Cén fáth go dtabharfaí agus na coirpigh faoi ghlas? Níor cuireadh suim rómhór ach oiread sna fiche éigin Arabach a bhí ag freastal ar ranganna eitilte le déanaí cé go raibh amhras ag cuid dá múinteoirí orthu.

Tuigeann na coirpigh a eagraíonn na turais seo an chontúirt atá i gceist agus déanann siad iarracht dallamullóg a chur ar na daoine bochta a bhfuil siad ag teacht i dtír orthu trí dhul ar bord iad féin ag tús an turais.

Cén t-aire Sasanach a thuigfeadh fadhbanna seanbhunaithe Bhóthar na Seanchille? Cé a thuigfeadh an meascán saoithiúil sin de laochra áitiúla agus coirpigh? "Tá muid ag bogadh ar shiul ó fhadhb amháin go dtí ceann eile, ach is iad na 'himreoirí' céanna ata páirteach," arsa Jack McKee.

* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned lámhachshooting rachtoutburst acraí tíhousehold utensils as go brách leooff they went léiriúproduction cheanncheathrúheadquarters coistí cosanta áitiúlalocal defence committees dírbheathaisnéisautobiography gan strówithout difficulty i dtaiscesaved do lá na coise tinnefor a rainy day bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad dá mba gháif it was necessary leithleachasselfishness scoilt aduainstrange split chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire easpa suimelack of interest tragóidítragedies Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face géarchéimcrisis chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action saothar in aiscewaste of time déistindisgust ag cáineadhcriticising ciúnaithe go mórgreatly quietened línte síochánapeace lines ruathair laethúladaily raids polarúpolarization girseacha ógayoung girls nóibhéinenovena cailín aonaira lone girl ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help an cúigear a ruaigeadhto drive the five off riochtstate a cuid néarógher nerves clocharconvent ar an Iúrin Newry tachrántoddler eachtraincident círéibriot faoi lán seoilin full swing ag glioscarnachglistening bréan le boladh gáissmelling bad from gas comhracfight otharcharrambulance formhór an bhealaighmost of the way ag dul ar foscadhsheltering ag sciorradhsliding ag lámhacáncrawling fras lámhaighvolley babhlaíbowls a gciarsúirtheir hankies leachtliquid cosaintprotection bodhardeaf bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling ba ghnách leishe used to d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home stad an bhusthe bus stop thuirling séhe disembarked neamhurchóideachinnocent bábántainnocent ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him trup na mbrógthe sound of the shoes neamhchoireachinnocent níor shamhlaighhe didn't imagine an t-uafásthe horror anfaterror cortwist dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head scáilshadow scoilteadh a bhlaoschis skull was split open scréachascreams na hionsaitheoiríthe attackers níos truacántamore plaintive go prasquickly ag maothú an chairpéidmoistening the carpet Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky ar mire le feargmad with rage beaginmhehelplessness cé a bhí ciontachwho was responsible níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged ciontach i ndúnmharúguilty of murder go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack ag maíomhstating seanphionós na fuipethe old whip punishment i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault peann a chur le párto put pen to paper aiféalaregret gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in

Sin eolas atá á úsáid ag na Gardaí cheana féin chun gluaiseachtaí coirpeach a leanúint.

Is ar éigean ar féidir leat leithéidí Ian Paisley nó Gregory Campbell nó Peter Robinson ná fiú David Trimble a lochtú nuair a deir siad, "Cén fáth ar chóir dúinne dul i rialtas le coirpigh?" Sin go bunúsach is bun le líomhain an Aire.

Seo ag am nuair a bhí spraoithiománaithe agus gach sórt coirpeach ag rith thart ar an chathair gan stró.

Chuir *The Star *tús leis an chéasadh faoin cheannlíne *“Lotto Dolores Family Link to Gang War”* agus d’fhoilsigh siad sonraí faoin bhaint a bhí ag nia léi i ndúnmharú coirpigh aitheanta i Luimneach.

Chaith Gotti sé bliana sa phríosún as Jimmy McBratney a mharú, ach deir roinnt daoine gur mharaigh sé é chun a cháil mar choirpeach a chothú, agus gur seo an dúnmharú a chuir tús le blianta de dhoirteadh fola a chinntigh sa deireadh gur bhain sé ceannasaíocht amach sa domhan faoi choim.

Ni haon ionadh gur chuir an cabal coirpeach timpeall ar Milosevic corp an deachtóra le holagón agus deora fá scáth an chrainn teile ina ghairdín dúchais ag 41 Sráid Nemanjina, i Pozarevac, Dé Sathairn, an 18 Márta 2006.

Ba léir go raibh coirpigh ann a thapaigh an deis sa bhroid oibre a ngnó féin a dhéanamh, rud a chuir brú breise orainne sa bheár.

Agus beidh muintir bhocht fhadaraíonach na hÉireann ar tí Máirtín Míleata a naomhú as siocair go mbeidh sé i ndiaidh an Saorstát a aisceadh agus a ghlanadh agus a sciomradh saor ó choirpigh.

