Chuir an eachtra seo ag machnamh mé faoi na círéibeacha cine a tharla i Cincinnati níos luaithe i mbliana agus an trioblóid i gcathracha thuaisceart Shasana tamall ó shin.

D'admhaigh sé, áfach, nach raibh gach rud i gceart sa tsochaí ilchultúrtha sa Bhreatain, agus luaigh sé na círéibeacha in Oldham i rith an tsamhraidh mar léiriú air seo.

Tharla an stailc ocrais a thug bás deichniúr Poblachtánach i lár a thréimhse ansin, i 1981, agus maraíodh roinnt mhaith eile sna círéibeacha a tharla i dtrátha an ama chéanna.

Rud eile is maith leis na páistí - buachaillí go háirithe - ná na círéibeacha.

Tá círéibeacha ar siúl i gceantracha eile sa chathair gach oíche, an IRA, UVF agus UDA páirteach iontu.

Airm agus trealamh a d'úsáid an reisimint sa Tuaisceart atá le feiceáil sna cásanna taispeána, chomh maith le mainicín cuimsitheach de shaighdiúir (nó "Kingsman" mar thugann siad orthu féin) gléasta i dtrealamh círéibe.

Tá siad páirteach sna círéibeacha seicteacha in oirthear agus i dtuaisceart Bhéal Feirste, ach ní fheiceann Trimble gné ar bith polaitiúil anseo.

* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned lámhachshooting rachtoutburst acraí tíhousehold utensils as go brách leooff they went léiriúproduction cheanncheathrúheadquarters coistí cosanta áitiúlalocal defence committees dírbheathaisnéisautobiography gan strówithout difficulty i dtaiscesaved do lá na coise tinnefor a rainy day bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad dá mba gháif it was necessary leithleachasselfishness scoilt aduainstrange split chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire easpa suimelack of interest tragóidítragedies Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face géarchéimcrisis chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action saothar in aiscewaste of time déistindisgust ag cáineadhcriticising ciúnaithe go mórgreatly quietened línte síochánapeace lines ruathair laethúladaily raids polarúpolarization girseacha ógayoung girls nóibhéinenovena cailín aonaira lone girl ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help an cúigear a ruaigeadhto drive the five off riochtstate a cuid néarógher nerves clocharconvent ar an Iúrin Newry tachrántoddler eachtraincident círéibriot faoi lán seoilin full swing ag glioscarnachglistening bréan le boladh gáissmelling bad from gas comhracfight otharcharrambulance formhór an bhealaighmost of the way ag dul ar foscadhsheltering ag sciorradhsliding ag lámhacáncrawling fras lámhaighvolley babhlaíbowls a gciarsúirtheir hankies leachtliquid cosaintprotection bodhardeaf bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling ba ghnách leishe used to d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home stad an bhusthe bus stop thuirling séhe disembarked neamhurchóideachinnocent bábántainnocent ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him trup na mbrógthe sound of the shoes neamhchoireachinnocent níor shamhlaighhe didn't imagine an t-uafásthe horror anfaterror cortwist dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head scáilshadow scoilteadh a bhlaoschis skull was split open scréachascreams na hionsaitheoiríthe attackers níos truacántamore plaintive go prasquickly ag maothú an chairpéidmoistening the carpet Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky ar mire le feargmad with rage beaginmhehelplessness cé a bhí ciontachwho was responsible níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged ciontach i ndúnmharúguilty of murder go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack ag maíomhstating seanphionós na fuipethe old whip punishment i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault peann a chur le párto put pen to paper aiféalaregret gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in

Taobh istigh d'achar gearr bhí glais lámh phlaisteacha curtha ag póilíní in éide chíréibe agus ar chapaill ar 150 den lucht agóide a dhiúltaigh bogadh.

Uafáis ======= Tá cur síos ag Hatch ar uafáis éagsúla: seoltóirí reoite i gcoinne an chrainn seoil, círéibeacha bia, agus daoine á gcur san fharraige.

