tarrtháil orainn
came to the rescue
Thug oifig Uí Chuív (An Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán)
tarrtháil orainn le deontas £25,000 chun foireann a fhostú agus go gairid ina dhiaidh sin, fuair muid deontas ó Bhord Páirtíochta na hEorpa, Béal Feirste (Belfast European Partnership Board).
Isteach ar an fhuinneog
came in the window (note 'ar' not 'fríd'); 'isteach fríd an fhuinneog nó doras' literally means 'through', as in breaking through the window or door.
Isteach ar an fhuinneog a tháinig sé, is cosúil, agus chan anuas an simléir agus bhí ocras ar dóigh air fosta, nó níor fhág sé grabhróg den bhia a fágadh fána choinne ina dhiaidh," arsa Máire agus aoibh an gháire uirthi.
as ar fáisceadh iad
from which they came
"
Is rud iontach é go bhfuil na logainmneacha bailithe ar an dlúthdhiosca seo, sula n-imeoidh siad as cuimhne leis an saol
as ar fáisceadh iad.
Dá dtiocfadh an crú ar an tairne
if it came to the test
Dá dtiocfadh an crú ar an tairne, agus mura mbeadh a dhath ar bith eile agam le cur síos a dhéanamh air, thiocfadh liom amharc ar *Lá *lá ar bith den tseachtain agus bheadh an scéala gáifeach eisiach is úire agam faoi Mheánscoil Feirste.
Nuair a tháinig sé chuige féin
when he came to
ie)
Gluais • Glossary
ar an drabhlásdrinking heavily
dá bharras a result
geallwager
a bheatha a shaothrúto earn his living
i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money
cneadgroan
damantadamned
clár éadainforehead
ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach
spící biorachasharp spikes
ag lúbarnaíltwisting
go míshuaimhneachuneasily
imeachtaíevents
galántaelegant
meidhreachmerry
dreoilín teaspaighgrasshopper
drithlín gliondaira spark of joy
gnúisface
folthair
faoi dhraíochtunder a spell
comwaist
cuireadhinvitation
go fonnmhareagerly
a chompánaighhis companions
sméideadhwink
a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments
maorgamajestic
cornchlársideboard
i ndlúthchipíin serried ranks
táim sáchI have enough
leachtliquid
mionscáth gréinemini parasol
do bharraicíníyour toes
dlúthdhiosca rómánsachromantic CD
tolgcouch
chuimil sí a gruashe rubbed her cheek
de chogar mealltachin an enticing whisper
eiteogawings
súimínsip
milissweet
mearbhalldizziness
Nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to
céimeannasteps
ar na cannaíheavy drinking
a chártaí creidmheasahis credit cards
cloigínbell
toradhresult
iarrachtaíattempts
lámh leis an teachbeside the house
curtha i leataobhset aside
an bhean ghlantacháinthe cleaning woman
shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off
le tuawith an axe
osnasigh
crotshape
láibeachmuddy
drochbholadhbad smell
anáilbreath
stán síshe stared
dallógablinds
céastatortured
breoiteill
a chomhairligh síshe advised
cearrwrong
galardisease
An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery
duaisprize
a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray
drabhlásdebauchery
ragairnerevelry
geallghlacadóiríbookmakers
fiántaswildness
nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living
ní mór dom éiríI have to get up
gnó práinneachurgent business
í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world
na heasláinthe sick
ina seilbh féinin her possession
a goideadh uaidhstolen from him
burla nótaí airgida wad of notes
sonraídetails
théadh séhe used to go
goileappetite
bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming
spadántasluggish
fuinneamhenergy
comhairleadvice
dochtúir comhairleachconsultant
buidéal leighismedicine bottle
oideas oiriúnacha suitable prescription
máinliasurgeon
seomra feithimhwaiting room
plódaithepacked
cuma na bochtaineachtathe look of poverty
go fiosrachinquisitively
míchompordachuncomfortable
lig sé airhe pretended
scuainequeue
le dímheaswith lack of respect
a chuid otharhis patients
do shealsayour turn
sciob ColmColm snatched
go dubhachgloomily
go giorraiscabruptly
níos críonnamore prudent
níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great
sracfhéachaintglance
aclaíochtexercise
draidgháiregrin
tréaniarrachta strong effort
a choinneáil faoi shrianto keep under control
bia róshaibhirfood that is too rich
córas néarógachnervous system
aclaífit
i mbarr do shláintein the best of health
géilleann tú do gach mianyou give in to every desire
baoisfoolishness
sólássolace
saothraigh do bheathaearn your living
mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid
maslaitheinsulted
go drochmheasúilcontemptuously
níor chorraigh ColmColm didn't move
geallwager
maireachtáil arlive off
eagraíocht charthanachtacharitable organization
meangadh searbhsarcastic smile
cairde rachmasachawealthy friends
toilteanachwilling
faghairtflash
buntáisteadvantage
éigeandáilemergency
sochar pearsantapersonal benefit
má aithnítear méif I'm recognised
i ndáiríreserious
lándáiríretotally serious
a dhearbhai
a tháinig aduaidh
who came from the north
Umhlaíocht is náire
=======
D'umhlaigh na Baváraigh don dearcadh seafóideach sin gan fhios dóibh féin agus ghlac go fo-chomhfhiosach leis go raibh Gearmáinis cheart nó "mar ba chóir" á labhairt ag an dream
a tháinig aduaidh (rud nach fíor, dála an scéil!).
