cúil
goals
** Na
cúil a bheith mar chuaillí 150 slat óna chéile, dhá chuaille 8 dtroithe ar airde, trasnán eatarthu agus iad 10 dtroithe óna chéile.
ag rith i dtreo an chúil
running towards the goal
Is é sin, in ionad imreoirí peile a thaispeáint
ag rith i dtreo an chúil, d'fhéadfaí leagan moillithe a thaispeáint, agus anailís a dhéanamh ar an eachtra sin sa chluiche.
os comhair an chúil beagnach
nearly in front of the goal
Ach bhí fiche iarracht ar fóirín ag Áth Cliath an oíche sin agus dá bhfaighidís a leath díobh (go minic bhí an t-imreoir
os comhair an chúil beagnach) thabharfadh sé misneach dóibh a gcuid iarrachtaí a neartú.
os comhair an chúil
in front of the goal
Chuardaigh mé é i measc na gcorp a bhí i línte
os comhair an chúil.
chúil báire
goalkeeper
Inniu (30 Samhain), agus mé ag scríobh, tá greim ag Ian Paisley *agus *ag Gerry Adams ar an sópa céanna, miotóga ar gach duine acu ar eagla go dtógfadh sé aicíd ón sean-namhaid; ach de bhrí gur miotóga an
chúil báire atá i gceist, is amhlaidh is mó an seans go bhfanfaidh an sópa ina lámha.
go cúil an spruadair
to the refuse dump
*
Gluais • Glossary
áilleagántrinket
farasbarrsurplus
seoidjewel
conúsrubbish
go cúil an spruadairto the refuse dump
giollaí na leisceidle people
gamailllouts
glugaithesoft, flabby people
ceannlitreachacapital letters
cuidsúlachtbeauty
scéimhebeauty
A Rí na bhfeart!O, almighty God!
caifeachwasteful
ba í mo thríú huaireadóir íit was my third watch
glacgrasp
mo chuislemy pulse
bhuaileadh mo chroí níos gaistemy heart used to beat more quickly
nuair a mhothaínnwhen I used to feel
mo phusmy face
cad chuige a mbacfadh sí .
cúil na dramhaíola
the rubbish heap
?
seanchaitewell-worn
leidprompt
inphógthakissable
seithehide
ceimiceáinchemicals
g-spota mo choinsiasathe g-spot of my conscience
chuimlínn mo shúileI used to rub my eyes
loinnirbrightness
líonadh a meallaher charms used to fill
mo dhá bhasmy two palms
cuaracurves
sleasasides
go cleitiúillike a feather
néaróga a pléisiúirthe nerves of her pleasure
a bharrchigiltto tickle
a chaiteáthat you would wear
na bróga cnocadóireachtathe hill-climbing shoes
choisbheartfootwear
briathra binnesweet words
i ndiaidh na coisíochtaafter walking
mo dhara ríomhaire glúinemy second laptop computer
craiceann crogaillcrocodile skin
méarchlárkeyboard
lannablades
d'íslíodh siadthey used to lower
sclábhaí deonachvoluntary slave
mo mhianmo desire
spíontaexhausted
in ísle brídepressed
d'fháirbrí a héadainfrom the wrinkles in her forehead
smálmark
máchailíblemishes
scórthaí na snáthaideneedle scratches
fíneáltachtdelicacy
nochtnocht
brocachfilthy
tolgcouch
mo rogha de thogha na n-amhrán grámy choice of the best love songs
fá dtaobh den chruthabout the appearance
easnacharibs
ciúnasquietness
glór scairdinnilljet-engine voice
cúil na dramhaíolathe rubbish heap
fonóid faoiscoff at
ar an choinníoll go n-athchúrsálfar iadon the condition that they will be re-cycled
Oifigeach Comhshaoil Chomhairle Chúil Raithin
Coleraine Council's Environmental Officer
Ba iad sin Robin Ruddock, atá ina mhaor in ionad oideachais lasmuigh; Jim Allen,
Oifigeach Comhshaoil Chomhairle Chúil Raithin; agus Robert Anderson, staraí mara atá an-eolach mar dhuine, a bhfuil am caite aige ar an fharraige é féin.
doras cúil
back door
Cé go raibh an teocht i bhfad faoin reophointe, chaith Emil uair an chloig roimh an mbéile ag dul isteach agus amach
doras cúil an tí, agus faoi dheireadh rug mo chaidéis orm.
aire spóirt cúil
shadow sports minister
Fuair Fowler tacaíocht fosta ón fheisire Tom Pendry,
aire spóirt cúil Pháirtí an Lucht Oibre.
