agus araile
and so on
Is gnáthrudaí a spreagann chun cumadóireachta mé, grá, bás agus araile.
agus araile
etc.
Tá áit chónaithe againn anseo ach bhí muid cúramach gan ballaí, agus araile, a leagan agus a thógáil ar mhaithe linn féin.
laethanta scléipe, agus araile.
fun days, etc.
Imeachtaí réigiúnda a chur ar siúl, ar nós ceolchoirmeacha, céilithe, céilithe sráide, campáil, laethanta scléipe, agus araile.
ríomhairí agus araile.
computers, etc.
AÓF: Ós rud é gur thóg sé an oiread sin ama ort, ar smaoinigh tú riamh ar é a chaitheamh san aer? Nó ar chaill tú spéis ann nó foighid leis aon uair?
PM: Níor chaill mé spéis riamh ann cé go raibh amanntaí ann nuair a bhí srianta praiticiúla ag cur isteach orm, tinneas, ríomhairí agus araile.
araile
and others
“Níl sé i gceist agam aon duine a mhaslú”, arsa Babs, “ach dá mbeadh Henry Shefflin (a scóráil aon chúilín déag sa chluiche) agus araile ag imirt ar a seacht ndícheall, ní bheadh Átha Cliath chomh gar dóibh ar chlár na scór.
araile
etc.
Cailleadh eochair, goideadh gutháin agus araile, ach ní raibh a fhios ag foireann McKinney cé ba chúis leis go raibh an toghchán caillte, agus chonaic siad mo dhuine ar an teilifís.
is araile
and so on
Nuair a thagadh Charlie agus Ella ar cuairt chuig an teach s’againne nó muidne ar cuairt acusan, bhíodh an-chomhrá faoi na gasúir (mé féin, mo bheirt deirfiúr agus mo dheartháir), faoi chúrsaí tí is araile ag na mná fad is a bhí na fir ag caint ar chúrsaí polaitíochta agus, thar aon ní eile, ar chúrsaí peile.
is araile
etc.
An Bhearna á Líonadh
Is sa chomhthéacs corraithe, cultúrtha seo a tháinig Ó Dáibhín, Ó Cíosóig (Mac Íosóg sa Chlár) is araile, le chéile in Óstán Iníon Uí Aodha i nDúrlas Éile in 1884 chun ‘The Gaelic Athletic Association for the Preservation and Cultivation of National Pastimes’ a bhunú.
soich araile
other end
Tá trácht againn ar Dhoire de réir an tseanchais siar chomh fada le ré Cholaim Chille:
Is uime ’ charaim Doirear a réidhe, ar a glaineis ar iomad na n-aingeal finnón chinn go soich araile.
araile
so forth
Baineann síorathrú go nádúrtha le saol an duine agus saol pobail maidir le saíocht, slí bheatha an duine, cúrsaí geilleagair, polaitíochta, teicneolaíochta agus araile.
is araile
etc.
Ar fhoireann Átha Cliath a fuair an bua ar churaidh uile-Éireann na bliana 1954, Contae na Mí, bhí Kevin Heffernan, Ollie Freeney, Des Ferguson, Cathal O Leary is araile.
is araile
etc.
Ón uair sin i leith dar ndóigh, tá dul chun cinn an-mhór déanta ag lucht imeartha na gcluichí Gaelacha maidir le traenáil, aclaíocht, forbairt scileanna, cur chuige is araile, ach tá buntáiste i gcónaí ag imreoirí gairmiúla ón taobh sin de.
agus araile
etc.
Jeremiah Curtin
=====
**SÓC: Tuigim gur bhunaigh tú Craobh de chuid Chonradh na Gaeilge sa chathair, cén t-éileamh a bhíonn air agus cén tsiocair a spreagadh thú lena chur ar bun?**
JG: Le Craobh Curtin i 1993, bhí mé ar lorg áit shóisialta do dhaoine ionas go mbeadh siad in innimh an Ghaeilge a chleachtadh taobh amuigh den choláiste; ag céilithe, damhsaí agus araile.
is araile
and so on
Ní léir áfach an iad bainisteoirí na bhfoirne uile atá i gceist acu (faoi 12 bliain, faoi 13 bliain, foirne mionúr is araile) nó an iad bainisteoirí na bhfoirne sinsir amháin atá i gceist.
agus araile
et cetera
Ach is fearr le lucht tráchtaireachta trí Ghaeilge, nó tráchtairí raidió/teilifíse áirithe darb ainm dóibh Mícheál ar chaoi ar bith, ómós a thabhairt don tsimplíocht agus don ghramadach (‘imeall na cearnóige bige’, ‘i dtreo na cearnóige móire’ agus araile) agus cearnóg seachas comhthreomharán nó dronuilleog a deir siad.
is araile
et cetera
Dea-theist ar fhís na gCluichí Oilimpeacha go gcuirtear spóirt san áireamh nach mbíonn éileamh mór orthu i gcoitinne ach atá á n-imirt in a lán tíortha – eitpheil, saighdeoireacht, tumadóireacht, snámh sioncrónaithe is araile.
agus araile
etc.