cá has a dtáinig an ceol
where the music came from
"Braitheann sé ar an méid atá cloiste agat, cad é an ceol nó na ceolta ar éist tú leis nó leo, na fuaimeanna a ligeann tú isteach i do chloigeann, ach cúpla uair, agus mé ag cumadh píosa ceoil, ní raibh a fhios agam
cá has a dtáinig an ceol.
as ar eascair siad
from which they came originally
Gheobhaidís tacaíocht ó na tíortha
as ar eascair siad a chinnteodh go mairfidís.
a tháinig fán tairngreacht ar ball
which later came true
Lawrence, Ted Hughes, Dylan Thomas, Bob Dylan, Rimbaud, Mallarmé, Ungaretti, an t-aistriúchán, an mhatamaitic, an gréasán domhanda, Bill Gates, John Nash, deirfiúr Neitzsche, Bonnie Prince Charlie, Macpherson, Art Pepper, Prokofiev, JFK, *New Labour, the Bush family coup*, an tuar (
a tháinig fán tairngreacht ar ball) go rachadh clann George Herbert Walker Bush chun cogaidh le clann Saddam Hussein, tionscal an *Holocaust* sna Stáit Aontaithe, an Siónachas agus an tacaíocht a fuair sé ó na frith-Ghiúdaigh, an Phalaistín, Edward Said, an Chaismír, Tarik Ali, Pablo Escobar, tógáil beostoic i Meiriceá Theas, an tsíocanailís, an t-oideachas tríú leibhéal, Camembert, Conrad, Camilla Parker Bowles, Lady Gregory, Colm Tóibín, Paul Muldoon, Heaney, an Oxford *English Dictionary*, J.
a tháinig fán tairngreacht ar ball
which later came true
Lawrence, Ted Hughes, Dylan Thomas, Bob Dylan, Rimbaud, Mallarmé, Ungaretti, an t-aistriúchán, an mhatamaitic, an gréasán domhanda, Bill Gates, John Nash, deirfiúr Neitzsche, Bonnie Prince Charlie, Macpherson, Art Pepper, Prokofiev, JFK, *New Labour, the Bush family coup*, an tuar (
a tháinig fán tairngreacht ar ball) go rachadh clann George Herbert Walker Bush chun cogaidh le clann Saddam Hussein, tionscal an *Holocaust* sna Stáit Aontaithe, an Siónachas agus an tacaíocht a fuair sé ó na frith-Ghiúdaigh, an Phalaistín, Edward Said, an Chaismír, Tarik Ali, Pablo Escobar, tógáil beostoic i Meiriceá Theas, an tsíocanailís, an t-oideachas tríú leibhéal, Camembert, Conrad, Camilla Parker Bowles, Lady Gregory, Colm Tóibín, Paul Muldoon, Heaney, an Oxford *English Dictionary*, J.
sular tháiníos
before I came
Ní raibh mórán eolais agam ar an gcathair
sular tháiníos, ach amháin an méid a chonaic mé nuair a chaitheas seachtain go leith anseo agus mé ag taisteal trí lár na hEorpa cúpla bliain roimhe sin.
tháinig siadsan ar an bhfód
they came into existence
An chéad ghrúpa, is dócha, ná Ceoltóirí Chualann agus
tháinig siadsan ar an bhfód ag deireadh na tréimhse seo.
