bior sa mbeo
a thorn in the flesh
Tar éis an Éirí Amach, bhí Dwyer agus a chuid comrádaithe mar a bheadh
bior sa mbeo ag na Sasanaigh i ngleannta agus sléibhte Chill Mhantáin, go dtí gur chuir sé deireadh leis an troid in 1803 nuair a chlis ar Éirí Amach Roibeard Emmet.
dealbhóireacht bheo
moving sculpture
Is í an
dealbhóireacht bheo (saothar a ghluaiseann le hinneall) a comhartha aitheantais.
le bhur mbeo
as long as you live
Ach nach bhfuil an Pápa ar shiúl ar oilithreacht go Ceanada agus Meicsiceo agus áiteanna beannaithe eile? Rún docht daingean é seo, rún nach féidir a scaoileadh
le bhur mbeo, rún a chualthas ó ghníomhairí rúnda "Beo Ar Éigean" sa Róimh, rún ar tháinig an foláireamh scanrúil seo leis: "Do Not Repeat This!" Mar sin, níl mé sásta é a rá ach an t-aon uair amháin: Ní hé an Pápa atá imithe ar oilithreacht ar chor ar bith.
i dtír na mbeo
in the land of the living
Cúis lúcháire dúinn uilig go bhfuil Balor na Baothchainte ar ais
i dtír na mbeo agus ar a sheanléim arís, i ndiaidh dó an domhan a shiúl agus é ar a chuid laethanta saoire ag tóraíocht na gréine agus na gaoise.
tuairisc bheo
vivid description
Tá
tuairisc bheo le fáil i *Jack Corbett, Mariner *le A.
go bhféadfaidís géaga a shnaidhmeadh ar ais ar choirp bheo
that they could rejoin limbs to live bodies
Cinnte, bhí sé de cháil ar dhochtúirí
go bhféadfaidís géaga a shnaidhmeadh ar ais ar choirp bheo ach bhí an chos seo róbhrúite briste casta.
a bhí ina bhior sa bheo
which was a thorn in the side
Ainm ar nós *Hibernia*, iris eile den scoth
a bhí ina bhior sa bheo ag údaráis an stáit seo nuair ba ghá, ach freisin a d'fhulaing go mór ó dhlíthe éagóracha leabhail an stáit seo.
chomhréir chraobhach an bhriathair bheo
the flowing syntax of the living word
Osclaíonn gach alt fuinneog dom ar réaltacht eile; tugann leis amach mé ar
chomhréir chraobhach an bhriathair bheo agus ar ais arís le léargas eile ar an réaltacht fhíorúil seo agam féin.
chomhréir chraobhach an bhriathair bheo
the flowing syntax of the living word
Osclaíonn gach alt fuinneog dom ar réaltacht eile; tugann leis amach mé ar
chomhréir chraobhach an bhriathair bheo agus ar ais arís le léargas eile ar an réaltacht fhíorúil seo agam féin.
idir bheo agus mharbh
both living and dead
In ainneoin na ndeacrachtaí agus na mblianta atá imithe, tá an HJC ag leanúint ar aghaidh leis an fheachtas chun an fhírinne a nochtadh faoi Hillsborough agus ceart a fháil do na híospartaigh,
idir bheo agus mharbh.
le mo bheo a shábháilt
to save my life
net))
Gluais • Glossary
le mo bheo a shábháiltto save my life
sobaldrámasoap opera
ní mhaolódh sin ar fhaobharthat wouldn't blunt the edge
ar thaobh mhala shléibheon a mountainside
eilitdoe
carriastag
sruth a shamhlaíochta a shaorúto free his stream of imagination
a thaithíodhwho used to frequent
driseachbriary
sceimhlitheoirí an Mheánoirthirterrorists from the Middle East
airm ollscriostaweapons of mass destruction
gaineamhlachdesert
prislínídribbles (at mouth)
maothasmoisture
i spúinse mo mheanmanin the sponge of my mind
m'eagna chinnmy intelligence
nanach dtig liom .