" Leanann ár laoch leis an tseanmóireacht: "Níor tharla círéib ná troid riamh, buíochas le Dia, cionn is gur ól duine bosca scór Carrolls, dar fia!" "Ach cad é faoi bholadh lofa an tobac ar ár gcuid éadaí?" a fhiafraíonn an léitheoir cliste cunaí.

Agus is ansin a sheas an laoch óg álainn ar feadh ceithre chéad bliain, mar fhinné ar na círéibeacha, ar na cogaí agus ar an achrann polaitiúil a bhí ag réabadh thart timpeall air.

Cad é tharlódh, mar shampla, dá mbeadh círéib ann le linn mháirseáil de chuid an Oird Oráistigh, mar a chonaic muid go minic roimhe seo.

círéibeacha ======= Go tobann bhí círéibeacha ag briseadh amach i mórbhailte uile na Sé Chontae.

Alt ar leith atá ag Balor an Bhéil Bhinn daoibh an mhí seo, a léitheoirí, go háirithe daoibhse ón iasacht, nó i gConamara, nó i gCorca Dhuibhne, nach dtuigeann cúrsaí círéibe in Éirinn, nó nach dtuigeann meon na ndílseoirí ó thuaidh.

An raibh sé tar éis suí trí cheacht staire le déanaí faoi Chíréibeacha Coinscríofa Nua-Eabhrac? An bhfuair sé *Gangs of New York* ar cíos ón siopa físeán ag súil le Ja Rule agus Jay Z agus 50 Cent a fheiceáil, agus ina áit sin go bhfaca sé na boic gheala seo agus blas aisteach ar a gcuid cainte, ag caitheamh daigéar ar a chéile? Sea, tá sé dian bheith ag iarraidh 30 páiste a choinneáil ag obair agus a choinneáil ciúin, agus teagmháil a dhéanamh leo ar bhealach ar bith.

Síocháin agus grá – mo thóin! *Singing Nuns agus Sister Act *– mo thóin! *The Sound of Music* agus *Lilies of the Field* – mo thóin!” “Ach ní raibh bean rialta ar bith luaite i measc na ndaoine a cúisíodh i ndiaidh na gCíréibeacha.

”* B’in an méid a thiocfadh liom a rá nuair a thosaigh nuacht RTÉ le scéal na gcíréibeacha i mBaile Átha Cliath.

Nach raibh sé íorónta go raibh cuid de lucht an racáin ag caitheamh scaifeanna trídhathacha, a raibh dath bán na síochána idir an glas agus an t-oráiste orthu, agus iad i mbun círéibe? (Agus nach iontach an méid de na bithiúnaigh a raibh geansaí de chuid Celtic á gcaitheamh acu? Tionchar Roy Keane, b’fhéidir?) Tá dul amú ar aontachtaithe fosta nuair a mhaíonn siad nach bhfuil saoirse cainte acu ar an taobh ó dheas den teorainn.

Ghlac sé páirt sa chíréib in Gartree i 1978 agus agóid ar an díon ansin agus i Wormwood Scrubs i 1980.

Bhain ceann le hionsaithe gnéasacha ar pháistí, cuid acu an-óg, bhain tuilleadh le foréigean agus círéibeacha agus tuilleadh le gnéas á dhíol ag cailíní óga ar pheitreal.

Nuair a tháinig nuacht an chatha ar ais go Nua-Eabhrac, bhris círéibeacha amach, go háirithe nuair a tugadh le fios go gcoinscríobhfaí daoine as sin amach.

Le bairille an ghunna bhuail mé arís agus arís nó gur phléasc an ghloine—ina chíréib a bhí sé agus an slua ag teitheadh—agus sháigh amach é.

An mhí seo caite bhí círéibeacha i dTonga nuair a tháinig olc ar dhaoine go raibh an pharlaimint le scor gan tada bheith á dhéanamh faoi chóras daonlathach a chur i bhfeidhm.