dá dtiocfadh an crú ar an tairne
if the worst came to the worst
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
seo anall Aindí
over came Aindí
Chuaigh Eibhlín anonn ina dtreo ach, sula bhfuair sí a fhad leo,
seo anall Aindí agus bheir sé greim coime uirthi.
dá dtiocfadh an crú ar an tairne
if the worst came to the worst
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
tháinig daoine chun tosaigh
people came forward
De réir an bhainisteora, tá tuairim is míle uair an chloig de cheol nach bhfuil curtha ar ríomhaire go fóill agus níl iarracht ar bith déanta ábhar a bhailiú go dtí seo! Agus aidhm an tionscadail i mbéal an phobail,
tháinig daoine chun tosaigh le taifeadtaí s’acu féin a bhronnadh ar an Cheartlann.
tháinig daoine chun tosaigh
people came forward
De réir an bhainisteora, tá tuairim is míle uair an chloig de cheol nach bhfuil curtha ar ríomhaire go fóill agus níl iarracht ar bith déanta ábhar a bhailiú go dtí seo! Agus aidhm an tionscadail i mbéal an phobail,
tháinig daoine chun tosaigh le taifeadtaí s’acu féin a bhronnadh ar an Cheartlann.
tháinig a athair ina araicis
his father came to meet him
Ach ina dhiaidh sin agus uile, is léir go dtug cuid ceisteanna Thomáis ábhar machnaimh dona chuid tuismitheoirí, nó tráthnóna amháin agus é ag teacht ón scoil
tháinig a athair ina araicis agus dúirt sé: “Tá do mhamaí sa chisteanach ag fanacht leat agus tá rud inteacht ba mhaith linn a inse duit.
ó tháinig sé ar an bhfód
since it came into existence
Ainneoin na gconstaicí leanúnacha agus na mbuillí atá buailte ar an stáisiún
ó tháinig sé ar an bhfód, tá forbairt ag teacht ar an tseirbhís chraolta i gcónaí, tá daoine nua á mealladh chuig an nGaeilge agus tá ardán á chur ar fáil do lucht labhartha na Gaeilge agus do thallann óg na cathrach.
na foinsí as ar eascair sé
the sources from which it came
Céard go díreach na hábhair staidéir a bheidh ar na cúrsaí seo?
DdeB: Is dócha gurb é an ceol traidisiúnta is túisce a thagann chun cuimhne ach ní múineadh ceoil atá i gceist againn (tá go leor á dhéanamh sin cheana féin) ach léiriú a thabhairt ar chúlra an cheoil agus
na foinsí as ar eascair sé, na daoine a chum agus a chaomhnaigh an ceol sna blianta roimhe seo, an tslí ar mhair siad anseo lena linn féin agus an spreagadh a fuair siad ón saol sin.
gur eascair an daorchluiche ón gcluiche corr
that baseball came from rounders
Sasana
Is cosúil gur thosaigh an daorchluiche i Sasana san 18ú haois (cé go raibh cluichí dá leithéid thart le fada, agus tá daoine ann a mhaíonn
gur eascair an daorchluiche ón gcluiche corr, a eagraítear faoi scáth Chumann Lúthchleas Gael in Éirinn!).
nuair a thiocfadh an crú ar an tairne
when it came to the crunch
Níl an oiread sin de dhifríocht idir polasaithe an dá pháirtí agus
nuair a thiocfadh an crú ar an tairne bheadh sé solúbtha go leor.
ón uair a tháinig sé i bhfeidhm
since it came into force
Rinne an nuachtán sin iniúchadh ar líon na n-iarratas a rinneadh faoin Acht um Shaoráil Faisnéise (ASF)
ón uair a tháinig sé i bhfeidhm naoi mbliana ó shin.
tar éis don fhear geal teacht i dtír.
after the white man came ashore.
Ach d’athraigh sé sin ar fad
tar éis don fhear geal teacht i dtír.
na cultúir as ar fáisceadh iad,
the cultures from which they came,
Le fírinne, ba léir go raibh an-mheas ag na deartháireacha go léir ar
na cultúir as ar fáisceadh iad, idir chultúr Fhidsí (labhraíonn siad teanga na máthar lena chéile de ghnáth, ach Gaeilge ó am go ham freisin ar eagla go ndéanfaidís dearmad uirthi).
ar nós cuma liom maidir le traenáil,
indifferent when it came to training,
Bhí sé de cháil ar chuid de na himreoirí a bheith
ar nós cuma liom maidir le traenáil, ach ar laethanta áirithe ní raibh a sárú ann.
sular tháinig an t-ollscrios.
before the mass destruction came.