ó shaol na mbeo
from the world of the living
Gluais • Glossary
slatairea slip
ar dhath na mealahoney-coloured
lasairflame
tochtdeep emotion
ó shaol na mbeofrom the world of the living
deorantachtaloofness
colgrage
caidéisinquisitiveness
ar a buaicat its highest point
go lomghéagachwith bare limbs
reoitefrozen
leáitemelted
carnthaheaped
gágacracks
saothar na seanbhaiclethe work of the old crowd
cleiteánpainter's brush
cuideachtúilsociable
leafa gáirefaint smile
brí fhiáin na beathathe wild meaning of life
amhrasachsuspicious
ag bá na dtuamaídrowning the tombs
go híoróntaironically
go neamhshaoltaethereally
í a fháscadhto squeeze her
tathagsubstance
go duasmántagloomily
ní háil léi iad a dhíolshe doesn't want to sell them
an dúluachairmidwinter
cor tolgachstrong turning movement
Fastaím!Nonsense!
an chreachthe booty
bruth féasóigea fluff of beard
sméid sí isteach éshe beckoned him in
súimínsip
coscairtthaw
i ngátarin distress
ar foluainfluttering
i mbreo samhratain a summer-like glow
ciumhaisedge
ina sheilbhin his possession
agus shín uaidh a lámh á lorgand he extended his hand looking for it
rian a choshis footprints
sraithe beoite
animated series
Cúpla séasúr ó shin, bhí clár de chuid na
sraithe beoite *The Simpsons *suite i lár pharáid Lá Fhéile Pádraig.
d’eagraíocht bheo
of a living organisation
Dá dtarlódh ionsaí náisiúnach ar cheantar Protastúnach, bheifeá ag dúil go gcuirfeadh iarbhaill an IRA deireadh leis ach an mbeadh siad mar chuid
d’eagraíocht bheo? An gá go mbeidh an IRA ann go ceann fada go leor le timireacht a dhéanamh?
An dá thrá
=======
Caithfidh cibé ráiteas a thiocfaidh ón IRA an dá thrá a fhreastal.
mo bheo
my life
*
Gluais • Glossary
fríd ghloine dhorchathrough a dark glass
smúidmist, murkiness
bréagachfalse
is annamhit is seldom
mionrudaíminor things
doiléirvague
i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty
glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields
sin an tuigethat's why
ag stánadh amachstaring out
léanalawn
ag croitheadh a gcinnshaking their heads
íomhánnaimages
iontassurprise
machnamh ceartproper thinking
scáileánscreen
ag preabadhjumping
bladhaire coinnlea candle flame
eachtraíevents
chan éthat's not it
dá thairbhe sinbecause of that
rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things
ar bharr na mbeannon the cliff tops
an lá fá dheireadhthe other day
ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour
substaintsubstance
dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs
taoidetide
fiúntasworth
gníomhact
nó a mhalairtor the opposite
blaiseadhtaste
gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey
fuaimeanna fánachaoccasional noises
díoscadhcreaking
coiscéimeanna folmhaempty footsteps
stánadh fadaa long stare
craos na tineadhthe roaring fire
dromchlasurface
cha dtig liomI can't
cha dtig liom í á threorúI can't guide it
déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning
le rachtanna fiáinein wild fits
seileogaspits
sáthadh scinethe stabbing of a knife
aonarachsolitary
staidéarthalevel-headed
teas an phaisinthe heat of passion
breithbirth
a cheiltto hide
anáilbreath
is annamhit is seldom
fiúntachworthwhile
dathanna seachantachaelusive colours
goitsecome on, come here
neadrachanests
seanbhallógaíold ruins
deifrehurry
cha raibh faill aigehe hadn't the time
contráiltewrong
go brách síoraíever
ag déanamh iontaiswondering
i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing
stócach ógyouth
bodhardeaf
pian a fhuilstinto suffer pain
mo bheomy life
lena dhornwith his fist
le mé féin a chosaintto protect myself
ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way