caoi a chur ar na coscáin chúil
fix the back brakes
Chuaigh mé thart ar go leor cairteacha dramhaíola eile, chuardaigh i bhfoirgnimh thréigthe, cúl-lánaí agus a leithéid, boscaí carntha os cionn a chéile taobh thiar de shiopaí agus rinne mé taiscéalaíocht ar shráideanna i bhfad ó bhaile—ar rothar, seanrothar meirgeach ar tháinig mé air sa chéad chairt dramhaíola sin, tar éis braon ola a chur ar an slabhra ní raibh caill ar bith air, an roth tosaigh a athrú,
caoi a chur ar na coscáin chúil, na boinn, na cáblaí agus ruainne péinte—síos cnoc, trasna na habhann, suas cnoc, faoin tuath beagnach a bhí mé sula raibh mo dhóthain piléar agam, péire agus cúpla ceann le spáráil.
i gCúil Raithin
in Coleraine
Chaith sé an bhliain acadúil 1967 – 1968 i Sasana, ach seachas dul ar ais chuig an mhúinteoireacht arís, chuir sé isteach ar phost sa choláiste nua
i gCúil Raithin agus d’éirigh leis é a fháil.
ag scóráil cúil
scoring a goal
Bhí mé an-óg ag an am, gan dabht, ach tá cuimhne nó cineál pictiúrtha i mo cheann den laoch mór
ag scóráil cúil i gcluiche ceannais Chorn an Bhóthar Iarainn i gcoinne fhoireann Laighean ar a raibh cuid mhaith *Dubs*.
chun cúil
behind
Cá hiontas ach an oiread go measann an Ghníomhaireacht Chomhshaoil Eorpach (EEA) go dtitfidh Éire 16%
chun cúil ar na spriocanna a leagadh amach dúinn ag Kyoto d’fhonn ár n-aschur carbóin a laghdú fán bhliain 2010.
ar chúil leoraithe agus leantóirí.
on the backs of lorries and trailers.
Agus is iomaí gnúis nach raibh le feiceáil in áiteanna poiblí le fada an lá a fheicfear ar leaca doirse ar fud na tíre agus ar thairseacha tithe pobail agus
ar chúil leoraithe agus leantóirí.
Gabhfaidh mé amach an doras cúil.
I'll go out the back door.
(*Ag dul amach an doras cúil*)
Gabhfaidh mé amach an doras cúil.
Ollamh le Gaeilge i gCúil Raithin.
Professor of Irish in Coleraine.
”
Mar thoradh ar an obair atá Bob agus daoine eile a dhéanamh anseo agus san Ind, tá imleabhar á chur le chéile aige féin, ag an Ollamh Kapil Kapoor ó Ollscoil Jawaharlal Nehru i nDeilí Nua agus ag Séamus Mac Mathúna,
Ollamh le Gaeilge i gCúil Raithin.
doras cúil an chairr
the back door of the car
Is féidir linn Barry Whyte a thabhairt air, cé nárbh é sin a ainm i ndáiríre! D’oscail sé
doras cúil an chairr agus léim mé isteach, agus ar aghaidh linn chuig ár gceann scríbe.
cúil a aimsiú
to score goals
Beidh buiséad mór le caitheamh aige agus an-deis aige
cúil a aimsiú dá pháirtí agus don rialtas.
doras cúil an stiúideo damhsa
back door of the dance studio
Tháinig na póilíní orainn agus go tobann d'oir sé domh nár thuig siad mo chuid Fraincise!
Tá mé ag déanamh go bhfuil ádh an tosaitheora iontach tábhachtach agus tú ag imirt Boules nó bhí mé iontach maith aige, agus bímse *cat* go maith ag cluichí liathróide go hiondúil!
Tá sé tábhachtach dul amach le dath na gréine a fháil más Aixois thú, mar sin, agus bomaite saor agam i rith an lae, d'éalaínn amach
doras cúil an stiúideo damhsa agus “ghlacainn grian” mar a deir muintir na háite.
shuíochán chúil
back seat
Scaoileadh an Constábla Stephen Carroll fríd an chloigeann agus é ina shuí ar
shuíochán chúil i gcarr de chuid an PSNI.
ag tabhairt a gcúil
turning away from
Mar sin, tá an lucht fógraíochta
ag tabhairt a gcúil don sean-nuachtán agus ag tiontú ar na meáin leictreonacha.
cúil
goals
Agus tagann na
cúil iontacha go tiubh chomh maith.