Tagann tocht ort agus tú i do sheasamh i lár na heaglaise, foirgneamh a bhí mar fhinné ar an lá millteanach sin, ag meabhrú ar an chuma a bhí ar an bhaile sular leagadh é agus an saol a bhí ag daoine
sular tháinig an t-ollscrios.
tháinig sé isteach inár gcloigeann arís
it came into our heads again
Bhí muid ag smaoineamh air i ndiaidh an tórraimh ach
tháinig sé isteach inár gcloigeann arís roimh an Nollaig.
tháinig achan rud le chéile go hiontach gasta.
everything came together very quickly.
Nuair a dúirt muid go raibh sé le tarlú,
tháinig achan rud le chéile go hiontach gasta.
nuair a tháinig sé chun solais
when it came to light
Baineadh preab uafásach as saol na healaíne
nuair a tháinig sé chun solais go raibh na caimiléirí ealaíne John Drewe agus John Myatt i ndiaidh na milliúin punt a dhéanamh as dallamullóg a chur ar thithe móra ceantála ar fud an domhain.
a tháinig chun solais
which came to light
Tá drochmheanma sa Gharda Síochána agus easpa muiníne ag an phobal san fhórsa mar thoradh ar shraith scannal
a tháinig chun solais le dornán blianta anuas.
Tháinig misinéirí chun na háite
Missionaries came to the place,
Tháinig misinéirí chun na háite agus d'fhág siad rian na hEorpa ar an mbaile.
tháinig mé chugam féin.
I came around.
Tar éis tamall an-fhada dar liom, cé go bhféadfaí nach raibh ann ach tríocha soicind nó mar sin, d’éirigh siad díom agus
tháinig mé chugam féin.
ar gach as ar tháinig siad
everything from which they came
Ach ní hionann sin is a rá go gcaithfidh dream ar bith dearmad a dhéanamh
ar gach as ar tháinig siad le go mbeidh rath orthu.
tháinig an crú ar an tairne
things came to the crunch
”
Cuireadh chuile rud ar ceal agus, dar le hIrial,
tháinig an crú ar an tairne sa chomhlacht mar go raibh siad ag brath go huile is go hiomlán ar chláracha spóirt ag an am.
Ach tháinig sí fríd,
She came through
Ach tháinig sí fríd, agus chuir sí olc orthu thall ag an am céanna.
Tháinig an crú ar an tairne
things came to a head, the worst came to the worst
Tháinig an crú ar an tairne i mí na Samhna 2005 nuair a d’eisigh Michael D.
agus is ar éigean a tháinig sí slán.
she just about came out of it safely
Chuaigh sí sa seans
agus is ar éigean a tháinig sí slán.
gur le hoidhreacht a fuair an teaghlach seilbh orthu.
that the family came into possession of them through inheritance
Nuair a chuirtí ceist orthu faoin áit ar tháinig siad ar na hearraí, deireadh siad i gcónaí
gur le hoidhreacht a fuair an teaghlach seilbh orthu.
a tháinig i dtír
who came ashore
Ach leathanach ina dhiaidh sin, tá tagairt ó *The Picturesque Handbook to Liverpool 1842* ar na hinimircigh
a tháinig i dtír ag Clarence Dock, “holding converse in a jargon that it would be difficult to interpret.
ar an oileán as ar tháinig sé.
on the island from whence he came
Sa dán seo, tá Ó Direáin ag lorg faoisimh – tá sé ag iarraidh a bheith ar ais
ar an oileán as ar tháinig sé.
nuair a tháinig post chun cinn
when a job came up
Dúshlán nua
Chaith Liam na blianta 1957 go 1968 i Scoil Lorcáin agus, cé gur thaitin an mhúinteoireacht go mór leis, d’fhág sé sa deireadh
nuair a tháinig post chun cinn in RTÉ.
nuair a tháinig sé ar chos daonna
when he came accross a human foot
Agus baineadh preab eile as cartlannaí an Warhol Museum, áit a bhfuil na boscaí á gcoimeád,
nuair a tháinig sé ar chos daonna i mbosca amháin agus í seargtha.
i ngach tír a dtig a mhuintir aisti.
in every country his people came from
Tá cos ag an Ghraoisín Mór i gcúpla tír ó thaobh a mhuintire de, ach bheadh ar Obama a bheith ina ochtapas le cos a bheith aigesean
i ngach tír a dtig a mhuintir aisti.
a tháinig roimpi,
which came before it
Mar sin, ardóidh an eachtra seo, cosúil le gach timpiste eile
a tháinig roimpi, caighdeán na sábháilteachta sa tionscal eitlíochta.
