atá i ndán dóibh
is what awaits them
Mura dtig leo beart a dhéanamh de réir a mbriathair, is é bosca bruscair na staire
atá i ndán dóibh.
dánta ócáidiúla
occasional poems
Dhéanfainn é go páirtaimseartha ach aithnítear i gcónaí
dánta ócáidiúla a tharlaíonn ina leithéid de chás.
cad é atá i ndán dúinn
what's in store for us
An bhfaigheann sibh maoiniú ar bith ón stát? Má fhaigheann, an leor é mar dheontas?
Fuair muid deontas tuarastal ó Fhoras na Gaeilge ar feadh tréimhse bliana go dtí Iúil 2003 ach tá ár n-iarratas don chéad bhliain eile diúltaithe acu, mar sin níl a fhios againn
cad é atá i ndán dúinn anois.
lorgaíodh na heagarthóirí dán uaithi
the editors used to look for a poem from her
Ar chúis an-phraiticiúil a cuireadh a céad iarrachtaí fileata i gcló! Nuair a tosnaíodh ag foilsiú na hirise *Comhar* sna daichidí, bhíodh a lán den obair ar siúl in íoslach theach Mháire i bPáirc Leeson; ó am go ham, dhéantaí botún agus bhíodh bearna orlaí nó mar sin idir altanna, agus
lorgaíodh na heagarthóirí dán uaithi leis an mbearna sin a líonadh!
Cén leabhar atá á léamh agat faoi láthair?
*An tOileánach*: an lámhscríbhinn iomlán curtha in eagar ag Seán Ó Coileáin.
faoina bhfuil i ndán dóibh
about all that is in store for them
Mhaígh sé nach raibh an darna suí sa bhuaile aige ach peann a chur le pár agus rabhadh a thabhairt do mhuintir na hÉireann
faoina bhfuil i ndán dóibh mura mbíonn breith acu ar a n-aiféala.
má tá todhchaí chomh héiginnte sin in ndán dúinn
if such an uncertain future awaits us
Céard is fiú €350,000 a chaitheamh ar theach inniu
má tá todhchaí chomh héiginnte sin in ndán dúinn? Ar ndóigh, deir Randall nach dóigh leis go dtarlóidh siad i ndáiríre, ach gurb é an jab atá aige ná an cineál sin pleanála a dhéanamh.
bunleaganacha na ndánta
the originals of the poems
Mar sin, ar scláta le "peann" scláta a scríobhadh
bunleaganacha na ndánta agus cuireadh de ghlanmheabhair iad.
sleachta as dánta
excerpts from poems
Uaireanta scríobhainn seanfhocail agus
sleachta as dánta ar na cártaí.
sleachta as dánta
excerpts from poems
Uaireanta scríobhainn seanfhocail agus
sleachta as dánta ar na cártaí.
nach raibh mórán i ndán di
that there wasn't much in store for her
Shíl sí
nach raibh mórán i ndán di sa phost áirithe sin agus gurbh fhearr di bogadh ar aghaidh.
