spéiriúla
airy, bright, cheerful
Tá dúil mhór ag daoine ina saothar agus cúis mhaith acu - is radharcanna suaimhneacha, ildaite,
spéiriúla iad den chuid is mó.
fabraicí geala
bright fabrics
Éistíonn sí le ceol bríomhar sa chistin, agus tá pictiúirí agus
fabraicí geala sa halla agus sa seomra suí.
spéir gheal ghlé
bright clear sky
I ndiaidh mo thurais gluaisteáin dhá uair an chloig as Chicago le déanaí, bhí
spéir gheal ghlé - a bhí thar a bheith fairsing - romham nuair a bhain mé South Bend amach.
veisteanna geala buí
bright yellow vests
Bhí sé lán póilíní, áfach,
veisteanna geala buí ag clúdach a n-éide leamh bhuí.
aisling gheal
a bright vision
Agus é i lár an támhnéil, nochtaíodh fís dó:
aisling gheal darbh ainm Conor Cruise Missile O'Brien.
Pabhsae Gléigeal
Bright Posy
*An Chicago Tribune *a d'fhiafraigh ar dtús cá raibh an t-anlaith milis, mealltach, fáinne-chluaiseach, bairéadach sin Peatsaí Dan Mac Ruairí? *Pravda *na Rúise a thóg an cheist cá háit a raibh an boc eile milis, mealltach, col ceathrach, círéibeach sin ar bhreá leis a bheith ina fhorlámhaí ar an Chreag i Lár na Farraige móire suaite, Pól Mac Ruairí? *L'Osservatore Romano *a bhí ag iarraidh a fháil amach cá raibh an
Pabhsae Gléigeal sin atá ina príomh-*idiot *preabach, praiticiúil, pragmatach ar Phobalscoil Thoraí, an tSiúr Máire Clár na Cáiréise? Fiafraíonn an nuachtán naofa an raibh sise ar scoil an lá sin nó, mura raibh, cá háit go díreach a raibh sí agus cad é a bhí ar siúl aici ann? Ceisteanna iad sin atá á gcíoradh anois ag tuairisceoirí na cruinne, ceisteanna a bhfuil a bhfreagraí tuillte ag lucht léite nuachtáin an domhain.
geala
bright
Ansin shiúil muid suas ar dhroim creagach, agus bhí radharc iontach ann trasna páirceanna
geala glasa agus fána leo go dtí an fharraige, iad lán de bhláthanna fiáine.
glé
bright
*
Gluais • Glossary
fáilteachwelcoming
iontach fiafraitheachvery inquisitive
lochtblame
a mhalairt ar fadquite the opposite
le haoibh an gháirewith a smile
fial lena ndáimhgenerous with their affection
croíúilcordial
cumannfriendship
luachmharvaluable
tá dúil mhór agamI really like
saoithiúlachtoddness
snagcheol preabach an tráchtathe throbbing jazz of the traffic
mo chéadfaímy senses
ricseánnarickshaws
gíoscánsqueaking
uchtógabumps
ag spréachadhspluttering
pléascántaexuberant
dordándrone
siamsánhumming
crónánmurmuring
rosc ceoilrhapsody
clapsholastwilight
mheasfáyou would think
searradhstretch
fonn súchaitetrite melody
solúbthaflexible
spleodrachboisterous
castaí úranew turns
tromchúiseachimportant, weighty
ag súgaíochtmaking merry
gan spionnadhwithout vigour
spreang spreagthaimpulse to inspire
a dtiúin dhiamhair féintheir own mysterious tune
rúndasecret
léargasinsight
mo thriallmy journey
gaosánnose
i dtólamhalways
do chuid rámhaí a ligean le sruthletting your oars go with the flow
i mbéal na séibesuddenly
ní aimseoidh duine é féin go deoa person will never find himself
balcóiníbalconies
glas olóigeolive green
stainnínístands
síodasilk
cadáscotton
glébright
gleoitepretty
seodajewels
tráchtáilcommerce
dronggang
an dubh a chur ina gheal ortto bamboozle you
stuaicsullen appearance
dreach diúltacha negative appearance
a ndíograistheir enthusiasm
a gcuid pionsúr amplachtheir greedy pincers
