin féin agus i gcomhluadar na amhránaíochta.
an-dúil
a great liking
Ach bhí go leor Meiriceánach ann chomh maith a raibh
an-dúil acu san fhear giorraisc, ráscánta sin, McCarthy.
dúil
liking
Is féidir le muintir Nemeton bheith fíorbhró
dúil as a saothar go dtí seo ó thaobh na gcluichí Gaelacha de.
bhí an-dúil agam inti
I had a great liking for it
Ní raibh mé riamh i measc na gcainteoirí ba líofa sa teanga, ach i gcónaí
bhí an-dúil agam inti agus tá go fóill.
dúil
liking
Maidir le ceoltóirí an lae inniu: tugaim faoi deara nach mór an
dúil atá agam a thuilleadh i gceol na ngrúpaí móra.
dúil
liking
Feachtas geimhridh a bhí ann fosta, rud a chuir iriseoirí míshásta ar leith nach raibh
dúil acu san aimsir chrua ag meabhrú ar ar tharla do Bonaparte mí-ámharach ar an ród go Moscó dhá chéad bliain ó shin.
dúile
liking
Bhí an oiread céanna
dúile ag Gaeil na hAlban sna scéalta Fiannaíochta is a bhí ag muintir na hÉireann, agus dá bharr sin bhí na scéalta le cluinstin go forleathan in Albain.
rud nach rabhthas ag dúil leis
something that wasn't expected
D’imigh rudaí ó smacht nuair a thosaigh poblachtánaigh an trioblóid agus go tobann –
rud nach rabhthas ag dúil leis – chonaic na dreamanna sin a chreideann go bhfuil an Stát, an Tíogar Ceilteach, ag déanamh neamairt iontu, chonaic siad deis le buille fuilteach a bhualadh in éadan na n-údarás.
dúil bheo
live creature
*
Gluais • Glossary
cuairteoirvisitor
saoithiúilpeculiar
prochógcave, hovel
i gceann mo mharanaengaged in contemplation
meanaawl
a thriailto try
oidíteachers
dá ngníomhóinn mar a iarradh ormhad I acted as I had been told
brocaisden
le m’uillinnbeside my elbow
ag stánadh uirthistaring at it
go mínósachrudely
an léaráid áirithe sinthat particular sketch
sula gcuirfeadh sé forrán ormbefore he would address me
dúil bheolive creature
cruinniú mo mheabhrachthe gathering of my thoughts
frídín deannaighdust germ
m’fhabhramy eyelash
aireattention
glasuainevivid green
donnliath na huaimhethe grey brown of the cave
feisteas coimhthíochstrange attire
seacht fairsingeseven times more wide
leadhb leathana wide piece
fionnachrithgoose-flesh
tír shiocthafrozen country
géagalimbs
aeráid fhionnuar s'againneour cool climate
ionsar achan rud sa phluaistowards everything in the cave
Cliseadh Shráid Wallthe Wall Street Crash
Géarchéim Munchenthe Munich Crisis
slis creigea piece of rock
ina dhornin his fist
ionsormtowards me
cén treo a léifinn íwhat direction I'd read it
treoraitheguides
toilteanachwilling
comhléaráideoirífellow illustrators
cúigear glaschraicneach eilefive other green-skinned creatures
brollach is másaíbosom and thighs
ag sciolladóireachtscolding
ag fiafraí dá chéileasking each other
dheamhan fonn ormI wasn't in the mood
ghréasobairfancywork
saothraithelabourers
mo chuid líníochta féinmy own drawing
mo shamhlaíocht féinmy own imagination
a míniúto explain it
tinfeadhinspiration
leamhdull
páistí fuaite earraí leathairthe children who sew leather goods
sclábhlannasweatshops
fá mo choinne féinfor myself
a dhath ar bithanything
i gceathrú inteacht eile den domhanin some other quarter of the world
dúil
liking
”
Tá an-rath ar na leabhair áirithe sin faoi Ruairí agus is léir go bhfuil Colmán an-bhró
dúil astu.
dúil faoi leith
a special liking
Cad é, mar sin, a chuir i dtreo na teanga é?