a niamhraigh mo dhán
who made resplendent my poem
Anois siúlaim leat i gcaorán na bhfuiseog is éistim le monabhar abhna do bhriathra ó Bhéal an Áthaagus cuirim mo bheola le do chneas atá cumhra, a ghrá, le sméara dubha Ghleann an Átha …i dtobainne, tá mé lán díot, a mhian, is níl a dhath le déanamh agam ach luí síos leat go dianar leaba seo an dáin agus tú a bhriatharú chun beatha …
Gluais • Glossary
glao coiligh a póigethe rooster call of her kiss
mullaightop of house
buí-ómrayellow-amber
bruth análahot breathing
múr teasabank of heat
cága callánachanoisy jackdaws
á ngríosúinciting them
a ngiúmaráilhumouring them
go breabhsántasprightly
meall gréineorb
cabhail chathrachcity body
spréite go hanástaspread awkwardly
tnáitejaded
basár a brollaighthe bazaar of her bosom
ag borradhswelling
dlaoithe casacurly tresses
cabhsaí dúshlánachachallenging lanes
á gclutharú féinhiding themselves
méalasorrow
buairtvexation
cruachásdistress
ag déanamh tochtagrieving silently
an tréanthe strong
ag tromaíocht ar an truadenigrating the wretch
meannánkid
méileachbleating
scrínteshrines
bean feasa na gclós ársawise woman of the ancient yards
dhorchaigh spéir a súlthe sky of her eyes darkened
ceannaircrevolt
a d’fheall orthuwhich failed them
boige paidrethe softness of prayer
le báinífurious
bhruth bréan bildeálathe foul heat of the building site
ag déanamh angaidhfestering
i bhforógraí bagracha lucht léirsithein the threatening proclamations of the demonstrators
bhachlógachindistinct
siogairlínípendants
glémhaiseachexquisitely beautiful
go ríogúilregally
teanga túisetongue of incense
ag clingireachtringing
bantracht bheoshúileachthe quickeyed women
le coim na hoícheat nightfall
ag spréamh
cheannbhrat glé an dorchadaisspreading the bright canopy of darkness
bioráinpins
ag lonrúshining
clóca sróilcloak of satin
aigeantaspirited
buimefoster-mother
deoch shuainsleeping-draft
spréachspark
súgachmerry
ag glinniúintsparkling
tú a mhuirniúto caress you
linntepools
cumhaloneliness
le tú a aoibhnniúto make you blissful
ionúinbeloved
másaíthighs
a niamhraigh mo dhánwho made resplendent my poem
i gcaorán na bhfuiseogin the bog of the larks
monabharmurmur
chneasskin
cumhrafragrant
miandesire
agus go bhfuil rath i ndán don phéintéir óg cumasach seo
and that success beckons for this capable young painter
”
Maidir leis an todhchaí, is cinnte go bhfuil na tuartha go maith
agus go bhfuil rath i ndán don phéintéir óg cumasach seo.
gurb é an freasúra atá i ndán dóibh
that they are bound for the opposition
Bheadh brú fosta ar FF aird a thabhairt ar ghuth an phobail agus glacadh leis
gurb é an freasúra atá i ndán dóibh.
go bhfuil bua i ndán dóibh
that they are destined to win
Agus go dtí go n-aithníonn Meiriceánaigh nach leor siopadóireacht, agus go mbeidh orthusan fulaingt ar mhaithe leis an tír, leanfaidh siad orthu ar bhóthar na cogaíochta leis an mbrionglóid
go bhfuil bua i ndán dóibh san Iaráic.
go raibh bua i ndán don tír san Iaráic,
that the country was destined to win in Iraq,
Dúirt sé in óráid cúpla lá roimh an Nollaig
go raibh bua i ndán don tír san Iaráic, agus é den tuairim freisin nach raibh an t-arm mór go leor mar a bhí sé.
Cnuasach de dhánta ón traidisiún,
a collection of poems from the tradition,
Cnuasach de dhánta ón traidisiún, nó a bhfuil dlúthbhaint acu leis an traidisiún, atá ann, aistrithe ag Tadhg féin agus nótaí i dteannta gach ceann díobh.
go bhfuil an bás i ndán di mar theanga phobail.
that it will inevitably die as a community language.
Deir sé go bhfuil os cionn dhá chéad teanga ar domhan a bhfuil tacaíocht oifigiúil stáit acu agus gur eisceacht í an Ghaeilge sa mhéid is go bhfuil an rialtas ag tacú léi ach gur beag duine atá á labhairt mar sin féin agus gur dócha
go bhfuil an bás i ndán di mar theanga phobail.
cén chinniúint atá i ndán dó
what fate lies ahead of it
“Tá Aontroim Thoir-theas ar a chonlán féin, agus ar a chonlán féin oibreoidh sé amach
cén chinniúint atá i ndán dó agus an bealach is fearr chun tosaigh,” arsa Kirkham.
pé rud a bheadh i ndán dom.
whatever was in store for me.
