an nóis taistil
the custom of travelling
Tá sé ar nós go bhfuil an t-uaillmhaíomh seo ár nglaoch ar ais chun
an nóis taistil a bhíodh ag ár sinsear na céadta agus na mílte bliain ó shin.
lean mac athar sa deasghnáth
the custom/practice was passed on
Bhí an nós ann ar fad a dhul ag tórraimheacha na gcomharsan sa dá pharóiste agus
lean mac athar sa deasghnáth sin.
ag luí le gnás
following custom/practice
Is cinnte nach raibh sin
ag luí le gnás, ach bíodh sin mar atá, mhionnaigh siad di gur sin mar a bheadh nó níor mhian le Myrtle achan duine faoin spéir a bheith ag amharc isteach uirthi ag rá "Orú, nach í atá cosúil léi féin".
ghnáthghnás
usual custom
Tá an taispeántas ag imeacht ón
ghnáthghnás, áfach, mar go bhfuil roinnt griangrafadóireachta i gceist ann.
nósanna
customs
Céard go díreach atá ann?
Pádraigín Ní Uallacháin: Cur síos é ar thraidisiúin agur ar dhaoine a bhain le ceol i gceantar Oirialla - amhráin, béaloideas, ceol damhsa, bailitheoirí, ceoltóirí,
nósanna.
nósanna
customs
Mhínigh Paddy na
nósanna a bhíodh ann, mar shampla, an clog a stopadh, clúdach a chur ar na scátháin, agus snaoisín a chur ar bhrollach an choirp.
nós
custom
Cé hiad agus cén fáth a bhfuil siad ann?
TM: Cumann atá ann do phíobairí uilleann, a bunaíodh i 1968 de bharr go raibh faitíos ar phíobairí na linne sin go raibh an phíb uilleann chun imeacht ar fad de dhroim an domhain, ar
nós na cláirsí.
gnás
custom
De réir a chéile bhí na teangacha éagsúla dúchasacha ar a dtoil acu agus eolas maith acu ar na
gnásanna a bhain le creidimh na ndúchasach.
nósanna
customs
Ach ar cheart go mbeadh sé ag bogadh chomh fada sin isteach i gcroí an chultúir Shínigh, go dtí go bhfuil caife de chuid Starbucks i lár na Cathrach Toirmiscthe? Cé gur rud maith é an dul chun cinn, thug mé faoi deara go bhfuil
nósanna an sean-Síne i mbaol on tSín nua, atá ag athrú chuile rud a thagann os a comhair.
nós
custom
Ní shílfeadh sé ar feadh bomaite go bhfuil rud ar bith ait faoin dóigh nach dtaispeánann sé féin agus daoine ard
nósacha eile ó dheisceart Shasana mothúcháin ar bith ar bhás daoine eile.
gnás
custom
Tionóladh an chéad Fhleá (ócáid bhronnta) ar an 15 Nollaig l971; ócáid an-ghalánta a bhí inti agus leagadh síos an
gnás don ócáid nach bhfuil mórán athrú uirthi ó shin.
nós
custom
Ar aon
nós, tá súil againn nach é oráiste an dath a roghnófar an chéad Lá Fhéile Pádraig eile, is cuma cén t-imeacht nó cúis atá oifigeach éigin sa DOE ag iarraidh a phoibliú.
a nósanna
their customs
Ní iontas ar bith é go raibh fuath acu do shaighdiúirí Sasanacha agus
a nósanna.
lucht custaim
the customs people
Thit sé ina chodladh le linn an turais agus i lár na hoíche tháinig
lucht custaim isteach sa traein agus d’iarr ar gach duine éirí agus a phas a thaispeáint.
sean-nósanna
old customs
Is “Treoraí Taistil Ama” í Karen, a mhíníonn na
sean-nósanna do chuairteoirí.