“Bhí
dúil faoi leith agam sa Ghaolainn, ar chuma éigin,” is ea a deir sé.
ag dúil go bhfaigheadh sé cosaint
hoping that he would get protection
Bhí tromaíocht á himirt ag an UDA ar McCord agus chuaigh sé isteach san UVF,
ag dúil go bhfaigheadh sé cosaint ón UDA.
ní raibh dúil acu bheith ag tiomáint
they didn't like to drive
Dar leis an Uasal Eberhard, nuair a d’fhéach sé ar na gluaisteáin leictreacha a bhí déanta ag na monaróirí móra gluaisteán le blianta anuas, bhí rud amháin soiléir dó: “Na daoine a rinne na gluaisteáin seo,
ní raibh dúil acu bheith ag tiomáint.
dúil mhillteanach
great craving
Ach nach bhfuil seisean ag baint sochair astu ar mhaithe lena leas féin agus, ceist níos lárnaí arís, an ealaín atá i gceist leis an saothar seo nó tuairisciú de chineál éigin ar an
dúil mhillteanach atá againne, daoine, clú agus aitheantas a bhaint amach dúinn féin, is cuma cén praghas atá le híoc againn?
Tá “oifig” ag Collins istigh sa Tate atá mar chuid den taispeántas agus ina ndéanann sé eagarthóireacht ar a chuid scannán.
dúil
liking
*“Chruthaigh Joseph Barbera, in éineacht lena pháirtí William Hanna, ní hamháin sár-réaltaí cartúin ach cuid den phopchultúr Meiriceánach a bhfuil
dúil againn uilig – idir pháistí agus dhaoine fásta – ann.
dúil mhór
a great liking
“Ní dream polaitiúil sinn ar chor ar bith ach luíonn sé le réasún go mbaineann ceol traidisiúnta na hÉireann leis an tír iomlán, leis an diaspóra agus leis an lear mór daoine sin nach bhfuil baint ar bith acu leis an tír ach a bhfuil
dúil mhór acu i gceol na tire seo.
ag dúil le
expecting
Nil duine ar bith
ag dúil le *ko* ach le troid bunaithe ar thaicticí agus an poblachtánachas agus an t-aontachas i ndeabhaidh pholaitíochta.
an-dúil
a great liking
Bhí
an-dúil agam i gceol Ennis riamh agus thosaigh mé ag éisteacht go géar leis na rudaí beaga a bhí ar siúl aige.
mar go raibh an-dúil agam sa saol a bhí agam.
because I really liked the life that I had.
In amanna, cuireann sé frustrachas orm
mar go raibh an-dúil agam sa saol a bhí agam.
dúil
desire, hope
Bhí
dúil inteacht ag Ó hEaráin go ndéanfadh sé scoláire de féin ach ní mar sin a tharla.
dúil mhór
big interest
**
dúil mhór**Tugann an leabhar léargas ar an
dúil mhór a bhí ag Sylvia Plath san ealaín ó aimsir a hóige, agus ar an dóigh éasca a n-aistríodh sí idir an scríbhneoireacht agus an líníocht, ag meascadh an dá rud go nádúrtha réidh lena chéile.
chomh maith is a rabhthas ag dúil leis.
as good as expected.
Is minic nach mbíonn an todhchaí
chomh maith is a rabhthas ag dúil leis.
nach mbeadh dúil agamsa iontu,
that I wouldn't like,
Ach, go measartha gasta, thuig mé gur mó an fhéile ná mise amháin agus tá dúil ag daoine i gcuid mhór rudaí
nach mbeadh dúil agamsa iontu, agus tuigim go bhfuil sé tábhachtach tóineanna a chur ar shuíocháin.
dúil bhocht
a great liking
Ach tá
dúil bhocht ag na fógróirí iontu, agus caithfidh na craoltóirí iad a mhealladh chuig a gcuid líonraí.
dúil
liking
Ní fhéadfá gan
dúil a chur i léirithe an chompántais seo, is cuma cé acu páiste thú nó duine fásta.
ag dúil leis an bhua.
expecting to be victorious.