Uair eile bhí mé gafa in eastát tithíochta dechuid na ndílseoirí agus círéib ar siúl.

Tá an ruathar inar scaoileadh Seán Ó Treasaigh le feiceáil ann; círéibeacha ó thuaidh agus radharcanna den phróiseas síochána.

Mar a tharlaíonn, tá an méid sin éilimh sna Stáit Aontaithe ar arbhar Indiach chun eatánól a dhéanamh go bhfuil siad ag iompórtáil an bhairr seo ó Mheicsiceo, áit a bhfuil sé mar bhia bunúsach, agus tá círéibeacha sa tír sin de bharr go bhfuil easpa arbhair ann agus an praghas ag méadú dá bharr.

Mar shampla, thar sé lá de chíréibeacha in Newark, Nua-Gheirsí sa bhliain 1967, maraíodh 26 duine, gortaíodh 1,000 agus rinneadh damáiste a chosain $10 milliún le cur ina cheart.

D’éirigh caismirt idir baill indibhidiúla na heaglaise í féin, fiú, agus in 1844, tar éis d'achrann agus círéibeacha faoi pholagamas agus faoi shaoirse an phreasa a bheith ar siúl, mharaigh slua daoine Joseph Smith agus a dheartháir i bpríosún Nauvoo.

Tar éis do chíréibeacha tarlú – a dtugtar Cogadh na Mormannach orthu anois – thug an stát ordú don arm na Mormannaigh a dhíothú in 1838.

Ar bhealach, is meafar cuí é an tóirse den riocht ina bhfuil an tSín faoi láthair ó tharla go bhfuil an smachtín is an sciath chíréibe á thionlacan ar fud na cruinne.

Tar éis don fhíorasc neamhchiontachta a bheith fógartha, chuathas i mbun círéibeacha ar caitheadh 1,700 duine i bpríosún mar gheall orthu.

Cuirfear clabhsúr leis an bhféile ar an 21 Meitheamh, dáta a roghnaíodh go speisialta le comóradh a dhéanamh ar chíréibeacha a bhí ar siúl i Nua-Eabhrac sa bhliain 1969.

As sin amach, chinn ceannairí an pháirtí gan ligean do na meáin chumarsáide na coinbhinsiúin a thaispeáint mar ócáidí a mbíonn easaontas ná círéibeacha i gceist acu feasta.

Tá príosúnaigh phoblachtacha ina seasamh go tostach ina gcillíní, na ballaí smeartha le cac agus bia, ag éisteacht go míshuaimhneach leis an racán taobh amuigh - áit a bhfuil dhá line eochróirí príosúin, gléasta ó bhun go barr in éadaí círéibe, ag bualadh sciath go fíochmhar le smachtíní.

Má tá faitíos ort faoi do scaireanna i mBanc na hÉireann, nó má tá sé ina chíréib sa mbaile agus tú ag déanamh cuntasóireacht an tí, b’fhéidir go bhfuil baintín beag ag seo go léir leis an Uasal Bernard Madoff.

Gríosóirí Iúil, Rebiya Kadeer? D’fhéadfaí a thuar, mar sin, go maífeadh an tSín gurbh iad na scarúnaithe-sceimhlitheoirí a bhí ciontach leis na círéibeacha ag tús Iúil.

Anuas ar sin, tá tuairim is céad míle duine ag maireachtáil i gcampaí sealadacha mar gur leagadh a dtithe sna círéibeacha agus san fhoréigean a tharla ann trí bliana ó shin.

Léirsithe, Agóidí is Círéibeacha Leanadh ar aghaidh leis an gcos ar bolg i 1985 nuair a rinneadh gníomhaithe Imazigh eile a ghabháil is a chur i bpríosún ach níor bhain sin an ghaoth as seolta agóideoirí Kabyle: i 1988 ghlac siad páirt i léirsithe i Kabylie is in Algiers a chuir iallach ar an rialtas deireadh a chur leis an gcóras aonpháirtí a bhí ag an Ailgéire ó bunaíodh an stát.