Nuair a tháinig an chonspóid chun cinn
when the controversy came to light
Cé mhéad duine a ghlacann sé chun bolgán solais a athrú sa Daingean? Duine amháin le cinneadh a dhéanamh faoi agus míle duine eile le vóta a chaitheamh chun an seanbholgán a choinneáil! Cad chuige go bhfuil oiread sin muiníne ag pobal an Daingin i bpobalbhreitheanna agus go bhfeictear gur le suirbhé áitiúil is ceart déileáil le ceisteanna conspóideacha sa bhaile?
Nuair a tháinig an chonspóid chun cinn faoi ainm oifigiúil an Daingin beagnach trí bliana ó shin shocraigh an Chomhairle Contae go ndéanfaí pobalbhreith le tuairim mhuintir an bhaile a fháil ar an chás.
tháinig na fíricí seo uilig chun solais
these facts came to light
A bhuíochas do nuachtáin áitiúla – *The Newsletter* a thugann tacaíocht don DUP, ina measc – agus an tAcht um Shaoráil Faisnéise ó thuaidh,
tháinig na fíricí seo uilig chun solais diaidh ar ndiaidh.
Tháinig an t-ábhar chun cinn sna comhráite
The subject came up in conversations
Tháinig an t-ábhar chun cinn sna comhráite ar fad mar gheall ar an gceist chéanna a bheith curtha orm: *“Have you heard about Des Bishop learning Irish?*”Is cuma cé acu smideadh, púdar níocháin, bróga spóirt nó teanga atá i gceist, níl aon dabht ach gur féidir le daoine cáiliúla aird an phobail a tharraingt ar na rudaí – idir tháirgí agus chúiseanna – a mbíonn siad ag tacú leo.
tháinig sé chun solais
it came to light
Chomh luath agus a d’fhill sé ar an Astráil, áfach,
tháinig sé chun solais gur pléadh gnó tábhachtach le linn an chruinnithe sin mar gur fhógair Rudd ainm an duine a thiocfaidh i gcomharbacht ar an ard-ghobharnóir reatha, Michael Jeffery.
díreach sular tháinig deireadh leis.
before it came to an end
I 1969, áfach, sheinn Donal leis an ghrúpa den uair dheireanach,
díreach sular tháinig deireadh leis.
nuair a tháinig sé trasna na teorann
when he came over the border
Ba é an chéad duine ón Iarthar a chuir fáilte roimh an Dalaí Láma
nuair a tháinig sé trasna na teorann go dtí an India sa bhliain 1959 ná Miguel Serrano, scríbhneoir a raibh baint láidir aige le hidé-eolaíocht ar a dtugtar *Esoteric Hitlerism*.
gur tháinig deora le mo shúile
that tears came to my eyes
(paragraf 1)
Caithfidh mé a rá, áfach,
gur tháinig deora le mo shúile nuair a bhí orm mo rudaí go léir a phacáil agus mo sheomra codlata sa bhaile a fhágáil.
a tháinig i réim
who came into power
Ceannaire an RPF is ea Kagame,
a tháinig i réim i Ruanda sa bhliain 1994 agus atá i gcumhacht go fóill.
a d'eascair as iompróir trúpaí
which came from a troop carrier
I bhfobhailte saibhre mar Wayne, Nua-Gheirsí, nó Westchester County, Nua-Eabhrac, bíonn ar a laghad leath den phobal ag tiomáint na gcarranna seo – leithéidí an Hummer (
a d'eascair as iompróir trúpaí – ar ar tugadh Humvee – a d’úsáid arm Mheiriceá!) agus an Cadillac Escalade, arb é a inniúlacht MPG ná dhá mhíle dhéag in aghaidh an ghalúin.