cinneadhdecision
cinntídecisions
go fadálachslowly
chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made
déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate
cuideachtúilhelpful
athrú séasúrthe change of seasons
de ghlanmheabhairoff by heart
gialljaw
gobachprotruding
gruaig fhionnblond hair
dóighiúlachtbeauty
tarraingteachattractive
rud inteachtsomething
buaireamhsorrow
ag bruidearnaighthrobbing
coimhthíochstrange
idir barra na gcrannbetween the tops of the trees
ag iarraidh mairstin airtrying to live on it
nimhneachsore
bhlais mé an phianI tasted the pain
tchíthear domhit seems to me
go dianstrictly
samhailimage
mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different
daonnachtaíhumanist
an cine daonnathe human race
bréanfoul
an bréantas a cheiltto hide the foulness
cumhráin bhréigefalse perfumes
lofarotten
gnásanna sóisialtasocial customs
béasamanners
seanseiteannaold sets
ag foscladhopening
ag scamhadhpealing
creatlachframe-work
creidbheáilto believe
scigdhráma an tsaoilthe farce of life
de réir mar atáthar ag dréimas is expected
táirgíproducts
caiteoir eiseamláireachexemplary spender
lúcháireachjoyous
teorainneacha luaisspeed limits
ag cailleadh foighdelosing patience
sceadamánthroat
mo bhrú folamy blood pressure
sciathánarm
go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could
comhairleadvice
díomádisappointment
sólassolace
lagmheasarthachtrather small amount
ag tochailtdigging
súil bheo
a keen eye
Thug sé
súil bheo fríd dá raibh d’eolas ansin.
chaint bheo
everyday speech
Is mór an trua go bhfuil a laghad sin leabhar ar fáil anseo, go háirithe leabhair d’fhoghlaimeoirí agus samplaí maithe iontu den
chaint bheo.
dúil bheo
live creature
*
Gluais • Glossary
cuairteoirvisitor
saoithiúilpeculiar
prochógcave, hovel
i gceann mo mharanaengaged in contemplation
meanaawl
a thriailto try
oidíteachers
dá ngníomhóinn mar a iarradh ormhad I acted as I had been told
brocaisden
le m’uillinnbeside my elbow
ag stánadh uirthistaring at it
go mínósachrudely
an léaráid áirithe sinthat particular sketch
sula gcuirfeadh sé forrán ormbefore he would address me
dúil bheolive creature
cruinniú mo mheabhrachthe gathering of my thoughts
frídín deannaighdust germ
m’fhabhramy eyelash
aireattention
glasuainevivid green
donnliath na huaimhethe grey brown of the cave
feisteas coimhthíochstrange attire
seacht fairsingeseven times more wide
leadhb leathana wide piece
fionnachrithgoose-flesh
tír shiocthafrozen country
géagalimbs
aeráid fhionnuar s'againneour cool climate
ionsar achan rud sa phluaistowards everything in the cave
Cliseadh Shráid Wallthe Wall Street Crash
Géarchéim Munchenthe Munich Crisis
slis creigea piece of rock
ina dhornin his fist
ionsormtowards me
cén treo a léifinn íwhat direction I'd read it
treoraitheguides
toilteanachwilling
comhléaráideoirífellow illustrators
cúigear glaschraicneach eilefive other green-skinned creatures
brollach is másaíbosom and thighs
ag sciolladóireachtscolding
ag fiafraí dá chéileasking each other
dheamhan fonn ormI wasn't in the mood
ghréasobairfancywork
saothraithelabourers
mo chuid líníochta féinmy own drawing
mo shamhlaíocht féinmy own imagination
a míniúto explain it
tinfeadhinspiration
leamhdull
páistí fuaite earraí leathairthe children who sew leather goods
sclábhlannasweatshops
fá mo choinne féinfor myself
a dhath ar bithanything
i gceathrú inteacht eile den domhanin some other quarter of the world
an ghné bheo
the live element
“Tá muidinne ag iarraidh a oiread agus is féidir a thaifeadadh ach is tábhachtaí i bhfad
an ghné bheo ná an rud taifeadta.