Cén fáth an chaint seo i gceantar Neuilly, áit nár thuig easpa agus nár bhaol dá mhuintir círéibeacha nó corraíl shibhialta.

Tharla cúpla círéib inar gortaíodh cuid de na gardaí agus na cónaitheoirí, agus inar cuireadh cuid de na foirgnimh iontu trí thine.

Easaontóirí ===== Léirigh na círéibeacha in oirthear Bhéal Feirste rud eile.

Ní dóigh liom go raibh Charlotte Keenan, coimeádaí Dánlann Walker i Learpholl, ag súil le círéibeacha ar na sráideanna nuair a d’eagraigh sí an taispeántas Art in Revolution: Liverpool 1911, atá ar siúl ansin faoi láthair, ach sin mar a bhí sé sa cathair i Mí Lúnasa 2011.

Buíon na Círéibe ======= Bhí a fhios ag Merseyside Police faoi seo.

Ar ndóigh, tá neart áiseanna ag na póilíní le bagairt mar seo a láimhseáil, go mór mór tar éis na gcíréibeacha anuraidh.

Theip ar iarrachtaí maoir sheilge agus tiarnaí talún áitiúla an eachtra ollfhoghla seo a stopadh ach gabhadh, ciontaíodh agus daoradh chun príosúin cúigear den lucht agóide as 'gríosú chun círéibe.

Mheall an fuadar óir sna 1850í oibrithe Síneacha go leor chun na hAstráile ach tugadh íde na muc is na madraí dóibh le linn círéibeacha ciníocha sna láithreacha tochailte óir.

Ní hamháin go ndearna na Poblachtaigh iarrachtaí rialta ar éalú as an ngéibheann ina rabhadar, ach bhí na cimí Poblachtacha lárnach i gcuid de na hagóidí carcrach is mó agus is foréigní a tharla riamh laistigh de chóras coiriúil na Breataine leis na céadta bliain anuas, an chíréib mhór a tharla i gcarcair Hull sa bhliain 1976 san áireamh.

Cogaíocht ar shráid shiopadóireachta =============== Bhí cuma an-an-difriúil ar chúrsaí uair an chloig ina dhiaidh sin, nuair a chas an léirsiú le póilíní círéibe ar an Avenida Joana Angélica, sráid siopaí thart ar leathmhíle ón staidiam.

Níos tromchúisí ná sin, ba léir nach raibh léirseoirí síochánta – an tromlach mór – in ann smacht a choinneáil orthu siúd a raibh círéib uathu.

*’ (220) Go deimhin ghlac sé 200 phóilín le círéib a tharla ag cluiche sóisir i nDail Mheàrnaig i 1933 a chur faoi chois.

Nach raibh a fhios aici, ‘dá mbainfí bratacha anuas, go mbeadh círéibeacha ann’, ar sé, ag admháil gurb é an foréigean an rud is túisce a tharlaíonn mura n-aontaíonn aontachtaithe le cinneadh éigin.

B’ansin a thosaigh an chíréib.

Seo an fear a d’fhan ina thost nuair a bhí na círéibeacha a bhain leis na bratacha ar siúl; atá ina thost faoi drochthionchar an UVF in oirthear Bhéal Feirste; faoi sheafóid Twaddell.

Bíonn ar Liz Curtis aghaidh a thabhairt ar an chlub Gaeilge Sult nó ar Bhaile Átha Cliath ó am go chéile nuair is mian léi teitheadh ó na círéibeacha agus ón seicteachas.

Léiriú ab ea na círéibeacha ar thrá Cronulla san Astráil an mhí seo caite ar an gciníochas atá beo beathach san Astráil, dar le Dáithí Ó Colchúin .

Measann Robert McMillen gur léiriú ab ea na círéibeacha a tharla i lár Bhaile Átha Cliath ag deireadh na míosa seo caite ar an mhíshásamh a bhraitheann go leor daoine le sochaí na hÉireann.