Tháinig meangadh beag gáire ar a aghaidh.
a small smile came on his face
Tháinig meangadh beag gáire ar a aghaidh.
a tháinig chun cinn
which emerged, which came about
Is ríléir go bhfuil cosúlachtaí idir an chonspóid
a tháinig chun cinn mar gheall ar mhótarbhealach an M3 a bheith ag dul trí shéadchomhartha náisiúnta na hÉireann - a tharla, dar ndóigh, i ndáiríre - agus cruachás Lios na gCat sa scéal.
gur tháinig sé chun solais
that it came to light
Cé go raibh formhór mhuintir na hAstráile i gcoinne an chogaidh, agus
gur tháinig sé chun solais ní ba dhéanaí go raibh bunús bréagach leis an ionradh, ní raibh an cogadh riamh róthábhachtach in gcúrsaí polaitiúla abhus.
a tháinig faoi amhras
who came under suspicion
Ba iad muintir Ionad Buail Isteach an chéad dream
a tháinig faoi amhras, ach níorbh fhada gur tháinig an Eaglais Chaitliceach faoi amhras i bhfad ní ba mhó, nó fuarthas clocha paidrín, ceann i ndiaidh a chéile, ar an bhealach idir An Bóthar agus teach an tsagairt sa Daingean.
tháinig sé anuas
he came back down
Is é a deir sé anois ná go ndeachaigh sé suas agus é ina bhall de bhanna amháin, agus gur
tháinig sé anuas agus é ina bhall de bhanna eile!
An amhlaidh go raibh Kíla cineál spréachta leis de bhrí gur fhág sé an banna go tobann ?
“Is dócha go raibh ar feadh tamaill.
Caitheadh amhras ar fhíoraidhm na hoibríochta
the real aim of the operation came under suspicion
Caitheadh amhras ar fhíoraidhm na hoibríochta, áfach, nuair a tháinig sé chun solais gur baill den ANC a bhí i go leor de na póitseálaithe a maraíodh.
tháinig sé chun solais
when it came to light
Caitheadh amhras ar fhíoraidhm na hoibríochta, áfach, nuair a
tháinig sé chun solais gur baill den ANC a bhí i go leor de na póitseálaithe a maraíodh.
tháinig sé chuige féin
he came back to his senses
Ach sa deireadh,
tháinig sé chuige féin agus tháinig sé ar ais leis an mic a thabhairt dúinn!
“Buaicphointe eile ab ea an seó grinn ar a bhoinn a rinne an fuirseoir Des Bishop.
dtiocfadh réimeas chun cumhachta
if a regime came to power
Agus an córas geilleagair ag titim as a chéile faoi láthair ceal rialaithe, is léir gur chun aimhleasa na tíre a bheadh sé dá
dtiocfadh réimeas chun cumhachta a chreid gur ar mhaithe leis féin amháin a mhaireann an saoránach.
tháinig an crú ar an tairne
when push came to shove
”Ach nuair a
tháinig an crú ar an tairne, loic an t-uachtarán nuathofa.
fuarthas aiseolas an-dearfach
very positive feedback came in
Craoladh an clár faoi Nollaig ar RTÉ agus
fuarthas aiseolas an-dearfach isteach i ndiaidh an chláir.
in aisce
came to nothing
Cruinniú
in aisce a bhí ann, ar ndóigh, mar atá ar fhios againn anois.
bhain clú amach
came to fame
’ Seo mar a dúirt Jacques Séguéla, duine a
bhain clú amach dó féin i dtionscal na fógraíochta, ar chainéal teilifíse France 2 le déanaí.
tháinig sí i gcumhacht
she came into office/power
An té a bhí ag éisteacht le Máire Ní Chochláin ag labhairt ar Morning Ireland an mhí seo caite, cheapfadh sé gur inné a
tháinig sí i gcumhacht agus tá an chuid eile acu, go léir, amhlaidh.
tháinig
came
D’éalaigh francaigh agus luchóga as na báid a
tháinig i dtír ann, agus chuir na húdaráis cait isteach ní ba dhéanaí le smacht a choimeád ar líon na gcreimirí seo.
an tuar fán tairngreacht
things came to pass
Níl aon amhras ach gur tháinig
an tuar fán tairngreacht áirithe sin agus tráchtairí ag baint na sála dá chéile anois leis na focail is tarcaisniúla ina bpluic a chaitheamh i dtreo na teanga, agus ar Acht na dTeangacha Oifigiúla ach go háirithe.
vient
came
com/), tugtar le fios gur bunaíodh an scoil chun freastal ar an bpobal Éireannach caitliceach a tháinig go St Germain leis an Rí Séamas - 1700 : Le roi d’Angleterre Jacques II, en exil en France, à Saint-Germain-en-Laye,
vient demander à Saint Jean-Baptiste de la Salle d’ouvrir une école pour 50 jeunes Irlandais catholiques exilés.