Agus seo é an dóigh a mbeidh sé i ndiaidh an t-éacht sin a chur i gcrích: tabharfaidh Máirtín Míleata cuairt bheag chairdiúil ar dhúnfoirt na gcoirpeach, mar atá An Cnoc Theas, An Taobh ó Thuaidh, Iarthar Bhaile Átha Cliath agus Oirthear Ghleann Cholm Cille.

Agus rachaidh Máirtín ó choirpeach go coirpeach agus cuirfidh sé cogar beag bídeach isteach ina gcluas chlé.

Ní hamháin go bhfuil coirpigh thuaithe Passaic ag meascadh le coirpigh Paterson ann, ach tá príosúnaigh ann ó chóras phríosúin na Cónaidhme freisin, agus, Dia dár réiteach, lucht iarrtha tearmainn nach bhfuil coir ar bith curtha ina leith, ach atá “idir lámha” ag Gníomhaireacht Inimirce Mheiriceá go gcloisfear a gcásanna dídine.

Seachas breathnú orthu mar áiteanna a chuirfeadh coirpigh ar atreo, tá daoine, go háirithe lucht vótála na heite deise, ag iarraidh go gcuirfí pionós ar phríosúnaigh thar a dtréimhse ar fad sa phríosún.

Agus dár ndóigh, tá leas an phobail i gceist gan amhras agus coirpigh de chuid dhronga chathair Luimnigh os comhair na cúirte.

Rinne Moon teagmháil le boic mhóra na heite deise sa tSeapáin go luath sna seascaidí, nuair a chuir bunaitheoir CIA na Cóiré (KCIA), Kim Jong-Pil, é in aithne do Yoshio Kodama agus Ryoichi Sasakawa – beirt choirpeach cogaidh agus máistrí *yakuza* a thosaigh ag obair do CIA na Stát Aontaithe (SAM) i ndiaidh an Dara Cogadh Domhanda.

Ach cén fáth go raibh suim ag brathadóirí agus coirpigh in eaglais Moon? Is cosúil gur thosaigh cuid de Sheirbhís Shicréideach SAM ag plé le coiriúlacht, drugaí ina measc, agus iad in ainm is a bheith ag troid an Chogaidh Fhuair.

Ó na seachtóidí i leith tá aonaid speisialta ag gach contae, nach mór, ar a dtugtar SWAT – *Special Weapons and Tactics* – a mbaintear úsáid astu má bhíonn baol ann go bhfuil coirpeach armtha.

Dála an scéil, an General agus coirpigh aitheanta eile na tíre, is sna hinstiúidí céanna sin a múineadh an mhoráltacht dóibh.

Tá Loach an-siúrálta le greann, le fir oibre, le mná oibre, le spórt, le foréigean/brúidiúlacht na bpóilíní, le foréigean/brúidiúlacht choirpigh nua-aoiseacha na háite.

Ní haon maidrín lathaigh é an té a shiúlann chun saoirse ar deireadh, ach coirpeach crua craosfhuilteach.

Ar dtús ba mhaith liom a fháil amach an bhfuil an dualgas ormsa nó ar mo chara an tiománaí bus seo a mharú? Is í an dara ceist ná an bhfuil cead againn cúpla €uro a thabhairt do choirpeach óg dífhostaithe éigin chun an jab a dhéanamh? Caitheann mo chéile bríste a bhfuil dhá chineál snáithe ann, mar atá cadás agus polyester.

Fáilte chuige saol mífheidhmiúil mhuintir Cody, coirpigh mhíthrócaireacha Mhelbourne na hAstráile.

(Mo thrua nach raibh ceamaraí againn ar lucht athscríofa na staire, pé áit a rabhadar, nuair a d’aithin an Bhanríon Eilís a Dó, ina beart sa Gháirdín Cuimhneacháin Náisiúnta, nár choirpigh, ach saighdiúirí in Arm na Poblachta na fir sin a d’fhear Cogadh na Saoirse agus Éirí Amach na Cásca ar an Choróin).

Nuair a léigh Sachs an bunreacht óg chun cearta nua a thabhairt do thrúáin éagsúla - thug sé an vóta do choirpigh, ceart pósadh do lánúin homaighnéasacha, agus seans do mháithreacha imeacht as géibheann ar mhaithe lena bpáistí – ní léir an é cumhacht nó leochaileacht a bhí á tháispeáint aige? Díoltas Cuí Polaitiúil ========== Thaispeáin Sachs réimse ait mothúcháin i rith an ama.

Tá an fhreagracht ar Oifig an Stiúrthóra Ionchúiseamh Poiblí, rannóg atá neamhspleách ón rialtas, cásanna cúirte faoin reachtaíocht seo a thabhairt i gcoinne na gcoirpeach.