téann siad i bhfostú ionatthey become entangled in you
deilín na mbacachthe rigmarole of the tramps
ag margáil leatbargaining with you
ag dréim leatexpecting you
a athrachany better
bratógrag
in aicearracht aimsirein a short period of time
amhrasachsuspicious
tuahatchet
mangairísellers
seálta ollawool shawls
fidileachafiddles
saoltachtwordliness
spioradáltachtspiritiuality
neamhchoireachinnocently
manaslogan
teachtairímessengers
smailcmouthful
dúidíní draíochtamagical clay pipes
smálblemish
clúreputation
eiteogawings
áras mórluachachimportant dwelling
beadaíconceited
tíorántatyrannical
ceannsmachtupper hand
daonlathasdemocracy
éileamhdemand
go slachtmharneatly
neartplenty
giollaservant
ordúilorderly
fairsingspacious
fionnuarcool
babhta trom meitifisicea heavy session of metaphysics
toiteachsmoky
mífholláinunhealthy
truaillithe go holcbadly polluted
galsteam
ag sceitheadh ina scamaill dhubha ghalrachaescaping in black sickly clouds
stúrdust
ina phlá phlúchtachin a suffocating plague
sceadamáinthroats
scamhógalungs
cársánachwheezy
screamh ghlas sheileogachgreen salivary scum
ag spaisteoireacht thartstrolling around
gnúisface
gnaíúilcomely
ag rúscadhrummaging
i gcarn bruscairin a pile of rubbish
áilleagántrinket
séarachassewerage
bradaílpilfering
lena ruaigeadh as bealachto drive them out of the way
seilbh shaoltaworldly possessions
burlabundle
níos tibhethicker
go bhfóirfeadh na bróga i gceart dóthat the shoes would suit him fine
Tír Tairngire na féilethe Promised Land of generosity
miantadesires
Úll Mór na bhféidearthachtaíthe Great Apple of possibilities
brioscbrittle
tnáiteweary
dílleachtaorphan
brúidiúlachtbrutality
gluaiseachtaímovements
go míorúilteachmiraculously
méithrich
cothaitheachsustaining
gealbhan binnehouse-sparrow
broiddistress
dia an áidh agus an rachmaisthe god of luck and wealth
gaoiswisdom
coimirceprotection
bratógachragged
barróghug
deirge gheal
a bright redness
Leath bealaigh suas an staighre beo, chonaic mé
deirge gheal fúm.
nach raibh sí ar an scalltán ba chliste sa nead
that she wasn't the brightest nestling in the nest
Dúirt a hathair faoi dhuine den naonúr, an t-aon bhean ina measc,
nach raibh sí ar an scalltán ba chliste sa nead.
glé
bright
As go brách arís le Balor gur casadh dó aingeal beag geal
glé.
lonrach
bright
Bhí an bréagriocht ar dóigh ar fad: bhí folt casta gruaige uirthi ar dhath an óir; ba ghile a craiceann ná sneachta na haon oíche; ba dheirge a grua ná na caora caorthainn; ní thiocfadh leat a samhail a thabhairt dá súile ach réalta geala oíche sheaca, bhí siad chomh
lonrach sin.
niamhracha
bright
Is minic ag an am seo den bhliain, agus muid traochta i ndiaidh rírá na Nollag, go mbíonn sé go deas éalú ó dhuairceas an gheimhridh agus briseadh beag a thógáil i gceann de mhórchathracha
niamhracha na hEorpa.
deargrua
bright red, carrot red
Cuirfidh muid imireacha fionnrua, donnrua, agus rud beag bídeach
deargrua fríd.
níos gile agus níos áille
brighter and happier
Agus mé in Ashan Children’s Home, bíonn an saol
níos gile agus níos áille.
na soilse lonracha
the bright lights
Isteach linn (mise, Rossa agus Oki) sa charr agus as go brách linn go domhan
na soilse lonracha i stiúideo TV3 ar eastát tionsclaíochta Ballymount.