tháinig aníos le
suggested, came up with the idea
Is dóigh, mé féin a
tháinig aníos le *Route 66* a dhéanamh mé féin, mar sin, .
thána
I came
SMM: Cén t-achar ama a thugais i Chicago? DÓS: Bhíos ann thart ar naoi mí ag obair agus
thána thar n-ais.
tháinig i dtír
arrived, came ashore
(Beo, Eagráin 80 agus 103)
Is é tuairim chiotach Belcham nach raibh ach Béarla ag na mílte Éireannach a
tháinig i dtír i Learpholl, ach thaispeáin Frank Neal ina leabhar *'Black '47*' nach raibh sin fíor, agus tacaíonn an taighde a rinne an tUrramach Abraham Hume i Learpholl i 1850 le tuairim Neal.
tháinig i dtír
arrived, came ashore
(Beo, Eagráin 80 agus 103)
Is é tuairim chiotach Belcham nach raibh ach Béarla ag na mílte Éireannach a
tháinig i dtír i Learpholl, ach thaispeáin Frank Neal ina leabhar *'Black '47*' nach raibh sin fíor, agus tacaíonn an taighde a rinne an tUrramach Abraham Hume i Learpholl i 1850 le tuairim Neal.
tháinig an crú ar an tairne
push came to shove
Ach nuair a
tháinig an crú ar an tairne níor ghlac an eite dheis dá pháirtí lena chomhairle.
Is amhlaidh gur
it came about that
Is amhlaidh gur ghlac na hImazighen páirt thábhachtach i gconcas Moslamach na Spáinne san 8ú haois.
D’eascair
came from
D’eascair 13% de phobal Mheiriceá as an Afraic.
Thánamhair
you came
Éire an Athuair
======
**CB:
Thánamhair abhaile sa bhliain 1969?**
MDÓS: Bhí rudaí corraithe i Meiriceá agus bhí na cearta sibhialta, is na haon rud trí chéile is bhí sé deacair oibriú ann.
thánaís
you came
Iníon Uí Riain Fial Flaithiúil
========
**CB: An gceapais go raibh puinn athraithe anso nuair a
thánaís abhaile?**
MDÓS: Ní raibh an oiread san ach bhí rudaí fachta níos fearr.
Chuir mé eolas ceart ar
I came to know properly
Chuir mé eolas ceart ar mo chanúint féin in Árainn ansin.
Tháinig ar an saol
the whole world came
Tháinig ar an saol mar sin, ní hamháin *Quora*, ach na céadta seirbhísí eile atá ag déanamh iarracht an t-eolas a choimeád in ord agus in eagar don bhrabhsálaí idirlín.
Tháinig tú aníos leis an tuairim
you came up with the idea
**SMM:
Tháinig tú aníos leis an tuairim gur cheart rud éigin a eagrú sa Gyreum i gCo.
chuir
sé aithne ar he came to know
Ba í a aintín i Lios an Dalláin, i dtuaisceart Shligigh, a spreag ar dtús é ach ba í a sheanmhúinteoir scoile féin, Kathleen Bridle (1897-1989), a
chuir slacht ar a scil péintéireachta agus a threoraigh i dtreo an Choláiste Ealaíne i mBéal Feirste é, áit ar bhain sé cáilíochtaí amach.
ag tíocht
came
Thosaigh lagar
ag tíocht ar an dtacaíocht do pháirtí an Lucht Oibre ón uair a dúirt Fine Gael go mba *“high tax party”* a bhí sa Lucht Oibre.
Thit an crú ar an tairne
push came to shove
Thit an crú ar an tairne agus an lug ar an lag faoi dheireadh.
ag tíocht
came
Thosaigh lagar
ag tíocht ar an dtacaíocht do pháirtí an Lucht Oibre ón uair a dúirt Fine Gael go mba *“high tax party”* a bhí sa Lucht Oibre.
tháinig siadsan aníos
they came forth
Bunaíodh Coiste na Gaeilge agus
tháinig siadsan aníos le moltaí conas dul i bhfeidhm ar an lucht gnó agus ar cheann de na moltaí sin, bunaíodh Gaillimh le Gaeilge.