dhá dhíospóireacht bheo
two live debates
D’éirigh cúrsaí chomh teasaí sin idir na hiarrthóirí uilig gur eagraigh na stáisiúin teilifíse
dhá dhíospóireacht bheo idir na hiarrthóirí Poblachtánacha agus Daonlathacha faoi seach.
as ucht an fhir bheo a chruthaigh sé
for the live man he created
Fuair sé moladh sa bhreis ó shaol an cheoil
as ucht an fhir bheo a chruthaigh sé mar chuid den láithreán stáitse a d’úsáid U2 agus iad i mbun na camchuairte domhanda *Vertigo *sa bhliain 2005.
baictéir bheo bheathacha
live bacteria
B’fhéidir go bhfuil corráit anseo is ansiúd ina bhfuil
baictéir bheo bheathacha le fáil – faoin dromchla, mar shampla, de bharr go bhfuil roinnt uisce ansin.
an-bheo
very lively
Gliceas an Bhainisteora
1965 an bhliain agus bhí coimhlint 1955 idir Ciarraí agus Áth Cliath
an-bheo mar ábhar comhrá fós i measc lucht leanta na peile.
bheo
alive
D’éirigh leis an mbealach teilifíse náisiúnta, RTÉ, ar an láimh eile, masla a thabhairt do gach duine idir
bheo agus mharbh a raibh baint acu leis an gcumann ón uair a bunaíodh é riamh anall le tubaiste de ‘Late Late Show’ ag tús na bliana.
dúil bheo
living creatures
Ná héistigí, a léitheoirí dílse, le cúlchaint na spídeoirí éadmhara a mhaíonn go maraíonn bréantas a chuid bromanna gach
dúil bheo a chónaíonn fá bhúir asail den phluais chéanna gach uair a thagann geonaíl ar a chuid putóg.
Lena bheo
during his lifetime
Lena bheo ní raibh ócáid i gConamara, i nGaillimh ná go deimhin in Éirinn fré chéile nach raibh a léirmheas dána féin tugtha ag an bhfile air: forbairtí conspóideacha tithíochta, imeachtaí polaitiúla náisiúnta agus áitiúla, corrscannal anseo agus ansiúd.
bheo bheathacha
really alive
Mar dhráma faisnéise, tá ardchaighdeáin léiriúcháin ann, le scannánú ón aer a scaoileann rún áilleacht thírdhreach Dhú Chaocháin i dtuaisceart Mhaigh Eo, radharc ar eachtraí a mbeidh do dhá shúil sáite iontu agus carachtair
bheo bheathacha ón saol fíor a chuirfeas deann síos tríot lena misneach.
go raibh mo bheo liom
to be alive
I ndiaidh mé dul ann, am ar bith a d'fhág mé na shanty towns le dul chuig an aerfort, bhí mé buíoch beannachtach
go raibh mo bheo liom,” ar sí.
Ghaeilge bheo bheathach na ndaoine
living spoken Irish
Chuaigh sé go Meiriceá i ndiaidh na Gaillimhe, fuair sé deis a bheith ag éisteacht le muintir Chonamara agus le bunadh Árann agus in áit Gaeilge na Leabhar, chaith sé a dhúthracht ar
Ghaeilge bheo bheathach na ndaoine a chleachtadh.
foilsíodh lena bheo
published while he was alive
**Seán Ó Ríordáin - Na Dánta**
Sa leabhar seo tá cnuasaithe le chéile faoi aon chlúdach amháin, den chéad uair riamh, saothar iomlán filíochta Sheáin Uí Ríordáin: na trí chnuasach a
foilsíodh lena bheo, Eireaball Spideoige (1952), Brosna (1964), agus Línte Liombó (1971), chomh maith leis an saothar a cuireadh i gcló tar éis don fhile imeacht ar shlí na fírinne, Tar Éis mo Bháis (1978).
bheo
live
Ní hé gur chuimhnigh siad ariamh air – níor thuig siad go raibh daoine ag úsáid na Gaeilge agus go raibh sí mar theanga
bheo.
aghaidh bheo a chur ar an abhatár
give a new face to the avatar
Ó thosaigh borradh an chéad uair faoi na líonraí sóisialta, tá borradh tagtha faoi na seirbhísí dóibh siúd a mbíonn fonn orthu
aghaidh bheo a chur ar an abhatár.
