a thug bata agus bóthar do Ceausescu
that sent Ceausescu packing
Cad a tharla do *people power*, an chumhacht ollmhór sin a bhris riail iarainn an Cumannachais agus
a thug bata agus bóthar do Ceausescu, do Hoenniger, don iliomad deachtóir, beag agus mór, in oirthear na hEorpa?
Cá bhfuil sé i dtuaisceart na hÉireann? Tá an oiread sin eagla ar dhaoine roimh an dream eile - agus sin gach aicme den tsochaí - nach bhfuil siad sásta bata agus bóthar a thabhairt don tseicteachas.
Tugadh an bóthar don Phrotastúnach
The Protestant was sacked
Tugadh an bóthar don Phrotastúnach, agus chuaigh ráfla thart gur dhúirt an Caitliceach leis: "I ndiaidh Home Rule, ní bheidh muintir s'agatsa ábalta a gcuid a shaothrú.
i dtaismí bóthair
in road accidents
Tá páiste as gach triúr ina chónaí faoi bhochtaineacht; déantar eigniú ar thriúr páistí gach seachtain; is páistí 26% den dream a éignítear; maraítear nó gortaítear níos mó ná 1,800 páiste gach bliain
i dtaismí bóthair; caitear £143 per capita ar sheirbhísí do pháistí Thuaisceart Éireann, £217 a chaitear i Sasana; tá cineál éigin meabharghalair ar 20% de dhaoine óga; caitheann idir 50% agus 70% de pháistí an lucht taistil seal san otharlann am éigin ina n-óige; bíonn 20% de dhaoine óga gan dídean am éigin ina saol; tá rátaí báis de dheasca féinmharaithe níos airde anois ná básanna de dheasca taismí bóthair i measc an aosa óig.
buile bóthair
road rage
Níl
buile bóthair tagtha i gceart go Dúbai fós.
comharthaí bóthair
road signs
Dearcann na cuairteoirí seo ar na
comharthaí bóthair agus áitainmneacha scríofa orthu.
comharthaí bóthair
road signs
Dearcann na cuairteoirí seo ar na
comharthaí bóthair agus áitainmneacha scríofa orthu.
Bhóthar Cluanaí
Springfield Road
Bhí racán ar
Bhóthar Cluanaí nuair a baineadh úsáid as canóin uisce den chéad uair leis na cianta i ndiaidh do mháirseáil Oráisteach teacht fríd geata a d'oscail an PSNI dóibh le siúl ar an chuid Chaitliceach den bhóthar.
comharthaí bóthair
road signs
Níor aistrigh mé riamh go dtí gur aistrigh mé go hÉirinn!
Beo!: Cén chéad teagmháil a bhí agat leis an Ghaeilge?
AH: Ar saoire, ag iarraidh ciall a bhaint as na gutaí ar fad i mullach a chéile ar na
comharthaí bóthair!
Beo!: Cén tslí ar fhoghlaim tú an teanga?</p
AH: Thosaigh mé le leabhair agus téipeanna, mar a thosaíonn gach foghlaimeoir, déarfainn.
tugadh bóthar dó
he was shown the door
Bhuaigh Cill Chainnigh orthu i gcraobhchomórtas Laighean agus
tugadh bóthar dó tar éis ocht mí!
Sa bhliain 1989 ceapadh Martin Quigley mar bhainisteoir agus bhí Mícheál ar ais sa bhainistíocht, an uair seo mar roghnóir, ach ní raibh an t-ádh leo i gcoinne an tsean-namhad, Cill Chainnigh.