Chúil Dreimhne
Cooladrumon, Co. Sligo
Oilithreacht Cholm
De réir na staire, bronnadh an t-oileán ar Cholm Cille nuair a bheartaigh sé dul ar deoraíocht tar éis cath fuilteach
Chúil Dreimhne (sa bhliain 561), ar bhraith sé féin ciontach as, i mbealach nach dtuigim, ach tugadh breith air:
Mona beith briathra MolaisiGun crois os Áth Iomlaise, Nochon fhuicfindse re mo lindSaeth nó galar a nÉirind.
Chúil Lodair
Culloden
Chlis ar a gcuid iarrachtaí in 1708 agus in 1715 (Séamas III, mac le Séamas II) agus arís in 1746 nuair a briseadh fórsaí Bonnie Prince Charlie, Séarlas III, ag Cath
Chúil Lodair in Albain.
chúil
goal
Cad is féidir a rá faoi? An diabhal ina steillbheatha? Cneámhaire? Scabhaitéir? Falcaire? Damnaíodh Mac Annraoi i ndiaidh an chluiche mhí-iomráitigh úd i bPáras na Fraince tá cúpla seachtain ó shin anois ar an ábhar go ndearna sé gníomh suarach, cam, is é sin an liathróid a láimhseáil, a dhuine, agus í a sheachadadh trasna an
chúil s’againne le go scórálfadh comhghleacaí leis, an cúl ba shuaraí is b’uirísle ó bhí Mikey Mac an tSíthigh ina phatachán.
bairéad cúil
skull cap
09) nuair a chuir Giúdach óg, le
bairéad cúil air, an cheist seo ar Nick Griffin MEP: "*How could you say such things about the holocaust?"*
Seo mar a scríobh an tOllamh Marianne Elliott as Roinn an Léinn Éireannaigh in Ollscoil Learphoill faoin Drochshaol:
‘*No one could have predicted the calamitous harvest failures of the 1840s, but with almost eight million people, Ireland was considerably over-populated and having difficulty feeding itself*.
gcomhaireacht chúil
shadow cabinet
D’éirigh cuid acu as an
gcomhaireacht chúil ionas go mbeidís in inmhe vótáil in éadan an bhille.
chomhaireacht chúil
shadow cabinet
Cáineadh an príomhaire go géar as freastal ar Aifreann san áit sin ag an am sin ag baill áirithe de chuid an fhreasúra, ach go mór mór ag na Caitlicigh sa
chomhaireacht chúil.
binsí cúil
back benches
Ní raibh ann, i ndáiríre, ach iarracht chun cothrom na Féinne a fháil do na hairí sin, le go bhfaighidís pacáiste maith scoir, mar a fuair sé féin; agus go mbeadh comhluadar aige ar na
binsí cúil, áit a mbíonn sé fuar in amanna.
cúil
shadow (minister)
*
An Cur i gCoinne
======
Cháin an tAire Inimirce
cúil, Scott Morrison, Rudd de bharr nach raibh aon dúnghaois chruinn aige i dtaca le daonra na tíre.
chéim mhór chun cúil
a big step back
Dúradh gur
chéim mhór chun cúil a bheadh anseo ag am nuair a bhíothas ag iarraidh stad a chur le meath na Gaeltachta.
gcúl an chúil
back of the goal
Is breá liom a bheith in ann an liathróid a chur isteach i
gcúl an chúil (hó! hó!), ach is tábhachtaí go mór a bheith in ann an trioblóid… an liathróid atá i gceist agam – a thabhairt ar aghaidh do dhuine éigin eile.
painnéirí cúil
back panniers
Scaoil ceann de chuid
painnéirí cúil rothar Ellen, baineadh dá cothrom í agus thit sí ar an bhóthar.
doras cúil
backdoor
Áit stairiúil atá ann, agus ag Caisleán Cluny chonaic mé bollán, nó bró, in aice leis an
doras cúil.
i ndiaidh a cúil
backwards
An beart déanta, thug Banríon na Breataine trí choischéim bheaga
i ndiaidh a cúil.
cúil
goals
Tá cuid againn fliuch báite cheana féin – b’éigean eangacha a chrochadh ar na
cúil agus brait a chur timpeall na páirce.
atá fágtha ar an bhallán chúil
left with the crumbs
Is iad drong an airgid mhóir, an CAI, agus an Banc Ceannais Eorpach, na fíormháistrí agus níl sa chóras daonlathais agus sna pobail a thoghann teachtaí chuige i ndáiríre ach na bómáin
atá fágtha ar an bhallán chúil.
ar bhóithrí intíre na gcoillte cúil
along the midland back-roads
Taistealaíonn an lucht féachana sa suíochán paisnéara leis
ar bhóithrí intíre na gcoillte cúil, agus suímid lena thaobh i gcábáin suaracha na móstán bréan, gan de shócúlacht againn ach caochaíl Obama agus Palin ón teilifíseán sa chúinne.