an-gheal
very bright
Lár na hAstráile
Tá sé dochreidte chomh mór, tirim agus dearg is atá lár na hAstráile! Bíonn na réaltaí
an-gheal istoíche, tá an t-aer glan agus tá an-chuid cangarúnna, nathracha nimhe agus damhán alla gránna ann ar féidir leo dochar ceart a dhéanamh duit! Ach chaith mé cúpla uair an chloig ar eitleán go Cairns agus bhí mé i lár crann pailme agus an t-aer meirbh agus trom.
dathanna níos gile a úsáid
to use brighter colours
Chuir Pissarro ina luí air
dathanna níos gile a úsáid agus roimh i bhfad bhí sé ag úsáid fíordhathanna gan truailliú agus ag péinteáil ar bhealach scaoilte agus saor.
cunaí, cliste, clifeartha
smart, clever, bright
Fear
cunaí, cliste, clifeartha thú chomh maith, a shaoi na scríbhneoireachta,” arsa Ian Mór le Laoch na Litríochta.
na tráthnónta geala
the bright evenings
Ní raibh orm streachailt le hathrú aeráide, mar bhí an aimsir sa leathsféar thuaidh ar aon dul leis an aeráid sa leathsféar theas – báisteach ghruama - ach thaitin
na tráthnónta geala in Éirinn go mór liom.
éide scoile gheal,
a bright school uniform,
Bhí siad uilig gléasta in
éide scoile gheal, agus d'amharc siad féin agus a dtuismitheoirí ar na bláthanna, bréagáin agus léinte sacair ar an scrín, gach duine fós faoi bhrón mar gheall ar bhás an bhuachalla óig.
aer geal
bright air
Toisc go bhfuil an staid chomh beag, bíonn na leantóirí an-chóngarach do na himreoirí agus bíonn siad in ann an liathróid dhearg a fheiceáil go soiléir san
aer geal agus iad ina suí inti.
geal
bright
Chodail muid sa bhrú garbh tar éis céilí iontach sa chlub – bhí sé
geal sula raibh muid inár luí.
spleodracha
bright, joyful
Shúamar áilleacht na láithreach isteach, gona sléibhte, crainnte, bláthana fiáine agus dathanna
spleodracha an tsamhraidh.
geal
bright
Táim i mo shuí i gcistin duine eile, i gcontae duine eile ag breathnú amach ar thírdhreach a bhíos uaireanta fliuch, uaireanta fiáin, uaireanta
geal, uaireanta glas ach i gcónaí neamhaithnid.
niamhrach
bright
Agus nuair a rinneadh amhlaidh, tháinig táin le chéile nach bhfacthas riamh a leithéid cruinnithe ar mhachairí méithe Mhaigh Eo, iad in arm agus in éide, idir chlaíomh agus each, a gcuid léinte gorma féin ag bogadh go bog sa leoithne mar bhúnna muc na coille craobhaí, a gcuid baithisí agus a gcuid súl tais ag glioscarnaigh faoi sholas
niamhrach ghrian an tsamhraidh.
gléineach
bright
Chun tosaigh bhí Naonúr an Green Isle, le Denis Naughty agus Leo an Leon os a gcomhair amach, a gcuid claimhte ag lonrú sa solas
gléineach a bhí ag eisileadh ó dhreach Enda.
gléineacha
bright
Is léir ó na dathanna
gléineacha gur mór an acmhainn atá i gceist, ach caithfimid modh a shaothraithe a fhoghlaim.
is loinnrí
brightest
Chuir an obair olc ar Michelangelo mar shíl sé nach raibh ann ach baois a bhí bunaithe ar uabhar agus ar fhéinghlóir an Phápa, ach maireann sé inniu mar cheann de na seoda
is loinnrí den Athbheochain.
níos gile
brighter
Tá creperie iontach deas istigh sa gcoill sin inar féidir galettes (pancóga traidisiúnta dorcha) agus crepes (atá
níos gile agus níos siúcrúla) a ithe.
gealgháireacha
bright, pleasant
Leanaí
gealgháireacha ar fad a bhí i dteach na scoile.