a sheol ar bhóthar d'aimhleasa tú
which lead you astray
ie)
Gluais • Glossary
ar an drabhlásdrinking heavily
dá bharras a result
geallwager
a bheatha a shaothrúto earn his living
i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money
cneadgroan
damantadamned
clár éadainforehead
ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach
spící biorachasharp spikes
ag lúbarnaíltwisting
go míshuaimhneachuneasily
imeachtaíevents
galántaelegant
meidhreachmerry
dreoilín teaspaighgrasshopper
drithlín gliondaira spark of joy
gnúisface
folthair
faoi dhraíochtunder a spell
comwaist
cuireadhinvitation
go fonnmhareagerly
a chompánaighhis companions
sméideadhwink
a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments
maorgamajestic
cornchlársideboard
i ndlúthchipíin serried ranks
táim sáchI have enough
leachtliquid
mionscáth gréinemini parasol
do bharraicíníyour toes
dlúthdhiosca rómánsachromantic CD
tolgcouch
chuimil sí a gruashe rubbed her cheek
de chogar mealltachin an enticing whisper
eiteogawings
súimínsip
milissweet
mearbhalldizziness
nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to
céimeannasteps
ar na cannaíheavy drinking
a chártaí creidmheasahis credit cards
cloigínbell
toradhresult
iarrachtaíattempts
lámh leis an teachbeside the house
curtha i leataobhset aside
an bhean ghlantacháinthe cleaning woman
shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off
le tuawith an axe
osnasigh
crotshape
láibeachmuddy
drochbholadhbad smell
anáilbreath
stán síshe stared
dallógablinds
céastatortured
breoiteill
a chomhairligh síshe advised
cearrwrong
galardisease
An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery
duaisprize
a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray
drabhlásdebauchery
ragairnerevelry
geallghlacadóiríbookmakers
fiántaswildness
nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living
ní mór dom éiríI have to get up
gnó práinneachurgent business
í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world
na heasláinthe sick
ina seilbh féinin her possession
a goideadh uaidhstolen from him
burla nótaí airgida wad of notes
sonraídetails
théadh séhe used to go
goileappetite
bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming
spadántasluggish
fuinneamhenergy
comhairleadvice
dochtúir comhairleachconsultant
buidéal leighismedicine bottle
oideas oiriúnacha suitable prescription
máinliasurgeon
seomra feithimhwaiting room
plódaithepacked
cuma na bochtaineachtathe look of poverty
go fiosrachinquisitively
míchompordachuncomfortable
lig sé airhe pretended
scuainequeue
le dímheaswith lack of respect
a chuid otharhis patients
do shealsayour turn
sciob ColmColm snatched
go dubhachgloomily
go giorraiscabruptly
níos críonnamore prudent
níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great
sracfhéachaintglance
aclaíochtexercise
draidgháiregrin
tréaniarrachta strong effort
a choinneáil faoi shrianto keep under control
bia róshaibhirfood that is too rich
córas néarógachnervous system
aclaífit
i mbarr do shláintein the best of health
géilleann tú do gach mianyou give in to every desire
baoisfoolishness
sólássolace
saothraigh do bheathaearn your living
mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid
maslaitheinsulted
go drochmheasúilcontemptuously
níor chorraigh ColmColm didn't move
geallwager
maireachtáil arlive off
eagraíocht charthanachtacharitable organization
meangadh searbhsarcastic smile
cairde rachmasachawealthy friends
toilteanachwilling
faghairtflash
buntáisteadvantage
éigeandáilemergency
sochar pearsantapersonal benefit
má aithnítear méif I'm recognised
i ndáiríreserious
lándáiríretotally serious
a dhearbhai
ar bhóthar a leasa
on the right course
Ní i gcónaí a bhí sé
ar bhóthar a leasa, mar raid sé an chairt go maith le linn a óige mar a dhéanfadh bromach teaspaigh, ach ó bhronn Dia céile iontach air, Delia, agus, ar ndóigh a bheirt mhuirir, bhíodar sin ina gcnámh droma agus ina *raison d'être *aige.
Tugadh bata is bóthar dóibh
They were sent packing
Tugadh bata is bóthar dóibh.
a léarscáil bóthair féin
their own road map
Gníomh substaintiúil díchoimisiúnaithe
=======
Ó thaobh an IRA de, ní dhéanfaidh siad faic eile go dtí go bhfeicfidh siad na cúinsí a bhogfaidh chun tosaigh iad an chéad chéim eile ar
a léarscáil bóthair féin.
bóithre iarainn
railways
Cóilíneachtaí neamhspleácha a bhí sa tír nuair a tosaíodh ar na
bóithre iarainn agus deis iompair réigiúnach a bhí iontu ar feadh i bhfad seachas cuid de chóras náisiúnta.