Is treise an Dlí Canónta, agus araile.
agus araile
etc.
Is furasta i gcomhthéacs na tíre seo iad a ainmniú: Ó Sibhleáin, Mag Aonghusa, Ó Drisceoil, de Briotún, Mac Fhionnlaoich, Iníon an Táilliúra agus araile.
is araile
and so on
Tá dornálaithe óga 10,11,12 bliain d’aois sách maith le bheith ag troid ag leibhéal idirnáisiúnta, ná bac le hÉirinn; tá siad ag buachan comórtais faoi 16 is araile san Eoraip; tá sé dochreidte, dáiríre, ní hé go bhfuil duine anseo is ansiúd go maith, ach tá cúpla duine ag gach meáchan atá fíormhaith ar fad.
is araile
etc.
Ar a laghad ar bith ainmnítear na naoscairí go minic agus is dóigh gur cosaint de shaghas éigin dúinn uilig a fhios a bheith againn cé hiad – Colm Cúipéir, Bearnárd Ó Brógáin, Annraoi Ó Sibhleáin is araile.
is araile
et cetera
Sna spóirt diantraenála agus coimhlinte (peil, iomáint, rugbaí is araile) níl mórán le cois trí bliana is tríocha ag aon imreoir le bheith ag imirt.
agus araile
and so on
Aodán: “ Is fíor sin, ach is dóigh liom go bhfuil imeachtaí sóisialta ar nós ‘Stail Ghaelach’, ‘Cailín Gaelach’, oícheanta ceoil, turais (Comórtas Peile na Gaeltachta mar shampla) agus araile chomh tábhachtach céanna leis na cluichí.
gortaithe is araile
injured and so on
Bhí brú orainn uair nó dhó i rith an tsamhraidh foireann a chur chun páirce nuair a bhí daoine ar saoire, ag obair, gortaithe is araile ach tháinig cuid de na peileadóirí i gcabhair orainn nuair ba ghá.
ghairmeacha agus araile
professions and so on
“Bhí suim riamh agam san eolaíocht agus ní raibh a fhios agam cé acu na heolaíochtaí nó an ceol a dhéanamh ach d'aithin mé gurbh fhéidir an ceol a sheinm taobh amuigh den scoil ach nach dtiocfadh an eolaíocht a dhéanamh taobh amuigh di, agus ar ndóigh, bhí na múinteoirí ag cur na gceisteanna is éigean dóibh a chur faoi phostanna agus ar airgead a dhéanamh, ar ghairmeacha agus araile.
araile
so on
An áit nach raibh ach cuntar beáir, suíocháin, tinteán agus daoine teannta isteach le chéile ag cromadh ar chomhrá, tá anois mórscáileáin i ngach cúinne ag pléascadh amach Sky News nó a dtarla i chuile shórt spóirt, idir Sacar an Premiership, chruicéad, leadóg, snúcar, ghalf agus araile.
araile
etc.
Ceann de na rudaí is fearr ná, má tá an tiachóg teann agat, gur féidir carr maith, spórtúil a bheith agat – agus páistí a bheith agat! Mar a bheifeá ag súil leis, is féidir ceangal a dhéanamh le Bluetooth, le USB, le iPhone agus araile.
is araile
etc.
Bhí sé pianmhar mar phróiseas, ag plé le struchtúr na n-eagras is araile.
araile
et cetera
D’imrímis, idir bhuachaillí agus chailíní, go leor cineálacha spóirt eadrainn féin – iománaíocht, peil, sacar, rásaíocht chapall, cruicéad, dornálaíocht, iomrascáil /an choraíocht, leadóg, lúthchleasa (rith, léim, rás cliath, caitheadh meáchain, caitheadh sleá, léim chuaille, saighdeoireacht san áireamh), galf, snámh agus araile.
agus araile
etc.
”
Dar leis, tábharfaidh na comparáidí sin idir deacrachtaí na hÉireann agus deacrachtaí na Fionnlainne nó na Spáinne agus araile “seans dúinn na hÉireannaigh a ríomh mar dhaoine normálta arís.
is araile
and so on
Cad is cúis leis an bhfeabhas iontach seo ar stádas ghalfairí na hÉireann le seacht mbliana anuas? Creidim go bhfuil tosca éagsúla i gceist agus ina measc sin tá an t-ardú ar chaighdeán maireachtála an ghnáthdhuine le caoga bliain anuas a chuir ar a chumas galf a imirt ar chostas réasúnta seachas mar a bhíodh – cluiche an uasaicme (dlíodóirí, dochtúirí, ardstátseirbhísigh is araile) a bhí sa ghalf ar feadh i bhfad.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