B’fhéidir go n-imeodh Ian Óg slán ach bhuaigh an UUP suíochán ar Chomhairle Dhroichead na Banna nuair a bhí an DUP
ag dúil leis an bhua.
nó pé áit a raibh tú ag dúil le bheith
or whatever place you expected to be
Faoin am a fhaigheann tú a fhad le Páras –
nó pé áit a raibh tú ag dúil le bheith nuair a chuir tú an ticéad in áirithe (agus ní mar a gcéanna an dá áit go minic) – is ar éigean a thabharfaidh fear an tacsaí leis sa charr thú, agus sin tar éis neamhiontas agus míthuiscint i dtosach, agus ina dhiaidh sin díospóireacht, troid, búiríl, stróiceadh mionnaí móra agus tarraingt gruaige.
go raibh dúil acu ann
that they liked it
Tá cáil ar Mhormannaigh, fiú sa lá atá inniu ann, mar dhaoine a dtaitníonn an neamhspleáchas leo, agus ba léir
go raibh dúil acu ann san ochtú haois déag freisin.
ag dúil le torthaí dearfacha
expecting positive results
Mianta agus riachtanaisAr an drochuair do Shinn Féin, tá an pobal náisiúnach
ag dúil le torthaí dearfacha uathu.
Chailleas mo dhúil ina cheol
I lost my liking for his music
Chailleas mo dhúil ina cheol roinnt blianta ó shin.
Tá dúil mhór agam féin ann,
I have a great liking for it myself,
Tá dúil mhór agam féin ann, ach tá a fhios agam go mbíonn cuid mhór de *"emperor’s new clothes", *mar a deirtear sa Bhéarla, i gceist leis chomh maith.
go bhfuil dúil a anama sa cheol aige.
that he is totally passionate about music
Labhair sé go bríomhar paiseanta, a chuid cainte breac le tagairtí don litríocht, agus is léir
go bhfuil dúil a anama sa cheol aige.
easpa dúile
lack of interest
Cé go bhfuil craobh láidir den eagraíocht faoi lán seoil i mBaile Átha Cliath, tá tuairim is 25 craobh eile lonnaithe lasmuigh den ardchathair agus bíonn ranganna ar siúl in achan chontae in Éirinn – agus sa tSairdín!
Eagraítear ceardlanna in áiteanna a raibh
easpa dúile sa rince i gceist iontu go stairiúil.
dúil mhór
big interest
Dála a chara Bernhard agus cheannairí eile CFD, tá
dúil mhór ag Diúc Dhún Éideann i seilg ainmhithe móra – tíogair, eilifintí, agus araile; na hainmhithe sin uilig ba chóir dóibh a bheith ag caomhnú.
a bhfuil dúil mhór agam iontu
for whom I have a great liking
Ní amháin go gcanann sí amhráin de chuid macasamhail Billie Holiday, Bessie Smith agus Jacques Brel,
a bhfuil dúil mhór agam iontu chomh maith, ach tá stór amhrán úr aici de chuid cumadóirí na tíre seo, agus lena chois sin uilig, bíonn léiritheoireacht agus cóiriú den scoth déanta ar na hamhráin.
galar na dúile
compulsive obsession
Ach sin
galar na dúile atá orm! Is é an ní is tábhachtaí le ceol, ná an bunchur i láthair agus má bhíonn roinnt de as tiúin, ar ndóigh, tá, beidh sé as tiúin, agus níl aon dul thairis! Ní thugann an chluas faoi deara go mion minic, óir bíonn croí an duine, nó croí an cheoil, fíor agus dílis don amhrán nó don amhránaí.
Táthar ag dúil
it is hoped
Táthar ag dúil go mbeidh 10,000 duine ina gcónaí sa Cheathrú, ach ní fios an dtarlóidh sé choíche.
a raibh dúil acu ann
which they were wanted
Anois, tá súil agam go bhfuair gach duine amuigh sin sa chibearspás rud éigin deas le haghaidh na Nollag, bronntanas nó féirín beag gan choinne, b’fhéidir, nó le coinne – rud éigin
a raibh dúil acu ann nó nach raibh siad ag dréim leis, mar a deir an tUltach.
dúil
desire
Cosúil le hachan duine eile, beadh
dúil agam a bheith ábalta dul ar charrbhealach dúbailte as Baile Átha Cliath díreach go Leitir Ceanainn.
ag dúil
longing
Dúirt sé a raibh siad
ag dúil lena chluinstin agus chreid siad é.
ndúl
of nature
Seo mar a mhaíonn Fear na Súile Nimhe: “Deir mo sheanchara Daithí Atinburó (i nglan-Ghaeilg: Daithí Chathair na hAithne) go bhfuil an Turasórus Meiriceánus anois áirithe go hoifigiúil i measc na
ndúl is teirce in Éirinn, chóir a bheith chomh gann leis an dlíodóir bocht, an múinteoir saibhir agus an ceardchumannaí sásta.
ndúl dúchais
native creatures
Ní bhíonn aon leisce ar thiománaí cairr corchasadh contúirteach a dhéanamh le leircín a dhéanamh de bhuaf chána!