Bhraith mé sa bhaile agus ar mo shuaimhneas láithreach, agus bhí mé ar bís mar gheall ar an am a bhí romham,
pé rud a bheadh i ndán dom.
céard atá i ndán dom
what's in store for me
Fós féin nílim cinnte
céard atá i ndán dom amach anseo, cathain a fhillfidh mé ar Éirinn – má fhillim riamh.
nach raibh sé i ndán dó
it was not in store for him
Ach in ainneoin a stádais, bhí a lucht leanúna ag ceapadh, agus é ag dul i dtreo 40 bliain d’aois,
nach raibh sé i ndán dó ceann de na priomhchomórtais ghailf, nó *majors* mar a thugtar orthu, a bhuachaint.
i dtosach mar dhán
firstly as a poem
De ghnáth, baintear úsáid as an gcéad cheann, a chum duine as contae Mhuineacháin
i dtosach mar dhán sa bhliain 1876.
foilsíodh an dán
the poem was published
D’éirigh go maith leis, agus in 1876
foilsíodh an dán "God Defend New Zealand"*.
an crá croí atá i ndán dóibh
the heart-break that is in store for them
Agus ansin
an crá croí atá i ndán dóibh toisc go bhfuil an dóchas sin acu.
An bhfuil an rud céanna i ndán do Bertie Ahern
Will Bertie Ahern be in for the same fate
An bhfuil an rud céanna i ndán do Bertie Ahern tar éis dó an cineál céanna ráitis a dhéanamh?
Dealraíonn sé anois go mbeidh ar Ahern éirí as a phost agus é a fhágáil faoi scamall – deireadh brónach le gairm amhra.
cad a bhí i ndán dóibh.
what lay in store for them.
Ní foláir mar sin nó gur léir do dhaoine a bhí ina seasamh i scuaine chun dul isteach i bhfoirgneamh na seomraí gáis
cad a bhí i ndán dóibh.
i ndán dóibh,
ahead of them,
Bhí siad lán dóchais agus uaillméine, iad ag súil go raibh saol níos fearr
i ndán dóibh, in áit a mbeadh siad mar ríthe.
ba í an dífhostaíocht fhadtéarmach a bhí i ndán dóibh.
long-term unemployment was what was in store for them.
Agus mar thoradh ar dhúnadh na monarchana ar eastáit thionsclaíocha in áiteanna mar Croxteth,
ba í an dífhostaíocht fhadtéarmach a bhí i ndán dóibh.
ní chuireadh sí críoch le dán
she wouldn't put an end to a poem
Agus í ina girseach óg,
ní chuireadh sí críoch le dán go dtí go mbíodh léaráid déanta aici le cur leis, agus le linn a déaga dhéanadh sí cur síos ildaite ar na brionglóidí a bhíodh aici.
Ní raibh clú agus cáil i ndán dom
I wasn't meant to become famous
Ní raibh clú agus cáil i ndán dom an samhradh seo, tar éis an tsaoil!
Gan dóchas ar bith fágtha go bhfaighinn post, ghlac mé leis go raibh saol an duine dhíomhaoin i ndán dom.
atá i ndán d'iompar na Polainne
which is in store for the behaviour of Poland
Mar chomhartha ar an athrú
atá i ndán d'iompar na Polainne ag leibhéal na hEorpa, chuir PO in iúl lá i ndiaidh an olltoghcháin go dteastaíonn uathu go mbeidh an Pholainn ar an gcéad tír a dhaingneoidh an conradh.
níl mórán dóchais i ndán dóibh.
there's not much hope for them
Mura bhfuil lucht Fhianna Fáil oilte ar a gceird faoin am seo – i ndiaidh dóibh a bheith i mbun rialtais le fada –
níl mórán dóchais i ndán dóibh.
céard a bhí i ndán di
what was ahead of her
Bhí sí ag iompar clainne agus í ag fágáil na tíre agus ní raibh a fhios aici
céard a bhí i ndán di ach go dtabharfaí í chun na hEorpa.