seirbhísí custaim agus coraintín
customs and quarantine services
Tá
seirbhísí custaim agus coraintín dáiríre faoin scéal freisin agus cosc curtha acu ar sé thona d’fheoil éan agus uibheacha a bhí á dtabhairt isteach san Astráil ó thús na bliana.
gnásanna sóisialta
social customs
*
Gluais • Glossary
fríd ghloine dhorchathrough a dark glass
smúidmist, murkiness
bréagachfalse
is annamhit is seldom
mionrudaíminor things
doiléirvague
i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty
glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields
sin an tuigethat's why
ag stánadh amachstaring out
léanalawn
ag croitheadh a gcinnshaking their heads
íomhánnaimages
iontassurprise
machnamh ceartproper thinking
scáileánscreen
ag preabadhjumping
bladhaire coinnlea candle flame
eachtraíevents
chan éthat's not it
dá thairbhe sinbecause of that
rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things
ar bharr na mbeannon the cliff tops
an lá fá dheireadhthe other day
ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour
substaintsubstance
dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs
taoidetide
fiúntasworth
gníomhact
nó a mhalairtor the opposite
blaiseadhtaste
gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey
fuaimeanna fánachaoccasional noises
díoscadhcreaking
coiscéimeanna folmhaempty footsteps
stánadh fadaa long stare
craos na tineadhthe roaring fire
dromchlasurface
cha dtig liomI can't
cha dtig liom í á threorúI can't guide it
déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning
le rachtanna fiáinein wild fits
seileogaspits
sáthadh scinethe stabbing of a knife
aonarachsolitary
staidéarthalevel-headed
teas an phaisinthe heat of passion
breithbirth
a cheiltto hide
anáilbreath
is annamhit is seldom
fiúntachworthwhile
dathanna seachantachaelusive colours
goitsecome on, come here
neadrachanests
seanbhallógaíold ruins
deifrehurry
cha raibh faill aigehe hadn't the time
contráiltewrong
go brách síoraíever
ag déanamh iontaiswondering
i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing
stócach ógyouth
bodhardeaf
pian a fhuilstinto suffer pain
mo bheomy life
lena dhornwith his fist
le mé féin a chosaintto protect myself
ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way
cinneadhdecision
cinntídecisions
go fadálachslowly
chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made
déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate
cuideachtúilhelpful
athrú séasúrthe change of seasons
de ghlanmheabhairoff by heart
gialljaw
gobachprotruding
gruaig fhionnblond hair
dóighiúlachtbeauty
tarraingteachattractive
rud inteachtsomething
buaireamhsorrow
ag bruidearnaighthrobbing
coimhthíochstrange
idir barra na gcrannbetween the tops of the trees
ag iarraidh mairstin airtrying to live on it
nimhneachsore
bhlais mé an phianI tasted the pain
tchíthear domhit seems to me
go dianstrictly
samhailimage
mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different
daonnachtaíhumanist
an cine daonnathe human race
bréanfoul
an bréantas a cheiltto hide the foulness
cumhráin bhréigefalse perfumes
lofarotten
gnásanna sóisialtasocial customs
béasamanners
seanseiteannaold sets
ag foscladhopening
ag scamhadhpealing
creatlachframe-work
creidbheáilto believe
scigdhráma an tsaoilthe farce of life
de réir mar atáthar ag dréimas is expected
táirgíproducts
caiteoir eiseamláireachexemplary spender
lúcháireachjoyous
teorainneacha luaisspeed limits
ag cailleadh foighdelosing patience
sceadamánthroat
mo bhrú folamy blood pressure
sciathánarm
go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could
comhairleadvice
díomádisappointment
sólassolace
lagmheasarthachtrather small amount
ag tochailtdigging
nósanna
customs
Dhiúltaigh na heaglaisí Protastúnacha do
nósanna na hEaglaise Caitlicí.
nós
custom
Dar ndóigh, ar
nós mórán eile sa tír seo, má tá go leor airgid ag tuismitheoirí is acmhainn dóibh a gclann a chur chuig scoil phríobháideach agus bheith cinnte go mbeidh togha na n-áiseanna oideachais agus spóirt ar fail dóibh.
