Cén dream atá an tAire ag iarraidh a shásamh nó a mhealladh mar sin? Ceann de na gnéithe is deacra a thuiscint, áfach, faoi phlean an Aire ná cén fáth go bhfuil imreoirí an Chumainn lúthchleas Gael fágtha sa bhfuacht ar fad amhail is nach rabhadar ann ar chor bith.

Tá Craobh an Domhain buaite ag Éireannaigh sa lúthchleasaíocht (agus boinn Oilimpeacha freisin), sa dornalaíocht amaitéarach agus gairmiúil, sa snúcar, i gcúrsaí capall, sa ghalf, ag rothaíocht (Rás na Fraince buaite freisin), agus i gcúrsaí rugbaí agus haca tá comórtais idirnáisiunta buaite ag foirne Éireannacha; ní dhéantar an oiread fuadrála ná cainte ná óil (!), áfach, faoi na himeachtaí sin is a dhéantar faoinár bhfoireann sacair, foireann, gan fiacail a chur ann, nár bhuaigh tada riamh! Is féidir a rá go bhfuil formhór na mbuanna idirnáisiúnta gnóthaithe ag daoine aonair atá ag saothrú leo go ciúin agus go dian agus go bhfuil seans níos mó ann b'fhéidir daoine aonair a mbeadh tallann ar leith acu a aimsiú ná foireann iomlán a bheadh in ann aghaidh a thabhairt ar na foirne sacair is fearr ar domhan.

Is maith liom an lúthchleasaíocht chomh maith.

Ach ní taobh le peil amháin atá muintir Chamuis ó thaobh caithimh aimsire de mar tá cumann láidir dornálaíochta ann le blianta fada agus tá traidisiún na lúthchleasaíochta ann chomh maith.

Ach bhí eagarthóir doghrachtach *Beo Ar Éigean*, Éamonn Ó Doornail, róscrábach le Balor an Scolardach Lúthchleasa a chur 'fhad le hAithin na Gréige chun tráchtaireacht a dhéanamh ar na cluichí ansin.

Ní gá ach cuimhneamh ar an méid a bhíonn sna páipéir faoi na cluichí Gaelacha, faoi shacar Shasana, faoi rugbaí agus faoi rásaí capall i gcomórtas leis an méid a scríobhtar faoi lúthchleasaíocht, leadóg, dornálaíocht, cispheil agus na spóirt eile ar fad a thagann inár láthair gach ceathrú bliain.

Fear breá aclaí ab ea an t-athair nuair a bhí sé óg - bhí sé ar fhoireann lúthcleasa Chontae Thír Eoghain tráth.

Bíonn lear mór gníomhaíochtaí i gceist, idir rásaíocht, dhamhsa, aclaíocht, lúthchleasaíocht agus spraoi, agus baintear úsáid as an gceol agus as rannta beaga chun na páistí a spreagadh.

Le cois na n-éachtaí ar fad ar an pháirc lúthchleasaíochta, bhí paisean níos príobháidí ag McEneaney, a bhí sé tar éis a chothú ó bhí sé san ardscoil in Elmont: an fhilíocht.

Is minic tuairisc cloiste agam ar rás nó comórtas luthchleasaíochta san Eoraip, cuir i gcás, áit a ndeirtear linn go raibh Astrálach sa seachtú háit.

Tuigim go bhfuil neart daoine ann nach bhfeiceann aon chiall le peil, iomáint, galf, leadóg, lúthchleasaíocht, etc.

Ós rud é gurb iad cluichí CLG, an sacar agus an rugbaí is mó a mheallann buachaillí agus cailíní chun a bheith páirteach iontu, bíonn linn éadoimhne fear agus ban fágtha ó thaobh na spórt Oilimpeach de – lúthchleasaíocht, dornálaíocht, an tseoltóireacht, an snámh agus araile.

Is iad na príomhimeachtaí a bhíonn ar siúl lena linn ná cluichí troma páirce, lúthchleasaíocht, píobaireacht, damhsa Gàidhealach agus seoltóireacht.

Tá a fhios agat: rumpaí pumpaí; an siar aniar; an suas anuas; an *wham bam* go raibh maith agat, *mam*; an ó ó ó ó *seeeaaaa*!!!; an síneadh go spéir; an gníomh Gaelach; marcaíocht na mbolg; camchuairt na gcíoch; taiscéaladh an teasa; an cumann lúthchleas leapa; an pléisiúr pléascach; an is binn béal i do bhéal; an coinnigh ort; an ní craiceann go cur le chéile; an ní tír gan teanga.

Le tréimhse mhaith blianta anuas is daoine gorma iad cuid shuntasach de shárimreoirí spóirt Mheiriceá i spóirt ar nós na dornálaíochta, na lúthchleasa raoin agus faiche, na cispheile, na leadóige (i measc na mban ar aon nós) agus na peile Meiriceánaí agus ar ndóigh is fear gorm é an galfaire is fearr ar domhan, Téagar na Coille é féin.

Tá an Cumann lúthchleas Gael 125 bliain ar an saol i mbliana.

Tá daoine ann a déarfadh nach bhfuil dornálaíocht na mban inchurtha le spóirt eile ban ar nós lúthchleasa, ach dá fheabhas a bhí Sonya O Sullivan, cuir i gcás mar lúthchleasaí, níor bhain sí an barrfheabhas amach chomh minic ná chomh rialta is bhain Katie.

Tairgeadh scoláireacht lúthchleasa dom chuig Ollscoil Providence sna Stáit Aontaithe ach níor ghlac mé leis – bhí mé tosaithe ag obair sa státseirbhís agus bhí mé breá sásta a bheith ag imirt peile agus iománaíochta.

Bíonn barraíocht spóirt ann scaití - peil, rugbaí, iomáint, galf, dornálaíocht, liathróid láimhe, rásaíocht capall, cúnna, carranna, rothar, bád agus eile, lúthchleasa, leadóg, snúcar, cispheil, eitpheil, haca, cruicéad agus mar sin de.

Is é Curadh an Domhain ar cheann de na spóirt is deacra agus is crua dá bhfuil ann i measc na lúthchleas.

Agus ós ag caint dúinn ar chúrsaí spóirt, rinne Rob Heffernan éacht nuair a bhain sé an bonn óir i gCraobhchomórtais Lúthchleasaíochta an Domhain.

Ní iontas ar bith dá bhrí sin gur bhain siad amach cumas, cáil agus gradaim níos déanaí i spóirt na coraíochta, an iomraimh, na rothaíochta, na dornálaíochta agus an tarraingt téide, spóirt ar fheil an láidreacht, an aclaíocht agus na scileanna a d’fhoghlaim siad le linn a n-óige dóibh.

D’imrímis, idir bhuachaillí agus chailíní, go leor cineálacha spóirt eadrainn féin – iománaíocht, peil, sacar, rásaíocht chapall, cruicéad, dornálaíocht, iomrascáil /an choraíocht, leadóg, lúthchleasa (rith, léim, rás cliath, caitheadh meáchain, caitheadh sleá, léim chuaille, saighdeoireacht san áireamh), galf, snámh agus araile.

Tréigean na teanga agus forbairt na lúthchleas: dhá cheann na meá céad go leith bliain ó shin? Cén míniú atá ar an bhfás céadach a tháinig faoi CLG in imeacht 125 bliain? Bhí Colm Mac Séalaigh ag meabhrú ar na ceisteanna seo.