Clúdaítear dánta de chuid fhilí na fichiú haoise
poems by twentieth century poets are included
Clúdaítear dánta de chuid fhilí na fichiú haoise mar Joe Steve Ó Neachtain agus Johnny Chóil Mhaidhc, mar aon le dánta traidisiúnta ón ochtú agus naoú haois déag agus ortha na tréimhse réamhChríostaí.
i dtaobh na ndánta agus na bhfilí
about the poems and the poets
Tá nótaí dátheangacha ar chuile phíosa véarsaíochta scríofa ag Mac Dhonnagáin chomh maith, a chuireann eolas suimiúil
i dtaobh na ndánta agus na bhfilí os comhair an léitheora.
Is é an snáth a cheanglaíonn na dánta ar fad le chéile
the thread that ties all the poems together
Is é an snáth a cheanglaíonn na dánta ar fad le chéile ná go bhfuil siad ar fad bunaithe ar véarsaíocht dhúchasach Chonamara.
ó thaobh na dánta a thabhairt chun beatha don éisteoir.
in terms of bringing the poems to life for the listener
Tá dlúthdhiosca ceoil agus aithriseoireachta ar fáil leis an gcnuasach, a ndéanann leathbhádóir rialta Mhic Dhonnagáin, John Ryan, éacht leis
ó thaobh na dánta a thabhairt chun beatha don éisteoir.
ina n-aonar mar dhánta
on their own as poems
Theastaigh uaim go seasfadh na haistriúcháin Bhéarla
ina n-aonar mar dhánta.
go mbeidh bealach a leasa i ndán dóibh?
that the right road will be ahead of them in life
Ní fheadar an é sin an fáth a raibh sé ag iarraidh a bheith páirteach in “Work Experience” agus “Joy in the Hood”? An é go dtuigeann sé cás na n-íochtarán agus go dtuigeann sé go maith má tharlaíonn dóibh casadh áirithe ina saol
go mbeidh bealach a leasa i ndán dóibh?
“Mar is eol duit, tá gaolta agam in Éirinn, agus dúirt mé le mo thuismitheoirí gur dheas liom teacht anseo chun mo chuid oideachais a chríochnú.
Tinte Ifrinn atá i ndán dóibh ar fad.
They are all in for the fires of hell
Tinte Ifrinn atá i ndán dóibh ar fad.
cad a bhí i ndán dom
what was in store for me
B’fhuath liom fios a bheith agam
cad a bhí i ndán dom sa saol go ceann deich mbliana.
a dhiúltaigh dá dánta féin.
who refused her own poems.
Tá Kate Murphy ann – an file nach file í ach atá anois ina riarthóir filíochta, í sásta tionchar a imirt ar chúrsaí filíochta trí phátrúnacht a hoifige agus trí dhíoltas a bhaint as craiceann foilsitheoirí
a dhiúltaigh dá dánta féin.
i ndán
in store
An bhfuil tú dóchasach, leathdóchasach nó an-dóchasach i leith a bhfuil
i ndán don tír seo le hais na coda eile den domhan san am atá le teacht?
Táim an-dóchasach.
i ndán
in store
Grád: D
Martin Cullen (An tAire Ealaíon, Spóirt agus Turasóireachta):
Tá bás mall, pianmhar
i ndán dá shaol aireachta.
dán
a poem
Bhí
dán beag deas aige a ndéanadh sé é a aithris gan stad:
Tá Tulach Mhór i lár na tíre Tulach álainn trína chéile; Lucht dhá chois ag siúl na slí Gan vóta acu ná déine Gan Béarla acu ná Gaeilge.
dán
future, destiny
Ach toisc gur
dán dorcha a bhíonn sa chinniúint ag leannáin ar a gcoiméad sa cineama, tá a fhios againn nach mbeidh toradh maith ar seo uile.