nós
custom
Chomh luath is a bhí cúpla focal agam, bhí sé de
nós agam an Ghaeilge a labhairt in áit an Bhéarla.
sean-nósanna
old customs
Léiríonn íomhánna na nóchaidí tír faoi chlaochlú - na
sean-nósanna agus na luachanna traidisiúnta i gcoimhlint leis an ré nua.
ghnás traidisiúnta
traditional custom
Fothéacs don eolach: an raibh sé “tuillte” aige, de réir
ghnás traidisiúnta an IRA? Bheadh a lán i measc léitheoirí *Daily Ireland* a chreidfeadh san pé scéal é.
a nósanna geilleagracha
their economic customs
Scaip na manaigh agus a lucht leanúna ar fud na tíre, agus thug siad a reiligiún, a dteanga, an Ghaeilge, a scileanna – an scríbhneoireacht san áireamh – agus
a nósanna geilleagracha leo.
a gcuid nósanna féin
their own customs
Cuireadh tús le scéim mhór inimirce i 1948 agus tháinig na sluaite as deisceart, lár agus oirthear na hEorpa agus thug siad leo
a gcuid nósanna féin maidir le go leor rudaí ach ba é an bia an ceann ba shuntasaí.
nósanna fíor-Éireannacha
truly Irish customs
Bhí sé doiligh go leor ar Fhear Dia
nósanna fíor-Éireannacha a ghlacadh chuige féin, ach chuidigh a cheanndánacht agus a chadrántacht go mór leis.
gadhair nuaghnáis an rachmais
the dogs of the new custom of wealth
Haughey, bhí treallchogaithe na gcultacha móihéir,
gadhair nuaghnáis an rachmais – coileáin fhéindéanta TACA faoi dheifir chun gach deis a thapú ar a son féin, ar son Fhianna Fáil agus, mar a chreid siad féin, “ar son na hÉireann”.
an nósmhaireacht shóisialta seo
this social custom
Tá deireadh á chur leis
an nósmhaireacht shóisialta seo anois, go tobann agus go críochnúil.
nósmhaireacht úr a chruthú
to create a new custom
(Cuimhnigh ar ár gcairde as deisceart Chill Chainnigh agus cé chomh háiféiseach is a bheadh sé dá gcaillfidís a gceadúnas de bharr iad a bheith beagán os cionn na sprice an mhaidin i ndiaidh dóibh na scórtha euro a íoc le hiad a thabhairt cúpla míle slí abhaile!) Ba cheart go mbeadh sé mar chuspóir ag na Gardaí
nósmhaireacht úr a chruthú – is é sin, go bhfágfadh daoine an carr sa bhaile nuair a bheadh fonn dí orthu.
mar ba nós leis,
as was his custom,
Tháinig athrú ar a stíl phéintéireachta sna 50í agus ba é an corp nocht a bhí mar ábhar spéise aige feasta thar aon rud eile agus in áit é a phéinteáil le péint thanaí,
mar ba nós leis, thosaigh sé ag úsáid péint thiubh agus dathanna maolaithe.
an nós
the custom
Anois, is é
an nós ná rann amháin a chanadh i mBéarla agus an chéad rann eile i Maoiris.
nósanna
customs
Níl na
nósanna sin ag na hÉireannaigh.
nós
custom
Tá brí ar leith ag baint le chuile bhall adhmaid sna tithe seo - ar
nós dealbh i séipéal.
na stáisiúin chustaim
the customs stations
Is cuimhin le daoine meánaosta
na stáisiúin chustaim ar an teorainn.
lena ndeasghnátha a chleachtadh
to practice their customs
Nemeton – garráin dhiaga a dtagadh druideanna le chéile iontu tráth den saol,
lena ndeasghnátha a chleachtadh agus le corrainmhí bocht donasach a bhronnadh ar na déithe mar íobairt.