Más féidir Troy Davis a chur chun báis ar fhocal beirt choirpeach, cad chuige nárbh fhéidir le dream ar bith fianaise bhréagach a thabhairt i dtaobh dhúnmharuithe agus agairt an bháis a tharraingt ar dhuine neamhchiontach? Agus seo ar aigne acu, rinne Amnesty International, An Pápa Benedict XVI, an t-iar-Uachtarán Jimmy Carter, an tArdeaspag Desmond Tutu, agus go leor eile, iarrachtaí idirghabháil a dhéanamh thar ceann Davis.

Agus beidh siad ag íoc as an £30,000 an duine a chosnaíonn sé chun coirpeach a choinneáil ar an leaba chláir ar feadh bliana, i gcarcracha atá beagnach lán anois mar gheall ar an *"feeding frenzy in sentencing"* a tharla tar éis na gcíréibeacha, de réir Eoin McLennan-Murray, ceannaire na rialtóirí príosúin.

Ba léir ag an mórshiúl easaontach go raibh aithne mhaith ag Mac Intyre ar na ceoltóirí le Banna Ceoil Jim Larkin agus chuala mé go raibh sé ag fíosrú an ceangal idir easaontóirí agus coirpigh.

Saibhreas na Gaeilge ar Ghoirt an Óir ================== Is léir ón taighde atá déanta ag Noone agus Doyle, chomh maith le staraithe eile, go raibh Gaeilge ag cuid mhaith de na hinimircigh Éireannacha sa naoú haois déag: tá fianaise ann go raibh Gaeilge ag daoine a bhí gar don choirpeach aitheanta Ned Kelly.

Chuir ceannaire na droinge seo, Newt Gingrich, cáipéis amach ag tathant ar bhaill den Pháirtí Poblachtánach cur síos ar na Daonlathaigh mar "fealltóirí", "fímínigh", "coirpigh", agus a leithéid.

Fiú mura raibh aon bhaint ag rialtas na hIaráice leis na hionsaithe, dúirt siad nár mhór do na Stáit Aontaithe tacú go huile is go hiomlán leis na daoine a bhí ag cur in aghaidh Saddam Hussein, mar atá, a gcairde i gComhdháil Náisiúnta na hIaráice faoi cheannas Ahmed Chalabi, an bréagadóir cruthanta agus coirpeach díotáilte ar thug Eoghan Harris s’againne oiliúint chumarsáide dó.

Agus tá coirpigh, chomh maith lena chuid iarchomrádaithe, ar a thóir.

Is téarma míchruinn mífhéaráilte é sa mhéid go gcuireann sé sinn ag smaoineamh ar choirpigh chontúirteacha, cé gur gnáthdhaoine iad tromlach na n-inimirceach seo nach bhfuil uathu ach deis a fháil ar shaol níos fearr.

Breathnaíonn daoine áirithe orthu mar fhir chróga a thug dúshlán d’údaráis lochtacha a d’imir cos ar bholg ar chosmhuintir na tíre, ach mothaíonn a lánoiread nach raibh i gceist leo ach coirpigh uirísle a bhí ag tochras ar a gceirtlín féin.

Fad is atá sí lonnaithe ann, tugann sí aghaidh ar choirpeach cogaidh agus ar mhangaire drugaí, i measc slíomadóirí eile.

Tá tagairtí sa leabhar seo do ghairmeacha beatha a raibh an fhánaíocht ag baint leo go minic agus atá dearmadta le fada – lucht déanta sreangáin agus díoltóirí tae agus tobac, coirpigh agus striapacha, oibrthe lása, gréasaithe, súdairí, déantóirí folt bréagach, agus déantóirí pinn.

Bailithe ar Troigh gan Tuairisc ============ An Córas Scaipthe a bhí ann roimhe sin, ba do bhuíonta beaga coirpeach fadtéarmach a cuireadh ar bun an chéad lá riamh é, rud a chiallaigh go raibh na húdaráis Bhriotanacha trína chéile ar dtús faoi conas déileáil leis na cimí nua sin, cimí a raibh córas ceannaireachta docht acu féin, laistigh den charcair agus ar an taobh amuigh freisin, cimí a raibh bá an phobail agus dreamanna cearta sibhialta leo go minic freisin.

De réir Becker, is duine réasúnach é an coirpeach.

An é gur lú an méid coirpeach atá ar na sráideanna de bharr go bhfuil siad i ngéibhinn cheana féin? B’fhéidir é, ach i gCeanada, áit ar laghdaigh na rátaí coiriúlachta fosta, níor tháinig aon fhás faoi líon na gcimí faoi mar a tháinig i Sasana agus sna Stáit.

*’ Dronga Coirpeach ======== Sa bhliain 1928 chuaigh toscaireacht de mhinistéirí go dtí an Rúnaí Baile, Sir William Joynson-Hicks, ag impí air srian a chur ar líon na nÉireannach a cheadófaí isteach go hAlbain.

An té a chaithfeas súil ar na *Nuremburg Principles*, idir bhreitheanna agus chiontuithe, tuigfidh sé gur sealán na croiche i ndán do Obama, Bush, Clinton, Cheney, Rumsfeld agus Blair mar is coirpigh chogaidh iad go léir.