an-gheala
very bright
Forbrófar círín ar an droim agus ar an eireaball le linn am an ghoir agus feictear dathanna
an-gheala air faoin am seo chomh maith.
níos finne
brighter
Feictear na dathanna glas, donn ‘is buí ar chraiceann an droma aige, agus dathanna
níos finne taobh thíos.
ar ghile an lae
because of the bright daylight
B'éigean dúinn ár spéaclaí cumhdaigh a chuir orainn,
ar ghile an lae agus an tsneachta.
gheal
bright
Cuma agus Dearadh
=========
Tá cuma
gheal, taitneamhach ar an treoir ghramadaí seo.
héisc is gile
brightest of fish
Nuair a bhí mé faoin uisce b’iomaí iasc agus sliogiasc a ghluais thar bráid, gach ceann acu ar na
héisc is gile agus is ildaite dá bhfaca mé riamh.
gheal
bright
Trá
gheal, fholamh í an trá seo a shíneann níos mó ná seacht gciliméadar ar chósta an oileáin atá mar chuid de Pháirc Mhuirí na Mórsceire Bacainní.
ba ghile
brightest
Toisc méid na gcrann ar an oileán féin, ba iad dathanna an Fhómhair na dathanna ab áille agus
ba ghile dá bhfaca mé riamh.
dathanna geala
bright colours
Seachas na dathanna dorcha a bhí in ionad na bhfear, bhí spleodar mór agus
dathanna geala ann.
clúdaithe le brat geal
covered with a bright carpet
Bhí urlár an tí
clúdaithe le brat geal, agus brait bheaga bhána thall agus abhus leis na soithí a leagan orthu.
buí geal
bright yellow
Leanann siad líne charraigeacha atá péinteáilte
buí geal go dtí an fothrach séipéil, líne a thug na siúlóirí ‘Bóthar na mBrící Buí’ air nuair a nochtadh é i 2010.
geal agus te
bright and warm
Ach chonaic sé fíorfháilte Thír Conaill fosta ag deireadh an lae, nuair a bhí an aimsir
geal agus te agus bhuail muid le bus Sheosaimh Uí Eochaidh ar an Mhálainn Bhig.
gaineamh geal a ndumhcha
the bright sand of their dunes
Tugtar “na brait bhána” orthu de bharr
gaineamh geal a ndumhcha.
an spéir ag dórtadh anuas ar áit
lit up by a bright sky
Dumhcha gainimh, tithe saoire, agus
an spéir ag dórtadh anuas ar áit gan chrann gan chraobh.
solas geal lonrach
bright shining light
Tá tuama Liam Flannbhuí le feiceáil sa tsaothar seo in ascaill, cláiríní breac-chearnógacha ar an urlár agus dhá chuaille thaibhseacha lasta le
solas geal lonrach ar an dá thaobh.
cas geal
bright and winding
Bóthar na fíréantachta a shiúlfaidh siad feasta, agus ní imeoidh siad riamh arís ar fán ná ar fuaidreamh ón bhealach
cas geal sin atá siad i ndiaidh a chur rompu féin.
ag leanstan na lóchrainn gheala
following the bright torches
Feiceann Súil Ghlas Mullach Glas
=============
Roimh bhánú an lae mar sin bhí muid
ag leanstan na lóchrainn gheala suas sleasa géara na Corcóige agus muid fós leath inár gcodladh.
cith agus dealán
showers and bright spells
An mbeidh an aicme oibre - an dream is mó a d’fhulaing le linn na dTrioblóidí - in ann theacht ar straitéis nach bhfuil ar chumas pholaiteoirí meánaicmeacha?