Údarás um Bhóithre Náisiúnta
National Roads Authority
I mí Lúnasa na bliana 2003 thug an Bord Pleanála cead don
Údarás um Bhóithre Náisiúnta mótarbhealach 50 ciliméadar a thógáil ó Bhaile Bhlainséar go Ceanannas.
ag fáil bata agus bóthair
getting the sack
Dá bhrí sin tá go leor in éad leis agus ba mhaith leo é a fheiceáil
ag fáil bata agus bóthair agus tá seans go bhfaighidh siad a mian go fóill.
an tÚdarás um Bhóithre Náisiúnta
the National Roads Authority
Tá
an tÚdarás um Bhóithre Náisiúnta fós ag tabhairt na bhfreagraí céanna.
Bhíodh clú agus cáil ar Bhóthar na Seanchille ó thaobh siopadóireacht de
the Shankill Road used to be famous for shopping
Bhíodh clú agus cáil ar Bhóthar na Seanchille ó thaobh siopadóireacht de, agus tá roinnt mhaith siopaí beaga maithe ansin go fóill.
Bóthar na bhFál
the Falls Road
Más ó thaobh amuigh de Thuaisceart Éireann tú, feicfidh tú an-chosúlacht, measaim, idir Bóthar na Seanchille agus
Bóthar na bhFál.
bata agus bóthar a thabhairt do Chaitlicigh
to drive out Catholics
Ag deireadh mhí Aibreáin, scaipeadh bileoga ar thithe sa cheantar ag iarraidh ar bhunadh na háite
bata agus bóthar a thabhairt do Chaitlicigh a bhí ina gcónaí in árasáin i gCearnóg Whitehall.
oibreacha bóthair
roadworks
Bhí
oibreacha bóthair ar an bhealach agus chuir sin moill ar a lán daoine.
bacanna bóthair
roadblocks
Bhain siad seo den chuid is mó le hingearáin a bheith ag eitilt go híseal agus le
bacanna bóthair.
bodach bóthair
vagrant
Tugadh "Corp 115" ar Fallon (ón lipéad a bhí air sa mharbhlann) agus tá sé curtha i Reilig St Pancras and Islington in éindí le
bodach bóthair eile a fuair bás leis sa tragóid, Ralph Humberstone.
ar Bhóthar na bhFál
on the Falls Road
"Mar shampla, deirinn le mo bhean gur mhothaigh mé sa bhaile
ar Bhóthar na bhFál.
dtimpiste bóthair
road accident
Ní féidir a shamhlú an phian agus an briseadh croí a bhraitheann daoine nuair a mharaítear cara leo nó duine den teaghlach i
dtimpiste bóthair.
an Údaráis um Bhóithre Náisiúnta
the National Roads Authority
Léiríonn staitisticí
an Údaráis um Bhóithre Náisiúnta go bhfuil seans 7.
shábháilteacht an bhóthair
road safety
Dúirt sí chomh maith go mbíonn tionchar mór ag an infrastruchtúr fisiciúil ar an scéal, mar shampla, má bhíonn imní ar thuismitheoirí faoi
shábháilteacht an bhóthair go mbíonn drogall orthu ligean do na páistí siúl ar scoil.
na bóithre a dheisiú
to fix the roads
MÁNAS: Bhí sé chomh maith agam iarraidh orthu
na bóithre a dheisiú.
Bhóthar Cluanaí
The Springfield Road
Bhí mé ag tiomáint chuig mo chuid oibre an tseachtain seo caite nuair a chonaic mé bratach ar foluain taobh amuigh de theach ar an chuid náisiúnach de
Bhóthar Cluanaí.
ar na bóithre cúnga casta
on the narrow twisty roads
Ciallaíonn sé sin “mall”, agus bíonn sé scríofa go minic
ar na bóithre cúnga casta.
ag tabhairt aghaidhe ar an mbóthar
heading for the road
’
‘Go n-éirí leat,’ arsa Sara agus í
ag tabhairt aghaidhe ar an mbóthar.
ag tabhairt aghaidhe ar an mbóthar
heading for the road
’
‘Go n-éirí leat,’ arsa Sara agus í
ag tabhairt aghaidhe ar an mbóthar.
mórscéimeanna tógála bóithre agus aerfort
big road and airport building schemes
Mar sin, roimh an bhliain 2015, beidh táillí plódaithe tráchta i bhfeidhm sna cathracha, agus cuirfear stop le
mórscéimeanna tógála bóithre agus aerfort.