Is léir go raibh muid an-rathúil sa tír seo ó thaobh dhíothú na
ndúl dúchais de, ach theip go huile is go hiomlán orainn go n-uige seo a dhéanamh amhlaidh do oiread is ceann amháin de na cuairteoirí andúchasacha atá ag déanamh dochar uafásach don chomhshaol.
dúil
desire, liking
Tá sé neamhghnách do charball s’againne, ach bhí
dúil agam ann tar éis é a thriail cúpla maidin i ndiaidh a chéile.
is dúil dom
I usually (do)
Gháir mise os ard níos minicí ná mar
is dúil dom in Amharclann an Stáit ar Shráid an Mhargaidh i Sydney mífháiltiúil na hAstráile, nó in aon cineama eile, i dteannta na fírinne.
dúil
great interest
An raibh
dúil agat san obair sin ón tús?
RMAB: Bhí.
dúil bheo
living creatures
Ná héistigí, a léitheoirí dílse, le cúlchaint na spídeoirí éadmhara a mhaíonn go maraíonn bréantas a chuid bromanna gach
dúil bheo a chónaíonn fá bhúir asail den phluais chéanna gach uair a thagann geonaíl ar a chuid putóg.
ar dúil dóibh
who like
Tá idir aor agus maoithneachas in ‘Away We Go’, tranglam sofaisticiúil do lucht féachana
ar dúil dóibh leithéid ‘American Beauty’, ‘Sideways’ agus ‘Little Miss Sunshine’.
dúile
elements
Sin an chaoi ar labhair na
dúile liom an oíche úd.
ndúl
elements
Nuair a smaoiním ar an fhuacht mharfach agus ar dhorchadas an gheimhridh, smaoiním i gcónaí ar na daoine a mhair fadó, i bhfad roimh ré an téimh lárnaigh! Tráth nach raibh tithe ann ar chor ar bith, tráth nach raibh ann ach an duine in aghaidh na
ndúl.
dúil
desire, instinct
Ach tá an stát ceapaithe a bheith ag smachtú an
dúil chun sainte ar mhaithe le leas an phobail.
dhúil
fondness
Maidir liom féin, is mó mo
dhúil sa leathchoróin; tá mé sásta airgead a ghlacadh ó dhuine ar bith – Caitliceach nó Protastúnach, Brit nó Paddy, is cuma liom.
dúil sa
dependency
Bhí cur síos ann mar gheall ar an rochtain a bhí acu d’eolas tábhachtach agus do shonraí pearsanta íogair ar nós claonadh gnéis agus a gcuid laigí ar nós
dúil sa deoch mheisciúil.
Tá dúil mhór agam
I really like
Tá dúil mhór agam sa tseacláid áfach agus má ithim beagán seacláide, beidh béile níos lú agam ina dhiaidh sin.
dúil
a craving
Murar chuir lucht saineolais spéis in intinn an linbh roimhe seo, is iontach an chaoi ar chuir an pobal
dúil i dtorthaí an taighde.
dhúil
interest
Ba mhó arís mo
dhúil sna háiteanna seo, mar thugas cuairt orthu sna hochtóidí nuair a bhí balla Bheirlin fós ann.
ag dúil leis
expecting
Dá mbeadh sé chomh feidhmiúil agus bhí na déantóirí
ag dúil leis, bheadh an buama a réab tríd an Grand Hotel i mBrighton ag 2:54rn ar an 14 Deireadh Fómhair 1984 ar cheann de na hionsaithe ba mhó tionchar ar stair na hÉireann riamh.
gan dúil
undesiring
Finné an uile ní,
airdeall,
gan ghníomh, gan chlaonadh,
gan dúil.