Dán grinn
a true poem
Dán grinn faoi dhínit an fhear oibre.
i ndán
destined
”
Mar sin, céard atá
i ndán dúinn? Tuarann Gates: “*Both nations can anticipate stagnation and inflation while ‘the people in between’ continue to amass more assets (at distressed prices) and collect more interest on more taxpayer-secured debt.
rath i ndán
success in store
D’fhág siad coinneal an dóchais ar lasadh tamall eile, agus súil acu go bhfuil
rath i ndán dá dtír mhór, álainn, ársa.
i ndán
in store
Thosaigh an Ghéarleanúint ansin sna 1690í, reachtanna i ndiaidh reachta a cheil oideachas agus céim aníos, dá laghad, ar Chaitlicigh, móramh mór na tíre, agus níl mé a rá gur bhisigh sin a raibh
i ndán don teanga ná do lucht a labhartha.
i ndán
in store
"
Ach tá leid le fáil i dTuarascáil na Roinne Airgeadais chuig an Bord Snip faoina bhfuil
i ndán don Fhoras agus don Údarás sa straitéis úd.
i ndán
destined
Faraor, ní raibh snámh
i ndán dom ar "Ocean Beach".
i ndán di
in store for it
com/watch?v=EEIGSBpZURc) Tá sé riachtanach an fócas sin a thabhairt ar ais do Roinn na Gaeltachta, le go mbeidh sé in ann an méidín beag den Ghaeltacht, ina n-úsáidtear an Ghaeilge go fóill ann mar ghnáth-theanga chumarsáide, a tharrtháil ón díothú teanga atá
i ndán di, má ligtear do chúrsaí dul ar aghaidh mar atá.
dán
poem
Agus tagann
dán chugam i gcónaí,
dán beag álainn a scríobhadh sa naoú aois - níos mó na míle bliain ó shoin! Níl a theideal ná ainm an fhile againn, ach tugann sé brí an gheimhridh leis go beacht álaínn, ina chruth Nua-Ghaeilge anseo:
-----------------------Scéal liom daoibhDamh ag glaoch,sneachta síorsamhradh d'éag.
i ndán
in store
Ba cheart mar sin gurb é an bás a bheadh
i ndán dóibh, ach cé go ndearnadh léirscrios ar na teangacha seo le cúpla céad bliain anuas, tá a lucht tacaíochta i mbun feachtais chun iad a athneartú.
i ndán
in store
Cuireann sé síos, de ghnáth, ar a shláintiúla is atá an tír, an méid dóchais atá aige as a bhfuil
i ndán don tír, agus an reachtaíocht éifeachtach a rith seisean agus a pháirtí le bliain anuas.
i ndán
in store
An féidir leis an Fheidhmeannas mairstean má éiríonn sé soiléir nach n-oibreoidh an dá threabh lena chéile go deo na ndeor? Táthar a rá go bhfuil an bhearna idir na páirtithe ag cúngú, ach ní chruthóidh an béarlagair sin muinín go bhfuil socrú fadradharcach, fadtréimhseach
i ndán dúinn.
i ndán
in store
Níl aon amhras ach gur todhchaí dhuairc a bhí
i ndán don Ghaeilge ag tús an Fhómhair, áfach.
i ndán
in store, due
Scríobh an file Seamus Heaney réamhrá don iarratas bunaidh a chuir an chathair ar an ghearrliosta agus istigh ann chuir sé na línte fáidhiúla seo:
So hope for a great sea change On the far side of revengeBelieve that a farther shoreIs reachable from here
Dúradh na línte dóchasacha seo den chéad uair sa Guildhall i nDoire i 1990 ag an chéad léiriú de *The Cure of Troy*, dráma de chuid Heaney, agus spreag siad daoine le creidiúint go raibh am níos gile
i ndán do mhuintir Dhoire.
i ndán
in store
Tá sé lena n-aimhleas nach bhfeiceann siad a bhfuil
i ndán dóibh, ach i gcomhthéacs na deighilte móire polaitíochta agus creidimh, ní fheiceann, agus is mór an mhairg é sin.