Bata agus bóthar
the sack
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
Bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
chomharthaí bóthair
roadsigns
Tá úsáid an leagain oifigiúil riachtanach ar léarscáileanna na Suirbhéireachta Ordanáis, i reachtaíocht stáit agus ar
chomharthaí bóthair stáit agus comhairle contae.
Údarás um Bhóithre Náisiúnta
the National Roads Authority
In 2003, thug an Bord Pleanála cead don
Údarás um Bhóithre Náisiúnta an mótarbhealach 50 ciliméadar seo a thógáil ó Bhaile Bhlainséar go Ceanannas; bhí raic ann nuair a fógraíodh go mbeadh an bóthar seo ag dul tríd an ghleann idir Cnoc na Teamhrach ar thaobh amháin agus Scrín ar an taobh eile agus, ina dhiaidh sin, go rachadh sé go Tailtiu agus as sin go mainistir ársa Cheanannais.
comharthaí bóthair dátheangacha
bilingual road signs
Ach bhain mé sult as na
comharthaí bóthair dátheangacha a fheiscint, agus rinne mé iarracht iad a thuiscint, fiú má bhíos ag cur isteach ar na paisinéirí in aice liom ar na busanna áitiúla le ceisteanna.
ar tugadh an bóthar dóibh
who were sacked
Bhí an tAire Stáit sa Roinn Iompair, Ivor Callely, i measc iad siúd
ar tugadh an bóthar dóibh anuraidh.
bóthar míleata
military road
Tógadh
bóthar míleata anseo i ndiaidh an éirí amach i 1745, agus deirtear go raibh na fir oibre ag gearán go raibh an deoch sa phub rólag, agus d’iarr siad go ndéanfaí í a ghrúdú arís.
Bata agus bóthar
the sack
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
Bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
bóthar míleata
military road
Tógadh
bóthar míleata anseo i ndiaidh an éirí amach i 1745, agus deirtear go raibh na fir oibre ag gearán go raibh an deoch sa phub rólag, agus d’iarr siad go ndéanfaí í a ghrúdú arís.
tugadh an bóthar do níos mó ná céad acu
over a hundred of them were sacked
An coláiste a bhí ag íoc as gach rud, ar ndóigh, agus nuair nach raibh airgead ar bith fágtha do phá na foirne,
tugadh an bóthar do níos mó ná céad acu (cf.
ag síneadh ó bhun barr an bhóthair
extending from the bottom to the top of the road
Tháinig na sluaite le chéile anseo oíche Déardaoin le paidreacha agus amhráin a rá agus líne coinnle gan bhriseadh
ag síneadh ó bhun barr an bhóthair.
ag síneadh ó bhun barr an bhóthair
extending from the bottom to the top of the road
Tháinig na sluaite le chéile anseo oíche Déardaoin le paidreacha agus amhráin a rá agus líne coinnle gan bhriseadh
ag síneadh ó bhun barr an bhóthair.
ag bualadh bóthair
heading off
Bhí sé ar Thoraigh Dé Máirt; gafa le cruinnithe leis an Aire Éamon Ó Cuív agus leis an gCoimisinéir Teanga, agus le gnóthaí eile, Dé Céadaoin; agus díreach tar éis an agallaimh liomsa go moch Déardaoin, bhí sé
ag bualadh bóthair go Luimneach agus go ceantar Mhúscraí agus é i mbun oibre ar son na teanga agus mhuintir na Gaeltachta.
bhuaileamar bóthar
we set off
Ach, mar a tharlaíonn i gcónaí, rinne siad spás dúinn, agus le hualach mo mhála ar mo ghlúine,
bhuaileamar bóthar.