Agus anois tuar na haimsire:
cith agus dealán go dtí biaiste na mórshiúlta, ansin d'fhéadfadh stoirmeacha, toirneach agus tintreach a bheith forleathan, go háirithe i mBéal Feirste.
i dtodhchaí gheal na Gaeilge
in a bright future for Irish
“Cén mhaith dúinn a bheith ag caitheamh airgid ar theanga atá marbh, ná atá ag fáil bháis?” Cé chomh minic a chluintear abairtí mar seo, go háirithe in am seo an ghátair ó thaobh an gheilleagair de? In ainneoin go bhfuil creideamh an-láidir ar fad ag Balor
i dtodhchaí gheal na Gaeilge, bhí an tsíorcháisíneacht agus an chnáimhseáil shíoraí ag creimeadh a dhóchais… go dtí gur thug sé cuairt ar Ghaelscoil na Gaeilge Gaelaí i mBaile Gaelach sa chathair cois Life.
Solas geal
a bright light
Solas geal a thagann amach as an dorchadas atá ann, solas a thuilleann ár n-aird agus ár meas agus a deir linn gur marthanóirí atá sna daoine seo agus ní íospartaigh.
chomh glé leis an lus gormáin
as bright as the cornflower
Agus na súile… iad chomh gorm agus
chomh glé leis an lus gormáin nó le droim na farraige i mbrothall an tsamhraidh, nó le droim locha in uaigneas an tsléibhe lá geal seaca sa gheimhreadh.
ní ba ghile
brighter
D’amharc sé ar fholt breá gruaige Enda agus chonacthas dó go raibh sé
ní ba ghile mar fholt ná folt fireann ar bith a chonaic sé lena bheo; agus chonacthas dó go raibh cuid gruaige fionnrua an Taoisigh ní ba shlíoctha agus ní ba réidhe agus ní ba mhínmhothaithí ná folt gruaige ar bith a chonaic sé riamh; gan ribe dá dhlaoi as alt; é gan barrchleite amach ná bunchleite isteach.
fionnrua
bright red
D’amharc sé ar fholt breá gruaige Enda agus chonacthas dó go raibh sé ní ba ghile mar fholt ná folt fireann ar bith a chonaic sé lena bheo; agus chonacthas dó go raibh cuid gruaige
fionnrua an Taoisigh ní ba shlíoctha agus ní ba réidhe agus ní ba mhínmhothaithí ná folt gruaige ar bith a chonaic sé riamh; gan ribe dá dhlaoi as alt; é gan barrchleite amach ná bunchleite isteach.
an ngealgháire atá uaithi
the bright smile she wants
Svaidhpeálann sí trí dhraidgháirí na bhfear uilig go dtí go dtagann sí ar
an ngealgháire atá uaithi agus an t-eolas a ghabhann leis:
Diarmaid, 25.
a chuid seolta móra geala
his big bright sails
Chroch Balor Mairnéalach suas a mhisneach, agus ina dhiaidh sin chroch sé suas
a chuid seolta móra geala go barr na gcrann.
Méadar Geal ar gach Cosán
a bright meter on every footpath
Beidh
Méadar Geal ar gach Cosán & na Mná Óga go Dolba Dána (Naomh Colm Cille cecinit)
=============
Tá pleananna agam chun postanna a chruthú do mhuintir na tuaithe fosta.
mbeidh todhchaí gheal ag an iris
the magazine shall have a bright future
ie agus tá muid ag iarraidh a chinntiú go
mbeidh todhchaí gheal ag an iris go fóill.
cé chomh geal is a bhreátha
how bright and how fine
Ag deireadh an lae, is cuma
cé chomh geal is a bhreátha is a bhí lá, rachaidh an ghrian ina luí thiar.
gheal eachtrach
bright and different
An té atá as obair abhus agus ar mhaith leis taithí saoil is oibre a fháil i dtír
gheal eachtrach, tá comhairle ag Alex Hijmans dó: foghlaim blaiseadh den Phortaingéilis, faigh teastas TFL anois agus gabh chun na Brasaíle.
soilse geala na Nollag as sméideadh go gealgháireach
the bright Christmas lights winking merrily
Beidh
soilse geala na Nollag as sméideadh go gealgháireach as fuinneoga siopaí ar chách, ach níl an méid dífhostaíochta, gnólachtaí druidte ná níl na céatadáin dócmhainneachtaí ag tabhairt aon siocair gealgháire sna Sé Chontae ach oiread le háit ar bith.