céard atá i ndán
what’s in store
Is cosúil go leanfaidh an scéal amhlaidh go dtí lár an chéid seo ar a laghad (ina dhiaidh sin ag Dia atá a fhios
céard atá i ndán dúinn).
i ndán
in store
Bheadh tíortha iomlána éagsúla caillte faoi thoinn, gan trácht ar an léirscrios a bheadh
i ndán do chathracha cósta mar Nua-Eabhrac agus Baile Átha Cliath fiú.
i ndán do
destined for
Ba é láidreacht uachtaránacht Lula ná go raibh fás
i ndán do gach uile aicme, idir shaibhir agus dhaibhir.
ach dánta a chumadh
but to compose poems
Níl faic le déanamh
ach dánta a chumadh
i gcuimhne ar chairde nach bhfuil ann níos mó.
i ndán di
in store for her
Ach bhí doicheall Éireannach
i ndán di go fóill.
bhí i ndán don
was destined for
Níorbh aon ionadh gurbh é an saol acadúil a
bhí i ndán don bhuachaill óg, agus a mháthair ina dochtúir leighis, chomh maith le huncailí ag teagasc matamaitice dó.
dánta comhaimseartha
contemporary poems
)
====================
Rogha
dánta comhaimseartha ar théamaí óige agus caidrimh teaghlaigh,
Eagrán úr méadaithe (ó 2001):
Le Máirín Nic Eoin
ISBN: 978-1-901176-27-8
Foilsithe: 2001
Leathanaigh: 96
Rogha
dánta comhaimseartha le filí éagsúla ar théamaí óige agus caidrimh teaghlaigh móide réamhrá léirmhínitheach le Máirín Nic Eoin.
bhí i ndán
was in store
Ba theip a
bhí i ndán don seanpháirtí ón uair sin ar aghaidh, go dtí go raibh sé de mhisneach againn líne a tharraingt agus beartú ar thús úrnua.
chuir na dánta in eagar
edited the poems
Is é Gearóid Denvir a
chuir na dánta in eagar.
gach uile dhán
every single poem
Tá nótaí cuimsitheacha ag dul le
gach uile dhán agus tá aiste fhada chritice sa leabhar chomh maith a dhéanann dian-iniúchadh ar fhilíocht Learaí agus a shuíonn na dánta i gcomhthéacs na filíochta béil i gcultúir eile ar fud an domhain, san Afraic, i Meiriceá Theas agus áiteacha nach iad.
i ndán dúinn
in store for us
In ainneoin na tubaiste geilleagraí agus na n-athruithe atá
i ndán dúinn, tá cónaí orainn i dtír atá, i gcomhthéacs idirnáisiúnta, go maith as fós.
i ndán
in store, on the cards
B’fhéidir go bhfuil saol difriúil
i ndán dóibh beirt, an Ghaeltacht agus an Ghalltacht.
i ndán dó
his destiny
Tá Assange é féin ar a theitheadh, ar bhealach, gan cinnteacht aige an é feallmharú atá
i ndán dó, beart atá molta ag ceannairí polaitiúla áirithe.
dán
poem
Tá *‘My Country’*, an
dán a chum an scríbhneoir Dorothea MacKellar (1885-1968), ar cheann de na
dánta is so-aitheanta san Astráil.
dánta is so-aitheanta
best known poems
Tá *‘My Country’*, an dán a chum an scríbhneoir Dorothea MacKellar (1885-1968), ar cheann de na
dánta is so-aitheanta san Astráil.
i ndán di
in store for her
Má tháinig sí agus roinnt daoine eile slán ón longbhriseadh, tá a deartháir, Sebastian, caillte agus is léir faitíos uirthi faoi céard atá
i ndán di sa tír iasachta seo darb ainm Illyria.