maidir le feabhas a chur ar shábháilteacht ar na bóithre
as regards improving safety of the roads
Chuir tuarascáil de chuid an Aontais Eorpaigh a eisíodh níos luaithe i mbliana in iúl go bhfuil Poblacht na hÉireann ar cheann de na tíortha is measa san Aontas
maidir le feabhas a chur ar shábháilteacht ar na bóithre – níl ach an Liotuáin and an Laitvia níos measa ná muid.
faoi dhrochstaid na mbóithre
about the bad state of the roads
Bheadh sé contráilte a rá nach bhfuil suim ag pobal na Gaeltachta ach i scéalta
faoi dhrochstaid na mbóithre nó faoi chúrsaí séarachais.
bhuail mé bóthar
I set off
Tar éis lá a chaitheamh i Lilongwe, príomhchathair na tíre, ag baint suilt as an atmaisféar speisialta a bhaineann le cathracha Afracacha,
bhuail mé bóthar suas go Nkhata Bay, baile ar bhruach Loch na Maláive, ceann de na lochanna is cáiliúla ar domhan.
ar bhóthar idirstáit 39
on interstate 39
Agus b’in, mar sin, mar a tharla mé bheith ag cúrsáil ó thuaidh
ar bhóthar idirstáit 39 i ndeireadh mhí na Samhna 1994, mar phaisinéir i ngluaisteáinín ar mo bhealach go Madison, Wisconsin, do mo chéad Fhéile Altaithe.
Corn an Bhóthair Iarainn
the Railway Cup
Níl a fhios agam an féidir
Corn an Bhóthair Iarainn agus Corn an Oireachtais a athréimniú nó an bhfuil an toil nó an spéis ann chuige.
ar Bhóthar na Seanchille
on the Shankill Road
Uair amháin bhí mé
ar Bhóthar na Seanchille i ndiaidh buamála agus bhí eagla orm labhairt mar go raibh seans go ndíreofaí orm mar gheall ar mo bhlas.
ard timpistí bóthair agus féinmharaithe
a high rate of road accidents and suicides
Tá baint aige le cuid mhór tinnis agus galar agus le ráta
ard timpistí bóthair agus féinmharaithe in Éirinn.
ar an líon daoine atá á marú ar na bóithre
on the number of people being killed on the roads
Tá an rialtas tar éis an bealach éasca a thógáil le léiriú go bhfuil iarracht éigin á déanamh acu laghdú a dhéanamh
ar an líon daoine atá á marú ar na bóithre (366 duine sa bhliain 2006) ach níl mórán iarrachtaí á ndéanamh maidir le fadhbanna eile: na mílte tiománaí atá ag tiomáint gan ceadúnas ar bith; na mílte atá ag fanacht
le triail tiomána; na céadta eachtrannach atá ag tiomáint gan árachas nó ceadúnas; agus, an easpa comhoibrithe atá ann idir na húdaráis ó thuaidh agus ó dheas, a chiallaíonn go bhfuil ráta an-ard timpistí i gcontaetha na teorann.
Bóthar aonbhealaigh
a single-track road
Bóthar aonbhealaigh a bhí ann, agus thaistil an bus go mall.
iarsmaí de bhóthar
the remnants of a road
Tá
iarsmaí de bhóthar ann darb ainm Sráid nam Marbh, a théadh ón fharraige go heaglais na mainistreach.
bóthar na gaoithe agus bóthar na réaltaí
the road of the wind and the road of the stars
Léim inscríbhinn ar leacht a deir: ‘Donde se cruza el camino del viento con el de las estrellas’ (An áit a dtrasnaíonn
bóthar na gaoithe agus bóthar na réaltaí a chéile).
Buailim bóthar arís.
I head off again.