an nós
custom
Bhí
an nós seo le feiceáil den chéad uair tríocha bliain ó shin i stáisiúin na dtraenacha faoi thalamh i Nua-Eabhrac – bhíodh íomhánna agus *tags *(is é sin, ainm cleite an ealaíontóra) ildaite agus craiceáilte ar fud na dtraenacha mar a bheadh craiceann coimhthíoch ann.
ar bhábóg shaincheaptha í,
who is a custom-made doll
com) le Sidore,
ar bhábóg shaincheaptha í, a fháil.
ag comhlánú na bhfoirmeacha custaim
filling in the customs forms
Ba dhúshlán é 100 canbhás a smuigleáil as an Iaráic trí chóras poist arm na Stát Aontaithe agus, lena chinntiú go dtiocfaidís ar fad slán sábháilte go Nua-Eabhrac, níor inis Brownfield an fhírinne iomlán agus é
ag comhlánú na bhfoirmeacha custaim.
nósanna
customs
Mar is léir ó leabhair fhantaisíochta an Bhéarla ón ré Victeoiriach ar aghaidh, feidhmíonn struchtúr agus
nósanna sochaí s’againne mar amhábhar agus an "domhan eile" á chruthú agus tá na heilimintí seo le feiceáil fite fuaite le samhlaíocht fhairsing an scríbhneora.
nós iontach
wonderful custom
Agus tá lucht na hUltaise tugtha do
nós iontach na nÉireannach – an scoilt.
Nós ársa
ancient custom
Nós ársa in Éirinn ab ea é, aimsir an fhómhair, barraí gan bhaint a fhágáil i gcúinne amháin de pháirceanna ionas go mbeadh áit éigin ag an ngiorra le héalú chuici.
nósanna
customs
Cuireann sé síos ar na
nósanna ar fad a bhain leis an chleamhnas agus an dóigh a gcaitheadh daoine a bheith pósta roimh Mháirt na hInide, an Mháirt roimh an Charghas.
lucht an chustaim
the customs people
De réir dealraimh, níl céad earraí ar luach os cionn míle dollar a thabhairt as an tír gan fios a chur ar
lucht an chustaim.
nósmhaireacht
custom
Is gréasán é cultúr an duine, gréasán a chuimsíonn teanga, uimhríocht, scríobh, feisteas, ceardaíocht, ailtireacht is foirgníocht,
nósmhaireacht díola is ceannaithe, mórán eile nach iad agus cuimsíonn sé gach gné den tsochaí a mbeidh lámh ag an duine ann, cnáimhseáil, cúbláil, luadráil, pleanáil, srl.
fríd an chustam
through customs
agus tá muineál maith righin ort ag dul
fríd an chustam .
bhealaigh a namhad
his enemies customs
Chuir sé eolas ar
bhealaigh a namhad agus chum sé straitéis go luath sa ghéarchéim.
Nósmhaireachta
custom, convention
Fáinne Fí an Éilimh agus na
Nósmhaireachta
================
Argóint a deineadh in Éirinn nuair a bhí Acht Teanga á lorg ag lucht na Gaeilge, ná gur beag ráchairt a bheadh ar sheirbhisí dá gcuirfí ar fáil iad trí mheán na Gaeilge.
ndeasghnáth
the customs
Go minic sa lá atá inniu ann, mura bhfuil iomám ann a chinnteoidh go maraítear an chaora de réir na
ndeasghnáth atá leagtha síos, bíonn ar fhear an tí é féin an íobairt a dhéanamh.
nós a mhair breis
is a custom that survived more than
I bhfocail eile, cé go bhfuil a sainchúram Gaeltachta coinnithe ag an Údarás is léir go bhfuil sé beartaithe deireadh a chur le
nós a mhair breis is tríocha bliain!
Leis an Straitéis a chur i bhfeidhm beidh gá le húdarás láidir, ceann atá ionadaíoch ar na pobail Ghaeltachta éagsúla.