Meiriceá na gcoillte cúil
hidden America
Asarlaíocht Iodálaigh
======
Glacann Sorrentino seilbh ar chaint, mores agus zeitgeist Bhleá Cliath na náideanna agus
Meiriceá na gcoillte cúil.
seomra cúil
backroom
Tháinig an bhrídeog amach ón
seomra cúil le titim na hoíche.
os comhair an chúil
in front of the goal
Is í an riail atá i gceist agam, an riail a bhaineann leis an gcomhthreomharán beag a bhíonn marcáilte
os comhair an chúil sna cluichí Gaelacha agus a dtugann gach mac máthar agus cuid den chlann iníonacha freisin an ‘chearnóg bheag’ air.
An Rúscadh i mBéal an Chúil
the tussle in the goalmouth
An Rúscadh i mBéal an Chúil
=============
Bá é príomhdhualgas na líne lán chúil mar sin an cúl agus an cúl báire a chosaint trí thosaithe na foirne eile a choinneáil uathu trí theacht idir iad agus an cúl, iad a tharraingt anuas go talamh, a bhrú amach agus mar sin de.
maoir chúil
umpires at the goal
In ainneoin sin áfach, d’éirigh deacrachtaí móra ar fáth éigin nach bhfuil an-soiléir, domsa ar aon nós, in a lán cluichí móra i dtaca le cumas réiteoirí,
maoir chúil agus maoir líne riail na ‘cearnóige bige’ a chur i bhfeidhm.
ghreamaitheoir i bhfuinneoig chúil an chairr
sticker in the back window of the car
Lonnaigh mo dhá shúil ar an
ghreamaitheoir i bhfuinneoig chúil an chairr an tseachtain seo caite, ‘Gaeltacht bheag an carr seo’.
ar cheann de chúlacha speisialta an domhain
to one of the world’s special places
Bhí mé rófhada gan chuairt a thabhairt
ar cheann de chúlacha speisialta an domhain.
i bhfad chun cúil ar an bhfreasúra
well behind the opposition
Tábhacht Dhearcadh an Phobail
============
Cuireadh go mór le tacaíocht Rudd ina pháirtí nuair a léirigh gach pobalbhreith a foilsíodh le cúpla bliain anuas go raibh an páirtí
i bhfad chun cúil ar an bhfreasúra.
Bhain mé na seilfeanna cúil amach
I found the lesser known shelves
Bhain mé na seilfeanna cúil amach agus chonaic go raibh stán mór ramhar amháin de phúdar bainne fanta agus cheannaigh mé é.
daoine ag tabhairt cúil leis
people walking away from
Is cosúil go bhfuil na
daoine ag tabhairt cúil leis an ANC fosta.
go rialta i seomra cúil
regularly in a back room
Faoin mbliain 1765 bhí úinéir caifé aitheanta i Leipzig na Gearmáine, Johann Georg Schröpfer, ag eagrú séance
go rialta i seomra cúil a chaifé, seónna a raibh tionchar uathúil mar chuid rialta díobh, lena n-áirítear teilgeadh taibhsí a raibh cosúlacht an-réalaíoch go deo orthu.
mar chúil
as a goal area
Bata leadóige nó camán, liathróid leadóige agus cipíní crainn a bhíodh ann don chruicéad, geataí tosaigh na dtithe nó an bhearna idir dhá chuaille BSL
mar chúil do na cluichí móra peile agus iomána.
An Dá Chéim i nDiaidh do Chúil
your two steps to the rear
In aitheasc a thug Aire Airgeadais an ama, Richie Ryan, sa Dáil ar an 5 Nollaig, 1974, faoi chinneadh an rialtais deireadh a chur le riachtanas na Gaeilge do phoist sa státseirbhís a fógraíodh mí roimhe sin, dúradh go bhféadfadh sé tarlú mar thoradh ar na hathruithe seo go gceapfaí státseirbhíseach sa Roinn Airgeadais nach mbeadh in ann Béarla a labhairt!
An Dá Chéim i nDiaidh do Chúil
===========
Ina áit na Gaeilge éigeantaí, tugadh isteach córas ina mbeadh marcanna breise (10%) ar fáil d’iarrthóir as inniúlacht sa Ghaeilge a bheith aige.