Is ceist bheo í seo
this is a burning question
Is ceist bheo í seo, gan amhras ar bith agus tá an cuimsiú fairsing seo le moladh go mór tharla gur ríchosúil go bhfuil tobar ár saíochta, an slabhra gan briseadh sin, an Ghaeltacht, i gcontúirt mhór, faraor.
uair nó dhó lena mbeo
once or twice in their lives
Ach tá daoine ina gcónaí ar feadh an chósta anseo nach bhfaca an t-iontas úd ach
uair nó dhó lena mbeo.
an chaint bheo
the living language
An Bhearna ag Dul i Méid
==========
An cheasacht a bhí ar bun i dtús aimsire go raibh bearna rómhór idir na rialacha gramadaí in eagrán 1958 agus
an chaint bheo, chuaigh sí i méid i gcaitheamh na mblianta.
feoil bheo dhaonna ar
brought to life
Chuir Day-Lewis, Lee Jones agus Sally Field
feoil bheo dhaonna ar phearsain ró-oirmhinneacha na staire.
is mo a d'adhain an tine bheo
who more than any stirred up the burning ember
Ceathrar de Ghaeil na Cathrach a bhronn an achainni ach fágfaimid an focal scoir do Shéamas Mhac Seáin, duine de na daoine
is mo a d'adhain an tine bheo i gcuideachta mhuintir eile Bhóthar Seoighe.
ceart na mbeo gan bhreith
the right to life of the unborn
Léigh seisean na leasaithe bunreachtúla againne a bhain le “
ceart na mbeo gan bhreith” agus níor éirigh leis iad a thuiscint ós rud é gur thug an Bunreacht céanna cosaint dóibh in áit amháin agus cead dá máthracha iad a dhúnmharú lasmuigh den Stát in áit éigin eile.
lucht an fheachtais ar son na mbeo
people of the prolife campaign
Ach ní maith liom an chaoi ar thapaigh an rialtas an deis, agus botún an mhionlaigh a úsáid chun éalú ó lár na ceiste agus míchlú a chaitheamh ar
lucht an fheachtais ar son na mbeo.
scéalta a bhí ina mbior sa bheo di
stories which really hurt her
Is annamh a d’imigh mí thart sa tréimhse sin nach raibh scéal éigin sna meáin ó ‘fhoinse fheasach’ faoi challóid sa pháirtí i dtaca le ceannaireacht Gillard,
scéalta a bhí ina mbior sa bheo di.
ceart na mbeo gan breith chun a mbeatha
the right of the unborn living to their lives
3 a leagann síos go bhfuil ‘comhcheart na máthar chun a beatha’ le ‘
ceart na mbeo gan breith chun a mbeatha’.
chéad chaitheas súil air, sa bheo
I first set eyes on him in the flesh
I bhfianaise scileanna síoda Ono, níorbh fhada óm’ bheola lear mór ceisteanna nuair a
chéad chaitheas súil air, sa bheo, mar a déarfá, Aoine an Chéad Lá Samhna seo d’imigh.
cuid luachmhar d’oidhreacht bheo na hEorpa
a precious part of living European heritage
Is
cuid luachmhar d’oidhreacht bheo na hEorpa í, ar an gcaoi chéanna leis na portaigh.
bheo
life
An té a mholfas duit an carr úr a cheannach, ní chuimhneoidh siad go brách gur féidir, más cuma leat do
bheo nó más cuma leat do chúram i leith gach éinne eile ar bhóithre na tíre, leis an tseancharr 1.