Ní Lia Tír ná Gnás
every country has their own custom
Ní Lia Tír ná Gnás
=========
Is cosúil nach scéal aonair mo scéalsa.
nósanna ársa
ancient customs
Ach ar feadh i bhfad tá an lucht dlí i bhfolach taobh thiar dá gcuid
nósanna ársa is dá gcuid cleachtas doiléir.
Sean-Deasghnátha á gCleachtadh
old customs in practice
Sean-Deasghnátha á gCleachtadh
===============
Labhair mé le Bogdan Neagota, eitnegrafaí as ollscoil Cluj maidir le gnéithe de chultúr na tuaithe sa Rómáin.
gnáis an phobail
community customs
Tá deasghnátha na heaglaise agus
gnáis an phobail fite fuaite ina chéile chomh maith.
nósanna na háite
the local customs
Is iontach an deis a bheadh ann le heolas a chur ar
nósanna na háite.
nósanna
customs
Is i ngeall air sin a bhraitear roinnt mhaith cosúlachtaí idir cultúr,
nósanna agus teangacha mhuintir Asturias, na Gailíse agus na Portaingéile.
ar iompar agus ar bhéascna ríoga
of royal behaviour and custom
Bíodh sí mar atá, tuigeadh domsa gainne m'eolais
ar iompar agus ar bhéascna ríoga tar éis ghabháil an leithscéil.
seanghnásanna
old customs
Tá siad chomh nua-aoiseach mar phobal is atá dream ar bith eile sa tír, ach tá an cultúr agus na
seanghnásanna go smior iontu agus gan amhras tá saol an lae inniu ag cothú coimhlinte idir an sean agus an nua.
ar nósanna na Síne
of Chinese customs
’S í do chanúint leathan a nochtann
gur coimhthíoch saonta thú
go dtáinig tú ó thaobh eile na farraige
is nach bhfuil eolas ar bith agat
ar nósanna na hÉireann
’S é do cheannaghaidh neamh-Áiseach a nochtann
fiú gan focal amháin a rá
go bhfuil tú gan dabht i do waiguoren*
’s nach bhfuil eolas ar bith agat
ar nósanna na Síne
Sléibhte maorga atá i do thimpeall
Cuireann na carraigeacha crochta iontas ort
Tá tú sáite i nglaise na bpáirceanna is na bhfánaí
Is ar do shuaimhneas atá tú ansin
Agus tú i measc na ndaoine
ag canadh is ag caint is ag ól
Sa teach leanna beoga i nGleann
Nó ag rince in éineacht le comharsana
Sa tsráid bhríomhar i Yangshuo
Beidh lúcháir an chomhluadair chroíúil ort
Ní i do waiguoren a bheidh tú níos mó
Mo rabhadh duit, a chara
Uair amháin agus tusa san áit
Tiocfaidh draíocht ort i ngan fhios duit
is beidh sé do do mhealladh go deo!
post mar oifigeach custaim
a job as a customs officer
Fuair sé
post mar oifigeach custaim tar éis an RAF agus lean sé ar aghaidh ag seinm i Learpholl, go mór mór ag Club Chonradh na Gaeilge ar Wood Street, i lár na cathrach.
faoinár nósanna cultúir
about our cultural customs
Chuir siad fáilte mhór romhainn agus bhí siad an-fhiosrach i gcónaí
faoinár nósanna cultúir, faoinár dteangacha is aroile, chomh maith le heolas a roinnt linne faoi Mheiriceá.
sheanbhéasa na tuaithe
old rural customs
Déanann sé dearmad ar dhearcadh coimeádach agus ar
sheanbhéasa na tuaithe, osclaíonn sé a bhéal chun scéal a insint, smaoiníonn sé ar an scéal agus dúnann a bhéal arís.
a d’fhág oidhreacht
who left (us) the custom
Cé eile atá ann ach an naomh de bhunadh na Gréige
a d’fhág oidhreacht Dhaidí na Nollag againn, San Nioclás é féin.