i ndán
in store
Cuir san áireamh an laghdú mór atá tagtha le déanaí i gceannaireacht an pháirtí, agus is beag an baol go rachadh teachtaí Fhianna Fáil ar ais chuig an lucht vótála a rá go mbeadh cruatan breise
i ndán dóibh.
dán ceannródaíoch
pioneering poem
Dhá bhliain ina dhiaidh sin, mar fhreagra ar an tiomnú seo, scríobh Heaney an
dán ceannródaíoch Boglands.
i ndán
in store, destined
”* De réir an ailt sin, tá rud éigin briste sna meáin chlóite agus in ainneon tábhacht, gá agus lárnachas na meán céanna, níl aon fhreagra le fáil againn i lár an chlaochló seo, ar an gceist “Céard tá
i ndán do na meáin?” Scríobhann sé san alt seo faoin leabhar le Elizabeth Eisenstein faoin tréimhse réabhlóideach nuair a cruthaíodh na meáin chló agus faoin am a mbíodh siad forleathan san Eoraip.
Céard tá i ndán
what's in store
Céard tá i ndán do Fhianna Fáil?
================
Níl aon amhras faoi ach gurb é Fianna Fáil ceann de na páirtithe polaitíochta ba rathúla san Eoraip.
Céard tá i ndán
what's in store
Céard tá i ndán do Fhianna Fáil?
===================
Níl aon amhras faoi ach gurb é Fianna Fáil ceann de na páirtithe polaitíochta ba rathúla san Eoraip.
i ndán dóibh
they’re destined
**An duais**
‘Nasc na Fola, Eachtraí na nDálach i bPórtó Ríce’
====================
Nuair a sheolann na déagóirí Séamas agus Tomás Ó Dálaigh as Gaillimh chun na Spáinne le héalú ó dhaorsmacht na nGall in Éirinn san 18ú céad, is beag a shíleann siad go bhfuil sé
i ndán dóibh lorg drámatúil a fhágáil ar stair oileán i bhfad i gcéin, Pórtó Ríce.
i ndán
in store
Tuigeann an pobal go ndeachaigh cúrsaí geilleagair amú agus go mbeidh ciorruithe
i ndán dóibh, ach ní thuigeann siad go bhfuil rogha fíorthábhachtach le déanamh acu mar phobal.
laoch rúnda an dáin
the poem’s secret history
Luaigh Ginsberg Cassady, nó “NC” mar a thug sé air sa téacs, mar phríomhionspioráid agus “
laoch rúnda an dáin” chluitigh sin Howl, dán a bhain cáil mhór amach do Ghinsberg agus na Beats trí chéile.
dánta diaga
religious poems
Agus thug sé soir go dtí cathair na Gaillimhe muid, agus bhí tréimhse caite agamsa ag obair agus …bhí an t-airgead seo coigilte agus bhí mé tar éis seinnteoir caiséid a cheannach dom féin agus rinne mé taifeadadh de Phádraic, d’fhear an tí, ábhar álainn, paidreacha agus
dánta diaga ach an chaoi a ndúirt sé iad, cuirfeadh sé na deora leat, dáiríre, ach pé scéal é thug Máirtín mé féin agus Éilís agus an seinnteoir caiséid soir go dtí Mícheál Ó Concheanainn, scéalaí mór, agus is cuimhin liom i gcónaí an chaint a bhí ag Máirtín agus chomh humhal agus chomh lách is a bhí sé le Mícheál Ó Concheanainn.
i ndán don
in store for
Cad atá
i ndán don Ghaeilge i Meiriceá Thuaidh? Níor mhinic a cuireadh an cheist seo go foirmiúil go dtí 2008 nuair a d'eagraigh Glór na nGael comhdháil bheag fúithi i Nua-Eabhrac.