Buailim bóthar arís.
mogalra bóithre
a network of roads
Tá
mogalra bóithre timpeall agus thar Chuan Chesapeake anois a chuirfeadh bruachbhailte Bhaile Átha Cliath, méadaithe faoi dheich, i gcuimhne duit.
i dtimpiste bóthair,
in a road accident,
Chas sé lena bhás
i dtimpiste bóthair, go moch ar maidin agus an ghrian ag déanamh réidh leis an dtuirse a chur dá súile.
gur thuirling sé ar an mbóthar,
that he landed on the road,
Deirtear gur caitheadh as an veain é tar éis don tiománaí smacht a chailliúint ar an roth stiúrtha,
gur thuirling sé ar an mbóthar, go raibh sé fós beo nuair a tháinig an t-otharcharr, go raibh sé iontach cróga cé go raibh sé go mór i bpian ach gur shíothlaigh sé uainn agus talamh slán Ospidéal Shligigh sroichte aige.
díreach trasna an bhóthair
directly across the road
D’imir mé ar fhoireann shinsearach an chlub agus ní fhaca m’athair mé – cé go raibh an pháirc
díreach trasna an bhóthair ó theach s’againne.
bóthar a bhualadh
to hit the road
Tar éis dom cúpla oíche a chaitheamh i Lilongwe, agus go leor iarrachtaí a dhéanamh teacht ar mo mhála, a bhí imithe ar strae go dtí Harare na Siombáibe, bhí sé in am dom
bóthar a bhualadh go dtí mo bhaile nua.
an t-iompar bóthair
road transport
Beifear ag plé cúrsaí eitleáin níos déanaí, ach is é
an t-iompar bóthair an tomhaltóir peitril is mó anseo.
dialann bóthair
road diary
Mar chuid den phost choinnigh sé
dialann bóthair agus le déanaí d’fhoilsigh Cló Iar-Chonnachta an dialann sin sa leabhar *Mise fear ceoil – Séamus Ennis – Dialann Taistil 1942-1946.
mar bhainisteoir bóthair
as a road manager
Bhí fonn air dul ar an mbóthar linn
mar bhainisteoir bóthair ach ní rabhamar mór nó saibhir a dhóthain riamh ag an am.
ó bhóthar duilleogach
from a leafy road,
Is teach príobháideach é, ach tá bealach isteach thollán na ngiollaí agus na gceardaithe le feiceáil - tá sé ag dul
ó bhóthar duilleogach go dtí an teach.
sula bhuaileamar bóthar
before we set off again.
Sa deireadh, bhí *pizza* agus oll-bhuidéal L&P againn,
sula bhuaileamar bóthar arís.
Bóthar na Seanchille.
the Shankill Road.
Ar mo bhealach chuig mo chuid oibre, téim, Caitliceach as iarthar Bhéal Feirste, síos
Bóthar na Seanchille.
Bóthar na bhFál
the Falls Road
Ag siúl síos Sráid Cupar – sráid mhór fhada idir
Bóthar na bhFál agus Bóthar na Seanchille – dom lá amháin agus mé deich mbliana d’aois, bhí pictiúr mór den Mhaighdean Mhuire faoi m’ascaill.
ag tabhairt bata agus bóthair
giving the sack (getting rid of)
Ach is é seo an cor is déanaí sa scéal, go bhfuil tabhairní
ag tabhairt bata agus bóthair do na grúdlanna móra agus ag grúdú a mbeoracha féin.
ag bun a bhóthair
at the end of his road
Fágaim Eoin
ag bun a bhóthair in Inse Chór.
nuair nach raibh mé a dhath ach cúpla méadar síos an bóthar
when I was only a few hundred metres down the road
Thosaigh an bháisteach
nuair nach raibh mé a dhath ach cúpla méadar síos an bóthar agus bhí orm pilleadh.
níl bata agus bóthar tugtha ag scríbhneoirí dóibhsean.
writers haven't gotten rid of them
Ach, murab ionann agus go leor ceoltóirí,
níl bata agus bóthar tugtha ag scríbhneoirí dóibhsean.
