"Mar choincheap tá seirbhís phoiblí le moladh go hard.

Cén bhrí atá leis an choincheap "An Ghaeltacht" do dhaoine ag tús an 21ú haois? Smaoiníonn daoine áirithe ar an Ghaeltacht ina raibh na scéalaithe agus na hamhránaithe ina suí thart cois tine agus iad ag airneál go maidin.

Tá tuiscint cheart ar choincheap na hoidhreachta ina cloch bhoinn do theacht slán na teanga.

Tá tuiscint cheart ar choincheap na hoidhreachta ina cloch bhoinn do theacht slán na teanga.

“Tá grá agam don Ghaeilge agus bhí spéis mhór agam sa choincheap seo.

“Tá grá agam don Ghaeilge agus bhí spéis mhór agam sa choincheap seo.

“Tá grá agam don Ghaeilge agus bhí spéis mhór agam sa choincheap seo.

“Tá grá agam don Ghaeilge agus bhí spéis mhór agam sa choincheap seo.

“Tá grá agam don Ghaeilge agus bhí spéis mhór agam sa choincheap seo.

Toradh atá sa taispeántas seo ar nasc idir traidisiúin na Gaeilge in Éirinn agus in Albain a thosaigh mar choincheap a bhí ag Stiúrthóir Phroiseact nan Ealan, Calum MacGill Eain, agus ag an fhile Éireannach agus an té a bhí taobh thiar den *Great Book of Ireland*, Theo Dorgan, nuair a bhuail siad le chéile i 1997 i gCaisleán Bhaile Átha Cliath.

Tá foireann dhíograiseach againn a chreideann sa choincheap.

Tá foireann dhíograiseach againn a chreideann sa choincheap.

De réir na teoirice seo, caithfimid dearmad a dhéanamh don choincheap gurb í an Ghaeltacht fíorthobar na teanga agus aitheantas a thabhairt don bhorradh atá fán Ghaeilge sna cathracha agus sna bailte móra.

Tuigtear do *Beo!*, áfach, go raibh eagla ar pháirtithe an Rialtais agus ar Fhine Gael go ndéanfadh aon athrú a dhéanfaí ar shainmhíniú an teaghlaigh dílúcháil ar choincheap an phósta.

Rinne Boeing roinnt oibre le déanaí ar an choincheap céanna, agus cúpla bliain ó shin nocht siad a smaoineamh féin: eitleán darb ainm “Pelican” (nach bhfuil ann ach plean ar páipéar fós).

Ba é Naomh Agaistín a chuir an cheist: cad is am ann? D’fhreagair sé a cheist féin – mar is dual d’fhealsúna – agus tá aos eagna ag cogaint ar choincheap an ama agus na síoraíochta ó shin.

Tugtar corparáideachas ar an choincheap seo.

Nixon ar an éacht a bhí bainte amach acu - éacht nach raibh ach ina ábhar aislinge go dtí sin agus a mhaireann ina choincheap mhealltach go fóill a spreagann agus a thugann ábhar inspreagtha d’ealaíontóirí.

Fós, níl oiread agus leid d’aon iompar míchuí, gan trácht ar ghéag nocht ná ar aon ball eile coirp le feiscint in óid Jane Campion don nGrá Rómánsach, idir choincheap agus ionchollú, a d’fhás idir an file John Keats agus an bhean óg béaldorais Fanny Brawne sna blianta beaga a bhí fágtha ag an fhile idir 1818 agus an bás a sciob an t-easlánaí óg sa Róimh ar an 23ú Feabhra 1821.

(Ní chreidim gur ann don choincheap “An Bhreatain” nó “An Bhreatain Mhór” nó don aidiacht “Briotanach” ach amháin i gcúrsaí tíreolaíochta).

Tá áit lárnach ins an díospóireacht seo ag an choincheap ar a dtugar ‘leas an phobail’.

I dtús báire, nuair nach raibh rialtais cinnte cén tionchar a bheadh ag an teilifís (agus sular tháinig ann do choincheap na saoirse faisnéise) ba é an cinneadh a thug siad cead a thabhairt do dhaoine teacht ar an ábhar a chraoltaí tríd cheadúnas a thabhairt dóibh.

Ba léir go raibh a leithéid de choincheap as dáta anois agus nár cheart tuismitheoirí a íoc feasta as a gcuid páistí a thógáil le Gaeilge.

Tuigim go bhfuil brú seasta ón mBéarla agus go bhfuil sé deacair gan ghéilleadh anois is arís don nath cainte nó don choincheap a thagann go saoráideach ón mBéarla.

Beidh an dá pháirtí ag déanamh a dtréandíchill mar sin a chur in iúl do mhuintir na hÉireann nach bhfuil aon ghlacadh acu leis an choincheap de rialtas náisiúnta.

Aréir bhíos ag léamh leabhair a foilsíodh sna 1960í faoi choincheap an chaipitil dhaonna agus b'ionadh liom an dul chun cinn atá déanta againn mar shochaí ach b'ionadh liom níos mó an easpa dul chun cinn ar bhealaí eile.