Ní bhíonn feabhas i ndán
things aren’t about to improve
Ní bhíonn feabhas i ndán.
dhán fuarchúiseach scéirdiúil
chilling and bleak poem
D’fhulaing Tóibín fén ualach cultúrtha sin dar bhreaclínigh Ó Ríordánach ina
dhán fuarchúiseach scéirdiúil, ‘Fill Arís’, dán a dhéanann idirdhealú dólásach idir an Béarla agus an Ghaeilge agus a dhéanann iarracht daoine do ghríosadh chun cluas bhodhar a thabhairt do shaibhreas intleachtúil ‘Shelley, Keats is Shakespeare’ ós rud é, dar leis, nach ‘dual do neach a thigh ná a threibh a thréigean’.
nDámh na nDán
arts faculty
Chuir sé suim mhór sa stair, agus tar éis dó dhá bhliain a chaitheamh i mbun staidéir ar an Eacnamaíocht, glacadh leis i
nDámh na nDán in Ollscoil Sheárlais i mí Lúnasa na bliana 1968, faoi mar a theastaigh uaidh i gcónaí.
todhchaí i ndán
has no future
“Cé thú atá sásta seasamh na Foraoise a chosaint anseo i bPluais Bhaloir? Cé thú atá sásta le cinneadh na Foraoise gan dul i gcomhairle leis na heagraíochtaí Gaeilge faoin gceist seo? An cuma leatsa nach mbeidh
todhchaí i ndán don amhránaíochta ar an sean-nós? An cuma leat todhchaí an Lúibín, nó todhchaí an damhsa ar an sean-nós?”
“Sea! Cé thú?” a d’fhiafraigh Éamó Ó Caoimhnis.
cad é a bheas i ndán
what’s in store
Píosa reachtaíochta thar a bheith tábhachtach é seo a chinnteoidh
cad é a bheas i ndán don Údarás.
dá dhánta
of his poems
An mbeadh an ceart agam?
Réitigh Satchi (mar a thugtar air) leaganacha Béarla
dá dhánta dom agus ba mhór ar fad an phribhléid dom Gaeilge a chur orthu.
cóip dá rogha dánta
a copy of his favourite poems
)
Ar aon chuma, bhí an-áthas orm
cóip dá rogha dánta i nGaeilge a bhronnadh ar an mórfhile K.
dhán a scríobh
a poem written
Tagann na focail *The State of Hope* ó
dhán a scríobh Hewitt i 1958, *‘An Irishman in Coventry’* agus labhair Bean Mhic Róibín ar an chuairt a thug sí chun na cathrach sin le linn di a bheith ina hUachtarán.
dánta, paidreacha, comhráite
poems, prayers, conversations
Snáth Mara na Teanga
=========
I measc na raice seo fuair sé focail, amhráin, scéalta,
dánta, paidreacha, comhráite, logainmneacha agus eile as Gaeilge.
ré nua i ndán do
a new era in store
Tá fuil óg le brath i seanchorp na cathrach anois agus b’fhéidir go bhfuil
ré nua i ndán do Sao Luís.
Cad atá i ndán do Smuf
what’s in store for Smuf
Cad atá i ndán do Smuf – saol anróiteach nó saol an mhadra bháin? Scéal spraíúil spleodrach is ea Smuf ó pheann Alan Titley.
cad atá i ndán do chathracha an domhain
what’s in store for the world’s cities
Tá sé deacair fios a bheith againn
cad atá i ndán do chathracha an domhain amach anseo, ach is cinnte go bhfuil géarghá leis na foirgnimh agus séadchomharthaí luachmhara seo a chosaint is cuma cad é a chosnaíonn sé.
Saol ar an trá fholamh a bheidh i ndán dóibh
they’ve a rock bottom life ahead of them
Saol ar an trá fholamh a bheidh i ndán dóibh gan amhras.
más é an treascairt a bhí i ndán dóibh
if that was the beating they were destined for
D’aithin muintir Átha Cliath nár ghnáthpheileadóirí iad Páidí, Jack, Mikey, Pat agus araile, agus thuigeadar freisin
más é an treascairt a bhí i ndán dóibh go rómhinic gurb í an fhoireann peile ab fhearr a bhí ann riamh a bhí á gcéasadh.