Le cois dhrochstaid na mbóithre,
as well as the bad state of the roads
Le cois dhrochstaid na mbóithre, cuireann leoraithe móra agus tiománaithe ionsaitheacha go mór le cinneadh comaitéirí gan úsáid a bhaint as a rothair.
trasna an bhóthair
accross the road
Rith mé
trasna an bhóthair go dtí Regina Road, láthair an timpiste.
trasna an bhóthair
accross the road
Bhuaileas léi lasmuigh den Centra atá suite
trasna an bhóthair ón oifig.
ar chomharthaí bóthair
on road signs
Ar ndóigh bhí na húdaráis ag rá nach raibh bac ar bith ar an phobal ‘Dingle’ a úsáid dá mba mhian leo ach nach mbeadh ach an leagan Gaeilge á úsáid
ar chomharthaí bóthair na Comhairle Contae, ar léarscáileanna móra de chuid na Suirbhéireachta Ordanáis agus in achtanna Oireachtais.
bata agus bóthar a thabhairt do Staunton.
to send Staunton packing.
Táthar den tuairim go mb’fhéidir gur thairg O’Brien an bronntanas agus Steve Staunton fós ina bhainisteoir, rud a chiallódh go raibh brú áirithe ar an FAI
bata agus bóthar a thabhairt do Staunton.
cuid de phobal Bhóthar na bhFál
some of the Falls Road community
Diúltaíodh d’Acht na Gaeilge (agus ag an am chéanna, tá an tAire Cultúir i Meiriceá ag spré shoiscéal na hUltaise) agus tá lucht tacaíochta traidisiúnta an pháirtí ag éirí míshuaimhneach – cúntóirí ranga nach bhfuair tacaíocht ón pháirtí agus iad ar stailc anuraidh; lucht na Gaeilge ó thuaidh fán díobháil dul chun cinn ar Acht na Gaeilge agus scor an Chiste Craoltóireachta Gaeilge, agus anois tá
cuid de phobal Bhóthar na bhFál ag cur ceisteanna faoi chumas an pháirtí feabhas a chur ar a saol laethúil.
bloic bhóthair
road blocks
Ar an 15 Deireadh Fómhair, tháinig 50-70 póilín agus chuir
bloic bhóthair in aice na líne *autaki* (áit ar tharla díshealbhú talún san am atá caite).
tógáil bóithre.
road building
Ina dhiaidh sin, ar mhaithe leo féin a chosaint, dhún na *Tūhoe* na bealaí chun a gcuid tailte, agus chuir siad bac roimh shuirbhéanna na Coróine agus
tógáil bóithre.
bhí amhras orm faoi dhul síos an bóthar céanna.
I was in doubt about going down the same road
Cad é mar a tharla sé sin?
“Tá a fhios agat an t-amhrán sin de chuid Bob Dylan, ‘Stuck Inside of Mobile With the Memphis Blues Again’? Bhuel, tá línte san amhrán sin atá an-oiriúnach sa chás seo: ‘And here I sit so patiently, Waiting to find out what price, You have to pay to get out of, Going through all these things twice’! Bhí drogall orm ag an am,
bhí amhras orm faoi dhul síos an bóthar céanna.
roimh ghéarchéimeanna Bhóthar Gharbh Achaidh!
before the Garvaghy Road crises!
Ba mhaith liom fáil amach, ní hamháin faoin díograis chreidimh agus pholaitiúil, ach faoin tsíceolaíocht a spreag cuid de na huafáis a raibh sé páirteach iontu agus daoine á ngríosú aige le máirseáil trí áiteanna nach raibh fáilte rompu – agus tá muid ag caint ar thríocha bliain
roimh ghéarchéimeanna Bhóthar Gharbh Achaidh! Dá bhfeicfeadh sé toradh a chuid saothair, an ndéanfadh sé gach rud mar a rinne?Ar an drochuair, ní bheidh an tOirmhinneach ag plé le ceisteanna tábhachtacha den chineál seo sa leabhar; beidh sé ag díriú ar na cúig bliana a chaith sé ag teacht isteach ón fhuacht.
ar thuras bóthair nó iarnróid
on a road or rail journey
Is furasta taisteal go dtí an t-oileán álainn seo
ar thuras bóthair nó iarnróid trí ghleannta is shléibhte sciamhacha maorga, agus feadh lochanna mórthaibhseacha iarthar na hAlban.