tháinig
came
Léiríonn teideal an taispeántais go bhfuil sé d’aidhm aige scéal na nÉireannach abhus ina iomláine a chur ar fáil, seachas an dearcadh simplí seanda go raibh na hÉireannaigh go léir a
tháinig chun na hAstráile cosúil le leithéidí an Cheallaigh agus a mhuintire.
tháinig
came
Cé go gcreideann go leor daoine gur
tháinig na muirthéachtaí sa taobh sin domhain aniar aduaidh ar na Stáit Aontaithe, ba léir óna chuid cainte gur ócáid cheiliúrtha a bhí ann.
d’eascair as
came out of
Ní móide go dtabharfaidh Caoimhe — ná na mílte eile a chuir Barack Obama faoi dhraíocht lena bhriathra binne agus a mheangadh ceanúil — mórán aird go deo ar an méid atá á scríobh ag a huncail faoi Uachtarán SAM agus an bhaint atá aige le lucht an airgid atá ag déanamh scrios ar an domhan lena chomhairle geilleagair a
d’eascair as Ollscoil Chicago agus a chuid saineolaithe ar nós Milton Friedman.
Tháinig tuar faoin tairngreacht seo
this came to pass
Tháinig tuar faoin tairngreacht seo taobh istigh de thréimhse ghairid.
Fíoraíodh an méid a gheall sé a tharlódh
what he said would happen came to pass
Fíoraíodh an méid a gheall sé a tharlódh.
nuair a tháinig an crú ar an tairne
when push came to shove
Ceist eile ar ndóigh ná an fiú athbheochan a dhéanamh ar bhlaganna na Gaeilge nó ar cheart glacadh leis gur claonadh sealadach, gearrshaolach a bhí i mblagadóireacht na Gaeilge a d’imigh le sruth
nuair a tháinig an crú ar an tairne.
tháinig aniar aduaidh ar
came unexpectedly
)
Mhúscail Muirthéacht na Fraince mothúcháin éagsúla i samhlaíocht Foucault; meas ar an gcosmhuintir a
tháinig aniar aduaidh ar Versailles i riocht jacquerie brúidiúil ach a chuir snas uasal orthu féin roimis dhúnmharú an rí, meas ar an fhuinneamh intleachtúil a gineadh, ach blaistear eagla agus amhras freisin.
tháinig ar an bhfód
which came into being
Údarás Láidir
======
**SMM: An tÚdarás a
tháinig ar an bhfód, ní féinriail é ná níl sé chomh cumhachtach is atá Comhairle nan Eilean Siar in Albain, abair, ach an bhfeictear duit – tharla a mhalairt ag tarlú le tamall anuas - go gcuirfear feabhas air nó an bhfágfar é mar atá sé?**
SÓC: Tá an chontúirt ann gurb é an chaoi go n-imeodh sé ar fad agus tá sé gaibhte sách gar dhó anois.
fíorannamh a thagadh sé isteach ar obair
he seldom came into work
I súile an tseanréimis, a raibh ceannas acu ar COG le fada, bhí sé sách dona go mbeadh lucht acadúil ag dul isteach i gceardchumann, ach níos measa fós, bhíodar tar éis ballraíocht a ghlacadh sa WUI, an ceardchumann céanna ina raibh na gnáthoibrithe – na feighlithe, na glantóirí agus na teicneoirí! Bhí alltacht níos mó ar chuid de na ollaimh nuair a shocraigh na léachtóirí dul ar stailc! Léachtóirí ollscoile ag dul ar stailc! Níor tharla sé riamh cheana i stair na tíre!
Duine de na hollaimh seanbhunaithe, a raibh sé de cháil air gur
fíorannamh a thagadh sé isteach ar obair, thiomáin sé thar an bpicéad.
Tháinig sé aniar aduaidh ar
it came as a surprise to
Tháinig sé aniar aduaidh ar mhuintir na hAstráile nuair a thug feisirí Pháirtí an Lucht Oibre bata agus bóthar do Kevin Rudd, a bhí ina Phríomh-Aire ag an am, i mí an Mheithimh 2010 (Eagrán 111, Iúil 2010).
scuab
came walking in
Agus Niall O Dowd ag seoladh leabhar Uí Chonchubhair,
scuab Peter Ryan, leaschonsal na hÉireann i Nua-Eabhrac, isteach chun fáilte a chur roimh na scoláirí agus na scríbhneoirí.
d’eascair nua-aoisiú an gheillagair
came the modernization of the economy
As na hathruithe sóisialta agus cultúrtha a
d’eascair nua-aoisiú an gheillagair.