Bhóthar na Trá Thuaidh
North Strand Road
Deir sé liom gurbh é athair Joe a chuir tús le siopaí ceirníní san ardchathair ag deireadh na seascaidí agus borradh ag teacht faoi rac is roll in Éirinn – Murray’s Discs ar
Bhóthar na Trá Thuaidh ba ainm don siopa a bhí aige.
d'íobartaigh thaisme bhóthair
the sacrificed in road accidents
Bhí Lá Cuimhneacháin
d'íobartaigh thaisme bhóthair ar fud an domhain Dé Domhnaigh 16ú
Samhain.
Bhóthar na Léinsí
Fine Gael Road
* Bígí ag éisteacht le Pádraig Ó Sé ag bladar leis ó
Bhóthar na Léinsí le Camchuairt ar Raidió na Galltachta agus sibh ag cumadh bhur gcuid dea-rún.
a chur ar bhóthar a leasa
to help it along the way
”B’amhlaidh gurbh fhearr le Harris éirí as RTÉ ag an am le go mbeadh sé in ann Gluaiseacht na Poblachta
a chur ar bhóthar a leasa.
gCorn an Bhóthair Iarainn
the Railway Cup
Bhuaigh sé ocht mbonn sinsir Uile-Éireann, dhá bhonn mionúir Uile-Éireann, naoi mbonn sinsearach i gCraobhchomórtas na Mumhan, ceithre bhonn sa tSraith Náisiúnta, trí bhonn déag i gCraobhchomórtas Chontae Chorcaí le Ruagairí an Ghleanna agus ocht mbonn déag i
gCorn an Bhóthair Iarainn leis an Mumhain.
bóthar caoch
cul de sac
Tá rún aige Londain a bhaint amach, ach ní thuigeann sé gur
bóthar caoch é Calais dá leithéid.
ina gceo bóthair
away like blazes
Ach nuair a scaoiltear rún marfach Roman, bréagfhuadaíonn sé Maru as an scoil faoi bhéal gunna agus seo leo
ina gceo bóthair le carr éalaithe.
tugadh bata is bóthar
given marching orders
Agus ansin
tugadh bata is bóthar do PC Steve Bettley, Merseyside Police, os rud é go raibh sé ina bhall den BNP.
mbóithre cré
clay roads
Dul ar lár, i do bheatha!
Is féidir an lár a bhaint amach i bhfeithicil faoi thiomáint ceithre roth, cé go bhfuil sé deacair taisteal in aice an locha de dheasca na n-aibhneacha atá faoi thuile agus dhrochbhail na
mbóithre cré.
ar turas bóthair
hits the road
Imíonn Burt agus Verona
ar turas bóthair, ar camchuaird chun áit a roghnú ina dtógfaí an leanbh - áit ina mbeidh cairde nó gaolta acu.
ar an mbóthar
travelling
Nuair a bhíonn tú
ar an mbóthar i gcónaí, bíonn tú ag ithe – ní bhíonn tú ag ithe sna háiteanna cearta, b’fhéidir, tarraingíonn tú isteach i *Mundis, Dairy Queen,* nó pé rud é.
bata is bóthar
marching orders
Ach, cé gur imir gach fear ar fheabhas agus thar barr agus gur ‘thugadar go fial dúinn a raibh acu le tabhairt’ (John Spillane/Louis de Paor agus Madraí an Bhaile, 2002, Réalta) níor leor é agus ní raibh de luach saothair acu ach ‘
bata is bóthar is fonn abhaile’.
bata agus bóthar
do sent him packing
Thug Abbott
bata agus bóthar do Macfarlane mar urlabhraí i dtaca le hathrú aeráide ina chomhaireacht chúil nua agus cheap sé ina ionad an Seanadóir Nick Minchin.
Is é an Bóthar Mór an tAicearra
the beaten track is trustworthy
Is é an Bóthar Mór an tAicearra!
Ó thaobh na staitisticí de, tuigtear sa Fhrainc gur sábháilte ar fad é an mótarbhealach le hais bhóithre eile na tíre.
bhóthar mo leasa
(keep) me on track
Céad Litir an Duine Anaithnid
A Iris agus a Phápa, a chairde liom,
Mo mhíle buíochas libh as mé a choinneáil ar
bhóthar mo leasa i dtaca le cúrsaí gnéis.